קאווע שטיבל

יאיר האט געשריבן:מוח, דו ברענגסט גאר גוט ארויס דעם ענין פון אחדות הפשוטה. דו זאגסט אלעס וואס אחדות הפשוטה איז נישט, און דאס איז טאקע די איינציגסטע וועג עס מסביר צו זיין. איך ווייס נישט פונקטליך וואס איז יא דער אחדות, און איך מיין אז קיינער ווייסט נישט גענוי, ווייל דער מענטש טראכט דאך אין מוגבל'דיגע הגדרות, און איינמאל ס'איז מוגדר איז עס אויס אחדות. אבער לאמיר דאס לייגן אין א זייט.

דו דארפסט עס נישט שטעלן אין א זייט. איך בין גענוי מסכים צו דיר. מען קען דאס נישט פארשטיין, מען קען דאס נאר עקספיריענסען. פונקט ווי דו פארשטייסט נישט קאליר, טעיסט, שמעק, א.ד.ג.

יאיר האט געשריבן:יעצט, דו ווילסט ארויפקלעבן אחדות הפשוטה אויף די גאנצע וועלט, נישט נאר אויפ'ן באשעפער.

פון דעי ווערטער קוקט מיר אויס אז דו האסט א צד בעולם אז מען קען זאגען אחדות הפשוטה אויפ'ן באשעפער אהן דאס "ארויפקלעבן אויף די גאנצע וועלט". ביטע זאג מיר וויאזוי דאס איז שייך. אויב מען 'קלעבט' דאס נישט אהן אויף אלעם, איז דאך די ווערטער אחדות הפשוטה א דזשאוק. דו ביסט בארעכטיגט צו זאגן אז דו האלטסט נישט פון אזא מין רעאליטי ווי אחדות הפשוטה. אבער אויף וויפיל מען ניצט דעם טערמין איז דאך דאס אוודאי און אוודאי 'ארויפגעקלעבט' אויף אלעם. עס איז נישט שייך עפעס אינדערויסען פון אחדות הפשוטה. That would be a contradiction in terms.

יאיר האט געשריבן:יעצט וויל איך פארשטיין, וואס מיינט דאס אז בעומק המושג איז די פיזישע וועלט באחדות. מסתמא מיינסטו אז כאטש עס זעט אויס מוגדר און מוגבל, דאך באמת איז עס באחדות.

דו פרובירסט צו פארענטפערען א סתירה דא, אמת? נעמליך, וואס גייט דא פאר, וויאזוי קען מען טראכטען אז אלעס איז איין אחדות הפשוטה, בו בשעה וואס מיר זעעהן דאך א וועלט פון מוגדרים ומוגבלים. די סתירה דיינער איז אז די הגדרה פון אחדות הפשוטה איז סותר אן הגדרה פון מוגדרות. מיין פראבלעם מיט אזא שאלה איז, אז בלא יודעים גנב'סטו אריין אן הגדרה אויף דעם אחדות הפשוטה. I don't blame you, מיר זענען אזוי צוגעוואוינט מסדר צו זיין אונזער עקספעריענס מיט הגדרות אז מיר קענען זיך נישט ארויסדערזעהן דערפון. מכח חוסר בהירות אינעם רעאליטי פון אחדות הפשטוה זענען מיר מגדיר אט דעם בלי הגדרה זעלבסט. עד כדי כך אז מיר פרעגען וויאזוי די הגדרה אירע [דהיינו די הגדרה פון בלי הגדרה ] שטימט מיט גדר, גבול, ונפרדים.

יאיר האט געשריבן:אזוי ווי למשל זמן זעט אונז אויס אבסאלוט, אבער באמת איז עס רעלאטיוו, אין אנדערע ווערטער, אונזער אויבערפלעכליכע הבנה אין זמן איז א פשוט'ער דמיון. לויט דעם קומט אויס אז אונזער פיזישע וועלט איז טאקע אויך נאר א דמיון, ווייל לויט דיר אז דער גאנצער עקזיסטענץ באשטייט נישט פון קיין גדרים און הגבלות, און עפעס וואס איז נישט מוגדר קען נישט זיין פיזיש, מוז זיין אז דאס וואס מיר זעען פיזישע זאכן איז נאר אן אילוזיע. ריכטיג?

