ליטוואק׳ס בליק אויף רב שך

[[NAMELESS]]

ליטוואק האט אראפגעלייגט א יסוד אז ביי רב שך איז אלעס געווען תורה תורה תורה און דערמיט געצויגן ליטווישע מסקנות וואס ציהט זיך פון בני ברק ביז די גולן הייטס, היות איך בין נאכנישט אזוי איבערצייגט אז אלעס איז געווען תורה וועל איך אויפברענגן מיינע מסקנות און שטייטצעך סאיז אפען פאר דיסקוסיע.

איך זעה אין רב שך א תורה ריז וואס האט געגעבן שיעורים און זיך אפגעגעבן מיט תלמידים ביז ער איז געווארן איינגעטינקען אין פאליטיקס, פון דארט און ווייטער איז געווען דער עיקר פאליטיק און דערנאך תורה, די שיעורים און זיין אנוועזענהייט אין ישיבה איז פון דאן געווען שוואכער.

די הנחה אז די בית ישראל׳ס פטירה האט אים געמאכט נעמען שריט ווייל ביז דאן האט ער געהאט די בית ישראל וואס האט גערעדט זיין שפראך איז פאלטש. אלעס האט זיך אנגעהויבן כידוע לכל מיט די פטירה פונעם סטייפלער, ווילאנג דער סטייפלער איז געווען בתוקפו איז רב שך גארנישט געווען, סוף ימיו פונעם סטייפלער האט ער אנגעהויבן גרויס ווערן, אבער האט נישט געקענט איבערדרייען ווייל דער סטייפלער איז געווען דאס לעצטע ווארט בעולם הליטאי, ער האט נישט געהאט קיין טשענס איז ער געזיצן שטיל.

ועוד רגע אדבר: רב שך איז געווען דער ערשטער און דער איינציגסטער צו ליגן ראשו ורובו אין פאליטיקס און פאררופן גרויסע דרשות, נישט פארדעם און נישט נאכדעם סיי ביי די ליטאים און סיי ביי די חסידים איז געווען אזאנס (חוץ איטשע מאיר לעווין)

די מערכה מיטן ליובאווישט איז זייער פארנעפלט , איך טרוי מיך נישט אריינצורעדן קעגן רב שך אבער ווען פאליטיק מאכט דעם קעגנער פאר א כופר קוקט עס אויס ווי א מחלוקה שלא לשם שמים, יא דער ליובאוויטשער האט זיך געהאט זיינע שיטות ודיעות וואס האט אפשר געפאדערט א הבהרה אבער נישט ווען מ׳האט א זייטיגער חשבון מיט אים, און ווי איז דאן אריינגעקומען זיינע אנדערע התנהגות׳ער און וואס האט ער געדארפט רעדן פון אנדערע חסידות׳ער.

כ׳האב נאך אסאך צו שרייבן וועגן דער ארטיקל, אבער כ׳וועל קודם לאזן דעם עולם אויסרעדן, און דערנאך גיין ווייטער

[אינטערסאנטער]

געהערט אמאל אז א חלק פון די גרויסקייט פון הרב שך, אז ער האט באוויזן אין דער זייט צו לייגן הגאון הגדול המרומם הרב גריינימאן דער בעל חידושים וביאורים זצ"ל

[[NAMELESS]]

געהערט אמאל אז א חלק פון די גרויסקייט פון הרב שך, אז ער האט באוויזן אין דער זייט צו לייגן הגאון הגדול המרומם הרב גריינימאן דער בעל חידושים וביאורים זצ"ל

הרב גריינימאן איז קיינמאל נישט געווען אזוי גרויס ווי מ׳לייגט אים אראפ, (כ׳רעד נישט אין תורה, כ׳רעד אין שררה) ווילאנג די חזון איש האט געלעבט האט ער געטראגן א גרויסע פאסטן אבער נאכן חזון איש אים אוועקצולייגן איז נישט געווען א גרויסער קונץ.

[דעת תורה]

מ'רעדט דאך - מסתמא - פון די תורה חלק.

