קאווע שטיבל

רוב ענינים וואס זענען געווארן דא אויסגעשמועסט קען מען טרעפען בהרחבה דא

שמעקעדיג האט געשריבן:די סיבה איז ווייל מיר (עכ"פ איך) גלייבן אז די מצוות האבן העכערע באדייטן מיט סודות נשגבות וואס בויעט עולמות, און די תורה מיט אירע מצוות איז באשאפן געווארן נאך איידער די וועלט און אלע גויים, ממילא מאכט נישט קיין סענס צו זאגן אז השי"ת האט גענומען די מצוות פון די גויים.

שמעקעדיג: ואל תתמה. פארוואס בערל בעל עגלה האט דא גארנישט (אדער כמעט גארנישט) צו זאגן. ווייל דער עולם רעדט דא במחילה גרויסע נארישקייטן און מ'קייעט איבער די זעלבע שטותים והבלים נאכאמאל און נאכאמאל.
ס'הייבט זיך אן ווען פאר איינעם גנב'עט זיך אריין א געדאנק. ביי די גויים (אמאליגע און היינטיגע) איז אויך דא אן ענליכער מנהג. מסתמא האבן זיי עס גענומען פון אונז. אבער ניין. אפשר איז מעגליך אז אונז האבן עס גענומען פון זיי...? וואס לפי האמת, גייט עס אין ביידע וועגן. אבער דאס איז א טעמע וואס דארף באזונדער באהאנדלט ווערן. ואכמ"ל. נאר די חקירות דא אויפ'ן פלאץ גייען אריין אין אזא פארנעם עד כדי כך אז ס'קומט אויס אז אונזער גאנצע רעליגיע און אלע מצוות זענען נישט מער ווי פאגאנישע אדער קריסטליכע מנהגים. א"כ (לויט די מהלך פון אונזער היימיש געבראטענע פילאזאפן) איז אונזער גאנצע רעליגיע גארנישט ווערט. ס'איז אלץ נאכגעמאכט. פאלש. נישט אויטענטיש...דאס איז די איינציגע אבסורדאלע מסקנא צו וואס מ'מוז צו קומען נאך די אלע אויבנדערמאנטע דיסקוסיעס...

די אלע קושיות אויפ'ן רמב"ם בענין קרבנות פרעגט שוין דער רמב"ן דארט אין פרשת ויקרא. ט'ווי האבען קין והבל געלערנט צו ברענגען קרבנות, און נח ועוד. אבער דער רמב"ם איז נאך אלס נישט קיין מפ'ל קינד. ער האט אוודאי א תירוץ און מ'דארף זיך פלאגען צו פארשטייען, און דער משך חכמה האט טאקע א תירוץ אז ס'איז דא צוויי זארט'ן קרבנות, אין ביהמ"ק און אינדערויסען, וואס דינען צוויי ערליי צוועקען. און אזוי האב איך טאקע געהערט אויפ'ן פסוק וזרעו יהיה מלא הגוים, און רש"י זאגט אז ס'גייט אויף אליהו בהר הכרמל, וואס האט מקריב געווען בחוץ וכמנהג הגוים, וכדאי' בגמ' סנהדרין אז ס'האט אויסגעפעלט א באזונדערע היתר לפי שעה פאר'ן קרבן בהר הכרמל. און דאס ווערט אנגערופען 'מלא הגוים', ווייל דאס איז טאקע געווען א גווישע קרבן להוציא מלבן.

