קאווע שטיבל

ידיעה און בחירה פראקטיש.
דער אשכול איז אלעס אויסער "פראקטיש".

מאראנצןזאפט האט געשריבן:ידיעה און בחירה פראקטיש.
דער אשכול איז אלעס אויסער "פראקטיש".

אפשר דארף זיך דאס ליינען "ידיעה און בחירה פראקטיש???"
איז מעגליך צו ציטיילען דיעה און בחירה פאר פראקטישקייט ?
ומבטן מי יצא הדבר? איז דאס new age חסידות אדער די real deal

[tag]מאראנצןזאפט[/tag], איך פארשטיי נישט, ביטע זייט מסביר. די קעפל פונעם אשכל מיינט ''ווי אזוי צו לעבן פראקטיש מיט ידיעה ובחירה'', נישט אז ידיעה ובחירה איז א פראקטישע זאך.

[tag]הקטן[/tag], let's get down to business. איך ווייס שוין וואס דו האלטסט אז ר' צדוק זאגט 'נישט' . איך ווייס שוין אויך אז מען דארף אסאך אסאך הקדמות צו פארשטיין ר' צדוק. (although it looks pretty simple to me.) איך בין גרייט! מיינע אויערן און אויגן זענען אפען. The stage is all yours. לאמיר הערן און פארשטיין, וואס זאגט ער?

איך זע אז מען טענה'ט זיך דא אין אזעלכע געהויבענע אין טיפע ענינים, וואס ווייסן מיר דען וואס צדיקים האבן אלס אנגעארבעט אין די מושגים. אבער פאר מיר, א פשוטער מענטשעלע איז דאס אלעס הויכע מדרגות. איך האלט נאך ביי אלף בית. איך וויל איינער זאל מיר געבן צו פארשטיין אין פשוט'ע ווערטער וואס דאס מיינט "בחירה" איבער וואס מען טענה'ט זיך דא. איך פארשטיי אז דאס מיינט נישט עפעס וואס מען טוט לויט די נאטור, ווייל דעמאלט איז דאך עס נישט בבחירתי. נאר ווען איך גיי קעגן די נאטור און איך בין "בוחר" צו טון עפעס "אנדערש". יעצט וויל איך וויסן, וואס איז די סיבה פארוואס איך בין בוחר עפעס אנדערש? אויב איז עס צוליב א סיבה וואס האט צו טון מיט מיין איינגעבוירענע נאטור, דאן איז דאך ווייטער נישט קיין בחירה, ווייטער אויב טו איך סתם אן קיין שום סיבה א רענדאם זאך, מיינט דאך דאס אז איך בין בכלל נישט בעל הבית דערויף. איך מאך נישט אפ, עס טוט זיך פון זיך אליין אבי געטון. און בכלל, וואספארא סארט בוחרים זענען דאס, אזעלכע מענטשן וואס טוען זאכן אין די וועלט אריין? און ווי איז שייך צו מעניש זיין און געבן שכר פאר זאכן וואס מען טוט אן קיין אינערליכע סיבה?
און אז מ'רעדט שוין, וואס איז דאס די ידיעה פון גאט? איז דא עפעס א גאט אינדרויסן פון די וועלט וואס ער "ווייסט"? אויב גאט איז די גאנצע שורש הידיעה והחכמה, קומט אויס אז ווען מ'רעדט פון חכמה וידיעה רעדט מען בעצם פון א חלק פון גאט. קומט אויס אז די "ידיעה" פון גאט איז נישט מער ווי די פאקטישע מציאות וואס גייט געשען. איז דאך דאס די פשוט'ע שאלה פון דעטערמיניזים אקעגן בחירה.
ביטע זייט מיר מוחל אויב מיין שאלה איז שלא מן הענין, אדער אויב מ'האט עס שוין באהאנדלט. איך האב נישט דורכגעקוקט אלע פריערדיגע תגובות וויבאלד עס פעלט מיר אן עצם הבנה אין דעם שורש פון די משוגים. אזוי אויך האב איך מעגליך נישט געשריבן קלאר וויבאלד מיין מוח ארבעט נישט דאס בעסטע אין די שעות פון טאג.

