ארטסקראל .vs מתיבתא עוז והדר

[ידען]

וגשל איז מאזנים?

יא

[זר זהב]

ס'דא וואס זאגן אז מאזנים איז בעסער פון עוז והדר.
עוז והדר האט געמאכט א גוטן דזשאב ארויסצוזעהן די מאזנים גמרות פון די ישיבות און בתי מדרשים.

[קאווע טרינקער]

ס'דא וואס זאגן אז מאזנים איז בעסער פון עוז והדר.
עוז והדר האט געמאכט א גוטן דזשאב ארויסצוזעהן די מאזנים גמרות פון די ישיבות און בתי מדרשים.

אוודאי, אז מגנב'ט געלט פון תמימות'דיגע אידן, וואס רעדן זיך איין אז זייער'ס א קרוב פליט אין גן עדן צוליב וואס איינער אין מאנסי מאכט געלט, דאן איז דא געלט פאר די תעמולה (לשון הרב אברהם יהושע מבריסק שליט"א)

[יידל]

קורץ, ער האט עס ארויסגעגעבן מיטן אלס דוגמא, אויף צו טרעפן איינער וואס וועט גרייט זיין דאס אויסצוהאלטן. ער האט דאך געדארפט האבן ווואס צו ווייזן. ער האט נישט געהאט קיין חלום דאס צו קענען אנהאלטן אליינס.

אבי ביסט מודה אז פעפער איז געווען דער ערשטער.

[קורץ און שארף]

ס'דא וואס זאגן אז מאזנים איז בעסער פון עוז והדר.
עוז והדר האט געמאכט א גוטן דזשאב ארויסצוזעהן די מאזנים גמרות פון די ישיבות און בתי מדרשים.

אוודאי, אז מגנב'ט געלט פון תמימות'דיגע אידן, וואס רעדן זיך איין אז זייער'ס א קרוב פליט אין גן עדן צוליב וואס איינער אין מאנסי מאכט געלט, דאן איז דא געלט פאר די תעמולה (לשון הרב אברהם יהושע מבריסק שליט"א)

איך ווייס אז ר' אברהם יהושע האט געגעבן קאלטס און ווארעמ'ס פאר ר' יהושע לייפער, ווען ער איז אים געגאנגען באזוכען. אבער דאס וואס דו ברענגסט אראפ גלייב איך נישט אז ער האט געזאגט.

וועם שטערט אז א איד פון מאנסי מאכט געלט. די מציאות איז א צענדליגע טויזענטע אידן בכל אתר ואתר לערנען מידי יום ביומו אין די עוז והדר גמרות. ממילא אויב איינער גיבט געלט דערפאר לע"נ א קרוב, האט דער קרוב'ס נשמה אן עליה. נישט אזוי?

[קאווע טרינקער]

סארי,
מיין כוונה מיט "לשון ..." איז געווען נאר אויף די ווארט "תעמולה"

[chosen people]

[justify]המשך פון דא

לגבי די עצם חילוק פון ארטסקרול און מתיבתא אין וועלעכע צו לערנען, בין איך מודה צו הרב [tag]קאווע טרינקער[/tag], איך האב אויך געשריבן אז איך לערן אין ביידע, קודם לערנען איך אין די ארטסקרול, פשוט צו קענען עברי/טייטש און ארויסהאבן בערך די סוגית הגמרא, וואס מען רעדט דא בכלל, אבער נאך צוויי דריי מאל לערנען נעם איך די מתיבתא אין דארט ווערט אסאך זאכן קלארער.

אבער איין נקודה וואס איך דינג זיך (איך האב געהאלטן אזוי ווי דיר ביז לעצטענס) אז למעשה אז אין פשוטע עברי טייטש זעה איך אסאך מאל ווי מתיבתא איז סאך מער פראפעשענאל, איך האב דיר געגעבן צוויי דוגמאות פריער, איך גיי דא ארויף לייגן די בילדער און דו זאג מיר למי הצדק.
און דאס וואס דו טענה'סט אז ארטסקרול ווייסט וואס אריין צולייגן און וואס ארויסצונעמען, איך מיין ביזט נישט גערעכט, דאס יא זיי זענען מער בקיצור, אבער זיי נעמען ארויס די ראנג שטיקלעך, מען קען טרעפן גענוג פלעצער וואס זיי לייגן אריין עפעס נישט וועגן וואס יענער זאגט, נאר וועגן ווער איז דער זאגער, און איך זאג דיר איך האב געהאט פשוטע קשיות וואס עס האט מיר געשטערט בשעת'ן לערנען און זיי האבן זיך נישט וויסנדיג געמאכט.

