קאווע שטיבל

ווי אלע ליינער דא, האט דער "ברעקזיט" רעפערענדום אויסגאנג מיר א שאקל געטון. עס איז געווען היבש אומגעראכטן, אז מער ווי האלב פונעם פאלק האט געשטימט פאר "LEAVE" אנשטאט בלייבן אין די קאמפארט זאון פון די EU, טראץ די שווערע קאנסעקווענצן דערפון. עס האט מיר געמאכט טראכטן, וואס איז טאקע פשט דערפון? פארוואס זאלן מענטשן זיין אזעלכע בהמות און טון אזעלכע שריט וואס מאכט זיי פארלירן אסאך באקוועמליכקייטן צו וואס זיי זענען שוין געוואוינט, און גיין דיעלן מיט א נייע אומבאקאנטע מהלך און אומזיכערע צוקונפט וואס תוצאותיו מי ישורנה?

האב איך געליינט באריכטן דא און דארט, אין די היימישע צייטונגען ווי אויך להבדיל אין נישט אזעלכע היימישע מקורות, און איך האב פארשטאנען. אין קורצן, זיי ברענגען ארויס אז די אי.יו. האבן זיך געווארפן מיט די ענגלישע ווי מיט א שטיף קינד, און נישט צוגעלאזט ענגלאנד צו זיין זעלבסטשטענדיג, האט געמאכט פארשידענע רעגולאציעס נישט אין איינקלאנג פאר בריטאניע'ס טובה, אסאך געזעצן וואס די בריטישע האבן געוואלט איינפירן לטובת זייערע בירגער האט נישט געקענט אדורכגיין בלויז ווייל די אי.יו. האט נישט געהאלטן דערפון וכדו' (אינאיינעם מיט די אימיגראנטן אישו). כ'וועל נישט מאריך זיין דא, אויב ווילט איר זעהן מער, גיט א קוק צב"ש דא.

בקיצור הדברים, עס איז א בחינה פון די "ענגלישע ספרינג". גענוי ווי אין מערערע אראבישע לענדער וועלכע האבן אפגעווארפן די "טובות" פון זייערע פירער-פארפירער, און אפגעווארפן דער יאך און די צרות יגון ואנחה, טראץ וואס דער צוקונפט אן א פעסטגעשטעלטע מלוכה איז היבש אומסטאביל און אומזיכער, האט מען געזוכט א וועג ארויס פון די שטרענגע רשעות'דיגע רעזשים, און געזוכט אביסל דעמאקראטיע ווי לופט צום אטעמען, נישט אז מען זאל אונטערגעדרוקט ווערן פאר יעדע מחשבה זרה'לע וואס מען טראכט אנדערש ווי דעם פירער, און אלע שטימען זאלן אויטאמאטיש גיין 100% פאר דעם פריער-באשטימטן פרעזידענט...

געבן א אויסוואל פאר די איינוואוינער פון א פלאץ איז באמת באגריסענס-ווערד. די בריטישע האבן געגעבן די אפציע פאר די בירגער צו מאכן א טשויס, ווייל זיי טוט עס די מערסטע אפעקטירן. אפגעזעהן ווי שווער און אומבא'טעמ'ט דער אויסגאנג איז געווען פאר די בריטישע רעגירונג, האבן זיי פארט זיך געפירט ווי א ריכטיגע דעמאקראטישע רעגירונג, און געגעבן דעם פארדינטן רעספעקט פאר די רצון פון רוב וויילער.

