פרשת השבוע מיט זבולון

[זבולון]

איך וויל מקדיש זיין דעם אשכול, פאר א רואיגע ווינקל צו אויסלופטערן מיינע געדאנקען און בויכ-ווייען אויף די פרשת השבוע מידי שבת בשבתו.

[זבולון]

גענומען פון דא:

א דורכגעפאלענע רעוועלוציע. קורח מיט נאך 250 נאכשלעפער האבן רעוואלטירט אקעגן די דיקטעיטערשיפ (לויט זייער טענה), "כי כל העדה כולם קדושים", זיי האבן געפאדערט גלייכבארעכטיגונג, אבער זיי האבן מיאוס פארלוירן.

"וישמע משה ויפול על פניו". משה - א סימבאל פון אן אמת'ער מנהיג בישראל, לערנט אונז אויס די ריכטיגע רעאקציע צו א ווידערשטאנד. משה האט נישט פראבירט צו טעראריזירן אדער פארמאכן די מויל. נאר "וישמע משה" משה האט די ערשטע זאך פראבירט אויסהערן מיט רעספעקט די טענות פון די רעוואלטירער.

משה איז געווען פארן פאלק, "וירד משה מן ההר אל העם" ער איז געווען פארן פאלק, ער איז נישט ארומגעפלויגן אין די הימלען, "ויעמוד העם על משה מן הבוקר עד הערב", ער האט זיך נישט ארויסגעדרייט פון זיינע אחריות'ן אלס א מנהיג פארן פאלק.

און טאקע צוליב דעם, איז קורח'ס טענה נתבטל געווארן, צוליב דעם וואס דער מנהיג איז דא פארן פאלק, איש על העדה, דאן איז נישט פארהאן קיין טענה פון "כל העדה כולם קדושים".

די תורה לערנט אונז די ריכטיגע וועג פון שלטון ע"פ צדק ויושר, עס איז נישט קיין מהלך צו געבן די כח ההחלטה פאר יעדן יחיד. אנארכיע איז נישט קיין מעטאד וואס קען ארבעטן רעאליסטיש אויף אונזער עולם העשיה, "כי כל העדה כולם קדושים, ומדוע תתנשאו" איז זייער א שטארקע טענה, אבער עס איז נישט רעאליסטיש, מיר קענען נישט איבערגעבן דעם שלטון אין די הענט פונעם ציבור עקסלאסיוולי.

דעמאקראטיע איז די ריכטיגע באלאנס צווישן אנארכיע און דיקטאטורע, מ'קען נישט איבערגעבן החלטות וואס פאדערן פארשטאנד און ברייטקייט אין די הענט פונעם פשוט'ן בירגער, וואס ער אליינס ווייסט נישט פונקטליך וואס די עפעקט פון זיין ווארט וועט למעשה האבן אויף זיין אייגענעם לעבן.

ברעקזיט - איז געווארן באשטעטיגט דורך א רעפערענדום, מ'האט געגעבן אן אייניגע טשויס פאר אלע איינוואוינער צו לאזן הערן זייער מיינונג, די קאנסעקווענצן דערפון איז נאכנישט קלאר פאר קיינעם, אבער עס איז איינמאל זיכער אז נישט יעדער בירגער האט געוואוסט פונקטליך וואס די עפעקט פון זיין ווארט וועט האבן אויף זיין אייגענע לעבן.

נו, איז וואס איז בעסער? זאל מען לאזן די החלטות פאר א דיקטאטור? זאל מען צונעמען די טשויס פונעם פשוט'ן בירגער און עס געבן נאר פאר די עליטיסטן? ניין. דאס איז אויך קיין עצה נישט, ווייל דער מציאות ווייזט אונז אז מיר קענען נישט אייביג טראסטן די וועלכע זיצן ביים בענקל, מיר מוזן האבן די טשויס זיי צו קענען אויסקלויבן און ארויסשטויסן.

אויב אבער איז דער מנהיג טאקע דער אידיאלער מנהיג וואס מיינט נאר די טובה פונעם פאלק, ער איז נישט מושחת און נישט פארדארבן, דעמאלס איז עס היבש בעסער ווי דעמאקראטיע, וויבאלד דער מנהיג פארשטייט צו הנהגה און ער ווייסט וואס איז די ריכטיגע זאך פארן פאלק.

ביי די הפטורה די וואך, זעהן מיר ווידער ווי כלל ישראל האט שוין איינגעזעהן די טעות פון קורח "כי כל העדה כולם קדושים" איז ריכטיג אבער עס איז נישט קיין רעאליסטישע מהלך. שאול זאגט פארן פאלק - די וואך אין די הפטורה - לכו ונלכה הגלגל ונחדש שם המלוכה. עס איז צייט צו אויפקעניגן א ריכטיגער מלך פונעם פאלק, דורכן פאלק, פארן פאלק.

