קאווע שטיבל

האבענדיג אויפגעוואקסן אין א אידיש רעדנדע חסידישע סביבה, געלערנט אין חסידישע ישיבות און האבענדיג טראצדעם מצליח געווען צו גיין אין יוניווערסיטי אין מיינע ענדע צוואנציגערס אוואו איך האב זיך אויסגעצייכנט מיט א 1st און סובסיקווענטלי געקריגן מיין ערשטע דזשאב, מיט א וועידזש פון 48,000 דאלאר א יאהר (איך קען אנדערע מיין עידזש, אין די זעלבע אינדוסטרי און פון גאר ענליכע בעקגראונד וואס פארדינען שוין 110,000 א יאהר), בין איך נייגעריג צו וויסן ווי אזוי אנדערע דא (מיט א דעגרי צי אהן) פיהלן בנוגע זייערע דזשאבס? ספעציעל אויב זייערע דזשאבס (אדער ביזנעסער) זענען אין די היימישע דזשאב מארקעט.

פיהלט איר אז מען האט אייך תיכף געשעצט פאר אייערע קפאציטעטן אדער עקספיריענס?

פיהלט איר אז איר לערנט כסדר נאך און אז אייערע בעה"ב אינוועסטירט אין אייך (פיהלט איר אז איר קענט לייכט טוישן דזשאב)?

פיהלט איר אז מען האט אייך תיכף באצאלט אייער ווערט און אז אינדיד, איר ווערט היינט לכה"פ באצאלט אייער ווערט?

זענט איר אמאל מקנא (אדער נישט) יוניווערסיטי (אידן צי נישט) געלערנטע ארבעטער מיט בעסערע אדער ערגערע דזשאבס, ווייניגער (אדער מער) רעספאנסיביליטיס, ווי אייך?

זענט איר אוועראלל צופרידן?

אויב זענט איר א בעה"ב:

פיהלט איר אז עס איז דא ביי אונז די טאלאנט פּול פון וואנעט צו הייערן?

פיהלט איר אז מיר (ארבעטארערס) זענען גענוג בייפלייסט אין אינטרעסירט אין די ארבעט (מיר זענען לאיאל; מיר מיינען אייער סוקסעס)?

צו האט איר א דימענד פאר יוניווערסיטי געלערנטע ארבייטערס?

פיהלט איר א מחסור אין פארשידענע אינדוסטריעס (למשל צוליב מחסור און דימענד אדער טאלענט דאס צו אדרעסירן) ביי אונז איבער וועלכע איר האט שוין אמאל געטראכט אין רילעישן צו א רעלעוואנטע און גוטע ביזנעס איידיע?

פיהלט איר א פליכט צו הייערן פון צווישן היימישע אידן?

פיהלט איר אז די פאקט אז מיר זענען אזא טייטע קהילה/ות און קענען זיך אזוי גוט -- אדער קענען זיך לייכט אפזוכן עכטע קרובה'שאפט וואס פארבינד עני צוויי מענטשן -- טוט אפעקטירן הייער און פייער פאר גוט אדער שלעכט?

שמועסט אויס...!

די שאלה איז אין וועלכער אינדוסטריע דו ביסט, איך למשל האב אין קאלעזש נישט שטודירט, אבער איך גלייב נישט אז איך וואלט געקענט צופיל מער ארויסהאבן אויב וואלט איך געקריגן א דעגרי אויף דעם. די זעלבע איז ביי די אלע וואס טוען ריעל עסטעיט און עמעזאן וואס זיי דארפן זיך נישט צופיל לערנען, און דאס וואס זיי ווילן יא קענען, ווייסן זיי אדער פון קלענערע קלאסן און סעסיעס, אדער פון עקספיריענס.

לגבי די געלט איז פשוט, אז ביים היימישן ציבור לעבט מען אויף א העכערן סטאנדארט און דעריבער צאלט מען און מען רעכנט טייערער אויף אלעס, דאס מיינט אבער נישט אז די ארבעט וואס די מענטשן טוען איז ווערד דאס וואס זיי קריגן באצאלט. זייער אסאך מענטשן מאכן מער געלט ווי עס קומט זיך זיי וכן להיפך, עס האט נישט ריכטיג קיין מהלך וויאזוי עס ארבעט, נאר יעדער איינער איז איינגעשטעלט ביי א צווייטן חסיד וואס פארשטייט אויך די הויכע געברויכן און ער רעכנט זיך דערמיט.