אין די אראבישע לענדער איז גראדע נישט געגאנגען מיט גוטן, האט מען געמוזט גיין מיט בייזן. אין צפון קארעא איז נאך אויך (דערווייל) נישט געווען קיין רעפערענדום, מען גיט נישט קיין אויסוואל פאר די בירגער צו טראכטן אנדערש ווי דער שמייליגער פירער. אבער ס'איז נישט קיין ספק אז אלמלי מען זאל זיי יא געבן דעם אויסוואל און די פשוט'ע מענטשן רעכטן, וואלט די לאנד אויסגעקוקט אסאך אנדערש. נישט אז דער פירער זאל האבן מכל טוב אין זיין אנגעפרעסענעם בייכל, בו בזמן וואס די בירגער האבן נישט גענוג עסן פאר די פשוט'ע נערונג, און האבן קוים עלעקטריק, און אויב האט מען די חוצפה זיך צו באקלאגן גייט מען אין גולאג ליידן יסורים און שווערע צוואנגס ארבייט.

*

כ'מיין אז עס פעלט נישט אויס מאריך צו זיין אין דעם נמשל. מיר אלע געפינען זיך אין א ענליכע פאזיציע. אודאי אין א וועג איז עס זייער באקוועם. מיר האבן צוגעשטעלט מוסדות, גמ"ח'ן, אלע סארט הילף על כל צרה שלא תבא ה"י, און מיר האבן זיכער הנאה דערפון. אבער מען קען נישט לכבוד דעם לייקענען דער פאקט אז מיר זענען אונטער א רעזשים וואס קאנטראלירט אונז במחשבה דיבור ומעשה, און מיר מוזן זיך מבטל זיין פאר יעדע קול קורא אדער יעדע חומרא וואס א שמויגער טראכט אויס, און אויב פאלגט מען נישט אלעס גענוי, לייגט מען פרעשור און מען גייט ביז טעראר. אויב האסטו די נישט די ספעציעלע אינטערנעט פילטער פון אונזערע מוסדות קענסטו נישט האבן דיינע קינדער ביי אונז; אויב טראגסטו שבת מיטן עירוב טארסטו נישט אריינקומען אין אונזער ביהמ"ד; אויב דיין ווייב דרייווט קענסטו נישט זיין א מעמבער אין אונזער קהלה, וכהנה רבות כמבואר בארוכה אינעם אכשר דרא אשכול, און מען פרובירט אונז איינצורעדן אז דער עולם איז העכסט צופרידן דערפון, און יעדער וויל טאקע אך ורק זיין רבי, און זיינע פארטרעטער און די מנהלי המוסדות וואס מיינען טאקע נאר אונזער טובה, און די טובה פון די קינדער.

איין מינוט, איז עס טאקע אזוי? וואלט מען געוואלט מאכן א רעפערענדום ביי אונז? אז אלע משפחות זאלן באקומען א געלעגנהייט צו מאכן א אויסוואל צו מיר ווילן טאקע די פירער, די חומרות, די תקנות, די קאנטראל, די טעראר?? זענען די מנהיגים און די רבנים טאקע אינטרעסירט אין די טובה פון זייערע אונטערטאנען? אדער איז עס אזוי ווי אין צפון קארעא, וואו די פירער וואוינען אין די שענסטע הייזער (אויסער די איבריגע ריעל עסטעיט), רייכסטע אויטאס, מען מאכט זיי חתונה די קינדער, און באקומען כסדר אויסגעצאלטע וואקאציעס אין שווייץ, פלארידע, קאליפארניע, העמפשיער, עסטרייך, אלעס אין ערשטע-קלאס פלייטס? מען קויפט זיי די שיינע קאלירטע בעקישעס, און הערליכע קרוין שטריימלעך, שיינע עטרות אויף די טליתים ביים קאפ און ביים רוקן, אלעס סערווירט אויף א גאלדענעם טאץ, און דאס אלעס בשעת זייערע שטיצער און נאכפאלגער וועמען מען איז מחייב צו צאלן מעמבערשיפ און אנדערע קהלה אפצאלן ברעכן אונטער און האבן נישט די מינימום צו לעבן? מען קען נישט צאלן קיין שכר לימוד, קעמפס, קיין רענט, קיין פארקינג טיקעטס?

