קאווע שטיבל

דעינעש האט געשריבן: ואגב, ר' י"ח גר"וו, האט עוסק געווען אסאך יאר'ן על המחי' ועל הכלכלה, אט אזוי ווי אייך איצט,


כי קרוב אליך הדבר מאד.

בן תמליון האט געשריבן:זר היקר, וועט איר זיין זשעלעס אויף א דבר אחר וואס איז מנקר באשפה און איז גליקליך כל ימי חייו ס'פעלט איהם גארנישט ס'איז דא גענוג מיסט? ווען מען גיבט אייך אן אויסוואל היינט נאכט צו ווערן א קוה מיט א פולע פעלד שטרוי וואלט איר עס אנגענומען? איך האב גארנישט קעגן די אלע וואוילע מענטשן וואס איר האט אויסגערעכנט, וואס טוט זיך אויף יענע וועלט האב איך באמת קיין השגה, אבער דא למטה איז דער לעבן פילפארביג מער ווי דאס שמאלע אמה על אמה אין וואס יענע האבן זיך אריינגעבאקסט. די וואס גראבן אריין דעם קאפ אין א באבל און זענען גליקליך בין איך גארנישט מקנא. איך וויל וויסן מער, זיך מוטשען מער, האבן מער נסיונות און ספיקות, פאר דעם לעבט א מענטש. אויסער וואס עס איז בכלל נישט שייך יענעם צו מקנא זיין, מיר דארפן טוהן דאס בעסטע מיט וואס אונז זעמיר באשאנקען געווארן, מיר קענען נישט און נישט מחוייב צו זיין יענער.

קאנצעפט האט געשריבן:

בן תמליון האט געשריבן:זר היקר, וועט איר זיין זשעלעס אויף א דבר אחר וואס איז מנקר באשפה און איז גליקליך כל ימי חייו ס'פעלט איהם גארנישט ס'איז דא גענוג מיסט? ווען מען גיבט אייך אן אויסוואל היינט נאכט צו ווערן א קוה מיט א פולע פעלד שטרוי וואלט איר עס אנגענומען? איך האב גארנישט קעגן די אלע וואוילע מענטשן וואס איר האט אויסגערעכנט, וואס טוט זיך אויף יענע וועלט האב איך באמת קיין השגה, אבער דא למטה איז דער לעבן פילפארביג מער ווי דאס שמאלע אמה על אמה אין וואס יענע האבן זיך אריינגעבאקסט. די וואס גראבן אריין דעם קאפ אין א באבל און זענען גליקליך בין איך גארנישט מקנא. איך וויל וויסן מער, זיך מוטשען מער, האבן מער נסיונות און ספיקות, פאר דעם לעבט א מענטש. אויסער וואס עס איז בכלל נישט שייך יענעם צו מקנא זיין, מיר דארפן טוהן דאס בעסטע מיט וואס אונז זעמיר באשאנקען געווארן, מיר קענען נישט און נישט מחוייב צו זיין יענער.

בן תמליון מאך זיך נישט נאריש, כל מי שאידיש הארץ איז נאך דופק בלבו ווייסט און שפירט אז די אידן וואס זר זהב האט דארט אויסגערעכנט לעבן א העכערן און צופרידענעם לעבן, און טיף אין הארץ גלייבט און טראכט יעדער - אפי' דער כופר (אזויווי דו?) אז 'אפשר' איז טאקע דא א יענע וועלט וואו מ'ווערט באצאלט שכר ועונש פאר אלעס וואס מ'טוט אפ אויף די דאזיגע וועלט, און די אויבנדערמאנטע וואוילע אידן גייען זיצן דארט בהרחווה, און די קנאה לעמפל צינד זיך אן, און מ'פרובירט דאס צו פארלעשן מיט אזוינע סטעיטמענטס ווי דיינע.