דער טעמע פון די אשכול זעט מיר אויס אלס א שאלה אויף פשט אין אן אומקלארע רמב"ם. דער רמב"ם זאגט אז די פסוקי הנביאים זענען פול מיט'ן בשורה פון משיח. פרעגט מען ווי רעדט מען וועגען דעם אז ער איז א פליישיגע מענטש? אפשר וועט זיין א גאולה, אבער נישט דורך א מענטש?
פרעג איך, ט'איז דאס דער עיקר האמונה. דער רמב"ם שרייבט דאך אין פרק י"ב אז די אלע זאכען זענען נישט קלאר אין די פסוקים און מ'זאל זיי נישט פארשען. אפשר איז דאס אויך אזוי, און מ'דארף נישט גלויבען אין א פליישיגע משיח. מ'דארף נאר גלויבען אז ס'קומט גוטע צייטען און מלכות בית דוד מיט אלעם וועלען אונז פיהרען על מי מנוחות לעבוד את בוראנו פנויים לתורה ולחכמתה כדי שנזכה לחיי העולם הבא. מער ווי דעם איז א חלק פון די אומקלארקייט. פונקט ווי דעם אז אליהו הנביא קומט פאר משיח, וואס דער רמב"ם זאגט אז דאס איז נישט קלאר אז ס'וועט זיין אזוי.

און אה''נ די חכמי צרפת האבן אדער נישט גערעדט דערוועגן (און בפשטות אפגעלערנט אגדות חז''ל כפשוטם ווי דער רמב''ם איז זיך מתרעם), אדער האבן זיי געהאלטן אז דער באשעפער איז א אור

ח״ו לומר שרש״י ובעה״ת חשבו כן , ואם יש איזה משמעות אינו כפשוטו ,
וזה ודאי אין לו׳ שכל מי שלא הכיר חכמת יון לא ידע שהקב״ה אינו גוף.

moshav zekeinim האט געשריבן:תגליות ארכיאולוגיות זרו אור על המנהג לשאת קמיעות על איברי גוף שונים. אף היו חוקרים שהביאו מקבילה מעניינת ביותר מן הספרות האוגריתית לעניין זה. אוגרית היתה עיר בסוריה דהיום, אשר חרבה במאה הארבע-עשרה לפנה"ס, ונחפרה מאז שנות העשרים למאה העשרים. החפירות הארכיאולוגיות באתר חשפו מגוון נרחב ביותר של טקסטים הכתובים בלשון שמית צפון-מערבית שיש לה קירבה מובהקת לעברית. בין השאר נמצאה שם האימרה הבאה: "ראשה תפלי תלי בן ענה", שנתפרש: (על) ראשו תפילין תלוי בין עיניו. מאחר שאין זה סביר שתושבי אוגרית קיימו מצוות הנחת תפילין כ- 700 שנים בטרם נתחבר ספר דברים, סביר להניח כי המונח "תפילין" נשתלשל ממונח שאכן שימש במקורו כדי להורות על קמיע מסוג שנתלה על המצח.

א שיינער קאפי פעיסט פון וויקיפדיע.
וואלט אבער נישט געשאדט אז די ברייטערסט אביסל אויס דיין נאלעדזש אז סאיז דא וואס טשאלענדזשען די אנגענימענער לוח הזמנים און מיט גאר שטארקע ראיות.
און כאטש סאיז "דערווייל" נישט עקסעפטעד ביי די אלגעמיינע ארכילאגישע מענסטרים איז כדי צי הערן וואס די אנדערע האבן ציזאגן.
זע פרק חמישי פון וויליקובסקי (א פרייער) ווי ער רעדט ארום טאקע פון די תגלית ראס-שמרה (אוגרית).
http://www.daat.ac.il/daat/vl/tkofotbat ... toho03.pdf
(און די וועסט נישט ווערן נארישער אויב די ליינסט דורעך דאס גאנצע חיבור זיינע תקופות בתוהו)

טאקע וויליקובסקי איז א שטארקע דעה דורך צו לערנען זיין שיטה פארענטפערט די סתירה צווישן די ארכיאולוגיה און די תורה
אגב איך האב אמאל געשמועסט מיט איינעם וואס פאררופט זיך אלס כופר, איינע פון זיינע טענות איז געווען אז עס שטימט נישט מיט ארכיאולוגיה, האב איך איהם געזאגט געפרעגט אז לויט וילוקובסקי יא ער האט ניטאמאל געוואוסט פון וואס איך רעד....