פארוואס נישט זיין אויפריכטיג? ככל הנראה באקומסטו דיינע 48k צו מאכן אזעלכע יוזלעסס סורוועיס, און דער עולם וועט דיר געזונטערהייט העלפן מאכן געלט. נישט יעדער איז אזוי לאקי, געוויסע דארפן טוהן עכטע ארבייט.

מאך זיכער האט געשריבן:די שאלה איז אין וועלכער אינדוסטריע דו ביסט, איך למשל האב אין קאלעזש נישט שטודירט, אבער איך גלייב נישט אז איך וואלט געקענט צופיל מער ארויסהאבן אויב וואלט איך געקריגן א דעגרי אויף דעם. די זעלבע איז ביי די אלע וואס טוען ריעל עסטעיט און עמעזאן וואס זיי דארפן זיך נישט צופיל לערנען, און דאס וואס זיי ווילן יא קענען, ווייסן זיי אדער פון קלענערע קלאסן און סעסיעס, אדער פון עקספיריענס.

לגבי די געלט איז פשוט, אז ביים היימישן ציבור לעבט מען אויף א העכערן סטאנדארט און דעריבער צאלט מען און מען רעכנט טייערער אויף אלעס, דאס מיינט אבער נישט אז די ארבעט וואס די מענטשן טוען איז ווערד דאס וואס זיי קריגן באצאלט. זייער אסאך מענטשן מאכן מער געלט ווי עס קומט זיך זיי וכן להיפך, עס האט נישט ריכטיג קיין מהלך וויאזוי עס ארבעט, נאר יעדער איינער איז איינגעשטעלט ביי א צווייטן חסיד וואס פארשטייט אויך די הויכע געברויכן און ער רעכנט זיך דערמיט.

איז אין סומערי זאגסטו: די ארבעט וואס מיט טוען דארף מערסטנס נישט קיין יוניווערסיטי/קאלידזש עדיוקעישן און אונזערע בעלי בתים זענען ע"פ רוב סענסעטיוו און מיינדפול צו/פון אונזערע באדערפענישן?! האב איך גוט פארשטאנען?

איך אויך האט געשריבן:פארוואס נישט זיין אויפריכטיג? ככל הנראה באקומסטו דיינע 48k צו מאכן אזעלכע יוזלעסס סורוועיס, און דער עולם וועט דיר געזונטערהייט העלפן מאכן געלט. נישט יעדער איז אזוי לאקי, געוויסע דארפן טוהן עכטע ארבייט.

זייער פאני..נאָטעד!

זיך דרייענדיג און פארדינענדיג אין די היימישע ארבייט מארקעט האט גורם געווען אז איך זאל פילן זייער שלעכט פאר איינעם וואס גייט שטודירן פאר די אויסשליסליכע סיבה פון בויען א קאריערע פאר גרויסע פארדינסטן. והראי' אז ביינונז זענען דא פילע וואס האבן נישט אינוועסטירט אין קיין שטודירן און פארדינען פירפאכיג מער.

דאס איז לאו דווקא אינעם היימישן מארקעט, נאר אויך אינעם אלגעמיינעם מארקעט.
מער און מער ביזנעסער אריינגערעכנט ריזן ווי עמעזאן און גוגל רעכענען זיך (כמעט) נישט מיט קיין 'דעגריס' און קוקן בלויז אויף סקיל און טאלאנט, און טאקע א וואקסענדע פראצענט איגענטליכע גייען נישט פאר "העכערע עדיוקעישן".

דאס געזאגט, איז די עיקר סיבה צו גיין אין קאלעדזש נאר אויב מען 'דארף' עס פאר א געוויסע דשאב וואס מען וויל, אדער אלס חשק זיך צו לערנען, והינו הך.

ס'איז דא געוויסע אינדוסטריעס וואס אן קיין דעגרי האסטו נישט קיין דריסת הרגל, אבער איך מיין אז אויב דיין אבדזשעקטיוו איז 'צו מאכן געלט' איז קאלעדזש ארויסגעווארפן צייט און געלט, דאס וואס מ'זעהט ביי די היימישע קאמיוניטי האט איבערגעוויזן אז מיט קאמיוניטי סופארט און קשרים קומט מען אן פיל שנעלער און פיל ווייטער ווי גיין אויפן דרך המלך.