[זבולון]

זאת חקת התורה זאגט אונז רש"י " - לפי שהשטן ואומות העולם מונין את ישראל לומר מה המצוה הזאת ומה טעם יש בה לפיכך כתב בה חקה גזירה היא מלפני ואין לך רשות להרהר אחריה".

גייט נישט פארביי עטליכע פסוקים און רש"י ברענגט און ברענגט פון רבי משה הדרשן, און עס איז געווארן פון א חוקה ביז א פרשה זו יפה נדרשת.

און דא פרעגט יעדער איינער, וואס גייט דא פאר מעג מען יא פרעגן אדער מ'טאר נישט פרעגן, יש רשות להרהר אדער אין רשות להרהר?

האב איך שוין אמאל געשריבן דעם באקאנטן ווארט, אז מ'זעהט ביי די הגדה, דער חכם פרעגט א קשיא "מה העבודה הזאת לכם", און מ'נעמט אים אויף מיט אפענע ארעמס, יעדער וויל שמועסן מיט אים און פארברענגען מיט אים, ווידער – דער רשע פרעגט די זעלבע קשיא, און מ'האקט אים אויס די ציינער, און מ'ווארפט אים ארויס פון פענסטער. וואס איז דער חילוק – פרעגט די וועלט- פון דעם חכם און דער רשע, ביידע פרעגן די זעלבע שאלה, אויף וואס ארויף איז באזירט די דיסקרימינאציע.

נאר וואס דען, דער חילוק איז, אז דער חכם איז גענוג קלוג צו פרעגן די זעלבע קשיא פון די רשע, און בלייבן דער חכם אן ווערן פארוואנדלט אין א רשע, און דא ליגט באהאלטן זיין גרויס חכמה.

דאס איז פשט ביי אונז, ווען דער שטן און די אומוה"ע קומען זיך רייצן מיט אונז, זיי פראבירן פרעגן מה טעם יש בה, ענטפערן מיר זיי גזירה היא מלפני, עס איז טרוקן איך האב קיין תירוץ נישט דערפאר, אבער ווען איינער וויל קלוגערהייט קען מען עפענען די גאנצע נושא און עס לייגן אויפן טיש.

דאס איז פשט פון די באקאנטע מדרש די וואך, "מי יתן טהור מטמא לא אחד", דער חילוק פון טומאה און טהרה איז דער קליינער ניין, וואס דער פרעגער וואס קומט פון א ריינע מקור, ער וויל פארשטיין, זיין נשמה לעכצעוועט צו וויסן די טעמי התורה, אנדערש ווי די וועלכע פרעגן די זעלבע קשיות וואס קומען ממקור הטומאה.

פארן שטן און די אומה"ע וועלן מיר ענטפערן אז די תורה איז טויט, מ'טאר נישט פרעגן, מ'קען נישט טוישן, עס איז אזוי ווי עס איז. אבער מיר טארן נישט פארגעסן דער עיקר, אז דאס איז נישט די אמת'ע תורה, דאס איז נאר א שיינע תירוץ וואס מיר דארפן ענטפערן פאר די וועלכע ווילן נישט וויסן און פארשטיין.

פאר אונזערע קינדער און פארן בן החכם ענטפערן מיר נישט אט דעם תירוץ, פונקט פארקערט, פארן חכם זאגן מיר יש לך רשות להרהר אחריה, פרעג און פרעג און געב נישט אויף, דרוש וקבל שכר.

די אמת'ע תורה איז א תורת חיים, א ליווינג דאקומענט, עס לעבט און אטעמעט, עס וואקסט און בריקעט, מיר ספראווען זיך דערמייט בחיי היומיום, מיר פראבירן עס צושטעלן צו אונזער 2016 לעבנסשטייגער, בכל יום יהיו בעיניך כחדשים.

[שמעקעדיג]

הערליך, שפתים ישק!

[ליטוואק פון בודאפעסט]

דאס איז דאך געוואלדיג, ובפרט לאור דברי הרמב"ם אין הקדמה צו מורה אז א מצורע נפש זאל דא נישט אריינקוקען. איינער וואס זוכט צו פארדרייען אדער פארענטפערען זיין כפירה'דיגע עגזיסטענץ, זאל נישט אנהויבען מיט זיין ספר. און מ'זעט טאקע, די אלע וואס דערמאנען מורה פאר זייער צוועקען, האבען דער ספר נישט דורכגעלערנט, ניטאמאל אויבערפלעכליך. א שנעלעם בליק און געהערט עפעס נאכגעזאגט, און אזוי אפגעפאסקענט.
מיין טאטע זז"ג זאגט מיר אלס, "ווען די שונאי תורה שרייען אלס 'דער רמב"ם איז געווען א דאקטאר, וואס גייט איהר נישט אין קאלעדזש?!', מיין תירוץ צו זיי איז 'דער דאקטאר איז געווען א רמב"ם, פארוואס גייסטו נישט לערנען?!'. והן הן הדברים.