I can't believe I just said that...

פאר אלע וואס געדענקען נאר דער רמב"ם אין מורה וואס איז געמאכט כלשון שם הספר לנבוכים, וואס ער ברענגט דארט א טעם פאר די קרבנות, וויל איך דארמאנען אז דער רבמ"ם אין זיין הלכה ספר יד החזקה וואס איז נישט געמאכט נאר פאר די נבוכים נאר פאר יעדן איד דארט שרייבט ער אזוי,

רָאוּי לָאָדָם לְהִתְבּוֹנֵן בְּמִשְׁפְּטֵי הַתּוֹרָה הַקְּדוֹשָׁה וְלֵידַע סוֹף עִנְיָנָם כְּפִי כֹּחוֹ. וְדָבָר שֶׁלֹּא יִמְצָא לוֹ טַעַם וְלֹא יֵדַע לוֹ עִלָּה אַל יְהִי קַל בְּעֵינָיו וְלֹא יַהֲרֹס לַעֲלוֹת אֶל ה' פֶּן יִפְרֹץ בּוֹ. וְלֹא תְּהֵא מַחֲשַׁבְתּוֹ בּוֹ כְּמַחְשַׁבְתּוֹ בִּשְׁאָר דִּבְרֵי הַחל. בּוֹא וּרְאֵה כַּמָּה הֶחְמִירָה תּוֹרָה בִּמְעִילָה. וּמָה אִם עֵצִים וַאֲבָנִים וְעָפָר וָאֵפֶר כֵּיוָן שֶׁנִּקְרָא שֵׁם אֲדוֹן הָעוֹלָם עֲלֵיהֶם בִּדְבָרִים בִּלְבַד נִתְקַדְּשׁוּ וְכָל הַנּוֹהֵג בָּהֶן מִנְהַג חֹל מָעַל בָּהּ וַאֲפִלּוּ הָיָה שׁוֹגֵג צָרִיךְ כַּפָּרָה. קַל וָחֹמֶר לְמִצְוֹת שֶׁחָקַק לָנוּ הַקָּדוֹשׁ בָּרוּךְ הוּא שֶׁלֹּא יִבְעַט הָאָדָם בָּהֶן מִפְּנֵי שֶׁלֹּא יֵדַע טַעְמָן. וְלֹא יְחַפֶּה דְּבָרִים אֲשֶׁר לֹא כֵּן עַל הַשֵּׁם וְלֹא יַחְשֹׁב בָּהֶן מַחְשַׁבְתּוֹ כְּדִבְרֵי הַחל. הֲרֵי נֶאֱמַר בַּתּוֹרָה (ויקרא יט-לז) (ויקרא כ-כב) 'וּשְׁמַרְתֶּם אֶת כָּל חֻקֹּתַי וְאֶת כָּל מִשְׁפָּטַי וַעֲשִׂיתֶם אֹתָם'. אָמְרוּ חֲכָמִים לִתֵּן שְׁמִירָה וַעֲשִׂיָּה לַחֻקִּים כַּמִּשְׁפָּטִים. וְהָעֲשִׂיָּה יְדוּעָה וְהִיא שֶׁיַּעֲשֶׂה הַחֻקִּים. וְהַשְּׁמִירָה שֶׁיִּזָּהֵר