און לכולי עלמא איז די דעגרי נאר אויף צו 'עפענען די טיר' מ'זאל דיר בכלל אינטערוויוען, אבער דיין הצלחה ווענדט זיך בעיקר אין דיין געטריישאפט און ווי שטארק מ'לערנט זיך אויף די דזשאב צו ווערן בעסער, גארניקס מיט א דעגרי אין ליבעראל ארטס...

יעקב מענטש האט געשריבן:ס'איז דא געוויסע אינדוסטריעס וואס אן קיין דעגרי האסטו נישט קיין דריסת הרגל, אבער איך מיין אז אויב דיין אבדזשעקטיוו איז 'צו מאכן געלט' איז קאלעדזש ארויסגעווארפן צייט און געלט

פאבליק קאלעדש קאסט נישט קיין געלט,אדרבה, מ׳באקומט באצאלט דערפאר.

חוץ פון די כלי קודש מארקעט, ווערט מען שיין באצאלט אין די היימישע מארקעט.

סיבה? לכאורה ווייל גאר אסאך בעלי בתים ווילן דווקא אידישע ארבייטער (מכמה טעמים.. ואכמ"ל וד"ל) און די סופליי איז לימיטעד ווייל נישט יעדער אינגערמאן איז גרייט צו ארבייטן (און מען קען דאך נישט אריינברענגען כסדר נאך אימיגראנטן.. ).

ביי די כלי קודש איז פארקערט... די דימענד איז גאר לימיטעד, די קאנדידאטן גאר אסאך. (פלאס וואס דארט איז נישט עכט שייך צו פארלאנגען מער, וויבאלד מכלומרשט זענען זיי דאך דארט לשם שמים...)

רביה''ק זי''ע האט געשריבן:

יעקב מענטש האט געשריבן:ס'איז דא געוויסע אינדוסטריעס וואס אן קיין דעגרי האסטו נישט קיין דריסת הרגל, אבער איך מיין אז אויב דיין אבדזשעקטיוו איז 'צו מאכן געלט' איז קאלעדזש ארויסגעווארפן צייט און געלט

פאבליק קאלעדש קאסט נישט קיין געלט,אדרבה, מ׳באקומט באצאלט דערפאר.

וואס הייסט מען באקומט באצאלט דערפאר?

צום ערשט איז דא די רעגירונג׳ס פראגראמען FAFSA און NY TAP וואס צאלן אויס דאס גאנצע שכר לימוד מיט לעבנסקאסטן, נאכדעם זענען דא פריוואטע grants וואס אויב מ׳האט די נערוון זיך משוגע צו מאכן דערמיט קען מען אריינפאקן נאך $100,000 אין טאש. דערנאך איז דא student loans וואס זענען אויף זייער נידעריגע פראצענטן, אין געוויסע פעלער אונטער איין פראצענט APR, וואס מ׳דארף נאר אנפאנגען צו באצאלן נאך מגראדואירט, און פארשטייט זיך אז אויב מ׳ווייסט וויאזוי צו דרייען מיט געלט איז פרייע געלט פאר פיר יאר א גרויסע געווינס. און דאס איז אלץ בנוסף צו דעם וואס קאלעדש קען העלפן מיט א קאריערע, מ׳לערנט זאכן וואס קענען נאר העלפן אין לעבן, מ׳קניפט אן באציאונגען מיט פראפעסארן וואס קענען דיר שאפן opportunities וואס קענען טוישן דיין לעבן, ס׳דא קאלעדש פראגראמען וואס העלפן טרעפן דשאבס און internships, שאדן שאדט עס זיכער נישט.

פאליטיקאנט האט געשריבן:דאס איז לאו דווקא אינעם היימישן מארקעט, נאר אויך אינעם אלגעמיינעם מארקעט.
מער און מער ביזנעסער אריינגערעכנט ריזן ווי עמעזאן און גוגל רעכענען זיך (כמעט) נישט מיט קיין 'דעגריס' און קוקן בלויז אויף סקיל און טאלאנט, און טאקע א וואקסענדע פראצענט איגענטליכע גייען נישט פאר "העכערע עדיוקעישן".

