בלאט 1 פון 1

די פאראדאקס אין די שיטה פונעם רמב"ן.

נשלח: דינסטאג יוני 09, 2020 10:29 pm
דורך לייבל שטילער
א קשיא וואס עגבערט מיר שוין א לאנגע צייט :
ס'איז ידוע די מחלוקת פון די רמב"ם און די רמב"ן אויב יעדע איסור\גזירה דרבנן ווערט א דאורייתא, בעוד וואס די רמב"ם שרייבט (ספה"מ עשה קע"ד):
לעשות כדברי השופטים באותו דור - היא שצונו לשמוע לבית דין הגדול ולעשות כל מה שיצוו מאיסור והיתר. ואין הבדל בזה בין הדבר שיסברוהו או דבר שיוציאוהו מן ההיקשים שהתורה נדרשת בהן או הדבר שיסכימו עליו שהוא איסור תורה או לפי ענין מן הענינים שיהיה דעתם שהוא ישר ושבו חזוק לתורה. הכל אנחנו חייבין לשמוע ולעשות ולעמוד על פיהם לא נעבור ממנו.
והוא אמרו יתברך על פי התורה אשר יורוך. ולשון ספרי כל המצוה אשר יאמרו לך תעשה זו מצות עשה.

און אזוי אויך אין (הל' ממרים א, ד):
הרי הוא אומר "על פי התורה אשר יורוך" (דברים יז,יא), אלו הגזירות והתקנות והמנהגות שיורו בהם לרבים כדי לחזק הדת ולתקן העולם;

דינגט זיך אבער די רמב"ן (השגות על ספה"מ שרש א) און פרעגט, אויב אזוי, פארוואס זאגן מיר ספק דרבנן לקולא? ס'איז דאך פונקט אזא דאורייתא! ווי אויך זעהן מיר אז חז"ל האבן מקיל געווען ביי דרבנן'ס במקום צער בעלי חיים אדער במקום הפסד אזוי אויך במקום כבוד הבריות וכדומה, וואס די אלע זאכען ווייזן דאך קלאר אז ס'איז נישט קיין דאורייתא, איי לא תסור? דאס גייט נאר ארויף אויף די י"ג מדות וכדומה וואס די בי"ד לערנט פשט אין די תורה אבער נישט אויף גזירות ( וראה עוד שם באריכות).
ממילא פיהרט אויס די רמב"ן:
אבל הגזרות והתקנות שעשו חכמים למשמרת התורה ולגדר שלה, אין להם בלאו הזה (ד.מ. "לא תסור") אלא סמך בעלמא, ואין להם דין המראה כלל וכו'.

דא שטעלט זיך די קשיא אויפ'ן רמב"ן:
אויב איז נישט דא קיין שום חיוב מן התורה צו פאלגן די גזירות פון חז"ל ווער דעמאלטס איז עס מחייב און מהיכי תיתי אז איך דארף זיי פאלגן?
און וועלכע סיבה דו וועסט מיר טרעפן צו מחייב זיין גייט מאכן די רמב"ן שווער פונקט ווי די רמב"ם, ווייל לאמיר זאגן אז איך דארף זיי פאלגן מסברא, איז דאך ווייטער שווער, ממ"נ, איז א סברא א דאורייתא, איז עס ווייטער א דאורייתא און וויאזוי זענען חז"ל מקיל וכו' כקושיית הרמב"ן, ווידער אויב איז א סברא נאר א דרבנן, דעמאלטס ווייטער, מהיכי תיתי איך דארף עס פאלגן? און אזוי איז לכאורה מיט יעדע סיבה וואס דו גייסט זאגן - איז אונז מחייב, אויב איז די סיבה עפעס וואס מ'קען זאגן אז די תורה איז צוליב איהם מחייב צו פאלגן די חכמים, איז עס דאך צוריק א דאורייתא, און אויב נישט פ"וו דארף איך פאלגן?
ווי עס שיינט לכאורה איז נישטא קיין איין תירוץ וואס קען אונז ארויסנעמען פון דעם פאראדאקס.
דער אמת איז אז דו קשיא פרעגט שוין ר' אלחנן אין קונטרוס דברי סופרים (אות טו - יח) אבער זיין תירוץ פארשטיי איך נישט, אדרבה ווער עס קען מסביר זיין איז מכובד.