[tag]יאיר[/tag], דו פרעגסט גוט און מיר פארשטייען אלעס קלאר. דיינע קשיות זענען אלע שוין ארויפגעברענגט געווארן דא און דארט פארווארפן צווישן די לאנגע תגובות וואס פילן אן די כותלי האשכל. קיין ענדגילטיגע תירוץ ע"פ לאגיק וועט דיר קיינער דא נישט קענען געבן ווייל איך גלייב שווער אז עס איז דא דא איינער וואס איז קלוגער ווי די רמב"ם וואס ער אליינס האט עס אויך נישט קלאר געקענט מסביר זיין. איז למעשה מוז מען צוקומען צו אמונה - faith. דו מיזט אפשר נישט גלייבן דערין, אבער אויב זאגסטו אז דו גלייבסט שהוא יודע הכל, און אויב גלייבסטו אין די אז די תורה מפי הגבורה ניתנה ואשא"כ דאס וואס שטייט ובחרת מוז זיין אמת, מוז זיין אז דו ביזט א מאמין אן קיין הסברים וראיות. אדרבא, דו ביסט א קלוגע איד, לאמיר טאקע הערן ווי אזוי דו פארשטייסט עס.

פראקטיש גערעדט (אן קיין הסברים) ע"פ פשטות מיינט בחירה מאכן א קאנטשעס אויסוואל, איי די באשעפער האט מיר געגעבן די די כלים צו מאכן די אויסוואל? גערעכט, אבער איך מאך נאך אלץ די אויסוואל. פונקט ווי די פאקט אז מיין בעל הבית האט מיר געקויפט א קאר מיינט נאך נישט אז איך בין נישט דער וואס דרייווט עס. די אייבישטער האט אונז געגעבן די שכל הבוחר און די tools צוצוקומען צו החלטות וכו' אבער ער האט זיך גענצליך מסלק געווען נאך דעם כדי מיר זאלן קענען מאכן די אייגענע בחירה.

לגבי ידיעה ביסטו לכאורה גערעכט אז די ידיעת השם איז די פאקטישע מציאות. און בעצם קען מען גיין נאך ווייטער און זאגן אז בחירה איז אויך עצמותו יתברך און איז אויך די פאקטישע מציאות. לפי"ז איז ידיעה ובחירה איין זאך. הא? וואס זאגט איר?

הוגה, ביטע ערקלער מיר עס בעסער. איך דארף גלייבן אין בחירה, אבער קיינער ווייסט נישט וואס בחירה איז? אין וואס דארף איך גלייבן? אויב איך דארף גלייבן אין עפעס וואס איז זיך סותר מיניה וביה, איז דאס כאילו איך זאל זאגן איך דארף גלייבן אז מיין קאר איז סיי גרויס און סיי קליין. דאס אליין וואלט נאך געווען מעגליך צו זאגן, ווייל מיר ווייסן וואס גרויס מיינט און וואס קליין מיינט, אבער ווי איך האב פריער ערקלערט, פארשטיי איך בכלל נישט וואס בחירה מיינט, פארוואס איז א מענטש בוחר אין עפעס? על לא דבר? אויב איז דא א סיבה איז עס דאך נישט בחירה, כמו שהסברתי.

הוגה האט געשריבן:לגבי ידיעה ביסטו לכאורה גערעכט אז די ידיעת השם איז די פאקטישע מציאות. און בעצם קען מען גיין נאך ווייטער און זאגן אז בחירה איז אויך עצמותו יתברך און איז אויך די פאקטישע מציאות. לפי"ז איז ידיעה ובחירה איין זאך. הא? וואס זאגט איר?

דאס איז אן אייזערנע זאץ, כראוי וכיאות להוגה, אבער איך האף אז דו כאפסט וואספארא ראדיקאלע ווערטער דו זאגסט דא. דאס מיינט אז בעיסיקלי איז בחירה אן אנדערע שפראך וואס מען נוצט צו ערקלערן די מציאות, אבער בחירה ווי אזוי אלגעמיינע מענטשן פארשטייען עס איז בעיסיקלי אן אילוזיע. וה' הטוב יכפר בעדי.