בָּהֶן וְלֹא יְדַמֶּה שֶׁהֵן פְּחוּתִין מִן הַמִּשְׁפָּטִים. וְהַמִּשְׁפָּטִים הֵן הַמִּצְוֹת שֶׁטַּעְמָן גָּלוּי וְטוֹבַת עֲשִׂיָּתָן בָּעוֹלָם הַזֶּה יְדוּעָה כְּגוֹן אִסּוּר גֵּזֶל וּשְׁפִיכוּת דָּמִים וְכִבּוּד אָב וָאֵם. וְהַחֻקִּים הֵן הַמִּצְוֹת שֶׁאֵין טַעְמָן יָדוּעַ. אָמְרוּ חֲכָמִים חֻקִּים חַקֹּתִי לְךָ וְאֵין לְךָ רְשׁוּת לְהַרְהֵר בָּהֶן. וְיִצְרוֹ שֶׁל אָדָם נוֹקְפוֹ בָּהֶן וְאֻמּוֹת הָעוֹלָם מְשִׁיבִין עֲלֵיהֶן כְּגוֹן אִסּוּר בְּשַׂר חֲזִיר וּבָשָׂר בְּחָלָב וְעֶגְלָה עֲרוּפָה וּפָרָה אֲדֻמָּה וְשָׂעִיר הַמִּשְׁתַּלֵּחַ. וְכַמָּה הָיָה דָּוִד הַמֶּלֶךְ מִצְטַעֵר מִן הַמִּינִים וּמִן הָעַכּוּ''ם שֶׁהָיוּ מְשִׁיבִין עַל הַחֻקִּים. וְכָל זְמַן שֶׁהָיוּ רוֹדְפִין אוֹתוֹ בִּתְשׁוּבוֹת הַשֶּׁקֶר שֶׁעוֹרְכִין לְפִי קֹצֶר דַּעַת הָאָדָם הָיָה מוֹסִיף דְּבֵקוּת בַּתּוֹרָה. שֶׁנֶּאֱמַר (תהילים קיט-סט) 'טָפְלוּ עָלַי שֶׁקֶר זֵדִים אֲנִי בְּכָל לֵב אֶצֹּר פִּקּוּדֶיךָ'. וְנֶאֱמַר שָׁם בָּעִנְיָן (תהילים קיט-פו) 'כָּל מִצְוֹתֶיךָ אֱמוּנָה שֶׁקֶר רְדָפוּנִי עָזְרֵנִי'. וְכָל הַקָּרְבָּנוֹת כֻּלָּן מִכְּלַל הַחֻקִּים הֵן. אָמְרוּ חֲכָמִים שֶׁבִּשְׁבִיל עֲבוֹדַת הַקָּרְבָּנוֹת הָעוֹלָם עוֹמֵד. שֶׁבַּעֲשִׂיַּת הַחֻקִּים וְהַמִּשְׁפָּטִים זוֹכִין הַיְשָׁרִים לְחַיֵּי הָעוֹלָם הַבָּא. וְהִקְדִּימָה תּוֹרָה צִוּוּי עַל הַחֻקִּים. שֶׁנֶּאֱמַר (ויקרא יח-ה) 'וּשְׁמַרְתֶּם אֶת חֻקֹּתַי וְאֶת מִשְׁפָּטַי אֲשֶׁר יַעֲשֶׂה אֹתָם הָאָדָם וָחַי בָּהֶם'.
הלכות מעילה פרק ח' הלכה ח'

