מציצה בפה לאור ההלכה

[[NAMELESS]]

מען קען איבעראל זען חסדי ה' אז די גויים טשעפען נישט מיט קיין גופי תורה נאר מנהגים וואס אסאך גדולי דורות זענען שוין געוווען דערקעגן ווי כפרות וואס איז נגד ההלכה און מציצה בפה וואס דער חתם סופר און משנה ברורה זענען נישט קיין גרויסע אנהענגער דערפון, און היינט מיט די אנטוויקלטע וויסנשאפט וואלטן זיי זיכער ארויס דערקעגן אלס א סכנה, אדער קעגן חתונה מאכן א קליין קינד, וואס די מדינה אסרט יעצט, אויב זאלן זיי אונז הייסן ביקן צו געטשעקעס אדער חתונה האבן מיט די מאמע וואלט מען חלילה געמוזט זיך מוסר נפש זיין

[סתם געפלאפלט]

ראה מה בין בני לבן חמי....

מען קען איבעראל זען חסדי ה' אז די גויים טשעפען נישט מיט קיין גופי תורה נאר מנהגים וואס אסאך גדולי דורות זענען שוין געוווען דערקעגן ווי כפרות וואס איז נגד ההלכה און מציצה בפה וואס דער חתם סופר און משנה ברורה זענען נישט קיין גרויסע אנהענגער דערפון, און היינט מיט די אנטוויקלטע וויסנשאפט וואלטן זיי זיכער ארויס דערקעגן אלס א סכנה, אדער קעגן חתונה מאכן א קליין קינד, וואס די מדינה אסרט יעצט, אויב זאלן זיי אונז הייסן ביקן צו געטשעקעס אדער חתונה האבן מיט די מאמע וואלט מען חלילה געמוזט זיך מוסר נפש זיין

בדבר שלא להקל ח"ו בענין מציצה.

ב"ה יום א' ער"ח מנ"א תשכ"ו לפ"ק מרחץ האראגעט יצ"ו. שוכט"ס לכבוד ידי"נ כ"ק הגה"צ המפורסם ברוב צדקתו וחסידותו וכו' כקש"ת מוה"ר חי"ל דייטש שליט"א אבד"ק העלמעץ יצ"ו.

אחדשתה"ר כמשפט, הנה גי"ק מעש"ק פנחס נשלח לי לכאן, ומאד נהנתי ממה שכתב לי בשם כ"ק מרן הגה"ק מסאטמאר (שליט"א) זצוק"ל שמתפאר בתשובתי בעזה"י. - אמנם יש לי עג"נ ממה שלא קיבל את תשובתי הג' בענין יחוד בעלעוועטער ביחד עם התשובות מאת רבני דאה"ק שליט"א, והנה בנוגע לתשובתי יש לי העתקה, אבל מתשובות הרה"ג הנ"ל אין לי העתקה, ותקותי שעדיין ישיג אותם, ואם לא, אוכל לשלוח העתקה מתשובתי בעת בואי לביתי אי"ה.

והנה מה מאד הנני משתתף בצערו ע"ד שהרב וכו' הדפיס את תשובת אביו ז"ל לכהדג"ק שליט"א בענין מציצה, אשר מאמת שם את מכתב של כ"ק מרן החת"ס ז"ל, שהגאון מוהרח"צ מאנהיימער ז"ל מכחישו, וגרם בזה ליתן ח"ו יד להפוגמים באות ברית קודש, כי יתלו בוקי סרוקי במרן הגה"ק החת"ס ז"ל, לבטל המציצה בפה, ומאד תמה אני על הגאון ז"ל שיצא בזה נגד הרבנים הגדולים דאתרי', השני בתי דינים דספרדים ואשכנזים בירושלים עיה"ק, שעוד בשנת תרס"א הוציאו אזהרה גדולה, שכל המשנה מלעשות המציצה בפה ענש יענש המוהל ואבי הבן והסנדק וכל המסייעים לפרוץ גדרן של ישראל, וחתומים ע"ז הרבנים הגאונים מוה"ר יעקב שאול אלישר חכם באשי, ומוה"ר שמואל סאלאנט ומוה"ר שניאור זלמן לאדיער אדב"ק לובלין ז"ל, ובודאי מה"ט נבהל בעצמו הג' הנ"ל בראותו את תשו' יד אלעזר (סי' נ"ה) כמבואר בדבריו, ואיך תוך כדי דבור חזר ולמד זכות על אשר מקלם יגיד להם, לבנות יסוד על אשר אומרים שיש מכתב, נגד פסק הרבנים דאתרי' עיה"ק, וכל גדולי הפוסקים, דמי ידע אשר לא ידעו המה. ובנוגע להמכתב של מרן החת"ס ז"ל, אם הוא אמת, עכ"ח צריך לדחוקי ולאוקמי אנפשי', באופן שאין ראי' משם ובנוגע לבתי החולים, ידעתי מהמציאות במדינתנו, שלא בהם תלוי אלא בהמוהלים, דאם המוהלים המה יראי השם ואומרים שאי אפשר רק ע"י מציצה בפה, גם המה אינם מוחים לעבור על דתה"ק. - ובודאי לא ניחא לי' להגאון הנ"ל בעלמא דקשוט, בהתגלות מכתבו זה, דלא ליפוק מיני' חורבא לעולם בביטול מצוות מציצה בפה כדת וכהלכה ח"ו. - ובאשר שאין הזמן והמקום בפה גורם לבוא באריכות, הנני מוכרח לקצר ולסיים בברכתי שנזכה להעמיד הדת על תלה, וכהג"ק יזכה להמשיך עבודתו בקודש והתגלות מעיינותיו חוצה לזכות הרבים עד ביאת ינון בב"א. ידידו עוז דושתה"ר כה"י וחותם בכל חותמי ברכות. יצחק יעקב ווייס.

[דבילה]

וואס ווילסטו ארויסברענגען, אז מציצה בפה האט נישט גורם געווען די טויט פונעם קינד רח"ל?

[איינער]

שוין צייט אז דער המון עם זאל נעמען א סטענד, און נישט נעמען קיין מוהלים וואס מאכן מציצה בפה, אויף די רבנים קען מען זיך נישט פארלאזן, זיי האבן מורא אז איינער וועט שרייען אז זיי זענען נישט גענוג פרום, קיינער פון זיי האט נישט קוראזש נאר צו מאכן פרישע חומרות, אבער ווען עס קומט צי ״פיקוח נפש״ פאקן זיי אלע איין.

