קאווע שטיבל

גימטריא שטייט אין חז"ל פלענטי, און איז מוכח אז אין זייערע צייט האט מען זיך באנוצט מיט אלף בית פאר נאמבערס.

איך זיך צו טרעפען ווי אלט דאס איז. איז בזמן המקרא אויך שוין דא ערגעץ וואס מען קען זעהן אז אותיות זענען געוועהן נאמבערס?

וואס האט מיר געברענגט צו דעם, דער אבן עזרא דער וואך (עקב) ברענגט אויף שגר אלפיך אז עס קומט פין דער לשון אלף וואס איז איינס וואס איז דער ערשטער, צוליב דער ערשטער מזל וואס הייסט בעל.

געווענליך אז חז"ל דרשנ'ן מיט גימטריאות איז עס א דרש פין די ל"ב מדות, אבער דער אבן עזרא וואס איז פין די בעלי הפשט, וואלט זיך נישט געברויכט באנוצען מיט אזעלכע דרשות.

ממילא ווינדערט מיר אויב אפשר זענען די נאמבערס מיט אותיות יא אלט.

גימטריא ווערט אויך גענוצט פאר הלכה למעשה, ווי די גמ' דרש'נט אין מס' נזיר אז סתם נזירות ל' (שלושים...?) יום וואס מ'לערנט ארויס פון די ווארט יהי"ה וואס שטייט אין פסוק ביי פרשת נזיר.

נפק"מ פאר חולין בעזרה, וואס דינט אלס איינע פון די מעסטערס אין חז"ל, אזוי ווי ביי די נשים מסכתות איז דא די נפק"מ ביי תפיסת קידושין אויב צריכה גט מהשני וכדו'

הוספה: די לימוד פון גמ' איז נאר אן אסמכתא, די עיקר הלכה איז א קבלה - רמב"ם

viewtopic.php?p=172213#p172213

איינער ברענגט דארט אז די דרוש פון נזירות-יהי”ה קומט פון ר’ מאיר’ל פרימישלאנער?!?
----
למעשה זאגט די אבן עזרא

על הפסוק (בראשית, י"ד, י"ד): "וישמע אברם, כי נשבה בן אחיו; וירק את חניכיו ילידי ביתו, שמונה עשר ושלש מאות, וירדוף, עד-דן" נאמר בברייתא כי 318 חניכיו ילידי ביתו אינם אלא אליעזר עבד אברהם לבדו, שהרי אליעזר = 318 בגימטריה. בפירושו לפסוק זה אברהם אבן עזרא מותח ביקורת על פרשנות זו ומציין: "וחשבון אותיות אליעזר דרך דרש, כי אין הכתוב מדבר בגימטריא, כי יכול יוכל הרוצה להוציא כל שם לטוב ולרע, רק השם כמשמעו”.

סא ס’קען זיין אז די אלף אלס איינס איז נישט מחמת גימטריה, וכעין שכתב נוח

.

מתבודד האט געשריבן:viewtopic.php?p=172213#p172213

איינער ברענגט דארט אז די דרוש פון נזירות-יהי”ה קומט פון ר’ מאיר’ל פרימישלאנער?!?
----
למעשה זאגט די אבן עזרא

על הפסוק (בראשית, י"ד, י"ד): "וישמע אברם, כי נשבה בן אחיו; וירק את חניכיו ילידי ביתו, שמונה עשר ושלש מאות, וירדוף, עד-דן" נאמר בברייתא כי 318 חניכיו ילידי ביתו אינם אלא אליעזר עבד אברהם לבדו, שהרי אליעזר = 318 בגימטריה. בפירושו לפסוק זה אברהם אבן עזרא מותח ביקורת על פרשנות זו ומציין: "וחשבון אותיות אליעזר דרך דרש, כי אין הכתוב מדבר בגימטריא, כי יכול יוכל הרוצה להוציא כל שם לטוב ולרע, רק השם כמשמעו”.

סא ס’קען זיין אז די אלף אלס איינס איז נישט מחמת גימטריה, וכעין שכתב נוח

נוח ברענגט אז אלפא זאל מיינען דאס בעסטע. דא רעדט מען שוין אז אלף זאל טייטש זיין איינס.

אויך איז אינטרעסאנט דער גמרא לגבי די קרשים, אז מען האט געשריבן מיט אותיות צו ווייזן ווער עס האט א שייכות.

בכל אופן יש"כ פאר דער א"ע לגבי אליעזר.

