קאווע שטיבל

רביה''ק זי''ע האט געשריבן:איך ווייס נישט וועגן די אנדערע נאציס, אבער היטלער אליינס האט זיך פיין אנגעליטן פון זיין מאראלישע אינסטינקט, ער שרייבט עס כמעט קלאר אין זיין בוך. ווען דו קוקסט אויף א ווידיאו ווי ער רעדט, קענסטו קלאר זען ווי דער מענטש איז טראומאטייזד. דער טענה אז ס'איז ענדערש צו זיין דער רודף ווי דער נרדף, איז טאקע נאנסענס בתרפארתה. ווייל אויב וואלט איך געווען א נאצי, ווואלט איך עניטיים געקענט אראפלייגן דאס געווער, און זיך גיין לעבן א חיים טובים. אבער למעשה גערעדט, לוינט זיך נישט צו איגאנרירן די מאראלישע אינסטינקטן, פשוט פאר די הארצעסענישן וואס קומען מיט.

טאמבל סאס האט געשריבן:א נייע מעשה, ביסט אזוי זיכער אז אלע האבן הארץ עסענישן?

רביה''ק זי''ע האט געשריבן:

טאמבל סאס האט געשריבן:א נייע מעשה, ביסט אזוי זיכער אז אלע האבן הארץ עסענישן?

ליין איבער, כ'האב קלאר געזאגט אז איך בין נישט זיכער. אויף היטלער ווייס איך, ווייל ער שרייבט עס אין זיין בוך.

טאמבל סאס האט געשריבן:פערצופאל האב איך ערגעץ געלייענט לעצטנס איז די פריילינס וועלכע האבן געארבעט אין איינע פון היטלער'ס רעזורט ערטער האבן שפעטער געגיבן אינטערוויאוס וואו זיי האבן געזאגט אז ער איז געווען גאר א פערסנעיבל און רוהיגע מענטש און נישט געשפארט קיין קאמפלימענטן - זיך אייביג פאראינטרעסירט צו זיי ווערן שיין געטריעט און זיך שטענדיג באדאנקט. א ריעל דזשענטלמען.

רביה''ק זי''ע האט געשריבן:איך ווייס נישט וועגן די אנדערע נאציס, אבער היטלער אליינס האט זיך פיין אנגעליטן פון זיין מאראלישע אינסטינקט, ער שרייבט עס כמעט קלאר אין זיין בוך. ווען דו קוקסט אויף א ווידיאו ווי ער רעדט, קענסטו קלאר זען אז דער מענטש איז אינו מן היישוב. איך ווייס נישט צו וועגן זיין שווערע יוגנט, צו וועגן זיינע מאראלישע הארצעסענישן, צו ער איז סתם אזוי נישט געווען מיט אלעמען, מן הסתם א צאמשטעל פון אלע דריי. דער טענה אז ס'איז ענדערש צו זיין דער רודף ווי דער נרדף, איז טאקע נאנסענס בתפארתה. ווייל אויב וואלט איך געווען א נאצי, ווואלט איך עניטיים געקענט אראפלייגן דאס געווער, און זיך גיין לעבן א חיים טובים. אבער למעשה גערעדט, לוינט זיך נישט צו איגאנרירן די מאראלישע אינסטינקטן, פשוט פאר די הארצעסענישן וואס קומען מיט.

טאמבל סאס האט געשריבן:דער אמת איז, די וועלט איז דאך א פיזישע וועלט נאך אלעמען. נו וואס ווילסטו, א פאלק וואס איז אזוי געליגן אין סייענס און ערפינדונג האט פלוצלונג גענוצט אלע זייערע ענערגיע און רעסורסן צו ערצייגן כלים אונז צו פארלענדן, ווי אזוי האסטו געוואלט מיר זאלן זיי בייקומען? מיט גמראס און פני יהושעס אין די הענט? אזויפיל יא די וואס האבן זיך אויסגעלערנט בעפאר ווי אזוי צו ליידן, מקבל זיין יסורים באהבה, האבן אויסגעהויכט זייערע נשמות אין די גאז קאמערן מיט טענץ און געזאנג אבער אהן קיין סייענס און נומערעסי, זע איך נישט קיין שאנסן - אין א מציאות'דיגע וועלט צו געווינען שונאים וואס קומען מיט כלים של ישות. (עקסקיוז די פאן) איך בין בטוח אז די אידישע לויערס, מאכערס און געזעץ געבער אין די דעקעידס בעפאר די צווייטע וועלט קריג האבן מיט זייערע כלים של דופי, אנגעטוהן אונזערע פארציע רדיפות פאר די עלטערן פון די קומענדיגע דור נאציס אזוי אז עווענטועל איז קיינער קיינעם גארנישט שולדיג געבליבן - גאט פירט זיך א וועלטל.