יידל האט געשריבן:

קאנצעפט האט געשריבן:

בן תמליון האט געשריבן:זר היקר, וועט איר זיין זשעלעס אויף א דבר אחר וואס איז מנקר באשפה און איז גליקליך כל ימי חייו ס'פעלט איהם גארנישט ס'איז דא גענוג מיסט? ווען מען גיבט אייך אן אויסוואל היינט נאכט צו ווערן א קוה מיט א פולע פעלד שטרוי וואלט איר עס אנגענומען? איך האב גארנישט קעגן די אלע וואוילע מענטשן וואס איר האט אויסגערעכנט, וואס טוט זיך אויף יענע וועלט האב איך באמת קיין השגה, אבער דא למטה איז דער לעבן פילפארביג מער ווי דאס שמאלע אמה על אמה אין וואס יענע האבן זיך אריינגעבאקסט. די וואס גראבן אריין דעם קאפ אין א באבל און זענען גליקליך בין איך גארנישט מקנא. איך וויל וויסן מער, זיך מוטשען מער, האבן מער נסיונות און ספיקות, פאר דעם לעבט א מענטש. אויסער וואס עס איז בכלל נישט שייך יענעם צו מקנא זיין, מיר דארפן טוהן דאס בעסטע מיט וואס אונז זעמיר באשאנקען געווארן, מיר קענען נישט און נישט מחוייב צו זיין יענער.

בן תמליון מאך זיך נישט נאריש, כל מי שאידיש הארץ איז נאך דופק בלבו ווייסט און שפירט אז די אידן וואס זר זהב האט דארט אויסגערעכנט לעבן א העכערן און צופרידענעם לעבן, און טיף אין הארץ גלייבט און טראכט יעדער - אפי' דער כופר (אזויווי דו?) אז 'אפשר' איז טאקע דא א יענע וועלט וואו מ'ווערט באצאלט שכר ועונש פאר אלעס וואס מ'טוט אפ אויף די דאזיגע וועלט, און די אויבנדערמאנטע וואוילע אידן גייען זיצן דארט בהרחווה, און די קנאה לעמפל צינד זיך אן, און מ'פרובירט דאס צו פארלעשן מיט אזוינע סטעיטמענטס ווי דיינע.

הרב קאנצעפט, דו לייקנסט אין דעם לפום צערא אגרא? איך גלייב אז שמירת עיניים קומט מיר אן טויזענט מאל שווערער ווי הג"ר זלמן לייב פילאפף. וועל איך נישט באקומען מער שכר ווי אים אויף יעדע מאל איך האלט מיך איין?

יידל האט געשריבן:אקעי, איך גיי מיך נישט אננעמען פאר בן תמליון'ס פארגלייך, אבער איך בין מסכים צו זיין נקודה אז ס'דא צוויי מהלכים: איינס - זיין אפגעזונדערט פון די וועלט און לעבן גליקליך, און די צווייטע - זיין מעורב בחיי עולם הזה און זיך דארפן ראנגלן צווישן טוב ורע און צווישן חיי עולם און חיי שעה. פון די וואס זר'לע האט אויסגערעכנט זענען דא וואס זענען אינעם ערשטן קאטעגאריע. איך וואלט אויסגעקליבן צו זיין אין די צווייטע קאטעגאריע.

יידל האט געשריבן:אקעי, איך גיי מיך נישט אננעמען פאר בן תמליון'ס פארגלייך, אבער איך בין מסכים צו זיין נקודה אז ס'דא צוויי מהלכים: איינס - זיין אפגעזונדערט פון די וועלט און לעבן גליקליך, און די צווייטע - זיין מעורב בחיי עולם הזה און זיך דארפן ראנגלן צווישן טוב ורע און צווישן חיי עולם און חיי שעה. פון די וואס זר'לע האט אויסגערעכנט זענען דא וואס זענען אינעם ערשטן קאטעגאריע. איך וואלט אויסגעקליבן צו זיין אין די צווייטע קאטעגאריע.

יידל האט געשריבן:אויב אזוי איז דאך ווייטער נישט שייך צו זיין דזשעלעס. זר זהב איז מקנא הג"ר פלוני ווייל ער האט אזא איזי טיים מיט זיין אידישקייט? ווער זאגט אז ער האט אזא איזי טיים? וואס פארשטייסטו צו זיין יצרו גדול הימנו?