לויט די הלכה איז אסור צו מאכן מציצה בפה, עס שטעלט איין די לעבן פון דעם קינד, ווער עס טוט עס, טרעט אויף די תורה און ער איז אן אכזר.

לאמיר זען ווער עס וועט זיין דער ערשטער העלד וואס וועט אפן זאגן אז ער לאזט נישט מאכן מציצה בפה........

[טאמבל סאס]

חלילה אזוי צו רעדן. מציצה בפה איז א פאקט צווישן אונז ערליכע אידן נאמנים לה' ולתורתו וואס האלטן זיך אויפ'ן ערליכן מסורה.
נאר וואדען? מ'דארף איינפירן אז איידער יעדן ברית איז דער מוהל מחויב זיך גיין אונטערזיכן אויף וואס אימערער אופן מ'טוהט דאס, צו מאכן זעכער ער פארמאגט נישט דעם טויטליכן באקטיריע. אנדערש קען ער גיין שניידן, און טאר קיין מוהל נישט זיין.
ס'גארניט געשעהן. נישט אלעס ווענדעט זיך אין ווי לאנג דער בארד איז. מוהלות וועט זיך פאדערן א נייע פארלאנג מכאן ולהלאה. דהיינו. 'מאכן זיכער דער מוהל הרגע'ט נישט אפ אונזערע קינדער מיט זיינע באקטיריעס אין מויל.

[איינער]

חלילה אזוי צו רעדן. מציצה בפה איז א פאקט צווישן אונז ערליכע אידן נאמנים לה' ולתורתו וואס האלטן זיך אויפ'ן ערליכן מסורה.
נאר וואדען? מ'דארף איינפירן אז איידער יעדן ברית איז דער מוהל מחויב זיך גיין אונטערזיכן אויף וואס אימערער אופן מ'טוהט דאס, צו מאכן זעכער ער פארמאגט נישט דעם טויטליכן באקטיריע. אנדערש קען ער גיין שניידן, און טאר קיין מוהל נישט זיין.
ס'גארניט געשעהן. נישט אלעס ווענדעט זיך אין ווי לאנג דער בארד איז. מוהלות וועט זיך פאדערן א נייע פארלאנג מכאן ולהלאה. דהיינו. 'מאכן זיכער דער מוהל הרגע'ט נישט אפ אונזערע קינדער מיט זיינע באקטיריעס אין מויל.

דער חתם סופר איז נישט גענוג געווען נאמן לה׳ ולתורתו!!!!!!
עס איז א סכנה, און עס צייט פאר טויש נישט פאר הוילע לאזוגען.....

[פינטאו]

ווען מצב"פ איז א "מוז" וואלט פון דעם קיין אומגליק געשען! שלוחי מצוה אינן ניזוקין!

אזוי גאר? פארוואס דען איז דא הלכות וויאזוי זיך אומצוגיין ווען א קינד שטארבט פון מצוות מילה? און ווען דער צווייטער ברודער שטארבט פון מצוות מילה? איז מילה נישט קיין "מוז"?! נישט אז איך נעם א שטעלונג צו מציצה בפה איז א מוז, נאר דיין פארגלייך האט גארנישט מיט רעאליטעט.

הארגענען בעיביס איז נאך אזוי הארב ווי עסן ווערים, ניין? פארוואס טשעקט מען נישט מיט א גרויסע לייט דאס מויל פונעם מציץ פארן ברית?

פיינע הערה. אויב שטעלט זיך ארויס אז ס'איז ממשות'דיג די פראבלעמען, קען מען איינשטעלן א סיסטעם פון זיך אונטערזוכן בעפארן מאכן א ברית.

מען קען איבעראל זען חסדי ה' אז די גויים טשעפען נישט מיט קיין גופי תורה נאר מנהגים וואס אסאך גדולי דורות זענען שוין געוווען דערקעגן ווי כפרות וואס איז נגד ההלכה און מציצה בפה וואס דער חתם סופר און משנה ברורה זענען נישט קיין גרויסע אנהענגער דערפון, און היינט מיט די אנטוויקלטע וויסנשאפט וואלטן זיי זיכער ארויס דערקעגן אלס א סכנה, אדער קעגן חתונה מאכן א קליין קינד, וואס די מדינה אסרט יעצט, אויב זאלן זיי אונז הייסן ביקן צו געטשעקעס אדער חתונה האבן מיט די מאמע וואלט מען חלילה געמוזט זיך מוסר נפש זיין

ווען זיי וועלן ענדיגן מיט מציצה בפה וועלן זיי זיך נעמען צו מילה גופא. אויף אידישקייט טאר מען נישט אויפגעבן קיין קיצו של יוד! מען צווינגט נישט קיינעם אויסצופירן דעם מנהג, אויב איינעם שמעקט עס נישט מוז ער עס נישט טוהן. אבער אויב וועסטו ארויפצווינגען דיין ווערסיע פון אידישקייט אויף אנדערע, וואס וועט אפהאלטן די רעפארמער פון ארויפצווינגן זייער ווערסיע פון אידישקייט אויף דיר?

מען דארף נישט ווארטן ביז זיי ענדיגן מיט מציצה בפה. עס איז שוין דא ארגעניזאציעס וואס אגיטירן מען זאל אינגאנצן אומלעגאל מאכן מצוות מילה. האלסט טאקע אז זייערע טאקטיקן פון אויפשפילן די צער פון קליינע קינדער און די פערמענאנטע סימנים וואס בלייבן אויפ'ן גוף פונעם קינד, אן דעם וואס ער זאל אפילו האבן א ווארט דערין, טוט נישט אויפרייצן דעם פשוט'ן גוי'ס געפילן דאס צו אסר'ן?!