[זבולון]

מיר ווייסן אלע אז פריערדיגע צדיקים זענען געווארן אויסגעלויבט במשך די דורות ביי די ערציילונגען אז זייער דיבור איז נאר געווען על פי ה'. ס'הייסט אין אנדערע ווערטער, אז דאס אז די מעשה איז נאר על פי ה' מיינט נאך נישט אז מ׳איז אויף עפעס א הויכע מדריגה, דאס איז סך-הכל וואס עס פאדערט זיך פון אן ערליכער איד. כדי צו ווערן אנגערופן א צדיק דארף מען זיין אין נאך א העכערע מדריגה, נישט נאר זיינע מעשים זענען אויסגערעכנט ע"פ שולחן ערוך, נאר אפילו זיין דיבור איז אויסגערעכנט און טייער. דער צדיק וועט נישט זאגן קיין דיבור אן דעם וואס ער זאל פארזיכערן בעפאר אז דאס איז וואס גאט וויל פון אים.

אלזא, לערנען מיר די וואך אין די פרשה, "עתה היכול אוכל דבר מאומה, הדבר אשר ישים אלקים בפי אותו אדבר". ווער זאגט אט די ווערטער? נישט משה רבינו, נישט רבא, נישט ר' מרדכי'לע נעשכיזער, דאס זאגט בלעם. בלעם איז געווען אויף די הויכע מדריגה, ער האט זיך נישט גערירט קיין זיז כלשהי אן דעם באשעפער'ס באפעל, נישט במעשה און אפילו נישט בדיבור. מיר הערן פון בלעם אזעלכע הויכע דיבורים וואס מיר זענען געוואוינט צו הערן פון תלמידי בעל שם לדורותיהם. בלעם זאגט "אם יתן לי בלק מלא ביתו כסף וזהב לא אוכל לעבר את פי ה' אלקי לעשות קטנה או גדולה", ער ווערט נישט נתפעל פון קיין געלט און כבוד, ער וויל נאר טוהן דעם רצון השם.

עס איז באקאנט פון אונזערע מקורות אז בלעם איז געווען די זעלבע מדריגה פון משה רבינו, נאר ביי משה רבינו איז עס געווען מדריגות הקדושה און ביי בלעם איז עס געווען מדריגות הטומאה. די מדריגה פון משה וואס איז געווען "ותחסרהו מעט מאלקים", ער איז געווען ממש קרוב צו גאט, בלעם איז געווען די זעלבע זאך, אבער מצד הטומאה. דער ספרי זאגט: "לא קם נביא עוד בישראל כמשה - בישראל לא קם, אבל באומות העולם קם ומאן הוא? בלעם", אזוי אויך איז משמע אין געוויסע מדרשים אז בלעם איז נאך אפילו געווען אין א העכערע מדריגה ווי משה רבינו.

פרעגט זיך די קשיא, וואס איז די דיסקרימינאציע? אויב בלעם האט אריינגעהארעוועט אין עבודת השם אויפ'ן זעלבן פארנעם ווי משה רבינו און אנדערע נביאים, פארוואס איז ער נישט געווען פאררעכנט צו זיין מצד הקדושה, פארוואס איז זיין נביאות געווען ויקר און נישט ויקרא? איז עס סתם א דיסקרימינאציע באזירט אויף ראסע? קען דאך נישט זיין.

אט די קשיא פרעגט די משנה, איז לאמיר איבערגעבן דאס ווארט פארן תנא (אבות פ"ה מי"ט): "כל מי שיש בידו שלשה דברים הללו, מתלמידיו של אברהם אבינו. ושלשה דברים אחרים, מתלמידיו של בלעם הרשע: עין טובה, ורוח נמוכה, ונפש שפלה, מתלמידיו של אברהם אבינו. עין רעה, ורוח גבוהה, ונפש רחבה, מתלמידיו של בלעם הרשע".

הייסט עס, דער תנא דערציילט אונז, דער חילוק פון בלעם און אברהם איז נישט געווען ווער עס האט געשריגן העכער אמן יש"ר, בלעם האט עניטיים געקענט ביטן אברהם אבינו דערמיט, דער חילוק איז אויך נישט געווען ווער עס קען שטערקער וויינען און טאנצן ביי די פארשידענע מעמדים, בלעם האט עס זייער שיין דעליווערט, בלעם האט געקענט "נופל וגלוי עיניים", ער האט געקענט די אויגן-ווארפעריי ביזנעס בעסער ווי יעדער רבי, אבער נישט דארטן האט דער חילוק געשטעקט.

בלעם האט נישט געקענט פארגינען אנדערע מענטשן, אברהם האט יא געקענט, בלעם האט זיך געפילט העכער און בעסער ווי אנדערע, אברהם האט נישט געפילט אזוי, בלעם האט געזוכט צו נאכיאגן די וועלט און לעבן א שווענדערישע לעבן אויפן חשבון פון אנדערע, און אברהם האט זיך באגנוגנט מיט וואס ער האט געהאט.