מען קען אפשר ניצען אילוזיע אלס א משל. אבער באמת קען מען נישט ניצען קיין שום מיני הגדרות מסביר צו זיין בלי גבול ובלי הגדרה. אילוזיע איז א מושג/הגדרה. און די אלע זאכען אין דעם אילוזיע זענען מושגים והגדרות. ממילא איז דאס נישט ריכטיג אויף אן אמת. עס איז אפשר גוט צו ניצען אלס א משל.

יאיר האט געשריבן:קען זיין אז דאס מיינסטו מיט דיין צווייטע שאלה, וואס מען טוט מיט די שכבה עליונה. אבער איך מיין אז דאס איז די וויכטיגסטע צו ערקלערן איידער מיר גייען ווייטער.

מיין שאלה איז געווען צו עס איז דא עפעס אן הבנה פארוואס דעמאלט ווען מען לאזט זיך ארויס פון די וועלט פון חשבונות והגדרות, וועלען אלא שטיקלעך פאלען אין פלאץ, עפעס אזוי ווי די מעשה פון די מגילה? עס קוקט מיר דאך אויס אז די מעשה המגילה וויל אונז דערציילען אז מען זאל אויפהערען אזויפיל אויסצורעכענען זאכען, און מען זאל זיך לאזען פירען. האב איך געוואלט פארשטיין די הבנה דערפין אביסל בעסער.

מוח שליט האט געשריבן:פון דעי ווערטער קוקט מיר אויס אז דו האסט א צד בעולם אז מען קען זאגען אחדות הפשוטה אויפ'ן באשעפער אהן דאס "ארויפקלעבן אויף די גאנצע וועלט". ביטע זאג מיר וויאזוי דאס איז שייך. אויב מען 'קלעבט' דאס נישט אהן אויף אלעם, איז דאך די ווערטער אחדות הפשוטה א דזשאוק. דו ביסט בארעכטיגט צו זאגן אז דו האלטסט נישט פון אזא מין רעאליטי ווי אחדות הפשוטה. אבער אויף וויפיל מען ניצט דעם טערמין איז דאך דאס אוודאי און אוודאי 'ארויפגעקלעבט' אויף אלעם. עס איז נישט שייך עפעס אינדערויסען פון אחדות הפשוטה. That would be a contradiction in terms.
.....
דו פרובירסט צו פארענטפערען א סתירה דא, אמת? נעמליך, וואס גייט דא פאר, וויאזוי קען מען טראכטען אז אלעס איז איין אחדות הפשוטה, בו בשעה וואס מיר זעעהן דאך א וועלט פון מוגדרים ומוגבלים. די סתירה דיינער איז אז די הגדרה פון אחדות הפשוטה איז סותר אן הגדרה פון מוגדרות. מיין פראבלעם מיט אזא שאלה איז, אז בלא יודעים גנב'סטו אריין אן הגדרה אויף דעם אחדות הפשוטה. I don't blame you, מיר זענען אזוי צוגעוואוינט מסדר צו זיין אונזער עקספעריענס מיט הגדרות אז מיר קענען זיך נישט ארויסדערזעהן דערפון. מכח חוסר בהירות אינעם רעאליטי פון אחדות הפשטוה זענען מיר מגדיר אט דעם בלי הגדרה זעלבסט. עד כדי כך אז מיר פרעגען וויאזוי די הגדרה אירע [דהיינו די הגדרה פון בלי הגדרה ] שטימט מיט גדר, גבול, ונפרדים.

