מטפחת סופרים - להגאון ר' יעקב עמדין
נשלח: דאנערשטאג נאוועמבער 10, 2016 11:13 am
איך האב דער שבת געשמועסט מיט איינעם, און ער האט מיר פארציילט אז ס'איז מערקבאר אז יעדער איינער וואס האט ביי זיך אין שטוב דער ספר מטפחת סופרים פון הרב יעקב אמדין, ווערט עס גאנץ שנעל פארלוירען. דער איד האט עס טאקע פארהאנדעלט און נאך א פאר מאנאטען איז עס ערגעץ פארשוואונדען געווארען.
היינט צופרי האב איך ערגעץ געדאווענט און נאך שטילע שמו"ע, ווארטענדיג אויפ'ן הויכע שמו"ע, האב איך געקלאצט און ארומגעקוקט. פלוצלונג מערק איך אויפ'ן פאליצע א דינע בלויע ספר מיט דער נאמען 'מטפחת סופרים' אויפ'ן רוק. וויסענדיג אז ס'וועט דארט נישט בלייבען צו לאנג, האב איך עס שנעל געכאפט און אנגעהויבען אריינקוקען. ב"ה היינט איז דאנערשטיג בה"ב און דורך חזרת הש"ץ, סליחות, אבינו מלכנו, תחנון, קרה"ת און ווייטער, האב איך געהאט צייט אביסל אריינצוקוקען. איך האב נישט גע'ענדיגט די ערשטע פרק, אבער איין זאך האט מיר איבערגענומען. אינו דומה שמיעה לראיה. די ספר ווערט היבש דערמאנט צווישען געוויסע קרייזען און מענטשען, און מ'מיינט זיי האבען עפעס א בליק אויף זיין ווערטער, נאר למעשה לא מיניה ולא מקצתיה. מ'זאגט נאך האלבע זאכען און מ'נעמט ארויס א סך הכל וואס איז ווייט פון דער מציאות. דער ספר וואס איך האב געהאט איז א נייעם דרוק, פון תשנ"ה, און דער לינק איז צו אן אלטע דרוק, און ס'איז דא שינויים, אבער איך וועל שרייבען מיין מערקונגען.
לאמיר עס אראפלייגען ווען ס'איז נאך פריש אין קאפ.
ער הייבט אן מיט א קלארער מיינונג אז דער ספר הזהר איז א הייליגע ספר וואס האט אנטדעקט פיהל חלקים פון תורה און איהר סודות. ער דינגט זיך נישט אויף דער מושג פון תורת הסוד און נישט אויף די חלק וואס דער זהר האט אין דעם, נאר אין געוויסע פלעצער זאגט ער אז מ'האט אריינגערוקט פרעמדע זאכען. ער זאגט אויך אז וויבאלד דער כת הארור (זיין מליצות זענען עפעס מורא'דיג, די כותבי הפאשקעווילען און צייטונג שרייבער'ס וואלטען זיך געמעגט אפלערנען דערפון) האט אנגענומען דער זהר אלס זייער מקור, דורך פארקרומען די ווערטער דארט, איז עס ראטזאם אז מ'זאל אריינגייען אין דער זהר זעלבסט צו זע'ען אז אלס שטימט. ס'זעט אויס אז ער האט איינגעזען אז מענטשען זענען געווארען דערשראקען פון די ווארט זהר, און ברגע מ'האט עפעס געוויזען אין זהר האבען זיי געמיינט מ'קען עס גלייך אננעמען ווי עיקרי הדת. דעריבער האט ער געזען פאר וויכטיג דורכצוגייען דער זהר צו זע'ען וואס יא און וואס נישט, און אזוי וועט ער אויסלערנען די וועלט נישט נאכצוגייען בלינד יעדער זאך וואס מ'ווייזט פון זהר, נאר דורכצוטראכטען צו ס'שטימט מיט די יסודות היהדות און איהר ווירדען.
ער שרייבט וועגען די חברי כת ש"צ ווי זיי האבען געקענט זיגען אין טענה'ריי מיט גדולי תורה, וויבאלד די גדולי תורה האבען זיך נישט אריינגעלייגט אין די זאכען און זיי האבען נישט געקענט גלייך קומען מיט די תירוץ צו זייערע ראיות. דעריבער דארף ער דורכטוהן די נושא קלארעהייט, אז מ'זאל זיך נישט שרעקען פון זיי. ער דערציילט צוויי מעשה'ס פון זיין צייט אין דער געביט.
זיין עיקר ארבעט איז אויפצוווייזען אז דער זהר איז נישט אפגעשריבען געווארען בחיי רשב"י נאר דריי הונדרעט יאר אחרי פטירתו, און ס'האט זיך אריינגעכאפט אומפארלעסליכע זאכען און גרייזען במשך די יארען.