זעהט אויס אז די קרבנות איז א חוק לדעתו, און נישט סתם עפעס א אלטע מנהג וואס בלית ברירה האט אונזער באליבטער גאט אריינגעברענג ביי אונז אז מען זאל קענען ווייטער אנהאלטן די אלטע נארישע מנהג פון שפייזן א גאט מיט קרבנות.

הרב ד"ר [tag]מיימון[/tag] יש"כ פאר די נוצליכע הערות ,
אבער ס'געווען עפעס א משמעות אין דיינע רייד אז עס וועלן נאכפאלגן נאך פאוסט'ס ,
סאו פארגעס נישט מיר ווארטן !!

געוואלדיג האט געשריבן:דער רבמ"ם אין זיין הלכה ספר יד החזקה... אז די קרבנות איז א חוק לדעתו

די כלל אין די פוסקים איז אלעמאל אז אויב א מחבר שרייבט אויף איין פלאץ אזוי און אויף די אנדערע פלאץ פארקערט דאן נעמט מען אן אז ער האט צוריקגעצויגן. דער רמב"ם אליינס, אין הקדמה צום מורה, דערמאנט דאס.

ס'איז דא נאך א מהלך, דהיינו אז אין מורה ערלויבט זיך דער רמב"ם צו שרייבן זאכן וואס אין זיינע אנדערע ספרים דערמאנט ער נישט. דארט אין הקדמה שמועסט ער אויך דערוועגן. אבער צו טענה'ן ווי כאילו דער מורה איז גאר דער ספר וואס דער רמב"ם האט נאר געשריבן פאר די נבוכים, וליה לא סבירא ליה, דאס איז אן הנחה וואס קען נישט אויפן געדאנק קומען פאר איינער וואס איז באקאנט אינעם מורה. ס'איז פשוט אבסורד.

טאקע אבסורד , סלייגט זיך ענדעשער אויפן שכל דאס וואס מאנכע טענה׳נען אז ס׳ליגט עפעס טיפערס פון וואס ס׳זעט אויס אויבן אויף אין אין די טעמי המצוות פונ׳ם מורה.

דאס איז שוין אן אנדערע טענה

און וואס האט איר צו זאגן דעראף ?

ואת כולם ישא רוח, כי איך יתכן בלשון שאדם ידבר מלה ורצונו מלה אחרת?! והאומר בזה מהמשוגעים הוא נחשב

אבן עזרא דניאל א

ווי עס זעהט מיר אויס האט דער רמב"ם געהאלטן אז די קרבנות זענען א סוד און א חוק, אבער אין ספר המורה ווי עס איז געשטעלט אין ער ברענגט דארט טעמים אויף וואס מעגליך, און נישט אז עס איז וליה לא בסבירא ליה, נאר מער אין די מהלך פון דעם [tag]ירא שמים[/tag].

כעלעם'ר מגיד האט געשריבן:

ואת כולם ישא רוח, כי איך יתכן בלשון שאדם ידבר מלה ורצונו מלה אחרת?! והאומר בזה מהמשוגעים הוא נחשב

אבן עזרא דניאל א

כקען נישט קיין מורה נאר פון אויבן אויף אריינקוקן פה ושם סאו ווער בין איך צוזאגן ,אבער כקען הערן אז סזאל זיין א טיפקייט אין זיינע ווערטער וואס ווערט נישט אויפגעכאפט דורכ׳ן לומד הפשוט ,
אבער לשיטתך דאס וואס ער שרייבט אין יד האט ער צוריקגעצויגן , אבער אין מורה אליין זאגט ער דאך צוויי קעגנזייטיגע טעמים איינס אין פ׳ לב אין איינס אין פ׳ מו העסטו אויך ענטפערן אז ער האט צוריקגעצויגן פון פ׳ לב ?!

כד דייקת ביה שפיר איז נישטא באמת קיין סתירה פון פרק מ"ו צו פרק ל"ב.

רבינו משה בן מימון האט געשריבן:אולם אי-ההתאמות המצויות בספר זה הן מחמת הסיבות החמישית והשביעית

מימון. עס איז נישט דעם רמבמ"ס אויפטו, (אין תרגום אונקליס זעט מען שוין אויך שלילת הגופניות), אבער ער איז דער ערשטער וואס האלט אז איינער וואס גלייבט אין א גוף איז א כופר.

אין אונקלוס איז מעגליך אריינצולערנען נאך וועגן, ווי דער רמב''ן איז מסביר עפ''י קבלה, בכל אופן איז דער מהלך נישט געווען באקאנט ביי כלל ישראל, און די חכמי אשכנז וצרפת האבן זיכער נישט מדייק געווען דעם אונקלוס, אמת אז דאס איז נישט דעם רמב''ם'ס אויפטו דאס ווערט שוין דערמאנט דורך אלע חכמי ספרד ווי חוה''ל (וואס ברענגט אויך דעם תרגום) כוזרי און אבן עזרא, און רס''ג שרייבט אויך שארף אנטקעגן הגשמה, אבער דעפינירן כפירה איז יא דעם רמב''ם'ס אויפטו אינאיינעם מיט אלע י''ג עיקרים. (ולכשתמצא לומר איז מעגליך אז אונקלוס איז אויך נשפע געווארן ע''י חכמי יון ואלכסנדריה ובפרט לדעת האומרים הוא אונקלוס הוא עקילס).