בעניי זעט מיר אויס אז ס'איז דא א סתירה צווישן די צוויי פאראגראפן. דו שרייבסט אז איך קען נישט פרעגן פארוואס מיר זעען פילע הגדרות אינ'ם אחדות הפשוטה, ווייל דאס אליין מיינט שוין אז איך זאג א הגדרה אינ'ם אחדות הפשוטה אז עס קען נישט גיין צוזאמען מיט מוגדרות. אבער אינ'ם ערשט פאראגראף שרייבסטו אז אויב מען רעדט פון אחדות הפשוטה מוז מען דאס ארויפקלעבן אויף די גאנצע וועלט. ובכן, האבן מיר דאך א הגדרה אויפ'ן אחדות, עס מוז זיין איבעראל, אין מיין האנט, אין מיין קאמפיוטער, און אין דיין מוח! איז וואסזשע זאגסטו אז אחדות קען נישט האבן קיין שום הגדרה בעת דו אליין זאגסט א הגדרה?
מיין הבנה אין אחדות הפשוטה איז אז עס האט נישט קיין שייכות מיט קיין שום מוגדרות. אזוי ווי די רילעישאנשיפ צווישן זמן און מקום, מיין האנט איז א חלק פון זמן, אבער זמן "געפינט זיך" נישט אין מיין האנט. ווען יא וואלט עס געמיינט אז מען קען מעסטן א שטיקל זמן מיט א ראלער.

מוח שליט האט געשריבן:מיין שאלה איז געווען צו עס איז דא עפעס אן הבנה פארוואס דעמאלט ווען מען לאזט זיך ארויס פון די וועלט פון חשבונות והגדרות, וועלען אלא שטיקלעך פאלען אין פלאץ, עפעס אזוי ווי די מעשה פון די מגילה? עס קוקט מיר דאך אויס אז די מעשה המגילה וויל אונז דערציילען אז מען זאל אויפהערען אזויפיל אויסצורעכענען זאכען, און מען זאל זיך לאזען פירען. האב איך געוואלט פארשטיין די הבנה דערפין אביסל בעסער.

סתם פאר נייגעריגקייט, דו ביסט אזוי זיכער אז אלע שטיקלעך זענען געפאלן אין פלאץ? כ'מיין מ'האט דאך אויסגע'הרג'עט צענדליגער טויזנטער מענטשן? לאמיר זאגן אז די אידן האבן געהאלטן אז מען האט געהאט א בארעכטיגטע סיבה דערצו, אבער ווען דו ביסט ווען אן אייניקל פון די פרסיים וואלסטו געשריבן פונקט פארקערט, מען האט געלאזט אלעס לויפן, און קוק נאר וואס ס'איז געשען, אן ערשטער האלאקאוסט!

עס איז דא א שטיקל אמת אין דאס וואס דו זאגסט אז איך האב מגדיר געווען אחדות הפשוטה. עס איז דאך פשוט אז די מינוט איך רוף עס מיט א נאמען האב איך דאס שוין באיזה אופן שהוא געגעבן אן הגדרה. מען דארף אנקוקען די אלע גערעדעכטס און טראכטונגען אין אחדות הפשוטה ווי א שטיפ אויף ארויס. מען וויל זיך ארויסשטיפען פון מושגים והגדרות. פארשטייט זיך אז די כלים וואס מיר האבען איז נאך אלעם ווערטער, מחשבות, והגדרות.
בנוגע דיין ספעציפישע סתירה פון די צוויי פאראגראפען: זעה איך נישט קיין סתירה בכלל. ביידע זאגען איין זאך "נישט קיין הגדרה, נישט קיין הגדרות".
בנוגע דיין צושטעל צו זמן, פארשטיי איך נישט. אחדות הפשוטה זאגט דאך "נישט קיין הגדרות", משא"כ זמן זאגט בכלל נישט "נישט מקום". והכל על מקומו יבא בשלום, בעתו ובזמנו.
בונגע דיין 'נייגער' בענין "אלעס שטעלען זיך אין פלאץ": אמת, איעדע מציאות נפרדת וואס איז געראטעוועט געווארען, געהאלפען געווארען, וכדו', איז עס אייביג אויפן חשבון פון א צווייטע נפרד. אז איך האב אן אסטמא אטטאק און איך כאפ מיך די אטעם אהההה, איז דאס א טויט קלאפ פאר די אקסעגען וואס גייט יעצט צופיצלט ווערן. נפרד מיינט אז מען קוקט פון איין קוק ווינקל. קומט אויס אז לכאורה ביסטו דא אויך גערעכט. אז מצד דעם גאנצען מציאות איז דאס לכאורה לאו דוקא א גיטע זאך.
אבער עס קען זיין אז ווען מען קוקט שוין פינעם פרעספקטיוו פון אחדות הפשוטה, איז דאך נישט קיין חילוק וואס נעמט איבער וואס. איך האב אמאל געטראכט אז עס שטייט ווען משיח וועט קומען וועט זיין וגר זאב עם כבש. ואפ"ל אז אוודאי וועט דער זאב פארציקען דעם כבש, אבער עס וועט זיין אזא התגלות פון אחדות הפשוטה אז קיינעם וועט נישט אהרען דעם טויש פון כבש צו זאב, אפי' דעם כבש אויך נישט.
איז דאך שווער אויב אזוי, אז דעמאלט וועט גארנישט זיין קיין פראבלעם, און גארנישט זיין א שמחה. אפאטיע [apathy]. ימים שאין בהם חפץ. אבער די קשיא פון כסף מנלן איז נאך שווערער, נאכדערצו לויט סתם משנה פון הפועלים עצלים....