מ'וואלט ווען געדארפט נעמען דעם מוהל און הרגענען - מוצץ זיין די נשמה! פארן נישט אויסטשעקן זיין מויל איטליכער מאל וואס ער גייט שניידן א קינד צו ער האט נישט דעם פאטאל מסוכנדיגע הוירפיס.. רוצח וואס ער איז!!! און דאס זעלבע איז געזאגט געווארן אויף די אלע ראצערלעך וואס לערנען זיך ווי צו זיין מוהלים תיכף נאכוואס זייער ווייבעלע איז אהיימגעקומען מיט די רויטע פארבלאשטע בעקעלעך און די נאך - קוים אנזעהבארע פרעגנענסי טעסט מיט'ן רויטן צייכן. מיטיילנדיג א פארלוירענע אז יא! זי ווארט..
שנעל לויפט ער זיך לערנען צו זיין א מוהל. נאך איידער ער ווייס וואס ס'קאכט זיך דארט אפ' אינעם מאמעס בויך. צו איז דאס א אינגל? א מיידל? אפשר גאר ביידע? און אולי א טומטום אויף אלע גוים געזאגט? אבער ניין! ער דארף זיך לערנען צו זיין א מוהל.
די שנוקערס וואלט מען אויך געדארפט גוט אויספיצן די ציינער און באקוקן מיט אן אתרוג-פארגרעסערונגס גלאז, צו די הוירפיס אייער'לען זיך נישט דערינען

חלילה אזוי צו רעדן. מציצה בפה איז א פאקט צווישן אונז ערליכע אידן נאמנים לה' ולתורתו וואס האלטן זיך אויפ'ן ערליכן מסורה.
נאר וואדען? מ'דארף איינפירן אז איידער יעדן ברית איז דער מוהל מחויב זיך גיין אונטערזיכן אויף וואס אימערער אופן מ'טוהט דאס, צו מאכן זעכער ער פארמאגט נישט דעם טויטליכן באקטיריע. אנדערש קען ער גיין שניידן פיפיקלעך, און טאר קיין מוהל נישט זיין.
ס'גארניט געשעהן. נישט אלעס ווענדעט זיך אין ווי לאנג דער בארד איז. מוהלות וועט זיך פאדערן א נייע פארלאנג מכאן ולהלאה. דהיינו. 'מאכן זיכער דער מוהל הרגע'ט נישט אפ אונזערע קינדער מיט זיינע באקטיריעס אין מויל.

איך וואלט דיר ווען דירעקט געענטפער ווען דיין תגובה איז ווען מער פארשטענדליך (און נישט דראענד), אבער קוקענדיג אויף די צוויי תגובות ווער איך נאר מער צעמישט.

שוין צייט אז דער המון עם זאל נעמען א סטענד, און נישט נעמען קיין מוהלים וואס מאכן מציצה בפה, אויף די רבנים קען מען זיך נישט פארלאזן, זיי האבן מורא אז איינער וועט שרייען אז זיי זענען נישט גענוג פרום, קיינער פון זיי האט נישט ביצים נאר צו מאכן פרישע חומרות, אבער ווען עס קומט צי ״פיקוח נפש״ פאקן זיי אלע איין.

לויט די הלכה איז אסור צו מאכן מציצה בפה, עס שטעלט איין די לעבן פון דעם קינד, ווער עס טוט עס, טרעט אויף די תורה און ער איז אן אכזר.

לאמיר זען ווער עס וועט זיין דער ערשטער העלד וואס וועט אפן זאגן אז ער לאזט נישט מאכן מציצה בפה........

קענסט מיר אנווייזן די הלכה?

[[NAMELESS]]

ווען זיי וועלן ענדיגן מיט מציצה בפה וועלן זיי זיך נעמען צו מילה גופא. אויף אידישקייט טאר מען נישט אויפגעבן קיין קיצו של יוד! מען צווינגט נישט קיינעם אויסצופירן דעם מנהג, אויב איינעם שמעקט עס נישט מוז ער עס נישט טוהן. אבער אויב וועסטו ארויפצווינגען דיין ווערסיע פון אידישקייט אויף אנדערע, וואס וועט אפהאלטן די רעפארמער פון ארויפצווינגן זייער ווערסיע פון אידישקייט אויף דיר?
מען דארף נישט ווארטן ביז זיי ענדיגן מיט מציצה בפה. עס איז שוין דא ארגעניזאציעס וואס אגיטירן מען זאל אינגאנצן אומלעגאל מאכן מצוות מילה. האלסט טאקע אז זייערע טאקטיקן פון אויפשפילן די צער פון קליינע קינדער און די פערמענאנטע סימנים וואס בלייבן אויפ'ן גוף פונעם קינד, אן דעם וואס ער זאל אפילו האבן א ווארט דערין, טוט נישט אויפרייצן דעם פשוט'ן גוי'ס געפילן דאס צו אסר'ן?!

דאס איז שוין סתם דמיונות קעגן א קלארע פיקח נפש!!! ברי ושמא ברי עדיף! עס איז קלאר פיקח נפש אז מ'איז נישט בודק די מוילן פון מוהלים, און דאס אז זיי גייען פירן א מערכה קעגן די גאנצע מילה איז א ווייטע ווייטע דמיון וואס לייגט זיך בכלל נישט אויפ'ן שכל, ווייל אלע אידן ווילן מילה, און אלע אראבער ווילן, וכו'

[סתם געפלאפלט]

חלילה אזוי צו רעדן. מציצה בפה איז א פאקט צווישן אונז ערליכע אידן נאמנים לה' ולתורתו וואס האלטן זיך אויפ'ן ערליכן מסורה.
נאר וואדען? מ'דארף איינפירן אז איידער יעדן ברית איז דער מוהל מחויב זיך גיין אונטערזיכן אויף וואס אימערער אופן מ'טוהט דאס, צו מאכן זעכער ער פארמאגט נישט דעם טויטליכן באקטיריע. אנדערש קען ער גיין שניידן פיפיקלעך, און טאר קיין מוהל נישט זיין.
ס'גארניט געשעהן. נישט אלעס ווענדעט זיך אין ווי לאנג דער בארד איז. מוהלות וועט זיך פאדערן א נייע פארלאנג מכאן ולהלאה. דהיינו. 'מאכן זיכער דער מוהל הרגע'ט נישט אפ אונזערע קינדער מיט זיינע באקטיריעס אין מויל.

דער חתם סופר איז נישט גענוג געווען נאמן לה׳ ולתורתו!!!!!!
עס איז א סכנה, און עס צייט פאר טויש נישט פאר הוילע לאזוגען.....

קענסט אנווייזן די חתם סופר אין זיינע תשובות/דרשות/חידושים?
קוק וואס איך האב פריער געברענגט פון מנחת יצחק, אז ער האלט אז אויב ס'איז ווען יא אמת אז ס'איז דא אזא פסק פון חתם סופר, טאר מען אבער אויף דעם נישט בויען, האט דער מנחת יצחק אויך געהאט זיין אייגענע "רעליגיע" אנדערש ווי דיינס? אויב יא, לאמיר אליין זען מי ומי ההולכים, איינער פון קאווע-שטיבל, און דער מנחת יצחק, דברי 'הרב' ודברי ה.... דברי מי שומעין?