איך גיי דיר געבן איין משל, אין עירובין דף מ"ז ע''א, די גמרא ברענגט קודם איין ברייתא היבמה לא תחלוץ ולא תתייבם עד שיהו לה שלשה חדשים וכן שאר כל הנשים לא ינשאו ולא יתארסו עד שיהו להן שלשה חדשים אחד בתולות ואחד בעולות אחד אלמנות ואחד גרושות אחד ארוסות ואחד נשואות, ר' יהודה אומר נשואות יתארסו וארוסות ינשאו חוץ מארוסה שביהודה מפני שלבו גס בה, ר' יוסי אומר כל הנשים יתארסו חוץ מן האלמנה מפני האיבול. רש''י זאגט אויף דעם, כל הנשים יתארסו. אתנא קמא פליג דאסר אפי' ליארס ואדרבי יהודה פליג דשרי ארוסה לינשא: און אזוי איז די ארטסקרול טאקע מסביר שיטת ר' יוסי, און גלייך נאכדעם ברענגט די גמרא א צווייטע ברייתא אזוי, והתניא הרי שהיתה רדופה לילך לבית אביה או שהיתה לה כעס עם בעלה או שהיה בעלה זקן או חולה או שהיתה היא חולה עקרה זקנה קטנה ואיילונית ושאינה ראויה לילד או שהיה בעלה חבוש בבית האסורין המפלת לאחר מיתת בעלה כולן צריכין להמתין ג' חדשים דברי ר"מ רבי יוסי מתיר ליארס ולינשא מיד, איז אויבן אויף א מורא'דיגע סתירה צווישן ר' יוסי, אין די ערשטע ברייתא זאגט ער אז מען מעג נישט נישואין מיד אין די צווייטע ברייתא שטייט אז ינשאו מיד, איך מיין אז עס איז זייער אן אפענע קשיא וואס זיי האבן וואלטן געדארפט עס צוצייכנען, למעשה מתיבתא ברענגט צו א תוס' איך מיין אין סוטה וואס שטעלט זיך אויף דעם. דעס איז נאר איין משל, איך האב געהאט אסאך מער.

און לגבי בעצם טייטשען די גמרא'ס, געב א קוק למשל עירובין דף נ"א ע''א, דתניא (שמות טז כט) °שבו איש תחתיו" אלו ארבע אמות "אל יצא איש ממקומו" אלו אלפים אמה, מנא לן, א"ר חסדא למדנו מקום ממקום ומקום מניסה וניסה מניסה וניסה מגבול וגבול מגבול וגבול מחוץ וחוץ מחוץ, איך זאג דיך מען קען עס בעסער פארשטיין ווען מען די רש''י וויפיל מען לערנט עס אין די ארטסקרול.

און לאידך גיסא ווען איך האב געלערנט פרק כירה אין שבת, האבן די הערות אין ארטסקרול מיך זייער צומישט, זיי האבן דארט זייער אסאך הערות און רוב רעדט זיך אליבא דהילכתא, וואס איז נישט נוגע צום פשט, און זעה א קוק אין מתיבתא פרק כירה ממש א מחיה קורץ און שארף, גארנישט וועגן הלכה, אסאך ווייניגער הערות ווי ארטסקרול.[/justify]

[גוטע פינטעלך]

וואס זאגט דער עולם צו די נייע אויסלאגע פון מתיבתא? געזען אויף פסחים פון דף א' ביז דף י"ד איין כרך.

זיי האבען געטוישט די פאונטס, די ספעסינג וכו', אויך ארויסגענומען ילקוט ביאורים. עס זעט אויס ווי א מאדערנע מהדורה, אפשר צו קאמפיטען מיטען ארטסקרול אויסזען.

[chosen people]

ווי אזוי ריפען זיי די מהדורא? ביזט זעכער ביז דף י''ד, אינמיטן א פרק? און אויב זיי נעמען ארויס זאכן פארוואס זאל עס זיין נאך ווייניגער דפים ווי די געהעריגע מתיבתא?