דער עולם איז נישט אזוי באקאנט, הרב שך איז געווען זייער פאפולער ווייל ער'ט אונטערגעברענגט די עליטע, ער איז געווען א פאלקס מענטש אזוי צו זאגן. ער האט אוועק גענומען דעם גאנצן שטאנד און כח פון די 2 משפחות / קרייזן, בריסק און חזו"א. די פלעגן זיך פירן און פילן בימים ההם ווי די ראשי הקהילה און רבנים בעפארן בעש"ט, און עס האט אויסגעפעלט איינער זאל זיי שטעלן אין פלאץ, אראפ ברענגען דאון טו ערטה. הרב שך איז געווען א גרויסער געגנער פון קאנעקשאנס און משפחות, ער האט נישט געוואלט געבן קיינע פאסטנס פאר זיינע נאנטע און קרובים, און געהאלטן אז ראשי הישיבה זאל מען ממנה זיין לויט כשרונות, נישט לויט די לעצטע נאמען.

[[NAMELESS]]

מ׳דארף אבער טראכטן וואס ס׳האט געטריגערט אונטערצוברענגן די עליטע, איז עס טאקע געווען ווייל ער האט נישט געגליכענט קיין שולשלת׳ער אדער ווייל זיי זענען געווען א בר פלוגתא מיט אים.

מיין בליק דערויף איז אז ווען אימער עימיצער האט געקריגט מיט אים אדער געווען אין די פאזיציע צו קריגן מיט אים האט ער יענעם אונטערגעברענגט, ער האט געוואלט זיין דער אויסשליסליכער מנהיג אנע בר פלוגתא׳ס, אזאך וואס נאר משה רבינו איז געווען בדורו.

איך מיין ח״ו נישט פוגע צו זיין בכבודו הרמה, און איך וואלט קיינמאל נישט געשריבן דערוועגן ביז מ׳האט במילא אנגעהויבן דער שמועס.

[[NAMELESS]]

הרב שך איז געווען א גרויסער געגנער פון קאנעקשאנס און משפחות, ער האט נישט געוואלט געבן קיינע פאסטנס פאר זיינע נאנטע און קרובים, און געהאלטן אז ראשי הישיבה זאל מען ממנה זיין לויט כשרונות, נישט לויט די לעצטע נאמען.

אשפגתי!
האסט געוואלט ער זאל געבן פאסטענס פאר זיינע קינדער? כ׳וויל נישט צעפירן מיין פעדער אבער פרעג דיר נאך צו זיי זענען ראוי דערצו. (אגב איינער פון זיי איז דאך געגאנגען צו ליובאוויטשער, איז ער פארדעם אליין פסול פאר א פאסטן) משא״כ פון די בריסקע קינדער וואס האבן ממשיך געווען שולשלת׳ער זענען אלע געווען תלמידי חכמים מופלגים און פארגעלערנט שיעורים

[קאווע טרינקער]

ליטוואק אליינס זאגט אז ער האט אונטערגעברענגט רב גריינמאן ווייל ער האט געהאלטן אז אין שני מלכים משתמשים בכתר אחד.... גיי רעדט צו די לבנה

[יב הלוי סאלאווייטשיק]

ן מהאמיר געזען די היץ דא בנוגע ליטוואקס ארטיקל בין איך עס געלאפן ליינען׳, ומה אעשה אז זיין מהלך אין די נושא האט מיך שטארק געכאפט -לייכט גערעדט- ער האט באוויזען ציטרעפן די צד השוה אין דעם גדול׳ס פיל פארביגען לעבן..

ובעיקר געט ער א שטיקל בליק, להבין היטב די ריזיגע חילוק בין הנהגת הרב שך, צי די הנהגת די היינטיגען 100 יעריגען מרן.. די הנהגה פין הרב שך איז געווען פיל מיט טיפקייט אין לומדות, אויף יעדער נושא אין מערכה האט ער געגעבן א שמועס ״א שיעור״ ווי ער האט זיך אויסגעשמיעסט ברבים טעמיו ונמיקיו.. ווי מקען דאס א ביסל זען אין שפירן אין די אגרת ומכתבים א שטילע אוצר בכל מושגי היהדות,

ומה אעשה לך ליטוואק מ׳בודופעסט אז די ביסט דא מיט אינז אויף די קאווע שטיבל וואס איז טאקע זייער א געשמאק אין ברייטע מקום, אכ״ז ווייניג דא זענען אויפגעוואסן מיט די משנה אבות ״כל העוסק בתורה לשמה זוכה לדברים הרבה וכו׳...״ וואס רב שך האט האט צי אללעם זוכה געווען דורך זיין גדלות בתורה, וכדוגמת החזו״א,
אין אינזערע מקומת האט מען זיך משתמש געווען מיט די מושג ״בני תורה״ פאר די וואס באקן מצות בחודשי החורף...
ואשר ע״כ תבין פארוואס אסאך מאל רעדט מען זיך נישט צינויף..!