[[NAMELESS]]

דער חתם סופר ווערט אראפגעברענגט אין משנה ברורה סימן שלא וועלכער ברענגט די שו"ת יד אליעזר (כ'געדענק נישט אזוי קלאר, אזוי מיין איך) וואס ברענגט דעת בעל חתם סופר. וכדאי הוא בעל משנה ברורה הנקדש והנערץ לעמוד מול כל שאר חכמי ישראל
און ווי שיין שרייבט דער גרויסער פוסק בעל ערוך השולחן, וועמענס מעסיגע און קלוגע שטעלונג איז שטענדיג די דרך הישר "ודע שיש בזמנינו שאומרים שיותר טוב לעשות המציצה לא בפה, אלא באיזה ספוג שמספג את הדם. ולא נאבה להם ולא נשמע להם, ורבותינו חכמי הש"ס היו בקיאים ומחוכמים יותר מהם. אך זהו בוודאי שהמוצץ – יהיה לו פה נקי בלא שום מחלה, ושניים נקיים."

[סתם געפלאפלט]

א' דער חתם סופר ווערט נישט אראפגעברענגט אין משנה ברורה, ער ברענגט נאר אראפ דעם יד אליעזר אן דערמאנען א ווארט אז ער ברענגט אזוי בשם דעם חתם סופר. און בפשטות האט דער משנה ברורה נישט געזען דעם יד אליעזר אינעווייניג, נאר געזען נאכברענגן (ראה שו"ת ציץ אליעזר חלק יח סימן כד ד"ה אודות דברי)
ב' אויב די תלמידי חתם סופר זענען מעיד אז די מערסטע וואס מען קען זאגן איז אז דער חתם סופר האט דאס מתיר געווען אלץ הוראת שעה, און ח"ו נישט א הוראה כללית וויזוי קענסטו בויען אויף אזא חתם סופר?
לאמיר צוברענגן וואס דער הייליגער מהר"ם שיק שרייבט:
http://www.hebrewbooks.org/pdfpager.asp ... &pgnum=109
"ובאמת נראה מבואר דלא אמר כן אלא להוראת שעה ושעת הדחק והי' לו טעם בזה וכמ"ש לעיל דהרי בפינקס התשובות שלו לא הועתק זה ולא בא בדפוס ועכ"פ אפילו ברופאים ישראלים המומחים וכשרים לא מבעי' דביטול לגמרי אסור לשמוע אליהם עפ"י הדין אלא אפילו ע"י ספוג צ"ע וכל זה אמרתי לדינא אבל באמת לא ידעתי מאן ספין ומאן חשיב לבטל דבריהם שקבלנו מאבותינו ואבותינו מאבותם עד דורות של משה רבינו ע"ה והתורה אמרה אל תיטוש תורת אמך".

[איינער]

רעב יענקל,
די סיבה איז הלכה,
עפ"י הלכה איז בעסער צו מאכן מציצה בכלי, אזוי ווי אסאך פוסקים האבן שוין געפסק'נט ווי דער חתם סופר און דער בריסקער רב,
אין די גמרא ווערט נישט דערמאנט בפה נאר מציצה סתם.
די גמרא שבת דף קלג:
"מוצצין וכו': אמר רב פפא האי אומנא דלא מייץ סכנה הוא ועברינן ליה פשיטא מדקא מחללי עליה שבתא סכנה הוא מהו דתימא האי דם מיפקד פקיד קמ''ל חבורי מיחבר ודומיא דאיספלנית וכמון מה איספלנית וכמון כי לא עביד סכנה הוא אף ה''נ כי לא עביד סכנה הוא"
פון די גמרא זעט מען אז מציצה איז נישט קיין טייל פון די מצוה מילה נאר מען טוט עס פאר די געזינט פון די קינד, און ווער עס איז באקאנט זענען די חכמים זייער שטרענג געווען ווען עס קומט צו געזינט ווי מען זעט אז דאס איז דוחה שבת, און אנדערע מאמרי חז"ל ווי וחיי בהם... ועוד, ווען די גאנצע מציצה איז נאר פאר געזונט, און די וועג וויאזוי מען מאכט עס בפה איז א סכנה, איז זיכער על פי הלכה זאל מען עס מאכן מיט א כלי וואס האט נישט דעם פראבלעם.

די עצה פון טעסטן איז נישט בכדי שיעשו, פאר א ליסטע פון סיבות איך וועל אויסרעכענען א טייל
1)מוהלים קענען מאכן עטליכע ברית'ן א טאג אגאצען וואך, מען קעט נישט טעסטן איעדען טאג.
2) נישט איבער אן וועט מען קענען אדער מאכן א טעסט.
3) וואס וועט זיין דער מוהל איז א רב אין ער האט נישט פונקט געקענט מאכן א טעסט, וועט מען אים נישט געבן די ברית, און ווער רעדט נאך אז דער מוהל איז דער רבי אליין אדער א זון/איידעם פונעם רבין וועט מען זיך אפילו וואגן צו פרעגן קשיות......

[איינער]

דאס איז דער חתם סופר

די חתם סופר איז זייער שטארק, "ואוד אני אומר אפילו הי' מפורש בש"ס מוצץ בפיו, מ"מ כיון שאין זה מהכשר מילה אלא משום סכנה...."
און אדרבה די מהר"ם שיק איז נאך א ראי צו מיר, לויט אים אז דער חתם סופר האט נאר מתיר געווען בספוג, ווען מען האט נישט געקענט מביר זיין דעם מוהל, ק"ו בן בנו ק"ו ווען דריי קינדער זענען שוין געשטארבן.

[איינער]

ר"ל, איך קען נישט גלייבן אז היימישע אידן זאלן זיך שטעלן אויף די זייט פון די שונאי ישראל. עס קוקט אויס אז דאס האט מען שוין דא אנגענומען פאר פשיטא אז הערפי"ס קען גורם זיין פאטאליטעטן. ערשטנס, פארוואס זאלן מיר גלייבן זייערע שטודיעס? אנערקענט בכלל די תורה אין דעם וועג וויאזוי זיי פירן דורך זייערע א.ג. שטודיעס? איז דען נישט קלאר אז א גוי (אדער אפילו אן א.ג. "מאדערנער איד") קוקט אן מציצה בפה ווי א מאדנעם צוריקגעבליבענעם מנהג פון דעם מיטלאלטער, און זיי האבן נגיעות דאס אויסצורייסן?
איך האלט אז מ'טאר דערווייל אפילו נישט איינפירן קיין טעסטס אויף די מוהלים, ווייל דאס וועט זיין א מעסעדזש פאר דער וועלט אז מיר אנערקענען חלילה אז עס איז דא א פראבלעם. מיר דארפן זיך האלטן שטארק, און זיך נישט רירן קיין זיז כל שהוא, ובשם ה' נעשה ונצליח.