דאס געזאגט, איז די עיקר סיבה צו גיין אין קאלעדזש נאר אויב מען 'דארף' עס פאר א געוויסע דשאב וואס מען וויל, אדער אלס חשק זיך צו לערנען, והינו הך.

סאו כ'האב נאכגעזוכט צו זעהן אויב ס'איז אמת און למעשה אפילו אינטערנשיפס ברויכן א דעגרי און א דעגרי ווי עטס ווייסטס ברויכט בעיסיקעדיוקעישן. אדרבה ווייזט מיר א דזשוניאר ראלע פון די צוויי, גוגל אדער אמאזאן, וואס ברויכט נישט איינס פון די צוויי, א דעגרי אדער קאמערציעלע עקספיריענס (און עקספיריענס כאמור אימפלייס א דעגרי)..

רביה''ק זי''ע האט געשריבן:צום ערשט איז דא די רעגירונג׳ס פראגראמען FAFSA און NY TAP וואס צאלן אויס דאס גאנצע שכר לימוד מיט לעבנסקאסטן, נאכדעם זענען דא פריוואטע grants וואס אויב מ׳האט די נערוון זיך משוגע צו מאכן דערמיט קען מען אריינפאקן נאך $100,000 אין טאש. דערנאך איז דא student loans וואס זענען אויף זייער נידעריגע פראצענטן, אין געוויסע פעלער אונטער איין פראצענט APR, וואס מ׳דארף נאר אנפאנגען צו באצאלן נאך מגראדואירט, און פארשטייט זיך אז אויב מ׳ווייסט וויאזוי צו דרייען מיט געלט איז פרייע געלט פאר פיר יאר א גרויסע געווינס. און דאס איז אלץ בנוסף צו דעם וואס קאלעדש קען העלפן מיט א קאריערע, מ׳לערנט זאכן וואס קענען נאר העלפן אין לעבן, מ׳קניפט אן באציאונגען מיט פראפעסארן וואס קענען דיר שאפן opportunities וואס קענען טוישן דיין לעבן, ס׳דא קאלעדש פראגראמען וואס העלפן טרעפן דשאבס און internships, שאדן שאדט עס זיכער נישט.

איך בין זייער נייגעריג צו הערן מער איבערדעם (אריינפאקן 100000 אין טאש קען זיין אינטערסאנט )

משם ראי'?! אינטערנשיפס זענען סעמי שטודירטע פון די אוניווערסיטעט. וואו דען זאל מען זיכן אינטערנשיפס? אין בית המדרש? וואס איז ווען זיי דארפן א פראגראמער, ברויך מען א דעגרי?

ליב צו וויסן האט געשריבן:איך בין זייער נייגעריג צו הערן מער איבערדעם (אריינפאקן 100000 אין טאש קען זיין אינטערסאנט )

דאס מיידל האט אריינגעפאקט $500,000...

אז מ׳רעדט שוין, איך האב א חבר, א מאדערנער, וואס איז געגאנגען אין אוניווערזיטעט ווי זיינע עלטערנ׳ס וואונטש און זיך געלערנט צו זיין אן ארכיטעקט, און וואס טוט ער פאר פרנסה? ער ארבעט פאר א וויליאמסבורגער יואלי דעוועלאפער... פון איין זייט זאגט ער אליינס אז ס׳איז זייער פאני, פון דער אנדערער זייט אבער האט דער ווילימסבורגער דעוועלאפער געארבעט ווי א חמור אנצוקומען וואו ער איז אנגעקומען, נישט געשלאפן קיין נעכט און נישט געגעסן קיין נארמאלע פרישטאג און געלעבט אונטער משוגענע סטרעס פאר יארן. דער מאדערנער קאלעדש אינגערמאן ווידער האט פריש ארויס פון קאלעדש געלאנדעט א סטאבילער גוט צאלענדע דשאב, ער האט איבערגענוג געלט פאר אלעס וואס ער דארף, שלאפט נארמאל, עסט נארמאל, קומט אהיים נאכ׳ן ארבעט און גייט ארויס זיך ענדשויען מיט זיין ווייב. ווער האט א בעסערע לעבן? ווענדט זיך וויאזוי מ׳קוקט עס אן.