אין צי דעם פותח האשכול ר׳ @שלום דיינע פאקטן בנגע די קהלות יעקב אין רב שך איז ווייט פין ריכטיג אדרבה די קה״י איז געווען איינע פין רב שך׳ס שטערקסטע בונים, ואכמ״ל בזה,

ואל כבוד חשובי החברים ב,קאווע שטיבל אבקש:
הזהרי בכבוד הליטוואק שלני.., אינז האב מיר נאר איינעם
איינס אבער א גיטץ.. וואס ער ברענגט אינז א point of view פין גאנטס א אנדערן זייט פין די מטבע וואס דאס געט דאך א געוואלדיגע שלימת צים שטיבל,
חוץ מזה וואס ער געט צי א געוואלד צים שטיבל [ווי אויך אין די פארשטויבטע העמק דבר אשכולת,]

[[NAMELESS]]

אין צי דעם פותח האשכול ר׳ @שלום דיינע פאקטן בנגע די קהלות יעקב אין רב שך איז ווייט פין ריכטיג אדרבה די קה״י איז געווען איינע פין רב שך׳ס שטערקסטע בונים, ואכמ״ל בזה,

ווי אין מיינע ווערטער האסטו באמערקט א קריג צווישן די צוויי גדולים?

ואל כבוד חשובי החברים ב,קאווע שטיבל אבקש:
הזהרי בכבוד הליטוואק שלני.., אינז האב מיר נאר איינעם
איינס אבער א גיטץ.. וואס ער ברענגט אינז א point of view פין גאנטס א אנדערן זייט פין די מטבע וואס דאס געט דאך א געוואלדיגע שלימת צים שטיבל,
חוץ מזה וואס ער געט צי א געוואלד צים שטיבל [ווי אויך אין די פארשטויבטע העמק דבר אשכולת,]

גערעכט

[דעת תורה]

הרב שך איז געווען א גרויסער געגנער פון קאנעקשאנס און משפחות, ער האט נישט געוואלט געבן קיינע פאסטנס פאר זיינע נאנטע און קרובים, און געהאלטן אז ראשי הישיבה זאל מען ממנה זיין לויט כשרונות, נישט לויט די לעצטע נאמען.

אשפגתי!
האסט געוואלט ער זאל געבן פאסטענס פאר זיינע קינדער? כ׳וויל נישט צעפירן מיין פעדער אבער פרעג דיר נאך צו זיי זענען ראוי דערצו. (אגב איינער פון זיי איז דאך געגאנגען צו ליובאוויטשער, איז ער פארדעם אליין פסול פאר א פאסטן) משא״כ פון די בריסקע קינדער וואס האבן ממשיך געווען שולשלת׳ער זענען אלע געווען תלמידי חכמים מופלגים און פארגעלערנט שיעורים

ער האט איידימער גדולי תורה, און ער האט זיי בשיטה נישט געוואלט געבן קיינע פאסטנס אין פאנאוויטש. פון דעם קענסטו אויך פושט זיין דיין ספק צי דאס אונטערברענגען די עליטע איז געווען זיך צו בויען - וואס כ'בין בכלל נישט מחולק אויף די הנחה אז ער האט גראדע געהאלטן זייער שטארק אז ער - אדער 'עס' - דארף זיין א דבר אחד לדור (ומכאן אחכו עלה במערבא אויף זיינע היינטיגע ממשיכים וואס זענען דייקא דוגל בשיטת נהרא נהרא ופשטי' נאכן ווערן ארויס געשטויסן פון די מאכט) - אדער צו צוברעכן זייער כח. פון דעם וואס ער האט בכלל נישט פרובירט אויפצובויען א במה לעצמו קענסטו זען וואס זיין ציל איז געווען.

מ'קען מחולק זיין, און שטארק, אויף זיין גאנצע צוגאנג אין קנאות און מלחמות / מערכות. איך מיין אבער אז מען קען אים נישט באשולדיגן אין קארופציע, אביוז אוו פאוער, א.ד.ג.