דאס לערנט אונז א מורא'דיגע יסוד אין לעבן. די מטרה פון די תורה און דינען דעם באשעפער איז נישט געגעבן געווארן צו טאנצן אין די וועלט אריין. עס זענען דא קאר וועליוס וואס מאכן אונזער ערד-קוגל א בעסערן פלאץ צו לעבן, און דאס איז די טעסט צו מ'איז פון אברהם'ס חדר אדער פון בלעם'ס.

[וואלווי]

זבולון עט היס בעסט!

אולי, וועגען דעם שטייט "מתלמידיו" של וכו' וואס איז מרמז אויף א "דרך הלימוד" אזוי ווי חז"ל זאגען (קידושין ל' ע"ב) אויף דעם פסוק את והב בסופה (פאריגע וואך) אמר רבי חייא בר אבא אפילו האב ובנו הרב ותלמידו שעוסקין בתורה וכו' ואינם זזים משם עד שנעשים אוהבים זה את זה שנאמר "אֶת וָהֵב בְּסוּפָה", אל תקרי בְּסוּפָה, אלא בְּסוֹפָהּ. דאס מיינט אז מ'פארגונט איינער פאר'ן צווייטען.

[[NAMELESS]]

[tag]זבולון[/tag], כ'ווער משוגע פאר דיינע געדאנקען!

די מעסער שניידנדע מוסר השכל, איז די דרשה וואס מ'דארף געבן צו די רעגולערע בעלי דרשנים...

[געוואלדיג]

אוי זאגסטו גוט און אמת, אויב וואלט מען מיך מכבד געווען ערגעץ צו רעדן שבת וואלט איך דאס נאכגעזאגט און טאקע בשם אומרו ר' [tag]זבולון[/tag] מעיר ק"ש יצ"ו.

[וואלווי]

ס'איז יששכר זבולון צוזאמען. די כוללים פאנדרעיזערס קענען נישט אנרעדען זבולון אז ער דארף א יששכר זבולון געשעפט. ער פארמאגט ביידע.

[וואלווי]

אוי זאגסטו גוט און אמת, אויב וואלט מען מיך מכבד געווען ערגעץ צו רעדן שבת וואלט איך דאס נאכגעזאגט און טאקע בשם אומרו ר' [tag]זבולון[/tag] מעיר ק"ש יצ"ו.

וועלעכע קאנטרי ביזטו? איך קען ארלעדיגען מ'זאל דיך מכבד זיין שבת נאכמיטאג מיט א פרקי אבות וואטערמעלאן שיעור.

[berlbalaguleh]

אוי זאגסטו גוט און אמת, אויב וואלט מען מיך מכבד געווען ערגעץ צו רעדן שבת וואלט איך דאס נאכגעזאגט און טאקע בשם אומרו ר' [tag]זבולון[/tag] מעיר ק"ש יצ"ו.

געוואלדיג: וויאזוי וואלסטו אנגעהויבן די דרשה...ס'ווערט געברענגט אין קאווע שטיבל די וואך בשם ר' זבולון שליט"א...ס'איז שוין גארנישט קיין געלעכטער. דער הייליגער בלאט ברענגט א סאך מאל נאך ארטיקלען וועלכע זענען אריגינאל אויפגעברענגט געווארן דא אין קאווע שטיבל. איך האב איהם שוין געכאפט לכה"פ 2 מאל...! נאר שטייצעך ער זאגט עס נישט נאך בשם אומרו...!

[געוואלדיג]

וואס הייסט וויאזוי איך וואלט אנגעהויבן, פונקט ווי ווען איך וויל נאכזאגן א ברסלבער ווארט אין סקווירא, עס ווערט געברענגט... איך האב געזעהן א הערליך טייטש...

[berlbalaguleh]

וואס הייסט וויאזוי איך וואלט אנגעהויבן, פונקט ווי ווען איך וויל נאכזאגן א ברסלבער ווארט אין סקווירא, עס ווערט געברענגט... איך האב געזעהן א הערליך טייטש...

געוואלדיג: ... אתה מצחיק אותי...ביי דיר מעג מען רעדן די שפה הטמאה. כ'ווייס נישט. כ'האב מורא אז דו וועסט מיך ארויסיאגן פון ביהמ"ד...

[זבולון]

אין פרשת פינחס מוזן מיר האבן א ספעציעלע אריכות, וויבאלד דא לערנען מיר זייער גרויסע יסודות אין אידישקייט און אין לעבן אין אלגעמיין, ווי אזוי א איד דארף אנקוקן און באהאנדלען ווען ער זעהט אז א צווייטער איד פיהרט זיך נישט אויף ווי אזוי עס דארף צו זיין לדעתו.