וויפיל טינט איז שוין אויסגעגאסן געווארן איבער די נושא פון ידיעה ובחירה, וויפיל שפייאכץ איז שוין אויסגעטרוקנט געווארן איבער די נושא. אשר על כן פעלט אויס אן infinite צייט אז מיר זאלן קענען אדורך טון די נושא על בורי'. עס איז כאילו דו ווילסט אז איך זאל שרייבן אין איין תגובה ווער און וואס איז גאט, ווי אזוי ער איז צושטאנד געקומען, ווען און פארוואס האט ער מחליט געווען צו באשאפן די וועלט און פונקטלעך ווי אזוי ער האט עס געטון. מיר ווייסן אז מיר קענען נישט משיג זיין דאס אלעס. אבער השי"ת ברוב רחמיו האט אונז געשאנקן גענוג חכמה ומדע צו קענען משיג זיין כטיפה מן הים פון אפס קצהו, אבער גענוג צו וויסן אז ער איז גרעסער פון אלעס און אלעם, און אז ער איז נישט מוגבל צו די norms וואס מיר קענען משיג זיין. אשר על כן, איז די זעלבע ביי ידיעה ובחירה. ס'איז א סתירה? ביי אונז איז עס א סתירה אבער נישט ביים באשעפער. ביי אים קען זיין ליכטיג און טונקל אין די זעלבע צייט, נעכטן און מארגן אויף אמאל, און משה רבינו מיט מוטה פראנק קען זיין איינס און די זעלבע. ווי אזוי? כ'ווייס נישט אבער עס קען זיין. די זעלבע וועג קען זיין ידיעה ובחירה. (פארשטייט זיך אז ס'דא הסברים בספרי מחקר וואס מען קען אדורך טון אויב מען וויל, אבער סוף כל סוף וועט מען אלעמאל מוזן בלייבן מיט די אמונה ווייל מען קען למעשה נישט משיג זיין גאט.) דאס איז לגבי ווי אזוי עס ארבייט.

לגבי וואס מיינט ידיעה און וואס מיינט בחירה. כ'פארשטיי נישט וואס דו פארשטייסט נישט. ידיעה מיינט אז די באשעפער ווייסט פונקטלעך וואס די אויסקום וועט זיין, און למעשה איז דאס (ווי דו האסט געזאגט) די פאקטישע מציאות.

בחירה מיינט אז דו האסט די כח אויסצווועהלן בין ימין לשמאל ובין טוב לרע. דו דארפסט גלייבן אז עס ליגט בידך מחליט צו זיין אויב דו וועסט קוקען אדער אוועק-קוקען, גנב'נען אדער נישט. קיינער קען נישט מחליט זיין דערויף אויסער דיר. כ'פארשטיי נישט פארוואס דו האלטסט אז א מענטש האט נישט א בחירה אויב ס'דא א סיבה? ווען א מענטש האלט ביי א stop sign האט ער א געהעריגע בחירה אויב ער זאל זיך אפשטעלן אדער נישט. ער איז מחליט זיך אפצושטעלן אויס מורא פאר א טיקעט און עקסידענט, הייסט דאס אז ער האט נישט געהאט קיין בחירה? גיב נאר א קוק וויפיל מענטשן שטעלן זיך נישט אפ, דאס איז די גרעסטע ראי' אז ס'יא דא א בחירה.

בחירה איז מציאות, אבער עס איז נישט קיין עלוזיע, די מענטש האט די פאקטישע choice, עס ליגט בידו. דאס איז אלץ א טייל פון די מציאות סיי די פאקט אז ער האט א choice און סיי די פאקטישע זאך וואס ער האט אויסגעקליבן צו טון. ראדיקאל? מעגליך. וועלכער טייל פון אמונה איז דען נישט ראדיקאל?

הוגה, יאיר מיינט לכאורה די פראבלעם פון דיטערמעניזם, אויב ראובן און שמעון שטייען אין דעם זעלבן מצב, פארוואס איז ראובן בוחר בטוב און שמעון ברע? האט דאס מיט זייער די ען עי אדער מיט זייער חינוך, סביבה וכו'?

ונבנתה העיר האט געשריבן:הוגה, יאיר מיינט לכאורה די פראבלעם פון דיטערמעניזם, אויב ראובן און שמעון שטייען אין דעם זעלבן מצב, פארוואס איז ראובן בוחר בטוב און שמעון ברע? האט דאס מיט זייער די ען עי אדער מיט זייער חינוך, סביבה וכו'?