כברענג ארויף לכבוד פורים

מיט מח שליט'ס מהלך, שטימט דאס וואס שטייט אז לעתיד לבא וועלן כל המועדים זיין בטלים חוץ מפורים.

אברהם אבינו האט אונז אויסגעלערנט די ליצנות פון אלע פארשידענע געטשקעס, און ער האט צובראכען אלע געטשקעלעך אין זיין טאטענס showroom. ער האט אבער איבערגעלאזט איין געטשקע, און אריינגעלייגט דארט די האק, כידוע.
אפשר ווען דער איינער געטשקע פון מגשם זיין דעם אחד יחיד ומיוחד, וועט בטל ווערן, וועט מיט דעם זיין די תיקון השלם.
דערפאר וועלן אלע מועדים וואס קאכן אין א personal God, בטל ווערן. פורים אבער, מאכט מען נישט גאט שטיין אינדרויסען פון די מציאות, ווי א פערסאנאליטי עפעס ענליך צו אונז, וואס טוט זאכן אזוי ווי אונז טוהן זאכן, נאר בעסער און שטערקער. פורים קאכט מען זיך אינעם ענין אז די טיפקייט פון מציאות איז גאט. מען נעמט אוועק דאס לעצטע ביסל הגשמה. אט אזא יום טוב איז דאס העכסטע, דאס גרעסטע, און טאקע תורתו של משיח. אזא יום טוב ווערט נישט בטל לימות המשיח.

די עבודת היום איז אראפווארפן אלע תורהלך און פילוסופיעס, פון גאט, טוב ורע, וכו'. עד דלא ידע, תכלית הידוע שלא נדע.
אהן די פאשאלטענע דעת, וואלטן מיר געווען פרייליך און ענדזויט זיך א גאנצען טאג, א יעדן טאג.
די אויסקוק פון פורים איז ימות המשיח, אזוי דארף אויסקוקען יעדע איינציגע טאג. אז עס וועט אזוי אויסקוקען איעדען טאג, דעמאלט איז משיח דא.

אהן דעת, אהן קיין preconcieved ideas, וואס די וועלט איז, וואס די מציאות איז, לעבט מען די וועלט אין איר טיפסטע עססענץ.

איך וויל נישט ווערן פארכאפט אין 'פרובירן מאכן לעבעדיג', איך וויל אויסניצען די opportunity פון נישט זיין אזוי ריספאנסיבל פאר מיינע ווערטער און מעשים, און קאננעקטן צו מיין ארומיגע אהן קיין preconceptions.

א גאנץ יאר פורים!!