[שמעקעדיג]

אפשר סקענסטו אריין א סעמפל?

[אבי גערעדט]

[tag]chosen people[/tag] נאכן דורכקוקן די בילדער וואס די האסט ארויפגעלייגט, נעם איך איין זאך ארויס, אז מתיבתה האט גוט דורכגעאקערט ארטסקראל פארן ארויסגעבן זייער פירוש

[chosen people]

טאקע נישט גערעכט, מתיבתא וואלט געמעגט לייגן א גרויסע יישר כח פאר ארטסקרול אויפן פרוינט פעדש.
אבער פאר מיר לוינט זיך דערפאר אנדערש צו קויפן א מתיבתא..

[קאווע טרינקער]

איך בין נישט קלאר וואס דו [tag]chosen people[/tag] צייגסט מיט דעם?
ביטע זיי מיר בעסער מסביר.

[chosen people]

מיט וואס?
ב. ד. וו. וואס זאגסטו צו דעם

[קאווע טרינקער]

מיט די שטיקל גמרא וואס דו האסט געברענגט.
די לשון פון מתיבתא "וכי מפיו של אדם אחר באתי וחלקתי", וואלט איך געטייטשט אין אידיש (ווען נישט איך קען די גמרא), "צו דען לויט די רייד פון א צווייטען בין איך געקומען און צוטיילט?!"
משא"כ ארטסקרול "וכי באתי לחלוק" בין איך זיך דען געקומען קריגען?, דאס איז מער ריכטיג.
כאטש "קריגן" איז פון די שורש "טיילען", דאך איז אבער ארטסקרול'ס לשון מער פונקטליך.

בכל אופן, ס'איז נישט לייכט איבערצוזעצען תרגום מילולי, ווען אין די זעלבע צייט דארף מען מפרש זיין פונקטליך די כוונה.

בנוגע די סוגיא אין פסחים, איך וועל מעיר זיין, אויב כ'האב געדולט, ס'איז נישט קיין לייכטע גמרא.

[קאווע טרינקער]

כ'האב געגעבן א מיש איבער דעם בלאט, לאמיר לערנען א שטיקל גמרא

20130628_101858.jpg (30.15 KiB) געזען געווארן 2377 מאל

20130628_101852.jpg (49.04 KiB) געזען געווארן 2377 מאל

עטליכע הערות
1) פארוואס דארף אין אזא קליין שטיקל גמרא זיין "7" [-פלוני] ?
2) פארוואס טייטשען זיי נישט דאס ווארט "בוצרין" ערשט ביים סוף פון די קומענדיגע שורה, אין די הערה י"א ?
3) "ומוסקין בטומאה", וואס מיינט דאס מ'ברויך האבן טמא'נע כלים?

הערה י"ב,
4) ער איז נישט מסביר פארוואס טאקע די "מוהל היוצא מהזיתים בשעת המסיקה לא נחשב משקה להכשיר את הזיתים לקבל טומאה", ער זאגט נישט קיין טעם. "לא נחשב" - פינטעל.
5) "ומבואר בגמרא שאפילו שאין היין יוצא" - עפעס פליסט נישט דא.. "שאפילו שאין.."

יעצט לערן די זעלבע גמרא דא

20130628_101956.jpg (28.64 KiB) געזען געווארן 2377 מאל

20130628_102006.jpg (16.88 KiB) געזען געווארן 2377 מאל

מערק ווי ער לייגט צו "ומוסקין אפילו בטומאה"
זעה די הערות אויך, "12" איז ער מסביר "בצירה" און "מסיקה".
און איז אויך מסביר אז זאפט פון זיתים וואס קומט ארויס אן כתישה איז נישט קיין עכטע "שמן" און מ'קען דאס נישט נוצען.
ואגב, ער איז מנקד דאס ווארט "מוהל" (פתח ה), און לייגט צו (מיץ) כדי מ'זאל זיך נישט טועה זיין מיט די מצות מילה.

[קאווע טרינקער]

וואס זאגט דער עולם צו די נייע אויסלאגע פון מתיבתא?
זיי האבען געטוישט די פאונטס, די ספעסינג וכו', אויך ארויסגענומען ילקוט ביאורים. עס זעט אויס ווי א מאדערנע מהדורה, אפשר צו קאמפיטען מיטען ארטסקרול אויסזען.