און נאך ווייטער. אפילו מיר גלייבן נישט אין דעטערמיניזם און מיר זאגן עפעס א מאדנע איידיע אז מענטשן קלויבן אויס זייערע החלטות נישט באזירט אויף עני פריערדיגע הנחות, וועט דאס דאן מיינען אז בחירה מיינט - טון זאכן אן קיין שום סיבה. ביטע זאג מיר נישט אז דאס מיינט ובחרת בחיים.

יאיר האט געשריבן:און נאך ווייטער. אפילו מיר גלייבן נישט אין דעטערמיניזם און מיר זאגן עפעס א מאדנע איידיע אז מענטשן קלויבן אויס זייערע החלטות נישט באזירט אויף עני פריערדיגע הנחות, וועט דאס דאן מיינען אז בחירה מיינט - טון זאכן אן קיין שום סיבה. ביטע זאג מיר נישט אז דאס מיינט ובחרת בחיים.

לאמיר לאזן דעטירמיניזם אין א זייט דערווייל.

וואס איז שלעכט מיט בחירה אזוי ווי איך האב געשריבן אין מיין לעצטע תגובה? פארוואס הייסט יענץ נישט קיין בחירה?

הוגה האט געשריבן:בחירה מיינט אז דו האסט די כח אויסצווועהלן בין ימין לשמאל ובין טוב לרע. דו דארפסט גלייבן אז עס ליגט בידך מחליט צו זיין אויב דו וועסט קוקען אדער אוועק-קוקען, גנב'נען אדער נישט. קיינער קען נישט מחליט זיין דערויף אויסער דיר. כ'פארשטיי נישט פארוואס דו האלטסט אז א מענטש האט נישט א בחירה אויב ס'דא א סיבה? ווען א מענטש האלט ביי א stop sign האט ער א געהעריגע בחירה אויב ער זאל זיך אפשטעלן אדער נישט. ער איז מחליט זיך אפצושטעלן אויס מורא פאר א טיקעט און עקסידענט, הייסט דאס אז ער האט נישט געהאט קיין בחירה? גיב נאר א קוק וויפיל מענטשן שטעלן זיך נישט אפ, דאס איז די גרעסטע ראי' אז ס'יא דא א בחירה.

ווייל די אלע מענטשן וואס זענען "בוחר" זיך נישט צו אפשטעלן איז דאס צוליב א סיבה וואס איז שוין פרי דעטערמינד נאך פאר זיי זענען אנגעקומען צום סטאפ סיין. מעגליך אז ער איז א לייכטזיניגער מענטש בטבע, אפשר האט ער א סאך געלט און האט נישט מורא פון א טיקעט, אפשר איז ער נישט אינטערעסירט צו לעבן און האט נישט מורא פון אן עקסידענט. בקיצור, אויב איך ווייס אלע דעטאלן פון פריער קען איך אליין אויס'חשבונ'ען וואס גייט פאסירן. וואסארא סארט בחירה איז דאס?

די שוועריקייט וואס מיר האבן מיט בחירה איז ווייל מיר זענען געווינט אז א יעדע זאך און די וועלט וואס געשענט נעמט זיך מכח א סיבה, און די סיבה איז א דירעקטע גורם פאר די outcome. אויב איך ווייס אלע דעטאלן פון פריער קען איך אליין אויס'חשבונ'ען וואס גייט פאסירן. אויב א בלעטעל פאלט אראפ דא און נישט א inch ארויפציר איז דאס ווייל די ווינט האט געבלאזען אזוי און אזוי שטארק און די וואג פין די בלעטעל איז געווען כך וכך שווער און נאך א צאל פאקטארען, בקיצר די בלעטעל האט נישט געהאט קיין אנדערע ברירה נאר פאלען דארט ווי זו איז געפאלען, און אויב די וואלסט ווען גענימען 10000 בלעטער אין א יעדע בלעטעל געשטעלט די זעלבע תנאים וואלטען אלע בלעטער געפאלען ממש אויף די זעלבע פלאץ. און אזוי איז אויך אין א יעדע אנדערע זאך וואס מיר קענען אין די וועלט. ע"כ טוען מיר קאנסטרעפעלעטן אז הוא הדין איז אויב איך זעה איינער גנבעט נישט איז דאס ווייל ער האט געלרענט אין ישבה אביסל מער מוסר ווי זיין חבר, אדער אויב איינער פארט דארך א סטאפ סיין מיז זיין אז די סיבות זענען דירעקטע גורמים און די מעשים דיטערמינד פין די סיבות.