יוניווערסיטי_בחור האט געשריבן:

פאליטיקאנט האט געשריבן:דאס איז לאו דווקא אינעם היימישן מארקעט, נאר אויך אינעם אלגעמיינעם מארקעט.
מער און מער ביזנעסער אריינגערעכנט ריזן ווי עמעזאן און גוגל רעכענען זיך (כמעט) נישט מיט קיין 'דעגריס' און קוקן בלויז אויף סקיל און טאלאנט, און טאקע א וואקסענדע פראצענט איגענטליכע גייען נישט פאר "העכערע עדיוקעישן".

דאס געזאגט, איז די עיקר סיבה צו גיין אין קאלעדזש נאר אויב מען 'דארף' עס פאר א געוויסע דשאב וואס מען וויל, אדער אלס חשק זיך צו לערנען, והינו הך.

סאו כ'האב נאכגעזוכט צו זעהן אויב ס'איז אמת און למעשה אפילו אינטערנשיפס ברויכן א דעגרי און א דעגרי ווי עטס ווייסטס ברויכט בעיסיקעדיוקעישן. אדרבה ווייזט מיר א דזשוניאר ראלע פון די צוויי, גוגל אדער אמאזאן, וואס ברויכט נישט איינס פון די צוויי, א דעגרי אדער קאמערציעלע עקספיריענס (און עקספיריענס כאמור אימפלייס א דעגרי)..

איך פערזענדליך האב אויך געהאט די עקספיריענס...
אין א געוויסע Field ווי מען קען אפילו באקומען געוויסע לייסענעס דורך Pass'ן טעסט'ס וועט עס אבער גארנישט העלפן ווען ס'קומט צו די גרויסע Companies. אן א דעגרי קענסטו רעדן צום לאמפ.

רביה''ק זי''ע האט געשריבן:

ליב צו וויסן האט געשריבן:איך בין זייער נייגעריג צו הערן מער איבערדעם (אריינפאקן 100000 אין טאש קען זיין אינטערסאנט )

די מיידל האט אריינגעפאקט $500,000...

אז מ׳רעדט שוין, איך האב א חבר, א מאדערנער, וואס איז געגאנגען אין אוניווערזיטעט ווי זיינע עלטערנ׳ס וואונטש און זיך געלערנט צו זיין אן ארכיטעקט, און וואס טוט ער פאר פרנסה? ער ארבעט פאר א וויליאמסבורגער יואלי דעוועלאפער... פון איין זייט זאגט ער אליינס אז ס׳איז זייער פאני, פון דער אנדערער זייט אבער האט דער ווילימסבורגער דעוועלאפער געארבעט ווי א חמור אנצוקומען וואו ער איז אנגעקומען, נישט געשלאפן קיין נעכט און נישט געגעסן קיין נארמאלע פרישטאג און געלעבט אונטער משוגענע סטרעס פאר יארן. דער מאדערנער קאלעדש אינגערמאן ווידער האט פריש ארויס פון קאלעדש געלאנדעט א סטאבילער גוט צאלענדע דשאב, ער האט איבערגענוג געלט פאר אלעס וואס ער דארף, שלאפט נארמאל, עסט נארמאל, קומט אהיים נאכ׳ן ארבעט און גייט ארויס זיך ענדשויען מיט זיין ווייב. ווער האט א בעסערע לעבן? ווענדט זיך וויאזוי מ׳קוקט עס אן.

דאס איז עפעס א צודרייט שטארקע נקודה...

זייער פיל מאל ווען מען וויל אוועקמאכן די וואס נעמען א דעגרי נעמט מען ארויס די רייכע יואליס קארד.
מען נעמט אבער נישט אין באטראכט וויפיל סטרעסס, עגמ"נ און האראוואניע מען דארף דורכגיין אנצוקומען אהין, בשעת א יונגער שטודירטער אין די ריכטיגע פעלד (ניין, נישט Gender אדער Talmudical studies....) האט א מעגליכקייט אנצוהייבן זיין לעבן מיט אסאך מער הרחבת הדעת.