נאך א נקודה, מיר גלייבן דאך באמונה שלימה אין די דברי חז"ל אז מציצה בפה היילט פאקטיש אויס די קינדער, איז אפילו אויב מיר זאלן אננעמען אז מציצה בפה ברענגט אז א קינד זאל שטארבן איינמאל אין א פאר יאר, איז דאך קלאר אז די בענעפיטן פון מציצה בפה, די הונדערטער טויזנטער קינדער וועלכע ווערן אויסגעהיילט דורך דעם, וועגט איבער דעם ספק אז אפשר שטארבט א קינד דערפון איינמאל אין א פאר יאר. דערפאר, אפילו בלויז וועגן דעם פראקטישן חשבון, טארן מיר גארנישט קאמפראמיסירן, פשוט פאר די סכנה וואס עס קען ברענגען פאר אלע אנדערע הונדערטער טויזנטער קינדער אויב מיר וועלן ח"ו נישט מאכן קיין מציצה בפה.

יא פון די איגראנץ ליידן מיר היינט און גלות.

[געפילטע פיש]

3) וואס וועט זיין דער מוהל איז א רב אין ער האט נישט פונקט געקענט מאכן א טעסט, וועט מען אים נישט געבן די ברית, און ווער רעדט נאך אז דער מוהל איז דער רבי אליין אדער א זון/איידעם פונעם רבין וועט מען זיך אפילו וואגן צו פרעגן קשיות......

ווען מ'פירט עס ווען איין אלס א סטענדערד איז עס קיין שום בושה נישט, רעבישע קינדער מאכן דאכטזעך אויך דור ישרים טעסטס און סטרעפ קאלטורס.

[סתם געפלאפלט]

איך האב נישט דורכגעלערנט גאנץ בבלי ירושלמי צו וויסן וואס מיינט סתם מציצה, אבער דא http://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?re ... &pgnum=392 האב איך א עדות פון דעם באר משה, אז סתם מציצה אין בבלי און אין ירושלמי מיינט בפה.

און אז ביזט שוין דארט, כאפ א בליק אות ט, און אויך דא http://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?re ... &pgnum=394 אות י"ב אז די מציצה איז דוקא יא א חלק פון די מצוה און נישט נאר אלץ סכנה, איי דאס וואס די חתם סופר שרייבט איז בפשטות ווייטער די סיבה ווי דער מהר"ם שיק, אז היות דאס איז געווען א הוראת שעה, האט ער זיך פארלאזט אויף דעם טעם, אבער למעשה הוראה כללית איז אנדערש, און ווי די אלע אחרונים שרייבן אז עס איז יא א חלק פון די מצוה.

און אז די האסט שוין יא געקוקט אין די מהר"ם שיק האסטו געזען וואס ער הייבט אן? "ואשר שאלת בענין המציצה שרוצים החדשים לבטל לדעתי אין לענות להם כלל, ועל כזה נאמר אל תען כסיל ולא באתי אלא להשיב לך מפני הכבוד, ולברר הדבר אכתוב לך בקצרה, מי שאומר דמציצה בפה הוא סכנה או מזיק לוולד הוא אומר שקר מוחלט."

ממילא לאמיר דיר פרעגן, פארוואס זאל דיין טענה היינט צו טאג'ס זיין אנדערש פון דעם שואל'ס טענה דעמאלטס, וואס ער האט גע'טענה'ט אז עס איז ממש א סכנה?

איי טענה'סט דריי קינדער זענען שוין געשטארבן? וועל איך דיר זאגן סאאאך מער ווי דריי זענען שוין געשטארבן, אבער זיי זענען געווען מיידליך.... פון ווי נעמסטו צו זאגן אז די סיבה איז געווען אלץ די מציצה בפה? די ווייסט וויפיל גורמים עס קענען זיין דערצו? (בליקן'דיג צווישן די אלע ספרים און קובצים, האב איך אנגעטראפן איינע פון די גורמים וואס קען זיין, און וואס איז למעשה געווען, ווען מען האט פארפירט וועגן מציצה בפה, אז א קינד איז נעבעך אוועק, און נאך א חקירה ודרישה האט זיך ארויסגעשטעלט אז די מוהל האט נישט אכטונג געגעבן אויף זיינע כלים אז זיי זאלן זיין ריין ה"י).

ווען די הייבסט אן קוקן אין די שו"ת ספרים, וואס דאן האבן די מחדשים גע'טענה'ט די זעלבע זאך וואס די טענה'סט, און עס איז טאקע געווען דאן פארשידענע קרענקן, און דאך האבן ממש ממש כמעט אלע גדולים ווייטער געהאלטן אז מען דארף דווקא יא מאכן מציצה בפה, די ליסט פון גדולים וואס האבן געהאלטן אז מען זאל טוישן, איז לויט וויפיל איך בין דערווייל אנגעקומען צו זען, קען מען אויסרעכענען אויף צוויי הענט.....

איך האב נאך אסאך וואס צו שרייבן, אבער איך האלט עס איז אשאד די ארבעט פון צוצייכענען און מבאר זיין, ווייל ווי עס קוקט מיר אויס גייסטו איבערזאגן נאכאמאל און נאכאמאל דריי קינדער געשטארבן, חתם סופר וכו', ממילא איז אשאד יעדע ווארט, אבער דער וואס קוקט מיט א ריכטיגע בליק זעט וואס די אמת'ע פסק הלכה דארף צו זיין.

אגב, זאגסט וועגן בריסקער רב, אפשר צייכנסטו צו ווי דאס איז? ווייל מיר ליגט אין קאפ אז איך האב געזען אזוי בלעטערנדיג, אז ער האלט אז עס דארף דוקא זיין מציצה בפה.