בעפאר מיר גייען ווייטער, וועלן מיר איבערגעבן דאס ווארט פאר דער איז'ביצער, די באקאנטע שטיקל וואס ער שרייבט איבער די קאנפליקט פון פינחס און זמרי:

וירא פנחס בן אלעזר בן אהרן הכהן, ויקח וכו'. ולא יעלה ח"ו על הדעת לומר שזמרי היה נואף ח"ו כי מן הנואף לא עשה הקב"ה פרשה בתורה, אך יש סוד בדבר הזה. דהנה יש יו"ד נקודות בזנות, הנקודה הא' מי שמקשט עצמו והולך במזיד לדבר עבירה,היינו שהאדם בעצמו מושך עליו היצה"ר, ואח"ז יש עוד ט' מדרגות, ובכל המדרגות שניטל מהאדם כח בחירתו ואי אפשר לו להמלט מעבירה, עד המדריגה היו"ד, היינו מי שמרחיק עצמו מן היצה"ר ושומר עצמו מן העבירה בכל כוחו עד שאין ביכולתו לשמור א"ע יותר מזה, ואז כשנתגבר יצרו עליו ועושה מעשה אז הוא בודאי רצון הש"י, וכענין יהודה ותמר, ואיהי בת זוגו ממש. וזה הענין היה גם כאן, כי זמרי היה באמת שומר עצמו מכל התאוות הרעות, ועתה עלתה בדעתו שהיא בתו זוגו מאחר שאין בכוחו לסלק א"ע מזה המעשה, ופנחס אמר להיפך שעדיין יש בכוחו לסלק עצמו מזה, וזה שמרמז הגמ' (סנהדרין פב ב) יו"ד נסים נעשו לפנחס, וכדאיתא שם אלו פירש זמרי והרגו לפנחס היה פטור כי באמת היה כאן שקול הדעת, כי גם על פנחס היה מקום לבעה"ד לחלוק שמצוי בו מדה הנראה לעינים שהוא כעס כמו שבאמת טענו עליו זאת והיה הדין בזה שודא דדיינא ופירש ר"ת (ב"ב לה. ד"ה שודא) ע"ז שיכולת הדיין ליתן לקרוביו, ולכך יצא פנחס זכאי לפי שהיה קרוב למרבע"ה, וז"ש (במדבר כה יד) ושם האיש ישראל המוכה, היינו שהקב"ה הראה לפנחס אחר מעשה שעשה עם מי היה המלחמה שלו, שאל יחשוב כי נואף גמור היה ח"ו, ופנחס מחמת שהי' בא מזרע יוסף שנתברר בסיגופים ונסיונות בענין זה ולכך הרע בעיניו מאד על מעשה זמרי, וע"ז נאמר (הושע יא א) כי נער ישראל ואוהבהו, וזה ממש ענין פנחס שהיה דן את זמרי לנואף בעלמא, ע"כ דן אותו קנאין פוגעין בו, ונעלם ממנו עומק יסוד הדבר שהיה בזמרי כי היא היתה בת זוגו מששת ימי בראשית, כמו שמבואר בכתבי האר"י ז"ל (שער מאמרי רז"ל/מדרשים), עד שמרבע"ה לא הכניס א"ע בזה לדונו במיתה. ונמצא שפנחס היה במעשה הזה כנער היינו שלא היה יודע עמקות הדבר רק עפ"י עיני שכל אנושי ולא יותר, ואעפ"כ הש"י אוהבו והסכים עמו כי לפי שכלו עשה דבר גדול בקנאתו ומסר את נפשו.

מען קען אסאך שפאקולירן און אריינלערנען אין דעם שטיקל, עס זענען פארהאן שטיקלעך אין די תלמידים פון דעם איז'ביצער וואס מ'זעהט ווי זיי חזר'ן איבער אט די נקודה, (לדוגמא - צדקת הצדיק אות מ"ג), אבער לאמיר ארויסברענגען די עיקר נקודה וואס אויף דעם איז באזירט דעם איז'ביצערס געדאנק.

איך האב שוין אמאל געשריבן איבער די לעבעדיגע סתירה פון בחירה און ידיעה, וואס א מענטש לעבט דערמיט זיין גאנצן לעבן, עס איז נישט פארהאן קיין שום לאגישע וועג ארויס דערפון, דעטערמעניזם מיט פרי-וויל גייען נישט צוזאמען. א מענטש קען זיך נישט ארויסדרייען דערפון, און מ'קען לעבן מיט די סתירה ביזן סוף לעבן, (צו אונזער מזל, איז א מענטשנ'ס מוח איז נישט ווי א קאמפיוטער פראגראם וואס פאלט צוזאם ווען עס שטימט נישט לאגיש).


אבער אונזער תורה איז א תורת חיים, עס איז נישט קיין לאגיק בוק וואס קומט אונז מאכן סדר אין אונזערע פילאסאפישע פראבלעמען, עס איז א א ספר וואס איז געקומען אונז לערנען הוראות בחיים, אינסטראקשנס ווי אזוי צו אדורכלעבן אונזער לעבן אויף די ריכטיגע וועג.