ער פארענטפערט זיך אז ער איז נישט קיין 'פלגאה' ווי אנדערע ווילען איהם מאכען, ער זוכט נישט צו שטעלען קעמפען, נאר דער אמת איז נר לרגליו. ער זאגט אז ער האט זיך שטארק אנגענומען פאר'ן שיטת הרמב"ם אין פיהל פלעצער, אזש ער גלויבט אז בעת זיין פטירה וועט דער רמב"ם איהם קומען אנטקעגען, נאר נישט בלינדעהייט. אבער אויף דער ספר מורה נבוכים , וואס מ'זאגט אז דער רמב"ם האט עס געשריבען, האט ער זיך שטארק געדינגען און געשריבען קעגען א סאך פון זיין זאכען.
(אינטרעסאנט אז די פיהל מאדערנע מענטשען וואס ווילען לייקענען אין קבלה, זעלבסט האלטענדיג די נאכגייער'ס אין די פיסטריט פון דער רמב"ם, זענען סומך אויף דער מטפחת סופרים. קודם, גייט ער קלאר נישט אין די שיטה פון דער מורה נבוכים, וכמו"ש און ווי ער ברענגט ווייטער פון אנדערע ראשונים. ועוד והוא העיקר, ער גלויבט שטארק אין קבלה און תורת הסוד, ער האט עס קיינמאל נישט געלייקענט. נאר אויף דער זהר האט ער געשטעלט געוויסע פראגעס צו ס'איז טאקע ווי מ'זאגט אויף דעם.)
ער גייט ווייטער און רעדט פון די פראבלעמען פון די דור. ער דערמאנט אז האמת נעדרת, קושטא לא קאי וקאי שיקרא, וואס גרעסער עשיר בממון ועני בדעת טיילט איין פאר אנדערע וואס צו גלויבען און וואס צו טוהן. ער רעדט פון די מנהיגים וואס רימען זיך אויס אז זיי זענען די גרעסטע אין דור אין חכמה יראה און מעשים טובים, זיי זאגען אז יעדער איינער מוז זיי גלויבען אף אם יאמרו על ימין שהוא שמאל כו' ועל טמא טהור כו' (עפעס קלינגט דא אין אויער, ווי נאך האב איך געהערט די ווערטער?), מ'טאר נישט טראכטען אויף זיי. עיי"ש נאך און נאך.
נאר דער תשובה פון מאנכע וואס זע'ען איין די מציאות פון די מנהיגים איז געווען זיך אומצוקערען אינגאנצען פון תורה, זענען בועט אין מלאכי ה' און זיין נביאים, און זיי דרייען זיך אין בתי טיאטראות און בתי זונות, זיי טרינקען און הוליען אגאנצע טאג און האלטען זיך קלוג מיט דעם וואס זיי האבען זיך אויסגעדרייט פון די פארהאסטע מנהיגים. ביידע זענען ביי איהם א פראבלעם און ער וויל פאררעכטען דער וועלט פון ביידער.
ער רעדט פון פארשידענע רשעים אין די וועלט וואס האבען געטוהן זייער'ס, אבער ער דערמאנט זיי ברמיזה. ש"צ און נתן העזתי זענען באקאנט ביי אונז, ווי אויך זיין בר פלוגתא, אבער אנדערע ווייס איך נישט וועמען ער מיינט, די רמזים זענען צו באהאלטען פאר מיר. ער רייסט זיי אפ מיט אזא מין שטארקקקייט און ליצנות און האס, אז ס'איז א שאד אז איך ווייס נישט וועמען ער מיינט. ער זאגט א מליצה 'ושוטה אחד עושה שוטים רבים, ובמשמרה ראשונה חמור נוער, במשמרה שניה כלבים צועקים', מיינענדיג דערמיט אז אין אנהייב איז נאר געווען איין אייזעל, אבער שפעטער האט מען שוין פילע הונט בילען עפ"י זייער רבי דער אייזעל.
ער דערמאנט דער כת אין פאדאליע וואס גייען נאך ש"צ און ער האט זיי באקעמפט, ווער ס'ווייסט וועמען ער מיינט איז מכובד אויסצוזאגען. דער כת הפראנקיסטען האט מען נאך נישט באשריבען דא, און איך ווייס נישט זייער מציאות, צייטען און טעטיגקייטען, ווי אויך וואס איז אמת און וואס איז לעגענדעס וכו'.