כ'מיין אז ביסט נישט גערעכט. אין די גמרא זעט מען שוין אויך שלילת הגופיניות, און געליינט האב איך אמאל אז די סיבה פארוואס חז"ל (ר' עקיבה) האט אזוי ארויסגעהויבן תרגום אוננקלוס, און פארגעסן פונעם תרגום השבעים איז טאקע דאס — זיי האבן געגליכן די שלילת הגופניות.
הכ"פ כ'מיין אז אלע חכמי התלמוד אפילו די פון צרפת האבן אויך געהאלטן אין שלילת הגופניות.

האט שוין איימיצער געלייענט דעם 'מאמענט' די וואך? ווי זיי שרייבן קלאר אז לויט אלע סימנים גייט מען בקרוב ממש האלטן נאך די גאולה?

איך האב נאר געזעהן די דעקל, ומי לנו גדול פונעם רימינובער וואס זאגט אזוי

שמערל האט געשריבן:כ'מיין אז ביסט נישט גערעכט. אין די גמרא זעט מען שוין אויך שלילת הגופיניות, און געליינט האב איך אמאל אז די סיבה פארוואס חז"ל (ר' עקיבה) האט אזוי ארויסגעהויבן תרגום אוננקלוס, און פארגעסן פונעם תרגום השבעים איז טאקע דאס — זיי האבן געגליכן די שלילת הגופניות.
הכ"פ כ'מיין אז אלע חכמי התלמוד אפילו די פון צרפת האבן אויך געהאלטן אין שלילת הגופניות.

חכמי התלמוד אין צרפת?
---------
הגם ווי געזאגט איז דאס א זאך וואס דארף א באזונדערן אשכול פאר זיך און עס איז דא אסאך צו רעדן דערוועגן וועל איך אבער פרובירן צו ענטפערן בקצרה.

אין די תורה ווערט קיינמאל נישט דערמאנט שלילת הגשמות אזוי ווי עס ווערט נישט דערמאנט קיין שום אנדערע פילאזאפישע באגריף, דאס וואס עס שטייט כי לא ראיתם כל תמונה מיינט בלויז אז מען האט נישט געזען, אין ישעיהו שטייט יא אביסל קלארער אבער עס איז מעגליך צו פארשטיין אז גאט איז א מציאות גשמי וואס מען קען נישט זען ווי צב''ש א אור, און ווי דער רמב''ם שרייבט אין אגרת תחה''מ אז דער המון עם קען זיך נישט מצייר זיין א זאך אויסער א גשם אדער עכ''פ תלוי בגשם ווי א מקרה, דעריבער האבן רוב אידן וואס האבן נישט עוסק געווען בפילוסופיה אט אזוי אפגעטייטשט די פסוקים.

אין חז''ל זעען מיר פארשידענע אגדות וואס זעט אויס נוטה להגשמה און כמעט נישט קיין קלארע שלילת ההגשמה, דער רמב''ם בדרכו פארטייטשט די אלע אגדות פונקט ווי ער פארטייטשט די פסוקים, און ער הייבט ארויס די מאמרים וואס ווייזט אויף שלילת הגשמות (ווצב''ש די גמרא אין למעלה לא ישיבה ולא עמידה וכו' וואס לויט רש''י און דעם פשוט'ן פשט איז בכלל נישט קיין ראיה), און געוויסע מדרשים מאכט ער אינגאנצן אוועק ווי שיעור קומה (לאחר חזרתו, ובלקח טוב סבר באמת שיש בזה סוד).