ווען עס קומט צו די סתירה פון בחירה און ידיעה, ווייסן מיר אז אויב וועלן מיר גייען מיט ידיעה און דעטערמעניזם, מיינט עס אז מיר פארלוירן די גאנצע מושג פון שכר ועונש, אדער בכלל פון הוראות, ווייל די גאנצע בריאה איז שוין דעטערמענד און אלעס וואס מיר גייען טוהן איז שוין פאראויסגעשריבן, און נאכמער - ווי דער איז'ביצער זאגט "עס איז דער רצון השם!". דאס מיינט אז וועלכע עבירה מיר וועלן נאר קאממיטן וועלן מיר זיך קענען פארענטפערן מיט דעם תירוץ.


אבער ווי געזאגט, עס איז דא פלעצער וואס מיר גייען מיט ידיעה, און איינע פון די פלעצער איז, ווען עס קומט צו יענעמ'ס עבירה, ווען דו זעהסט א צווייטן עפעס טוהן, אויב איז יענער נישט אונטער דיין אחריות, דעמאלס קומט נישט אריין קיין בחירה דא, און מיר סוויטשן אריבער צו ידיעה, מיר ווייסן אז דאס וואס יענער טוהט איז דער רצון השם.


די גאנצע מושג פון נעמען אחריות אויף יענעמ'ס אקטן איז אקעגן דעם רצון השם, פון אונזער פוינט אוו וויאו, איז עס ווי איינער וויל פייטן דעם אויבערשטנס פלאן פון די בריאה, און דאס איז זיך גובל מיט כפירה. די גמרא שרייבט שוין דערויף אז "בהדי כבשי דרחמנא למה לך?", דאס מיינט אז מיר זענען נישט באלעבאס אויף די גאנצע וועלט, און קיינער פאדערט נישט פון אונז צו זיין באלעבאטים אויף די וועלט, יעדער איינער דארף מאכן זיכער אין זיין באגרעניצטע ספעיס צו מאכן זיכער אז ער פאלגט נאך דאס וואס פאדערט זיך פון אים, צו ברענגען די וועלט פון אן ערגערע מצב צו א בעסערע.


עס איז דא מצבים וואס די תורה געבט אונז נישט קיין הוראה וואס צו טוהן, און מיר סוויטשן אריבער צו דעטערמעניזם, און דאס איז די דוגמא וואס דער איז'ביצער ברענגט: "שודא דדיינא", וואס לויטערט אז מ'קען טוהן וואס מ'וויל, ווייל דער באשעפער וועט שוין פירן אז עס זאל זיך אויסארבעטן לויט זיין מאסטער פלאן וואס ער האט דיזיינט פאר די גאנצע שפיל וואס ער האט אונז אריינגעווארפן דערין.

[געוואלדיג]

א שיין געדאנק, אבער ווי שטימט דאס מיט הוכח תוכיח את עמיתך, די חיוב פון תוכחה ווען מען זעהט ווי א צווייטער טוהט א עבירה.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

דאס האט ער געזאגט, ווען ס'איז דיר נישט נוגע, אז דו קענסט נישט מוכיח זיין, מוזט דו נישט טראכטען פון יענעם.
זיין געדאנק איז אז דער מענטש מוז דורכלעבען דער סתירה, און ווען דארף ער אננעמען דער צד און ווען יענער צד? ס'איז אוממעגליך צו געבען א קלארער הוראה, אבער דאס איז פשוט אז מצוות דארף מען האלטען. דעריבער ווען ס'איז דא א מצוה מקיים צו זיין, מוז ער אננעמען דער בחירה צד. ווען תוכחה איז דער מצוה, מוז ער אננעמען דער בחירה צד. ווען ס'איז נישט דא קיין מצוה, קען ער אננעמען ידיעה.

איך געדענק א מאמר אין א צייטונג, אן אינטערוויו מיט'ן קלויזענבורגער רבי זצ"ל ווען ער איז אריבער קיין א"י. מ'האט איהם געפרעגט זיין מיינונג אויף די מדינה. ער האט גע'ענטפערט אז מ'האט נישט געפרעגט די שאלה און ער מוז עס נישט ענטפערען. ער דארף נאר דינען דער באשעפער און אויסלערנען אנדערע און מחזק זיין מצוות. עפענען און פארמאכען מדינות איז נישט זיין געשעפט.

[הוגה]

[justify]

א שיין געדאנק, אבער ווי שטימט דאס מיט הוכח תוכיח את עמיתך, די חיוב פון תוכחה ווען מען זעהט ווי א צווייטער טוהט א עבירה.