שפעטער דערמאנט ער נאך א כת וואס מ'האט פארטריבען פון פולין, און זיי האבען זיך געוואלגערט קיין אונגארין און מעהרין, ביז זיי זענען אנגעקומען קיין פרעשבורג און דער מהר"ם בריבי האט זיי פארניכטערט.
איך וועל האפעדיג לערנען נאך און מיטטיילען נאך.
היינט צופרי האב איך ערגעץ געדאווענט און נאך שטילע שמו"ע, ווארטענדיג אויפ'ן הויכע שמו"ע, האב איך געקלאצט און ארומגעקוקט. פלוצלונג מערק איך אויפ'ן פאליצע א דינע בלויע ספר מיט דער נאמען 'מטפחת סופרים' אויפ'ן רוק. וויסענדיג אז ס'וועט דארט נישט בלייבען צו לאנג, האב איך עס שנעל געכאפט און אנגעהויבען אריינקוקען. ב"ה היינט איז דאנערשטיג בה"ב און דורך חזרת הש"ץ, סליחות, אבינו מלכנו, תחנון, קרה"ת און ווייטער, האב איך געהאט צייט אביסל אריינצוקוקען. איך האב נישט גע'ענדיגט די ערשטע פרק, אבער איין זאך האט מיר איבערגענומען. אינו דומה שמיעה לראיה. די ספר ווערט היבש דערמאנט צווישען געוויסע קרייזען און מענטשען, און מ'מיינט זיי האבען עפעס א בליק אויף זיין ווערטער, נאר למעשה לא מיניה ולא מקצתיה. מ'זאגט נאך האלבע זאכען און מ'נעמט ארויס א סך הכל וואס איז ווייט פון דער מציאות. דער ספר וואס איך האב געהאט איז א נייעם דרוק, פון תשנ"ה, און דער לינק איז צו אן אלטע דרוק, און ס'איז דא שינויים, אבער איך וועל שרייבען מיין מערקונגען.
לאמיר עס אראפלייגען ווען ס'איז נאך פריש אין קאפ.
ער הייבט אן מיט א קלארער מיינונג אז דער ספר הזהר איז א הייליגע ספר וואס האט אנטדעקט פיהל חלקים פון תורה און איהר סודות. ער דינגט זיך נישט אויף דער מושג פון תורת הסוד און נישט אויף די חלק וואס דער זהר האט אין דעם, נאר אין געוויסע פלעצער זאגט ער אז מ'האט אריינגערוקט פרעמדע זאכען. ער זאגט אויך אז וויבאלד דער כת הארור (זיין מליצות זענען עפעס מורא'דיג, די כותבי הפאשקעווילען און צייטונג שרייבער'ס וואלטען זיך געמעגט אפלערנען דערפון) האט אנגענומען דער זהר אלס זייער מקור, דורך פארקרומען די ווערטער דארט, איז עס ראטזאם אז מ'זאל אריינגייען אין דער זהר זעלבסט צו זע'ען אז אלס שטימט. ס'זעט אויס אז ער האט איינגעזען אז מענטשען זענען געווארען דערשראקען פון די ווארט זהר, און ברגע מ'האט עפעס געוויזען אין זהר האבען זיי געמיינט מ'קען עס גלייך אננעמען ווי עיקרי הדת. דעריבער האט ער געזען פאר וויכטיג דורכצוגייען דער זהר צו זע'ען וואס יא און וואס נישט, און אזוי וועט ער אויסלערנען די וועלט נישט נאכצוגייען בלינד יעדער זאך וואס מ'ווייזט פון זהר, נאר דורכצוטראכטען צו ס'שטימט מיט די יסודות היהדות און איהר ווירדען.
ער שרייבט וועגען די חברי כת ש"צ ווי זיי האבען געקענט זיגען אין טענה'ריי מיט גדולי תורה, וויבאלד די גדולי תורה האבען זיך נישט אריינגעלייגט אין די זאכען און זיי האבען נישט געקענט גלייך קומען מיט די תירוץ צו זייערע ראיות. דעריבער דארף ער דורכטוהן די נושא קלארעהייט, אז מ'זאל זיך נישט שרעקען פון זיי. ער דערציילט צוויי מעשה'ס פון זיין צייט אין דער געביט.
זיין עיקר ארבעט איז אויפצוווייזען אז דער זהר איז נישט אפגעשריבען געווארען בחיי רשב"י נאר דריי הונדרעט יאר אחרי פטירתו, און ס'האט זיך אריינגעכאפט אומפארלעסליכע זאכען און גרייזען במשך די יארען.