אפשר זאל מען מאכן וואלן אין וויליאמסבורג צי דער עולם וויל דעם עירוב? מאכן וואלן אין קרית יואל צי מען וויל זיך רייצן מיט די שכנים און אנעקסירן שטחים ווילדערהייט? מאכן וואלן אין מאנסי צי דער עולם וויל טאקע בויען הייזער צו מרחיב (לייען מחריב) זיין די גבולי הקדושה און זיך רייצן מיט די שונאי ישראל? אדער צי זיי ווילן האבן דעם וועד האישור און נאך צאלן א אפצאל דערפאר? זאל מען מאכן וואלן אין גור צי דער ציבור דארט איז טאקע אינטרעסירט אין די אלע שווערע תקנות? בכלליות ווילן מיר טאקע אז די מוסדות אדער די חסידות זאלן מאכן אזעלכע שווערע תקנות יעדן שני וחמישי און האבן קאנטראל אויף טריט און שריט?

אבער אזעלכע וואלן וועט ווארשיינליך קיינמאל נישט פאסירן. די סיבה? די זעלבע פארוואס צפון קארעא וועט עס אויך קיינמאל נישט טאן.

כבוד הרב שמעקעדיג, איר ברענגט א משל פונעם עירוב אין וויליאמסבורג, קען דען אזא זאך צוגיין מיט וואלן? איז די נושא בכלל צו דאס איז די רצון פון רוב ציבור? די שאלה איז דאך וואס איז די רצון הבורא.

(איידער מ'באשולדיגט מיר אין פארדרייען דעם שמועס לאמיך קלארשטעלן: איך האלט אז בעצם פאדערט זיך א דיון מעמיק צו דעמאקראטיע איז עפעס וואס קען ארבעטן ביי תורה טרייע אידן, צוליב דעם כאפ איך זיך ארויף אויף די עירוב משל וואס יעדער פארשטייט אז די נושא איז הלכה'דיג, און ס'האט נישט מיט רצון רוב הציבור).

די עירוב איז א גוטע דוגמא ווייל אין הלכה איז נישטא א פראבלעם מיט דעם, די גאנצע פראבלעם איז נאר אז דער רבי ז"ל וכו' און אויף דעם איז שייך וואלן

וואס עפעס? סאטמאר רב האט דען נישט גערעדט עפ"י הלכה? דעם שיתוף איז דען נישט לכל הדעות אן הלכה'דיגע פראבלעם?

שמעקעדיג האט געשריבן: אפשר זאל מען מאכן וואלן אין וויליאמסבורג צי דער עולם וויל דעם עירוב?

זייער גוטער געדאנק. אבער באמת, איז צווישן די "גרויסע קהלות" אין וויליאמסבורג "וואס פארמאגן מוסדות", דא א אפענע תירוץ צו אזעלכע וואלן, אז "רוב קהלות און מוסדות" ווילן דוקא יא אן עירוב אין וויליאמסבורג.

דא איז די ליסטע פון די קהלות-מוסדות (לפי סדר גודלם), און זייער קלארע מיינונג לגבי דעם עירוב:
סאטמאר (מהרז"ל) = קיין עירוב.
סאטמאר (מהר"א) = קיין עירוב (...)
פאפא = יא עירוב.
וויזניץ מאנסי = קיין עירוב.
וויזניץ בני ברק (ביידע) = יא עירוב.
צאנז קלויזנבורג = יא עירוב.
סקווירא = יא עירוב.
היכל הקודש ברסלב = יא עירוב.

שמעקעדיג האט געשריבן: מאכן וואלן אין קרית יואל צי מען וויל זיך רייצן מיט די שכנים און אנעקסירן שטחים ווילדערהייט?

שוין געווען עטליכע מאל ווילידזש וואלן די לעצטע אכצן-צוואנציג יאר, און רוב ציבור האט געשטימט אז אלעס וואס די ווילידזש פירער זאגן איז קדוש קדוש קדוש. זאלן זיי זיך ספראווען דערמיט.