איך מיין אז די בליק, הגם פין אויבען אויף איז דאס סייענטיפיש פארשטענדליך איז אבער אביסעל נאאיו, און גייט ארויס פין די תחום פין סייענס. די ארבעט פין סייענס איז זיך אימצוקיקען און די וועלט און זעהן די "וואס" און דערנאך אויפקימען מיט א "פארוואס" נאך וואס סייענס וועט באמערקען א געוויסע פאנאמענע, און די זאך וועט זיך איבער שפילען אין א יעדע זאך, וועט דאס סייענס באשטעטיגן אלס א law of science און אזוי ארים פרעדיקטען ווי אזוי אנדערע זאכן אין די זעלבע אימשטענדען וועלען ביהעווען. אויב נאך א משך זמן וועט סייענס טרעפען אן exception to the rule וועט סייענס טרייען דאס צו פארשטיין. אמאל מאכט זיך אז סייענס וועט נישט טרעפען די עקסעפשען צו די rule פשוט ווייל זיי האבן נישט די tools דאס צו טרעפען, דאס זאגט בכלל נישט אז ס'איז נישט דא קיין עקסעפשענס.

now lets assume אדם הראשון איז א סייענטיסט און קימט אויף מיט א סייענטיפק law אז א יעדע גשם פאלט צו דער ערד, און א יעדע זאך וואס ער checked שטימט מיט די כלל, ער טרעפט א פארשטויבטע ספר מיטען נאמען "ספר הברית" און דארט שטייט עפעס אז ס'דא א זאך אין די וועלט וואס גייט יא ארויף ס'הייסט "אש"! אין אויך איז דאס אנדערש ווי אלע אנדערע זאכן אין די וועלט די מאדענע אש איז אויך "הייס" - איז דאס אז אדם האט אלעס אלעס געזעהן אויסער "אש" עפעס א סתירה צו די מציאות פין "אש"?

אויב וועט קימען אן עליען פין mars און וועט אינז פארציילען אלס א פאקט א זאך וואס שטימט נישט מיט וואס מיר ווייסן האבן מיר צוויי options אדער זאגן "דאס קען נישט זיין"!!! אדער דאס טרייען צו פארשטיין אויב מיר קענען.

פינקט ווי דו פארשטייסט אז מען קען נישט אפפרעגן "פייער" ווייל ס'איז אנדערש ווי אנדערע זאכן און טבע אזוי אויך קען מען נישט פרעגן אויף בחירה ווייל ס'איז אנדערשט פין אלע אנדערע זאכן און טבע. אמת אלע אנדערע זאכן אין די וועלט האט א יעדע outcome א סיבה, און די סיבה קען פירען נאר צו איין outcome חוץ ווען דו רעדטס פין א "בוחר"

יעצט א יעדע זאך וואס איינער איז בוחר האט א סיבה פארוואס ער האט בוחר געווען אבער די סיבה האט נישט געדארפט צו פירען נאר צו איין outcome.
משל למה הדבר דומה דו dow jones industrial average איז געפאלען מיט 200 פוינטס, דו סיבה דערפין איז ווייל דו פעדס האבען געשניטען interest rates - נא א פיינע סיבה. פאריגע וואך איז דו dow ארויף - פארוואס ? ווייל די פעדס האבן געשניטען אינטרעס רעטעס.