אפי' צו זיין א ארכיטעקט איז אין מערערע פעלער א שאד די גאנצע שטודירן. מ'קען עס לערנען און פראקטיצירן אונטער א צווייטער און מאכן פיל מער אן די באגאזשן וואס שטודירן ברענגט מיט. סיידן פון ווערן א דאקטאר אדער א אדוואקאט זעה איך ממש נישט קיין ניצן צו א דעגרי.

ליב צו וויסן האט געשריבן:
דאס איז עפעס א צודרייט שטארקע נקודה...

זייער פיל מאל ווען מען וויל אוועקמאכן די וואס נעמען א דעגרי נעמט מען ארויס די רייכע יואליס קארד.
מען נעמט אבער נישט אין באטראכט וויפיל סטרעסס, עגמ"נ און האראוואניע מען דארף דורכגיין אנצוקומען אהין, בשעת א יונגער שטודירטער אין די ריכטיגע פעלד (ניין, נישט Gender אדער Talmudical studies....) האט א מעגליכקייט אנצוהייבן זיין לעבן מיט אסאך מער הרחבת הדעת.

מ'דארף נישט אייביג ארויסנעמען די קארטל וואס האט די גרעסטע יואלי. אויף וויפיל יענע ארכיטעקט פארדינט זענען אויך דא פלענטי היימישע אינגעלייט וואס האבן נישט שטודירט, נישט געהאט אזויפיל סטרעס ווי יענע יואלי און פארדינען נאך אזויפיהל ווי יענע מאדערנער שטודירטער.

די שאלה איז אבער וויפיל דער קאלעדש אינגערמאן פארדינט און וויפיל דער היימישער אינגערמאן פארדינט, ווי גרינג איז פאר׳ן קאלעדש אינגערמאן צו טרעפן א דשאב, פארהאנדעלן א גרעסערע געהאלט, באקומען א promotion, וכו׳. און בכלל, פארוואס האט דער וויליאמסבורגער דעוועלאפער געדארפט לויפן קיין מארין פארק צו טרעפן אן ארכיטעקט אויב ס׳דא אזויפיל אין וויליאמסבורג, לכאורה זענען דא געוויסע זאכן וואס נאר דער קאלעדש אינגערמאן קען טוהן. ווייסטו וואס, אויב איך וועל געדענקען וועל איך איהם פרעגן נעקסטע מאל איך טרעף איהם.

לגבי די באגאזש פון קאלעדש קענסטו אפשר מרחיב בדיבור זיין ווייל איך האב נישט קיין אהנונג פון וואס דו רעדסט, איך קען נישט כאפן וואסערע באגאזש איך האב צוגענומען פון קאלעדש.

ליב צו וויסן האט געשריבן:איך פערזענדליך האב אויך געהאט די עקספיריענס...
אין א געוויסע Field ווי מען קען אפילו באקומען געוויסע לייסענעס דורך Pass'ן טעסט'ס וועט עס אבער גארנישט העלפן ווען ס'קומט צו די גרויסע Companies. אן א דעגרי קענסטו רעדן צום לאמפ.

איך האב אויך אמאל געמיינט אזוי, לעצטנס זאגט מיר אבער א באקאנטע וואס האט געלערנט פראגרעממינג אין א bootcamp אז א מיידל פון איר cohort וואס האט נישט קיין קאלעדש דעגרי האט באקומען א פאזיציע אין פעיסבוק, אזוי צו אזוי איז דאס אבער לכאורה ממש אן אויסנאמ׳ס פאל.

יעדע ארכיטעקט וואס האט נישט קיין לייסענס, דארף אז איינער מיט א לייסענס זאל איהם זיגלען די פאפירן. אבער דער פרייז פון א סטעמפל איז גאר א ביליגער. די גרעסטע ארכיטעקט אין לעיקוואד וואס מאכט די מערסטע הייזער דארט האט נישט קיין אייגענע זיגל. און ער מאכט לכאורה פיל מער פרנסה ווי דער שטודירטע חכם מיט די זיגל.

וויבאלד ארכיטעקטור איז אזא אינדוסטריע וואו מ'דארף האבן שימוש אויך. פאלן אסאך ארויס איינמאל זיי זעהן אז זיי זענען באהאווענט גענוג. און צאלן די פאר פריטות יעדעס מאל מ'זאל זיי סטעמפלען די ארבייט.