מיימון האט געשריבן:לאמיר אוועקנעמען עולם הבא, לאמיר זיך מצייר זיין אז אויף יענע וועלט וועט מען נישט שטראפן דעם נאצי ווייל ער האט בלויז אויסגעפאלגט באפעלן און איז באמת געווען משוכנע אז ער טוט א גוטע זאך לטובת המין האנושי. וואס האבן מיר דעמאלטס געהאט דערפון?

אפילו די נאציס זענען מסתמא בעסער אפגעקומען ווי די אידן. דייטשלאנד האט זיך הערליך צוריק אויפגעבויט. רוב נאציס האבן אויסגעלעבט די יארן בכבוד און מיט רייכקייט. די אידן זענען פארוואגלט געווארן און זיך געמוטשעט מיט פאוסט טראומא וואס איז אריבער עטליכע דורות. איך וואלט נאך אלס נישט געווארן קיין נאצי, אבער טעארעטיש בין איך אביסל מסופק, אפשר דארף מען טון וואס מען קען צו ארויסנעמען וואס מער פון דער וועלט ווי איידער צו אינוועסטירן אין נאבעלע מידות וואס וועט דיר גארנישט ברענגען?

ביטע העלפט מיר ארויס.

טאמבל סאס האט געשריבן:פערצופאל האב איך ערגעץ געלייענט לעצטנס איז די פריילינס וועלכע האבן געארבעט אין איינע פון היטלער'ס רעזורט ערטער האבן שפעטער געגיבן אינטערוויאוס וואו זיי האבן געזאגט אז ער איז געווען גאר א פערסנעיבל און רוהיגע מענטש און נישט געשפארט קיין קאמפלימענטן - זיך אייביג פאראינטרעסירט צו זיי ווערן שיין געטריעט און זיך שטענדיג באדאנקט. א ריעל דזשענטלמען.

טאמבל סאס האט געשריבן:

טאמבל סאס האט געשריבן:פערצופאל האב איך ערגעץ געלייענט לעצטנס איז די פריילינס וועלכע האבן געארבעט אין איינע פון היטלער'ס רעזורט ערטער האבן שפעטער געגיבן אינטערוויאוס וואו זיי האבן געזאגט אז ער איז געווען גאר א פערסנעיבל און רוהיגע מענטש און נישט געשפארט קיין קאמפלימענטן - זיך אייביג פאראינטרעסירט צו זיי ווערן שיין געטריעט און זיך שטענדיג באדאנקט. א ריעל דזשענטלמען.

https://www.haaretz.com/amp/jewish/on-h ... -1.5246661

מיימון האט געשריבן:אבער איך קלער אז אן עפעס א עולם הבא קען דאס נישט ארבעטן.

מיימון האט געשריבן:די קשיא גייט נאך פיל טיפער ווי איך האב געמיינט. בעצם רירט עס אן די גאנצע נקודה פון מאראל אן א תורה. איז דא אזא זאך? אויב יא פארוואס? פארוואס זאל איך זיך אפהאלטן פון הרגנען א מענטש ווען דאס ברענגט מיר תועלת און קיינער גייט נישט וויסן, און אויב נאר וועגן געוויסנביסן, אויב דער תועלת איז שטארקער דערפון?

מיר זענען אויסגעלערנט אז מאראלישקייט האט א חשיבות בפני עצמו אפילו ווען קיינער ווייסט נישט בלויז ווייל דאס איז ריכטיג און גוט, אבער איך קלער אז אן עפעס א עולם הבא קען דאס נישט ארבעטן.

מיימון האט געשריבן:די קשיא גייט נאך פיל טיפער ווי איך האב געמיינט. בעצם רירט עס אן די גאנצע נקודה פון מאראל אן א תורה. איז דא אזא זאך? אויב יא פארוואס? פארוואס זאל איך זיך אפהאלטן פון הרגנען א מענטש ווען דאס ברענגט מיר תועלת און קיינער גייט נישט וויסן, און אויב נאר וועגן געוויסנביסן, אויב דער תועלת איז שטארקער דערפון?

מיר זענען אויסגעלערנט אז מאראלישקייט האט א חשיבות בפני עצמו אפילו ווען קיינער ווייסט נישט בלויז ווייל דאס איז ריכטיג און גוט, אבער איך קלער אז אן עפעס א עולם הבא קען דאס נישט ארבעטן.