אין אנדערע ווערטער די געזעץ פין בחירה גייט B נעמעט זיך פין מכח A אבער A האט פינקט אזוי געקענט פירן צו C - ווער האט גענייגט A צו פירען צו B דאס איז געטין געווארן דארך אינזער שטארקער אייגענארטיגע "בוחר"

(איך האב נישט באררירט די ידיעה חלק )

דער לייכטזיניגע רייכער מענטש האט אויך א בחירה, והא ראיה, אמאל שטעלט ער זיך אפ ביי די stop sign און אמאל נישט. איך בין בטבע נישט קיין רוצח, אבער כ'האב נאך אלץ א בחירה צו רציחה. All I need to do איז ארויס נעמען א מעסער און שטעכן איינעם, איך בין אבער בוחר עס נישט צו טון. קענסט אפשר טענה'ן אז ס'קומט מיר נישט קיין גרויסע שכר דערויף, דאס עמיר לאזן פאר די big boss מחליט צו זיין. ע''פ שכל וואלט איך טאקע געזאגט אז כ'וועל באקומען מער שכר ווען איך קום איבער א נסיון וואס איז נגד מיין טבע.

הקטן האקט...

הקטן, איך באוואונדער די קלארקייט מיט וואס דו ערקלערסט דיין שטעלונג, און איך בין מסכים צו א טייל פון דיינע באהויפטונגען (כאטש, איך מוז מודה זיין, די ענגלישע בוכשטאבן שטערן מיר די פליסיגקייט פון ליינען). אבער לאמיר פרובירן צו פארשטיין דיין מסקנא. דו זאגסט אז בחירה מיינט, טון זאכן אן קיין שום סיבה? די קאוז און עפעקט געזעץ גייט נישט אן ביי בחירה?

הוגה האט געשריבן:דער לייכטזיניגע רייכער מענטש האט אויך א בחירה, והא ראיה, אמאל שטעלט ער זיך אפ ביי די stop sign און אמאל נישט. איך בין בטבע נישט קיין רוצח, אבער כ'האב נאך אלץ א בחירה צו רציחה. All I need to do איז ארויס נעמען א מעסער און שטעכן איינעם, איך בין אבער בוחר עס נישט צו טון. קענסט אפשר טענה'ן אז ס'קומט מיר נישט קיין גרויסע שכר דערויף, דאס עמיר לאזן פאר די big boss מחליט צו זיין. ע''פ שכל וואלט איך טאקע געזאגט אז כ'וועל באקומען מער שכר ווען איך קום איבער א נסיון וואס איז נגד מיין טבע.

הקטן האקט...

און דו האלטסט אז אונטער יעדן יא אדער נישט אפשטעלן זיך ליגט נישט קיין שום סיבה? אויב נישט, זע מיין שאלה צו הקטן.
און ניין, דו האסט נישט קיין בחירה צו ווערן א רוצח, דיינע מאראלישע געפילן לאזן עס נישט צו. (איך האף אזוי).

שכח פארען הערה אויף מיין שרייבן. איך האב דאס מוסיף געווען

יעצט א יעדע זאך וואס איינער איז בוחר האט א סיבה פארוואס ער האט בוחר געווען אבער די סיבה האט נישט געדארפט צו פירען נאר צו איין outcome.
משל למה הדבר דומה דו dow jones industrial average איז געפאלען מיט 200 פוינטס, דו סיבה דערפין איז ווייל דו פעדס האבען געשניטען interest rates - נא א פיינע סיבה. פאריגע וואך איז דו dow ארויף - פארוואס ? ווייל די פעדס האבן געשניטען אינטרעס רעטעס.

אין אנדערע ווערטער די געזעץ פין בחירה גייט B נעמעט זיך פין מכח A אבער A האט פינקט אזוי געקענט פירן צו C - ווער האט גענייגט A צו פירען צו B דאס איז געטין געווארן דארך אינזער שטארקער אייגענארטיגע "בוחר"

דו עפעקט איז א תוצאה פין די קאז, אבער דו קאז האט נישט געמיזט פירען צו די דאזיגע עפעקט. (דאס איז מער ווייניגער וואס הוגה זאגט - פאר איינער פארשטייט דיין דילעמע מיט דיטעמעניזעם. וואס איך זאג סך הכול איז די סיבה פארוואס דו ביסט סטאק מיט דיטערמעניזעם איז ווייל אזוי קענסט דו וועלט, אבער די וועלט האט אויך א "בוחר" )

ניין, עס ליגט קלאר יא א סיבה אונטער יעדע בחירה. איך האב יא א בחירה צו זיין א רוצח, אפשר האב איך נישט א נסיון אבער א בחירה (מעגליכקייט) האב איך יא.