[דעת זקנים]

.

[קאווע טרינקער]

אויב איז ער געווען אזוי גרויס, פארוואס - אויסער זיין מצבה - איז גארנישט געבליבן?

[mevakesh]

ער האט א חשובען איידעם און א ספר אבי עזרי

[הוגה]

[justify]איך האב געזעהן אז ס'טוט זיך אן איבערקערעניש בין איך שנעל געלאפן אין די אינטערנעט אריין און געליינט דעם ארטיקל. איך פארשטיי בכלל נישט על מה יצא הקצף. וואס האט ליטוואק געטון דא נישט ריכטיג? ער האט געשריבן א שיינע ארטיקל און באשריבן רב שך כפי ראות עיניו און עס איז זייער מסתבר אז דאס (עכ"פ א גרויסע טייל) איז/קען-זיין אמת. איך בין אפשר נישט מסכים מיט אלעס, און איך בין אפשר נישט מסכים מיט רב שך'ס הנהגה, אבער למען השם, זאגטס מיר וואס איז געווען ליטוואק'ס פארברעך אז מ'באפאלט אים אזוי?

אויב כ'וועל האבן צייט וועט מיין תגובה אויפ'ן ארטיקל נאכפאלגן אינעם דעזיגנירטע אשכול. זייער שיין באשריבן. יישר כח, ליטוואק.


.[/justify]

[אויס מענטש]

איך דארף אן ענטפער, וואס מיינט א מנהיג ?
אדרבה הוגה ליטוואק וכל חד דעימי', מה זה מנהיג, איינער וואס ענטפערט ווען צו מופן? אדער מסכים צו א שידוך יא צו טוהן ? אדער הייסט גיין צום בעסטן דאקטער ? ער איז א מסכים נישט א מנהיג, אדרבה מיט וואס איז רב שך געווען דער מנהיג, נישט רעדנדיג פון זיין גדלות בתורה, אבער ווי ערווענט האט ער ארויס געשטויסן און אויסגעשלאסן דעם חב"ד'סקער, ווייל ער האט אריינגערעדט אין הנהגה בו בזמן וואס עס האט נישט געשטימט מיט רב שך'ס הנחות, נו מאן יימר אז רב שך איז דער מנהיג אפשר איז דער חבדסקער וואס האט אנגעפירט מיט צענדליגער עניני הנהגה און דוקא הנהגה נישט הסכמה, אייגענע מיינונגען און אייגענעם שיקול הדעת ווי א מנהיג, געבויעט פון יסוד, און נישט אנגעפירט ווייטער עפעס וואס איז שוין אוועק געשטעלט.
און רב שך'ס טענה לדברי הליטוואק וועגן תורה, דאס קען מען האבן צו יעדן חסידישען רבי'ן אויב עפעס דארפן די חסידישע רביס אנגרייפן דעם חבדסקער ער איז זייער בר פלוגתא אבער נישט א גאון פון ליטווישן חדר.
חוץ אויב דער תי' איז אז ער איז אים געשטאנען אין וועג, און ער האט זיך געשפירט באדרויעט פון אים, וואס דאן איז אן אנדערע מעשה, איז דאס אבער שטארק נישט מסתבר, און נאכמער פאסט דאס נישט, אז דער כולל אינגערמאן אין בני ברק דער בענתוירע, זאל האבן א נסיון ענדערש אויס הערן עפעס א חסידישען מנהיג פון אמעריקא ווי איידער זיינע אייגענע מרנן ורבנן.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

איך האב לכתחלה מחליט געווען נישט אריינצורעדען אינ'ם שמועס ביזדערווייל, און יעצט גיי איך אויך נישט.
איך וויל נאר אויסרופען אז אויס מענטש איז נישט נאך א ניק מיינעם. דער מיינונג אז אלע חסידישע רבי'ס זענען עמהארצים און מ'האט געהאלטען בשיטה אז עמהארצות איז נישט קיין סתירה צו תורה פיהרערשאפט, און דאס האט הרב שך געקעמפט, איז גאר זיין מיינונג.
איך האב עס נישט געשריבען.