יעצט לגבי די ראשונים, איז חוץ מזה וואס מיר טרעפן קלאר עטליכע ראשונים וואס שרייבן קלאר אז השי''ת איז א גוף ווי ר' משה ב''ר חסדאי וואס האט געשריבן א ספר כתב תמים אנטקעגן דעם רמב''ם, און ר' דוד ב''ר שאול וואס ווערט דערמאנט אין מלחמות ה' פון ר''א בן הרמב''ם אז ער האט געשריבן א חיבור קעגן רמב''ם און ער טענה'ט אז דער באשעפער איז א אור, און ווי דער ראב''ד אין די השגות אויפ'ן רמב''ם שרייבט אז גדולים וטובים ממנו האבן געגלייבט אין הגשמה, איז חוץ מזה מסתבר אז די חכמי צרפת האבן בכלליות נישט געטון אין דעם נושא און ממילא נישט געהאט קיין סיבה צו טראכטן אנדערש ווי די 'פשוטי האגדות' ווי דער ראב''ד טוט זיי פארענטפערן.

דער עצם פאקט אז דער רמב''ם האט אזויפיל געשוויצט פאר דעם דאס אויפצואווייזן, און מקדיש געווען צענדליגער פרקים אין מורה פאר דעם ווייזט ווי שטארק אנגענומען דאס איז געווען ביים פאלק אין יענע צייט אפילו אין די ארצות חכמי ספרד! וכ''ש בארצות אשכנז וצרפת וואס האבן קיינמאל נישט עוסק געווען בחכמה, דער רמב''ם רעדט זיך כסדר אפ אויף די 'אותן שיחשבו שהם מחכמי ישראל' וואס גלייבן אין הגשמה, אין אגרת תה''מ ברענגט ער 'מאנשי קצת ארצות' וואס האלטן אז ווער עס גלייבט נישט אין הגשמה איז א כופר, די חכמי ישראל פון יענע צייט זענען אונזערע ראשונים!

הרב נתן סליפקין האט מיט עטליכע יאר צוריק געהאט א מערכה דערוועגן ווען ער האט פרובירט אויפצואווייזן אז רש''י האט געגלייבט אין הגשמה, עס האט זיך אנטוויקלט א העפטיגע דעבאטע ווי הרב סליפקין איז נישט ארויס קיין קלארער זיגער, אבער בתוך הדיון איז ארויסגעקומען גאר אינטערעסאנטע פאקטן איבער די חכמי צרפת, עס איז כדאי איבערצוקוקן די פאוסט'ס פון יענע וואכן.

לסוף, לפי פשטות התורה איז מעגליך צו לערנען אז דער באשעפער איז א געוויסע מין דקות'דיגער גשם בבחינת אור וכדו', און ווי שפינוזה האט גע'טענה'ט פאר איינעם אין ביהמ''ד (וואס האט לויט טייל געפירט צו זיין פארדאמונג) אז אין די תורה ווערט נישט דערמאנט אז השי''ת אינו גוף, און כמדומה אז אין הג' היעב''ץ וואס איז געדרוקט אין די וגשל ש''ס אויף הק' הרמב''ם לפ' חלק טענה'ט ער אויך דאס זעלבע אויפ'ן רמב''ם, און ווי ר''ח הירשנזאהן שרייבט איז פאר'ן המון עם נישט חילוק וואס פונקטליך מען איז זיך מצייר ווילאנג מען מיינט גוט און מען וויל אנקומען צום תכלית. (וכעי''ז כ' החת''ס בתו''מ פ' שמות עה''פ זה שמי לעלם, העירני לזה הגה''צ רשי''י שליט''א). לויט די מקובלים זענען מיר דאך אלע ממילא עובדי ע''ז ווייל מיר זענען נישט מכוין צו די ריכטיגע ספירות און לויט ר''י קאפח ודעימיה זענען די מקובלים עוע''ז דעריבער איז בעסער אזוי...

לויט די מקובלים זענען מיר דאך אלע ממילא עובדי ע''ז ווייל מיר זענען נישט מכוין צו די ריכטיגע ספירות

ווער זאגט אזא זאך ?!