[שלמה_דיין]

די עיקר שאלה מוז זיין דא צו "נשתנו הטבעים". שטארק ייתכן אז די סיבה פארוואס מציצה בפה ווערט דערמאנט אין גמרא און אין די פוסקים אלס א רפואה און אז דאס טוט גאר פארמינערן חשש סכנה איז ווייל די מחלה פון "הערפיס" איז נישט געווען נפוץ. היינט צוטאגס זעמיר בחוש אז "הערפיס" האט זיך גאר שטארק צושפרייט, קען דעריבער זיין אז מציצה בפה איז א סכנה גדולה. נאך דעם וואס מיר אנערקענען און זענען בודק מיט געהעריגע בלוט טעסטס די מוהלים וואס זענען נחשד אויף אריבער פירן די מחלה וועלן די רבנים קענען באשטעטיגן מיט אן אמת ובהסכמת הרופאים צו די מחלה גייט יא פון מוהל צום קינד אדער נישט. כל זמן די מוהלים לאזן זיך נישט אונטערזוכן ווייל זיי האבן מורא אז ס'וועט גאר באשטעטיקט ווערן אז די "הערפיס" ווירוס אינעם קינד איז א דירעקטער נולד פון מוהל'ס צינג, דאן איז די גאנצע נושא פארוויקלט אין א ספק סכנה וואס מ'טאר דערין ח"ו נישט מקיל זיין. מכאן ולהבא איז א חוב קדוש אויף יעדן טאטע צו נעמען א מוהל וואס איז מסכים צו מאכן מציצה בכלי. ודי בזה.

[סתם געפלאפלט]

איך האב נישט קיין געדולט איבערצוזאגן נאכאמאל און נאכאמאל, אבער איך וועל דיר די איינע מאל צוליב טון און איבערפרעגן.

ביטע שיין ענטפער מיר, וואס איז די חילוק פון די קרענק אדער יענע קרענט, למעשה, אפילו ווען עס האט געבושעוועט אנדערע קרענקן האבן די גדולי הדור נאכאלץ געהאלטן אז דאס איז נישט גורם גארנישט, און מען דארף מאכן מציצה בפה, און דאס איז א חלק פון די מצוה וואס מען טאר נישט משנה זיין, וואס זאל היינטיגע קרענק זיין אנדערש אז איך זאל אננעמען די דעת המחדשים? ביידע קרענקן זענען מתדבקים, ביידע זענען כדי להמית, פארוואס זאל די ווערטער פון די אלע גדולי עולם היינט נישט ווערט זיין? נאר ווייל עס זענען דא א באוועגונג קעגן אונזער אלטע מסורה?

ווילאנג מען ענטפערט נישט דערויף א נארמאלע תירוץ, איז די ווערטער פון דעם מהר"ם שיק וואס זאגט אויף דער וואס מאכט נישט מציצה בפה, אז המבטל מנהג עובר משום לא תסור - חי וקים.

לאמיר צוזאמען איבער'חזר'ן די ווערטער פון מהר"ם שיק נאכאיינמאל, "מאן ספין ומאן חשיב" לבטל דבריהם שקבלנו מאבותינו ואבותינו מאבותם עד דורות של משה רבינו ע"ה והתורה אמרה אל תיטוש תורת אמך. איך טייטש דאס אפ, האסטו שוין דורך געטון דעם נושא אלף פעמים, אלע דיעות און אלע פוסקים וואס רעדן דערוועגן, ביזטו קלאר דערין כשמלה? און ווי אויך, האסטו א קלארער ראיה אז דאס איז די גורם צי די מיתה? אויב נישט לאז די מנהג וואס אונז האבן מקבל געווען הלכה למשה מסיני, און אפילו דיין הארץ קלאפט דיר דערוועגן, איז כיון דדשו בה רבים נאך אלץ דא דעם שומר פתאים ה' (כעין דאיתא בסי' ר"מ במג"א סק"ה, דשם ג"כ אפשר להמית הולד, ושם ליכא מנהג, רק דדשו בה רבים, וכ"ש כאן, דהוא הלכה למשה מסיני, והוא מעיקר מצות מילה כמבואר ברוב פוסקים).
(און אויב עס איז באשערט ח"ו אז דער קינד זאל.... ה"י, וועט עס געשען אפילו מען וועט מאכן מציצה בכלי... אדער אפשר גאר טאקע פארן משנה זיין, ווער ווייסט דען די חשבונות?).

ובזה סיימתי על נושא זה. ווייל לכאורה פון יעצט און ווייטער גייט פשוט זיין איבערגעקייט און איבערגעקייט, אן קיין חידושים.

[שלמה_דיין]

איך האב נישט קיין געדולט איבערצוזאגן נאכאמאל און נאכאמאל

לויט אייערע לענגליכע תגובות דא, שיינט איר גראדע ווי א גרויסער סבלן...

אבער איך וועל דיר די איינע מאל צוליב טון און איבערפרעגן

יאשערקויעח!

ביטע שיין ענטפער מיר, וואס איז די חילוק פון די קרענק אדער יענע קרענט

די קרענק הרג'עט און יענער האט נישט גע'הרג'עט - לפי עדות הרבנים

מי שאומר דמציצה בפה הוא סכנה או מזיק לוולד הוא אומר שקר מוחלט

למעשה, אפילו ווען עס האט געבושעוועט אנדערע קרענקן האבן די גדולי הדור נאכאלץ געהאלטן אז דאס איז נישט גורם גארנישט, און מען דארף מאכן מציצה בפה, און דאס איז א חלק פון די מצוה וואס מען טאר נישט משנה זיין, וואס זאל היינטיגע קרענק זיין אנדערש אז איך זאל אננעמען די דעת המחדשים? ביידע קרענקן זענען מתדבקים, ביידע זענען כדי להמית, פארוואס זאל די ווערטער פון די אלע גדולי עולם היינט נישט ווערט זיין? נאר ווייל עס זענען דא א באוועגונג קעגן אונזער אלטע מסורה?

היינטיגע קרענק זענען אנדערש כפי עדות הרופאים! ווי איז די באוועגונג קעגן די אלטע מסורה? וואס קען דיר איבערצייגן אז מציצה בפה איז יא געווען די דירעקטער גורם אין די פריצייטיגע טויט פון א קינד? אויב וואגט זיך דער דאקטאר צו זאגן זיין חוות דעת מומחה איז ער שוין א חלק פון דיין אזוי גערופענעם באוועגונג קעגן אונזער אלטע מסורה!

ווילאנג מען ענטפערט נישט דערויף א נארמאלע תירוץ, איז די ווערטער פון דעם מהר"ם שיק וואס זאגט אויף דער וואס מאכט נישט מציצה בפה, אז המבטל מנהג עובר משום לא תסור - חי וקים.

פלאפלט לעבן, ביטע ענטפערט מיר א תשובה...