[כוכב]

אן אישי וואס כ'האב געשריבן צו א געוויסן איד וואס איז זייער ברוגז אויף ליטוואק'ס ארטיקל, (אויך האלט אז פאריאר איז געווען שענער און איך האב עגמת נפש פארוואס היי יאר איז נישט אזוי שיין און דערפאר נעם איך עס צו פערזענליך (!) (טייל חלקים פונעם אישי איז פארמעקט)):

[פארמעקט] קריטיקירן א ניק וואס האט געשריבן דריי מאמרים פאר'ן פה סח און געגעבן פאר'ן שטיבל דאס בעסטע לויט זיינע עבליטיס.
איך האב נישט געשריבן דעם הרב שך מאמר, כ'האב גארנישט מיט הרב שך אדער לויבאוויטש, ס'האט פאר ליטוואק זייער געבאדערט אז עטליכע ניקים האבן אינאיינעם אנגעהויבן אזא שארפע מערכה קעגן אים, [פארמעקט] איך קלער אז די גאנצע אטאקע קעגן אים איז אומ'יושר, און ווי אנדערע ניקים האבן שוין געשריבן. איך האב ב"ה א שארפן תביעת עין, איך לאז נישט אריין אין פה סח אבי וואס, און דערצו האב איך עס געגעבן פאר נאך עורכים איבערצוקוקן.
זיין ארטיקל איז מיט גארנישט ווייניגער ווי אנדערע אז מ'זאל אים אזוי שארף פארדאמען, ער לייגט אראפ רב שך אין א פאזיטיוון פערספעקטיוו, געהערט פון כמה אידן וואס האבן זייער הנאה געהאט, ער איז אביסל קליינקעפיג וועגן ליבאוויטש און גער, טא, מיך האט מען מחנך געווען אז זיי זענען ביידע אן איך וויל נישט זאגן וואס.
איך ווייס נישט וואו דו קומסט אריין דא אין דער נושא, און פארוואס דו נעמסט עס אזוי פערזענליך, אבער אז מ'קוקט אביעקטיוו האט ליטוואק נישט געטון קיין שום עוולה, געשריבן א רייכן מאמר פון זיין קוק ווינקל, און ווער עס דינגט זיך: כל הכבוד.
בנוגע פאריאר און היי יאר, קודם כל דארף קלאר זיין, פה סח איז נישט מיין פראיעקט, איך שרייב נישט די חומר, איך מאך נישט קיין געלט דערויף, און איר יא אדער נישט הצלחה האט נישט מיט מיר גארנישט, עס איז לויט די סחורה וואס די שטיבל שיקט אריין, ממילא ס'נישט שייך ס'זאל מיך "באדערן" אז היי יאר אדער פאריאר איז מער אדער ווייניגער, ס'מאכט אפילו נישט קיין סענס אין מיינע אויערן אזעלכע ווערטער.
צי באמת איז היי יאר געווען בעסער אדער שוואכער, איז אפן פאר דעבאטע, איך רעספעקטיר דיין מיינונג, וואס איך זע איז: אין כמות איז היי יאר געווען באלד טאפלט ווי פאריאר, היי יאר לכאורה געווען ווייניגער אויבער-חכמה, ווייל פאריאר האט ראובן געשריבן וועגן דינאסאוערס און היי יאר וועגן חרדישע זשורנאליזם. באיכות, איז לכאורה פאריאר געווען מער פאלקסיש, מיט פראפילן אויף מהרא"ש און שלעזינגער, און זרח אור פון זלזניק, וואס זענען זאכן וואס מ'קען ליינען אין איד, בלאט אויך, ווידער היי יאר איז דא טיפערע ארטיקלען פון א ברייטערן ספעקטרום און א העכערע מדריגה שרייבעריי, א שטייגער ווי מאנדלבוים (אן אינטערסאנט שטיקל היסטאריע) משפחת דיסקין (געשריבן דורך א וואוילע איד א תלמיד חכם אונטערן פסעוואדנים בערל שפירא, וועלכער ווארפט אן אינטערסאנטע ליכט איבער די עניגמא ארום רבי יהושע לייב, און איז פאר מיר פערזענליך זייער אינטערסאנט און גיט א היסטארישע פלאקן). לינקאלן (וואס איז א גאר רייכער און אינספירירנדער ארטיקל), צוויי גאונישע ארטיקלען פון פלאוויוס (וואס איז א יחיד במינו, אן אריגינעלער דענקער,) הוגה האט געשריבן א גאר לייטישן ארטיקל וועגן די ענווייראמענט, וכו' ואטו כי רוכלא אויסצורעכענען עטליכע און פערציג ארטיקלען. בקיצור אין מיינע אויגן איז עס מיט גארנישט ווייניגער פון פאריאר, נאר גאר פארקערט, אפגערעדט אז די גראפיקס איז א חד בדרא, א יופי יעדן בלעטל. די איינציגסטע חילוק אז פאריאר איז עס געווען די ערשטע מאל און היי יאר שוין די צווייטע מאל וזהו.
אלנפאלס, די הצלחה אדער דורכפאל פון פה סח איז ווי געזאגט נישט מיינס, און וואלט אייער כבוד [פארמעקט] אריינגעשיקט א שיין ארטיקל וואלט עס טאקע געווען שענער, איך ווייס נישט פארוואס דו ביזט אזוי צעקאכט איבער הרב שך, ביי מיר איז עס א טעמע ווי "מאשין מצות", גארנישט פערזענליך, און איך האב געמוזט אביסל נידערן די היץ און מאכן א קאנטאר באלאנס קעגן די אטאקעס אויף ליטוואק, צו וועמען איך האב נישט מער געפילן ווי צו [פארמעקט], ער קען גענוג מאל זיין אן אינטעליגענטער nerd אבער דא האט מען אים געהאנדלט שלא ביושר.
הצלחה ברכה און א פרייליכן מועד.