הוכח תוכיח מיינט זאגן יענעם אז ער טוט עפעס נגד התורה. דער מוכיח דארף אבער געדענקן אז אויב יענער האט געטון אן עבירה, איז אזוי געווען די רצון ה'. א מענטש קען נישט זינדיגען אויב די באשעפער וויל נישט אז ער זאל זינדיגען. אבער די זעלבע באשעפער וואס האט געוואלט אז יענער זאל מחלל שבת זיין, וויל יעצט אז איך זאל יענעם פארליינען דעם פסוק מחלליה מות יומת. די איזביצער פארענטפערט טאקע זמרי זייער שיין, אבער ער נעמט נישט צו דעם בריתי שלום וואס פנחס האט באקומען צוליב'ן הרג'נען זמרי.


.[/justify]

[זבולון]

א שיין געדאנק, אבער ווי שטימט דאס מיט הוכח תוכיח את עמיתך, די חיוב פון תוכחה ווען מען זעהט ווי א צווייטער טוהט א עבירה.

הוגה און ליטוואק האבן שוין געענטפערט אז דאס גייט נאר אן ביי "כל מי שיש בידו למחות", און דעמאלטס איז עס א נייע חיוב וואס ליגט אין די הענט פונעם מוכיח.

[געוואלדיג]

דאס טאקע האב איך געוואלט עס זאל ווערן ארויסגעברענגט, די הכרה אז יעדער האט זיין רצון הבורא ער זאל טוהן, און איז צומאל להיפוך פון א צווייטנס ושניהם אמת.

[ליטוואק פון בודאפעסט]

דאס איז פון דער איזביצער'ס פראבלעמאטישע מהלך. זבלון רעדט וויאזוי דאס צו שטימען מיט די אלגעמיינער גלויבונג אין בחירה

Sent from my HTC Desire 512 using Tapatalk

[שמואל פרימו]

גענומען פון דא:

א דורכגעפאלענע רעוועלוציע. קורח מיט נאך 250 נאכשלעפער האבן רעוואלטירט אקעגן די דיקטעיטערשיפ (לויט זייער טענה), "כי כל העדה כולם קדושים", זיי האבן געפאדערט גלייכבארעכטיגונג, אבער זיי האבן מיאוס פארלוירן.

"וישמע משה ויפול על פניו". משה - א סימבאל פון אן אמת'ער מנהיג בישראל, לערנט אונז אויס די ריכטיגע רעאקציע צו א ווידערשטאנד. משה האט נישט פראבירט צו טעראריזירן אדער פארמאכן די מויל. נאר "וישמע משה" משה האט די ערשטע זאך פראבירט אויסהערן מיט רעספעקט די טענות פון די רעוואלטירער.

משה איז געווען פארן פאלק, "וירד משה מן ההר אל העם" ער איז געווען פארן פאלק, ער איז נישט ארומגעפלויגן אין די הימלען, "ויעמוד העם על משה מן הבוקר עד הערב", ער האט זיך נישט ארויסגעדרייט פון זיינע אחריות'ן אלס א מנהיג פארן פאלק.

און טאקע צוליב דעם, איז קורח'ס טענה נתבטל געווארן, צוליב דעם וואס דער מנהיג איז דא פארן פאלק, איש על העדה, דאן איז נישט פארהאן קיין טענה פון "כל העדה כולם קדושים".

די תורה לערנט אונז די ריכטיגע וועג פון שלטון ע"פ צדק ויושר, עס איז נישט קיין מהלך צו געבן די כח ההחלטה פאר יעדן יחיד. אנארכיע איז נישט קיין מעטאד וואס קען ארבעטן רעאליסטיש אויף אונזער עולם העשיה, "כי כל העדה כולם קדושים, ומדוע תתנשאו" איז זייער א שטארקע טענה, אבער עס איז נישט רעאליסטיש, מיר קענען נישט איבערגעבן דעם שלטון אין די הענט פונעם ציבור עקסלאסיוולי.

דעמאקראטיע איז די ריכטיגע באלאנס צווישן אנארכיע און דיקטאטורע, מ'קען נישט איבערגעבן החלטות וואס פאדערן פארשטאנד און ברייטקייט אין די הענט פונעם פשוט'ן בירגער, וואס ער אליינס ווייסט נישט פונקטליך וואס די עפעקט פון זיין ווארט וועט למעשה האבן אויף זיין אייגענעם לעבן.

ברעקזיט - איז געווארן באשטעטיגט דורך א רעפערענדום, מ'האט געגעבן אן אייניגע טשויס פאר אלע איינוואוינער צו לאזן הערן זייער מיינונג, די קאנסעקווענצן דערפון איז נאכנישט קלאר פאר קיינעם, אבער עס איז איינמאל זיכער אז נישט יעדער בירגער האט געוואוסט פונקטליך וואס די עפעקט פון זיין ווארט וועט האבן אויף זיין אייגענע לעבן.