[צוויבל מיט איי]

די עיקר שאלה מוז זיין דא צו "נשתנו הטבעים". שטארק ייתכן אז די סיבה פארוואס מציצה בפה ווערט דערמאנט אין גמרא און אין די פוסקים אלס א רפואה און אז דאס טוט גאר פארמינערן חשש סכנה איז ווייל די מחלה פון "הערפיס" איז נישט געווען נפוץ. היינט צוטאגס זעמיר בחוש אז "הערפיס" האט זיך גאר שטארק צושפרייט, קען דעריבער זיין אז מציצה בפה איז א סכנה גדולה. נאך דעם וואס מיר אנערקענען און זענען בודק מיט געהעריגע בלוט טעסטס די מוהלים וואס זענען נחשד אויף אריבער פירן די מחלה וועלן די רבנים קענען באשטעטיגן מיט אן אמת ובהסכמת הרופאים צו די מחלה גייט יא פון מוהל צום קינד אדער נישט. כל זמן די מוהלים לאזן זיך נישט אונטערזוכן ווייל זיי האבן מורא אז ס'וועט גאר באשטעטיקט ווערן אז די "הערפיס" ווירוס אינעם קינד איז א דירעקטער נולד פון מוהל'ס צינג, דאן איז די גאנצע נושא פארוויקלט אין א ספק סכנה וואס מ'טאר דערין ח"ו נישט מקיל זיין. מכאן ולהבא איז א חוב קדוש אויף יעדן טאטע צו נעמען א מוהל וואס איז מסכים צו מאכן מציצה בכלי. ודי בזה.

פערצופאל איז די סארט הערפיס יא געוועהן נפוץ בימים ההם פונקט ווי היינט.

[שלמה_דיין]

א דיין בין איך, א דאקטאר נישט. אויב שרייבן די רבנים פון יענער תקופה אז די מחלה הרג'עט נישט און די דאקטוירים היינט צוטאגס (ציווישן זיי יודן יראים ושלמים) זענען מעיד אז דאס הרג'עט יא דאן איז מוכרח אז נשתנו הטבעים! אפשר איז הערפיס נישט די זעלבע? אפשר איז הערפיס געווען ווייניגער נפוץ? דאס איז שוין נישט מיין אחריות מסביר צי זיין פארוואס דאן האט דאס נישט גע'הרג'עט. היינט איז דער מציאות אז דאס הרג'עט יא! און דאס איז גענוק סיבה צו משנה זיין פון דעם מנהג בפרט אז יש לנו אילן גדול לתלות בו - דעם חת"ס אליין!

[סתם געפלאפלט]

א דיין בין איך, א דאקטאר נישט. אויב שרייבן די רבנים פון יענער תקופה אז די מחלה הרג'עט נישט און די דאקטוירים היינט צוטאגס (ציווישן זיי יודן יראים ושלמים) זענען מעיד אז דאס הרג'עט יא דאן איז מוכרח אז נשתנו הטבעים! אפשר איז הערפיס נישט די זעלבע? אפשר איז הערפיס געווען ווייניגער נפוץ? דאס איז שוין נישט מיין אחריות מסביר צי זיין פארוואס דאן האט דאס נישט גע'הרג'עט. היינט איז דער מציאות אז דאס הרג'עט יא! און דאס איז גענוק סיבה צו משנה זיין פון דעם מנהג בפרט אז יש לנו אילן גדול לתלות בו - דעם חת"ס אליין!

עס קוקט מיר אויס ווי איר האט כלל נישט אנגעהויבן נאכקוקן וואס איז אמאל פארגעגאנגען, אוודאי האט זיך דאן גערעדט פון מחלות וואס הרג'ענען, נאר די רבנים פון יענער תקופה האבן געהאלטן אז מציצה בפה ברענגט נישט אריבער די מחלות.

איר מיינט אז נאר אין די צייטן פון חתם סופר זענען געווען די מחדשים? הייבט אן צו קוקן אביסל וועט איר טרעפן, יעדע שטיק צייט האט זיך פריש אויפגעוועקט די מחדשים מיטן טענה אז עס איז א סכנה, און די גדולים זענען פריש ארויס מיט א איסור צו משנה זיין ווייל עס איז ממש א חלק פון די מצות מילה, און דאס אפילו אז די מחדשים זענען געקומען מיטן טענה אז עס איז א סכנה.

פרעג איך איבער, וואס זאל מיר מאכן זיך אוועק רירן פון מיין מסורה, און עובר זיין אויף א לאו פון לא תסור - ווי די מהר"ם שיק זאגט, די ווערטער פון די דאקטוירים? די גדולים האבן דאך נישט אנגענומען זייערע ווערטער פאר באגלייבט.

און בעיקר זאג איך איבער נאכאמאל דעם געדאנק וואס איך האב פריער געשריבן, אז אפילו דיין הארץ קלאפט דיר דערוועגן, איז כיון דדשו בה רבים נאך אלץ דא דעם שומר פתאים ה' (כעין דאיתא בסי' ר"מ במג"א סק"ה, דשם ג"כ אפשר להמית הולד, ושם ליכא מנהג, רק דדשו בה רבים, וכ"ש כאן, דהוא הלכה למשה מסיני, והוא מעיקר מצות מילה כמבואר ברוב פוסקים).

אגב, נאכן שרייבן דעם געדאנק, האב איך געזען איינע פון די פוסקים וואס ער איז דן וועגן געוויסע מוהלים וואס פירן זיך צו מוצץ זיין בספוג (וואס אגב איז די ספוג נישט מוצץ אפילו נישט ווי מיט א כלי, און איז גע'אסר'ט געווארן לויט ממש כמעט אלע פוסקים) צו מען דארף זיי מעביר זיין צו נישט, זאגט ער ממש די געדאנק, ווייל - זאגט ער - אז אין מלכות אשכנז און ענגלאנד מאכט מען בכלל נישט קיין מציצה, ממילא כיון דדשו בו רבים שומר פתאים ה', הגם אין חז"ל שטייט קלאר, אז עס איז א סכנה. איז כ"ש וכ"ש ק"ו בן בנו של ק"ו אונז וואס אונז פירן זיך יא צו מאכן מציצה בפה, קען מען זיכער זאגן כיון דדשו בה רבים שומר פתאים ה', און בלייבן מיט אונזער מסורה אז מציצה זאל זיין בפה דווקא.