שמעקעדיג האט געשריבן: מאכן וואלן אין מאנסי צי דער עולם וויל טאקע בויען הייזער צו מרחיב (לייען מחריב) זיין די גבולי הקדושה און זיך רייצן מיט די שונאי ישראל?

אין מאנסי לעבט מען דאס מערסטע אין פחד פון די וועד הרבנים, און רוב עולם כאפט נישטאמאל וואס מ'טוט מיט זיי.

אדרבה, שווער צו טרעפן נאך א שטאט ווי מאנסי אין די גאנצע וועלט (חוץ בני ברק) ווי דער ענין פון שטימען אין וואלן איז עפעס אזא מין חוב קדוש, ממש ווי עסן ביצים ובצלים בסעודת שבת און שלאגן כפרות.

שמעקעדיג האט געשריבן: זאל מען מאכן וואלן אין גור צי דער ציבור דארט איז טאקע אינטרעסירט אין די אלע שווערע תקנות?

קרעדיט: אסתי ווינשטין און גריצשטיין.

שמעקעדיג האט געשריבן: בכלליות ווילן מיר טאקע אז די מוסדות אדער די חסידות זאלן מאכן אזעלכע שווערע תקנות יעדן שני וחמישי און האבן קאנטראל אויף טריט און שריט?

דארף נישט קיין וואלן. זיכער אז נישט!!!

קנאק-יענקל האט געשריבן:

שמעקעדיג האט געשריבן: אפשר זאל מען מאכן וואלן אין וויליאמסבורג צי דער עולם וויל דעם עירוב?

זייער גוטער געדאנק. אבער באמת, איז צווישן די "גרויסע קהלות" אין וויליאמסבורג "וואס פארמאגן מוסדות", דא א אפענע תירוץ צו אזעלכע וואלן, אז "רוב קהלות און מוסדות" ווילן דוקא יא אן עירוב אין וויליאמסבורג.

דא איז די ליסטע פון די קהלות-מוסדות (לפי סדר גודלם), און זייער קלארע מיינונג לגבי דעם עירוב:
סאטמאר (מהרז"ל) = קיין עירוב.
סאטמאר (מהר"א) = קיין עירוב (...)
פאפא = יא עירוב.
וויזניץ מאנסי = קיין עירוב.
וויזניץ בני ברק (ביידע) = יא עירוב.
צאנז קלויזנבורג = יא עירוב.
סקווירא = יא עירוב.
היכל הקודש ברסלב = יא עירוב.

שמעקעדיג האט געשריבן:

פארוואס באקומט א קהילה פון 50 אידן די זעלבע שטימע ווי א קהילה פון עטליכע טויזענט?

Sent from my GT-I9192 using Tapatalk

שיינע מאמר הרב שמעקעדיג.
נאר לדעתי איז די צושטעל נישט ריכטיג, די דעת הרוב דארף נישט זיין די מכריע דא, ברעקסיט האט זיך געהאנדלט פון נושאים וואס זענען נוגע פארן גאנצ'ן לאנד, משא''כ ביי אונז אפי' יציור אז א מערהייט האלט יא אז דוקא די קהילה פילטר -וואס לאזט נישט דורך די דף היומי וועבסייט- איז גוט, מיט וועלכע רעכט קענען זיי דאס ארויפצווינגען אויף די מיעוט? די רוב האט נישט קיין בעלות אויף די מיעוט נאר ביי זאכן וואס זענען נוגע פארן כלל (און עס איז אוממעגליך צופרידענצושטעלן ביידע צדדים) און דא וואס איז נוגע פארן פרומערע'ן איד אז א צווייטער באגנוגט זיך מיטן k9 פילטער אדער אז א פרוי וויל יא דרייוון,