נו, איז וואס איז בעסער? זאל מען לאזן די החלטות פאר א דיקטאטור? זאל מען צונעמען די טשויס פונעם פשוט'ן בירגער און עס געבן נאר פאר די עליטיסטן? ניין. דאס איז אויך קיין עצה נישט, ווייל דער מציאות ווייזט אונז אז מיר קענען נישט אייביג טראסטן די וועלכע זיצן ביים בענקל, מיר מוזן האבן די טשויס זיי צו קענען אויסקלויבן און ארויסשטויסן.

אויב אבער איז דער מנהיג טאקע דער אידיאלער מנהיג וואס מיינט נאר די טובה פונעם פאלק, ער איז נישט מושחת און נישט פארדארבן, דעמאלס איז עס היבש בעסער ווי דעמאקראטיע, וויבאלד דער מנהיג פארשטייט צו הנהגה און ער ווייסט וואס איז די ריכטיגע זאך פארן פאלק.

ביי די הפטורה די וואך, זעהן מיר ווידער ווי כלל ישראל האט שוין איינגעזעהן די טעות פון קורח "כי כל העדה כולם קדושים" איז ריכטיג אבער עס איז נישט קיין רעאליסטישע מהלך. שאול זאגט פארן פאלק - די וואך אין די הפטורה - לכו ונלכה הגלגל ונחדש שם המלוכה. עס איז צייט צו אויפקעניגן א ריכטיגער מלך פונעם פאלק, דורכן פאלק, פארן פאלק.

איך האב ליב געהאט דעם געדאנק, אמת לאמתו, אבער אויב שוין יא אויף דער מהלך, פארוואס זאל מען דאס נישט מטעים זיין מיט א אידישער בליק?

א מנהיג א דיקטאטאר איז א געפערליכע זאך, אבער א מנהיג וואס איז אויסדערוועלט געווארן פון באשעפער און ערפילט ערליך די שליחות פון באשעפער - אן קיין אייגענע נגיעות, און מיט אהבה צום פאלק, אזוי ווי משה-רבינו, דאס איז א ריכטיגער מנהיג.

קורח'ס טענה הערט זיך ריכטיג, ווען עס רעדט זיך אין א געהעריגע מדינה. וואספארא ווירטשאפט איז דאס, ער נעמט זיך מלוכה, גיבט פארן ברודער כהונה און פאר זיין שבט לויה? - כי כל העדה כולם קדושים, יעדער קען אויסשטייגן, יעדער קען ווערן גרויס.

גערעכט גערעכט, אבער ווען עס האנדלט זיך פון א מנהיג וואס דער באשעפער האט אים אויסגעקליבן און אויסדערוועלט פון דעם גאנצן פאלק, ווערט אלעס געפירט לויט דעם באשעפער'ס ווילן און גליסט. די אלע שררות וואס ווערן אויסגעטיילט זענען נישט צוליב אייגענע נגיעות - אפילו ווען עס קוקט דיר אזוי אויס. עס איז בלויז רצון השם צו תחתונים.

ווען משה האט געהערט די טענות פון קורח, שטייט אין פסוק, וישמע משה ויפול על פניו. וואו איז אהרן געווען? - שרייבן די מפרשים אז אהרן האט זיך מכניע געווען צו די הנהגה, ער האט נישט געהאט קיין מיינונג אין דער נושא און דעריבער איז ער נישט געפאלן אויפן פנים. אהרן האט געגלויבט אין השגחת השם, ער האט נישט געפילט ווי מען וויל אים עפעס צונעמען און אז ער דארף עפעס טון דערצו. ער האט פארשטאנען אז משה רבנו איז דער שליח פון באשעפער און אלעס ווערט געטאן על פי צווי השם, ווידער אויב וועט דער אויבערשטער מסבב זיין אז קורח זאל געוואונען די מערכה, איז דאך דאס אויך דער רצון השם. דעריבער האט די גאנצע פרשה נישט גערעדט צו אים פערזענליך.

ווידער משה רבנו האט געהאט א פליכט. אלס מנהיג ישראל האט ער געדארפט אויסהאמערן צווישן דעם באשעפער מיט די אידן, אראפנעמען דעם קפידה פון אויבן און אויסבעטן פאר אידישע קינדער, דעריבער איז בלויז משה געפאלן אויף די פנים.

דאס איז א ריכטיגע דוגמא פון א מנהיג וואס איז אויסדערוועלט געווארן פון באשעפער, וואס דעריבער זענען קורח'ס טענות בכלל נישט אין פלאץ געווען.

דאס איז דער לימוד פון פרשת קורח.

[געוואלדיג]

דאס איז פון דער איזביצער'ס פראבלעמאטישע מהלך. זבלון רעדט וויאזוי דאס צו שטימען מיט די אלגעמיינער גלויבונג אין בחירה

Sent from my HTC Desire 512 using Tapatalk

אפשר וויל ער דאס מאכן שטימען, אבער מיטן ר' צדוק גייט דאס נישט.