[קל וחומר]

גילוי דעת בעלמא: איך בין נישט דער ניק. ויבא כוכב ויעיד.

איין קליינע הערה'לע, שרייבן אויפן חב"דסקער טיטלן בעת מ'האט נישט אנגעהויבן קענען דעם מענטש און עס מפרסם זיין אויף א פלאטפורם ווי טויזענטע מענטשן האבן צוטריט, איז אן עמטליכער רוף פאר צרות.

אז דו ווילסט באשרייבן הרב שך און זאגן אז מ'קען מצדיק זיין זיינע טענות כלפי דעם חב"דסקער איז איין זאך. קומען אראפלייגן דעם חב"דסקער ווי א פשוטער 'בעל כשרון'... איז מעורר פארדאמונג אין מיט רעכט. כנלע"ד נכון.

(קיין סאך צייט ארומצו'טענה'ן יעצט אין דעם נושא האב איך נישט, אבער כ'קען אביסל פארשטיין אויב איינער האט טענות אויף דעם פרט פון לייגן 'פאקטן' וואס ער הייבט נישט אן צו וויסן.)

[געוואלדיג]

ווען עס קומט ווען א ניק מיטן נאמען בעלזער פון רוסלאנד, און וואלט געשריבן א ארטיקל אויף די מחלוקה פון בעלזא מיט סאטמאר, וואלט מען פארשטאנען אז ס"ה רעדט דא איינער וואס איז איינזייטיג, און קען נאר זיין פוינט אוו וויו, די זעלבע קומט איינער וואס רופט זיך אפיציעל ליטוואק, און יעדער מבקר דא האט זיך שוין אנגעטראפן מיט זיינע מיינונגען וועגן הרב שך, יעדער וואס האט נאר אנגעהויבן ליינען די ארטיקל האט געוואוסט וואס ער גייט ארויסברענגען, ועל מה יצא הקצף ער שריבט וויאזוי ער זעהט דאס און ער טראכט. וזהו.

[הוגה]

ער האט בכלל נישט געשריבן אז ער האלט אזוי, ער האט געשריבן אז אזוי האט רב שך געהאלטן. איינער וואס האלט אז רב שך האט מער געהאלטן פון די ליובאביטשער רבי זאל ביטע שרייבן און פארטיידיגן זיין מיינונג.

[קאווע טרינקער]

פרייהייט פון ווארט... ווילאנג ס'שמעקט פאר [פארמעקט].

[טאמבל סאס]

דאס איז רב שך'ס בליק וואס ליטוואק האט בעפורצוגט

Screenshot_2016-05-01-19-16-05.png

Sent from my SM-G903F using Tapatalk

[קנאקעדיג]

האט הרב שך זיך ווען אמאל געטראפן מיט סאטמארער רב?