רב קוק זאגט ענדליך
download.yutorah.org/2014/1053/Purim_To-Go_-_5774_Rabbi_Bronstein.pdf

המן האט ארויסגעשיקט די אגרות ראשונות בחדש הראשון, בשלשה עשר יום בו.
לויט חז"ל האט המן שוין געהאנגען על העץ אשר הכין למרדכי, דעם צווייטן טאג פסח. מען רעדט הייסט עס, פון א פאר געציילטע טעג פון ווען די גזרה איז ארויס, ביז ווען די ארויסגעבער פון די גזרה האט זיך געשאקעלט אויף א פופציג פיסיגע תלייה.
אזא קליינע צייט אפשניט פון די גזרה ביז ווען עס איז בטל געווארען, נעמט זייער שטארק אוועק די חומר פון די גזירה.
מען האט אפי' נישט געהאט קיין צייט געהעריג זיך אריינצונעמען אין קאפ אז עס איז דא אן ערענסטע פראבלעם, מען האט בכלל נישט געהאט קיין צייט צו באלעבען די פחד פון וואס עס ערווארט אונז דא, און עס איז שוין לאנג בטל געווארן.

פוןדעסטוועגןדאך האט געשריבן:המן האט ארויסגעשיקט די אגרות ראשונות בחדש הראשון, בשלשה עשר יום בו.
לויט חז"ל האט המן שוין געהאנגען על העץ אשר הכין למרדכי, דעם צווייטן טאג פסח.

א יאהר שפעטער.

ונבנתה העיר האט געשריבן:

פוןדעסטוועגןדאך האט געשריבן:המן האט ארויסגעשיקט די אגרות ראשונות בחדש הראשון, בשלשה עשר יום בו.
לויט חז"ל האט המן שוין געהאנגען על העץ אשר הכין למרדכי, דעם צווייטן טאג פסח.

א יאהר שפעטער.

??!

ריכטיג, טעיתי.

די גזירה איז אבער נישט בטל געווארן מיט'ן הענגן פון המן, די בריוו אז די אידן מעגן זיך קעגן שטעלן איז ערשט געשיקט געווארן אין סיון, און אויך דאס איז נאר געווען א היתר זיך צוריק צושלאגן, די עצם נס איז ערשט געווען א יאהר שפעטער ביום המלחמה.

ווען דער ארכיטעקט פינעם גזירה הענגט אויף א תלייה, ווייל ער האט געטשעפעט מיט אסתר'ס פאלק, און זיין הויז ווערט געגעבן צו זיין גרעסטער שונא וואס איז בעצם די סיבה פון די גאנצע גזירה, איז זייער שווער צו גלייבן אז די גזירה גייט נאך ווערן אויסגעפירט.
עס איז גאנץ פשוט אז עס וועט נתבטל ווערן, אזוי ווי אחשורוש האט טאקע געזאגט, 'בֵית-הָמָן נָתַתִּי לְאֶסְתֵּר, וְאֹתוֹ תָּלוּ עַל-הָעֵץ--עַל אֲשֶׁר-שָׁלַח יָדוֹ, ביהודיים (בַּיְּהוּדִים).   וְאַתֶּם כִּתְבוּ עַל-הַיְּהוּדִים כַּטּוֹב בְּעֵינֵיכֶם'

דאס וואס דו זאגסט אז די הצלה און די שמחה איז נאר געשען פורים, נישט פריער, איז אנדערש ווי די פסוקים דערציילן.
 לַיְּהוּדִים, הָיְתָה אוֹרָה וְשִׂמְחָה, וְשָׂשֹׂן, וִיקָר.  וּבְכָל-מְדִינָה וּמְדִינָה וּבְכָל-עִיר וָעִיר, מְקוֹם אֲשֶׁר דְּבַר-הַמֶּלֶךְ וְדָתוֹ מַגִּיעַ, שִׂמְחָה וְשָׂשׂוֹן לַיְּהוּדִים, מִשְׁתֶּה וְיוֹם טוֹב; וְרַבִּים מֵעַמֵּי הָאָרֶץ, מִתְיַהֲדִים--כִּי-נָפַל פַּחַד-הַיְּהוּדִים, עֲלֵיהֶם.

אויפגעוועקט

לכבוד פורים הממשמש ובא