טאקע מאדנע, זיי פראבירן נאכצומאכן.. ס'גייט זיי נישט

[שרייבער]

[tag]chosen people[/tag] נאכן דורכקוקן די בילדער וואס די האסט ארויפגעלייגט, נעם איך איין זאך ארויס, אז מתיבתה האט גוט דורכגעאקערט ארטסקראל פארן ארויסגעבן זייער פירוש

איך האב שוין אסאך געלערנט אין ארטסקרול און אין מתיבתא, בי לעצטענס האב איך אויך געהאלטן אז ארטסקרול איז בעסער, ס'פארט זיך שנעלער, למעשה נאכן לערנען אזוי סך זע איך אז דער חילוק איז פשוט ווען יענע מסכת איז ארויסגעקומען
ס'איז דא מסכתות וואס ארטסקרול האט ארויסגעגעבן יארן צוריק און מתיבתא ממש לעצטענס, איז מתיבתא ממש א ברכה, און ס'איז דא וואס מתיבתא האט ארויסגעגעבן פון די ערשטע און ארטסקרול די זעלבע צייט אדער אביסל שפעטער און מען קען אין מתיבתא נישט אריינקוקן

איך וועל געבן א דוגמא פון איין מסכת וואס איך לערן יעצט, מסכת שבת, מיט ארטסקרול ווער איך ממש סטאק, בפרט אין די פרקים פון במה אשה במה בהמה (דאפלט לשון הא?....) ווידער מתיבתא האט זיך דארט שיין אהערגעשטעלט מיט בילדער (חלילה פון פרויען, מען האט אפגעהאקט דעם קאפ מחוטמו ולמעלה כדי שלא לבא לידי הרהור) אז מען קען גאר גוט פארשטיין די גמרא

למעשה האט מתיבתא נאך אלס די חסרון פון די פונטס, ס'איז זייער נישט קלאר למען ירוץ בו הקורא, אבער יעצט מיט פסחים אז ער מאכט נאך ארטסקרול, און שניידט שטיקער פונעם צווייטן העלפט, אז אנשטאט 7 בענדער אויף שבת וועט זיין נאר 4 ווי ארטסקרול, האב איך מורא איך וועל מוזן ווערן א קנאי און מיך איינהאנדלען א מתיבתא

[chosen people]

בפרט אין די פרקים פון במה אשה במה בהמה (דאפלט לשון הא?....)

אויף דעם איז שוין דא די באוויסטע שבת של מי וואס שרייבט צווישן די צוויי פרקים, לא לחנם הלך הזרזיר אצל העורב.
אפשר קען טאקע איינער צוברענגן זיין היסטוריה, אפשר איז זיין ווייב געווען א מוצא, און ער האט זיך ערגעץ געמוזט אויס געבן.

[קאווע טרינקער]

נע, אין די ספרדישע וועלט האט מען געטוען מיט די ווייבער וואס מ'האט געוואלט

[היסטאריקער]

בפרט אין די פרקים פון במה אשה במה בהמה (דאפלט לשון הא?....)

אויף דעם איז שוין דא די באוויסטע שבת של מי וואס שרייבט צווישן די צוויי פרקים, לא לחנם הלך הזרזיר אצל העורב.
אפשר קען טאקע איינער צוברענגן זיין היסטוריה, אפשר איז זיין ווייב געווען א מוצא, און ער האט זיך ערגעץ געמוזט אויס געבן.

דער מלאכת שלמה ברענגט א ירושלמי (געהערט ביי א שבע ברכות לעצטענס) אויף די משנה סוף במה אשה אז פרתו של ראב״ע מיינט זיין ווייב זאגט ער אז דאס איז די סמיכות צו במה אשה עיי״ש

[ונבנתה העיר]

איך טראכט שוין לאנג אז מען האט זיך בטעות פארלייגט אויפן שבת של מי, ער האט געמיינט א תמימות'דיגע מליצה, 'מפני שהוא מינו' - ביידע רעדן פונעם זעלבן ענין, מיט וואס מען מעג ארויסגיין.

[chosen people]

די פראבלעם איז, אז דאכצעך ער לאזט אויס די לעצטע פאר ווערטער מפני שהוא מינו..