הוגה האט געשריבן:ניין, עס ליגט קלאר יא א סיבה אונטער יעדע בחירה. איך האב יא א בחירה צו זיין א רוצח, אפשר האב איך נישט א נסיון אבער א בחירה (מעגליכקייט) האב איך יא.

[tag]הוגה[/tag] קען זיין אז יא קען זיין אז נישט - זייער שווער צו וויסען, קען זיין דיין געוויסען האבן פין דיר אוועקגענימען אויך די מעגליכקייט -אבער שרייען אויף יענעם fu קען זיין אז האסט יא געקענט (זיי דיך מודה) אין דאס איז געווען דיין נקידת הבחירה אין יענע פייט (קרעדיט - הרב דעסלער)

איך מיין איך גיי נישט באקימען קיין שכר פאר היינט לייגן תפילן, איך האב נישט געהאט קיין בחירה אויף דעם מיין חינך אין די סאשעל אינווייערמענט וואס איך בין האט מיר נישט געגעבן קיין צוויי ברירות. וואס איך וויל אבער יא שערען איז אז אינמיטען לשם יחוד האב איך זיך געכאפט אז איך האב נישט אינזיען קיין איין ווארט. יעצט האב איך געהאט צוויי ברירות מיין יצר הרע, איין צד אין מיר האט געזאגט "לאז געמאכט" מארגען וועסטו שוין אינזינען האבען אן אנדערע קליינע קול האט געזאגט "טו די ריכטיגע זאך" - איך בין געשטאנען אינדערמיט, די קימעדיגע סעקאנדעס איז געווען גורל'דיגע. דא איז נישט געווען די שאלה וואס שכל זאגט, איך האב דאס שוין געהאט מערערע מאל, איך קען גוט אלע זייטען פין די מטבעה - די נסיון איז געווען וועלעכע זייט וועל איך נייגען מיין "רצון" אין איך אלס בעל בחירה בין איך דער בעל הרצון! "איך" קען סטרען אין נייגן מיין רצון ווי אזוי איך בין בוחר.

נאך א זאך צו פאנדערען, "רצון" און "שכל" ווער איז די פערד און ווער איז די וואגן?
אמאל נוץ איך רצון צו נייגען מיין שכל צו נייגען מיין רצון
איך האב בוחר געווען מיט מיין רצון נאכצוגעבען מיין גוף אין לאזען די היינטיגע לשם יחוד גיין פארפאלען, מיין רצון האט איינגעשפאנט דו שכל און די שכל האט מיט געארבעט - יעצט זאגט מיין שכל א שאד! א שאד!

זייער שיין הקטן. אבער איך מוז מיך קריגן מיט דיר און זאגן אז דו האסט יא א בחירה נישט צו לייגן תפילין איין טאג. און איך קען דיר prove'ן שווארץ אויף ווייס.

קען זיין איין טאג וועל איך האבען אזא נסיון, היינט אבער מיט די היינטיגע אימשטענדען אין מיין היינטיגע מיינד סעט איז דאס נישט געווען קיין בחירה. מיין בחירה איז געווען אויף אסך אנדערע פראנטען.

קארעקשאן: דיינע נסיונות זענען געווען אויף אנדערע פראנטען אבער דיין חופש בחירה איז געווען אויף אלע פראנטען.

הוגה האט געשריבן:קארעקשאן: דיינע נסיונות זענען געווען אויף אנדערע פראנטען אבער דיין חופש בחירה איז געווען אויף אלע פראנטען.

על זה אנו דנים. קען זיין דו רעדסט פין טערעטיש מעגליך - איך גלייב דאס אויך נישט, וואס איז א חילוק פארוואס איך האב נישט קיין בחירה

פארוואס מיינסטו אז איך רעד טעארעטיש? דו האלטסט באמת אז ווען דו ביסט ווען מחליט נישט צו לייגן קיין תפילין היינט וואלסטו נישט געקענט? איינער וואלט דיך געצווינגען? אדרבה, לאמיר עס פרובירן, לייג נישט קיין תפילין מארגן וועסטו קלאר זעהן אז דו האסט יא א בחירה.