Sent from my GT-I9192 using Tapatalk

גראדעמעכעלע האט געשריבן:שיינע מאמר הרב שמעקעדיג.
נאר לדעתי איז די צושטעל נישט ריכטיג, די דעת הרוב דארף נישט זיין די מכריע דא, ברעקסיט האט זיך געהאנדלט פון נושאים וואס זענען נוגע פארן גאנצ'ן לאנד, משא''כ ביי אונז אפי' יציור אז א מערהייט האלט יא אז דוקא די קהילה פילטר -וואס לאזט נישט דורך די דף היומי וועבסייט- איז גוט, מיט וועלכע רעכט קענען זיי דאס ארויפצווינגען אויף די מיעוט? די רוב האט נישט קיין בעלות אויף די מיעוט נאר ביי זאכן וואס זענען נוגע פארן כלל (און עס איז אוממעגליך צופרידענצושטעלן ביידע צדדים) און דא וואס איז נוגע פארן פרומערע'ן איד אז א צווייטער באגנוגט זיך מיטן k9 פילטער אדער אז א פרוי וויל יא דרייוון,

Sent from my GT-I9192 using Tapatalk

ס'איז דא אזא באגריף ווי א טעאקראטיע. ס'איז נישט קיין סתירה צו דעמאקראטיע, נאר צו פרייהייט. דער רוב האט די מעגליכקייט מחליט צו זיין אז זיי ווילן נישט אז די רעגירונג זאל זיין באזירט אויף דעם פרינציפ פון פרייהייט, נאר ס'זאל זיין אונטערגעווארפן אונטער א רבנישער אויטאריטעט. פארשטייט זיך אז אזא סיסטעם איז נישט געזונט, אבער ס'איז פארט דעמאקראטיע.

אמעריקע למשל איז א ליבעראלער דעמאקראטיע, און אזוי זענען רוב דעמאקראטיעס איבער דער וועלט. די פראגע איז אבער וועלכער פון די צוויי ס'איז וויכטיגער/ריכטיגער: דעמאקראטיע אדער פרייהייט? וואס וואלטן מיר געטון ווען רוב אמעריקע באשליסט אויפצוגעבן די פרייהייט?

איך האלט שוין לאנג אויף די מוסלומענער אין יו קעי וואס ווילן איינפירן דיקטאטורשאפט דארט און קומען ארויס בחוצות צו פראטעסטירן דעם פרייען רעגירונג, אז מ'זאל זיי פשוט און גראד אויסקוילן!
ווילסט דיקטאטורשאפט, נאדיר.

.

שמעקי דיין רעיון איז א שטארקע אין א גערעכטיגע, אבער די מאכסט די עיקור פארן תפל..
ביי די אראבער האבן די תקנות איבערגעוואיגען די טאג טעגליכע לעבן, ס׳האט געשטערט די מענטשהייט פון אנגיין מיטן רעגעלער טאג, די זעלבע מיט די ענלישע.
ביי אונז חרידישע קען מען נישט זאגן מיט א פשטות אז אונז לעבן אינטער געדריקט, די תקנות איז נישט באטאמט פאר געוויסע אבער ביני ובינך די פילטער תקנה איז א וויץ, אדער שרייבט מען אן אונטער וואס מ׳וויל אין די מעשה איז גענדיגט אדער האט מען א צווייטע סעלל אין באזיץ.
אזוי ווייטער אויפ אלע משלים, קיינער זאגט נישט מ׳וועט נישט אננעמען די קינדער טאמער טראגט מען אין עירוב.

מדארף וויסן ווי צו זיין focused אויפן שווערעגקייטן אין ווי נישט.
אונזער שווערעגקייטן איז א דזאוק, שטערט די נישט אנגיין מיטן טאג באקוועם אהייט.
לאמער נישט קרייען ווען ספעהלט נישט אויס, ווייל ח״ו וועט די אויבערשטער איז טאקע געבן אויפ וואס צו קרייען

.