[איינער]

איך האב נישט דורכגעלערנט גאנץ בבלי ירושלמי צו וויסן וואס מיינט סתם מציצה, אבער דא http://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?re ... &pgnum=392 האב איך א עדות פון דעם באר משה, אז סתם מציצה אין בבלי און אין ירושלמי מיינט בפה.
און אז ביזט שוין דארט, כאפ א בליק אות ט, און אויך דא http://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?re ... &pgnum=394 אות י"ב אז די מציצה איז דוקא יא א חלק פון די מצוה און נישט נאר אלץ סכנה,

אין די גמרא שטייט נישט וויאזוי צו מאכן די מציצה, די ווארט מציצה מיינט "קוועטשן", איך דארף נישט דעם "באר משה" צו לערנען א שטיקל גמרא, סעציפעל א פשט וואס איז גורם מיתה פאר אומשילדיגע קינדער, פון די גמרא זעט מען קלאר אז מציצה איז וועגן א סכנה נישט וועגן די עיקר מצווה, די גמרא פרעגט "פשיטא מדקא מחללי עליה שבתא סכנה הוא" לויטן באר משה וואלט די גמרא געדארפט פרעגן "פשיטא והא דרשו חז"ל על הקרא דעליך הורגנו כל היום זו מילה". פשטים האבן דא קאנצעקווענצען! "לעבן'ס", מען לערנט נישט אריין א חסידיש פשט אין א גמרא ווייל עס איז גרינגער צו שרייען "מחדשים". רש"י שרייבט "שרי מפני סכנה" דער רמב"ם שרייבט "ואח"כ מוצץ את המילה עד שיצא הדם ממקומות רחוקים כדי שלא יבא לידי סכנה"

איי דאס וואס די חתם סופר שרייבט איז בפשטות ווייטער די סיבה ווי דער מהר"ם שיק, אז היות דאס איז געווען א הוראת שעה, האט ער זיך פארלאזט אויף דעם טעם, אבער למעשה הוראה כללית איז אנדערש, און ווי די אלע אחרונים שרייבן אז עס איז יא א חלק פון די מצוה.

אויף דעם, וועל איך מוזן מלמד זכות זיין אז דאס איז געווען "סתם געפלאפלט", לאמיר עס צו א שטעלן צו א שוחט וואס שעכט נישט אינגאנצן אבער ער איז שיינער איד, וואלט דער חתם סופר געמאכט א הוראת שעה אז ער מעג שעכטן!!! אויב דאס איז א חלק פון די מצוה חלילה צו זאגן אז דער חתם סופר וואלט געמאכט א הוראת שעה ווייל מען קען נישט מעביר זיין א מוהל, נאר עס איז קלאר אז דער חתם סופר האט קלאר געהאלטן אז עס איז נישט קיין חלק פון די מצוה אזוי ווי דער פשט הגמרא, רש"י און רמב"ם אפילו דער מהר"ם שיק ריפט עס אן א מנהג עטליכע מאל אין די תשובה.

און אז די האסט שוין יא געקוקט אין די מהר"ם שיק האסטו געזען וואס ער הייבט אן? "ואשר שאלת בענין המציצה שרוצים החדשים לבטל לדעתי אין לענות להם כלל, ועל כזה נאמר אל תען כסיל ולא באתי אלא להשיב לך מפני הכבוד, ולברר הדבר אכתוב לך בקצרה, מי שאומר דמציצה בפה הוא סכנה או מזיק לוולד הוא אומר שקר מוחלט. ממילא לאמיר דיר פרעגן, פארוואס זאל דיין טענה היינט צו טאג'ס זיין אנדערש פון דעם שואל'ס טענה דעמאלטס, וואס ער האט גע'טענה'ט אז עס איז ממש א סכנה?

למאן הפינקטליכקייט, שרייבט ער דאס אויף די וואס ווילן אינגאצען מבטל זיין מציצה, אוודאי שרייבט דאס נישט אויף זיין אייגענע רבי וואס האט מתיר געווען בספוג.

איי טענה'סט דריי קינדער זענען שוין געשטארבן? וועל איך דיר זאגן סאאאך מער ווי דריי זענען שוין געשטארבן, אבער זיי זענען געווען מיידליך.... פון ווי נעמסטו צו זאגן אז די סיבה איז געווען אלץ די מציצה בפה? די ווייסט וויפיל גורמים עס קענען זיין דערצו? (בליקן'דיג צווישן די אלע ספרים און קובצים, האב איך אנגעטראפן איינע פון די גורמים וואס קען זיין, און וואס איז למעשה געווען, ווען מען האט פארפירט וועגן מציצה בפה, אז א קינד איז נעבעך אוועק, און נאך א חקירה ודרישה האט זיך ארויסגעשטעלט אז די מוהל האט נישט אכטונג געגעבן אויף זיינע כלים אז זיי זאלן זיין ריין ה"י).

דא איז שוין נאך א חקירה ודרישה, און עס איז "הערפיס" ליין גוט אדורך דעם לינק אויבן אין אשכול, און יענע שטודיע איז ביי רוב קינדער געווען די הערפיס נאר אויף דעם פלאץ, ליין עס אדורך....

ווען די הייבסט אן קוקן אין די שו"ת ספרים, וואס דאן האבן די מחדשים גע'טענה'ט די זעלבע זאך וואס די טענה'סט, און עס איז טאקע געווען דאן פארשידענע קרענקן, און דאך האבן ממש ממש כמעט אלע גדולים ווייטער געהאלטן אז מען דארף דווקא יא מאכן מציצה בפה, די ליסט פון גדולים וואס האבן געהאלטן אז מען זאל טוישן, איז לויט וויפיל איך בין דערווייל אנגעקומען צו זען, קען מען אויסרעכענען אויף צוויי הענט.....

ווייסטו וואס איך בין פון די "מחדשים" אבער די ביזט גרייט אז קינדער זאל שטארבן פאר דיין נארישע "פונדאמענטעליסטישקייט"

איך האב נאך אסאך וואס צו שרייבן, אבער איך האלט עס איז אשאד די ארבעט פון צוצייכענען און מבאר זיין, ווייל ווי עס קוקט מיר אויס גייסטו איבערזאגן נאכאמאל און נאכאמאל דריי קינדער געשטארבן, חתם סופר וכו', ממילא איז אשאד יעדע ווארט, אבער דער וואס קוקט מיט א ריכטיגע בליק זעט וואס די אמת'ע פסק הלכה דארף צו זיין.

און אנדערע ווערטער איך ווייס די ביזט גערעכט, און די האסט דעם ריז דער חתם סופר מיט דיר, אבער איך פודאמענטעליסט האב דעם ריכטיגן בליק.

אגב, זאגסט וועגן בריסקער רב, אפשר צייכנסטו צו ווי דאס איז? ווייל מיר ליגט אין קאפ אז איך האב געזען אזוי בלעטערנדיג, אז ער האלט אז עס דארף דוקא זיין מציצה בפה.

זיינע צוויי איינקילעך