ער פארענטפערט זיך אז ער איז נישט קיין 'פלגאה' ווי אנדערע ווילען איהם מאכען, ער זוכט נישט צו שטעלען קעמפען, נאר דער אמת איז נר לרגליו. ער זאגט אז ער האט זיך שטארק אנגענומען פאר'ן שיטת הרמב"ם אין פיהל פלעצער, אזש ער גלויבט אז בעת זיין פטירה וועט דער רמב"ם איהם קומען אנטקעגען, נאר נישט בלינדעהייט. אבער אויף דער ספר מורה נבוכים , וואס מ'זאגט אז דער רמב"ם האט עס געשריבען, האט ער זיך שטארק געדינגען און געשריבען קעגען א סאך פון זיין זאכען.
(אינטרעסאנט אז די פיהל מאדערנע מענטשען וואס ווילען לייקענען אין קבלה, זעלבסט האלטענדיג די נאכגייער'ס אין די פיסטריט פון דער רמב"ם, זענען סומך אויף דער מטפחת סופרים. קודם, גייט ער קלאר נישט אין די שיטה פון דער מורה נבוכים, וכמו"ש און ווי ער ברענגט ווייטער פון אנדערע ראשונים. ועוד והוא העיקר, ער גלויבט שטארק אין קבלה און תורת הסוד, ער האט עס קיינמאל נישט געלייקענט. נאר אויף דער זהר האט ער געשטעלט געוויסע פראגעס צו ס'איז טאקע ווי מ'זאגט אויף דעם.)
ער גייט ווייטער און רעדט פון די פראבלעמען פון די דור. ער דערמאנט אז האמת נעדרת, קושטא לא קאי וקאי שיקרא, וואס גרעסער עשיר בממון ועני בדעת טיילט איין פאר אנדערע וואס צו גלויבען און וואס צו טוהן. ער רעדט פון די מנהיגים וואס רימען זיך אויס אז זיי זענען די גרעסטע אין דור אין חכמה יראה און מעשים טובים, זיי זאגען אז יעדער איינער מוז זיי גלויבען אף אם יאמרו על ימין שהוא שמאל כו' ועל טמא טהור כו' (עפעס קלינגט דא אין אויער, ווי נאך האב איך געהערט די ווערטער?), מ'טאר נישט טראכטען אויף זיי. עיי"ש נאך און נאך.
נאר דער תשובה פון מאנכע וואס זע'ען איין די מציאות פון די מנהיגים איז געווען זיך אומצוקערען אינגאנצען פון תורה, זענען בועט אין מלאכי ה' און זיין נביאים, און זיי דרייען זיך אין בתי טיאטראות און בתי זונות, זיי טרינקען און הוליען אגאנצע טאג און האלטען זיך קלוג מיט דעם וואס זיי האבען זיך אויסגעדרייט פון די פארהאסטע מנהיגים. ביידע זענען ביי איהם א פראבלעם און ער וויל פאררעכטען דער וועלט פון ביידער.
ער רעדט פון פארשידענע רשעים אין די וועלט וואס האבען געטוהן זייער'ס, אבער ער דערמאנט זיי ברמיזה. ש"צ און נתן העזתי זענען באקאנט ביי אונז, ווי אויך זיין בר פלוגתא, אבער אנדערע ווייס איך נישט וועמען ער מיינט, די רמזים זענען צו באהאלטען פאר מיר. ער רייסט זיי אפ מיט אזא מין שטארקקקייט און ליצנות און האס, אז ס'איז א שאד אז איך ווייס נישט וועמען ער מיינט. ער זאגט א מליצה 'ושוטה אחד עושה שוטים רבים, ובמשמרה ראשונה חמור נוער, במשמרה שניה כלבים צועקים', מיינענדיג דערמיט אז אין אנהייב איז נאר געווען איין אייזעל, אבער שפעטער האט מען שוין פילע הונט בילען עפ"י זייער רבי דער אייזעל.
ער דערמאנט דער כת אין פאדאליע וואס גייען נאך ש"צ און ער האט זיי באקעמפט, ווער ס'ווייסט וועמען ער מיינט איז מכובד אויסצוזאגען. דער כת הפראנקיסטען האט מען נאך נישט באשריבען דא, און איך ווייס נישט זייער מציאות, צייטען און טעטיגקייטען, ווי אויך וואס איז אמת און וואס איז לעגענדעס וכו'.
שפעטער דערמאנט ער נאך א כת וואס מ'האט פארטריבען פון פולין, און זיי האבען זיך געוואלגערט קיין אונגארין און מעהרין, ביז זיי זענען אנגעקומען קיין פרעשבורג און דער מהר"ם בריבי האט זיי פארניכטערט.
איך וועל האפעדיג לערנען נאך און מיטטיילען נאך.