"בשלש קופות של שלש שלש סאין תורמין את הלשכה וכתוב בהן אל"ף בי"ת גימ"ל. רבי ישמעאל אומר יונית כתוב בהן אלפ"א בית"א גמ"א" (שקלים פ"ג מ"ב). לויטן תנא קמא האט מען אין ביהמ"ק געשריבן א' ב' ג' אלס נומערן.

וואלווי האט געשריבן:הוספה: די לימוד פון גמ' איז נאר אן אסמכתא, די עיקר הלכה איז א קבלה - רמב"ם

זייער א וויכטיגע נקודה וואס רוב מענטשן פארשטייען נישט.

איך האב געטראכט אז דאס ווארט...Geometry...האט אויך א שייכות מיט דעם ווארט...גימטריא...! די שאלה איז נאר ווער האט עס גענימען פון וועם...!

אין ענגליש...(אדער לאטייניש) איז דאס טייטש.."מעסטן די ערד" ().

דער ערוך זאגט אויך די זעלבע. אז בלשון יוני ורומי (לאטייניש) הייסט גמטריא מעסטן די ערד. אויך די משנה אין מס' אבות (פ"ג, מי"ח)...תקופות וגימטריאות פרפראות לחכמה. זעהמיר אז בימי חז"ל איז עס שוין זיכער געווען שטארק איינגעפיהרט.

-

berlbalaguleh האט געשריבן:איך האב געטראכט אז דאס ווארט...Geometry...האט אויך א שייכות מיט דעם ווארט...גימטריא...! די שאלה איז נאר ווער האט עס גענימען פון וועם...!

שטימט מיט דאס אז גימטריא ארבעט אויך cubed און squared

וואולקאן עראפציע האט געשריבן:"בשלש קופות של שלש שלש סאין תורמין את הלשכה וכתוב בהן אל"ף בי"ת גימ"ל. רבי ישמעאל אומר יונית כתוב בהן אלפ"א בית"א גמ"א" (שקלים פ"ג מ"ב). לויטן תנא קמא האט מען אין ביהמ"ק געשריבן א' ב' ג' אלס נומערן.

דאס איז זייער א וויכטיגע צושטעל, אבער מען רעדט שוין דא אין דער זמן המשנה ווען גימטריאות זענען שוין געווען נארמאל. אין דער ברייתא פין לב מדות ווערט געברענגט גימטריאות אלץ א מדה.

מען זוכט פריער, אין תנ"ך. למעשה איז אין תנ"ך נישטא בפירוש ווי איינער האט צוגעוויזען דער אבן עזרא אויף אליעזר. וואס מען קען יא טרעפען, ווי חז"ל זאגן אין א מעשה אז עס איז געוועהן נאמבערס אין אלף בית שוין בזמן התנך.

וואלווי האט געשריבן:

berlbalaguleh האט געשריבן:איך האב געטראכט אז דאס ווארט...Geometry...האט אויך א שייכות מיט דעם ווארט...גימטריא...! די שאלה איז נאר ווער האט עס גענימען פון וועם...!

שטימט מיט דאס אז גימטריא ארבעט אויך cubed און squared

וואלווי: מיט דעסימלס איז א פשיטא. איך האב געטרייט צו מאכן פשוט'ע קאלקולאציעס מיט אל"ף בי"ת. און ס'ארבעט. אזוי ווי עדישן,. סאבטרעקשן, מאלטיפליקעישן און דיוויזשן.

היסטאריע האט געשריבן:

וואולקאן עראפציע האט געשריבן:"בשלש קופות של שלש שלש סאין תורמין את הלשכה וכתוב בהן אל"ף בי"ת גימ"ל. רבי ישמעאל אומר יונית כתוב בהן אלפ"א בית"א גמ"א" (שקלים פ"ג מ"ב). לויטן תנא קמא האט מען אין ביהמ"ק געשריבן א' ב' ג' אלס נומערן.

דאס איז זייער א וויכטיגע צושטעל, אבער מען רעדט שוין דא אין דער זמן המשנה ווען גימטריאות זענען שוין געווען נארמאל. אין דער ברייתא פין לב מדות ווערט געברענגט גימטריאות אלץ א מדה.

מען זוכט פריער, אין תנ"ך. למעשה איז אין תנ"ך נישטא בפירוש ווי איינער האט צוגעוויזען דער אבן עזרא אויף אליעזר. וואס מען קען יא טרעפען, ווי חז"ל זאגן אין א מעשה אז עס איז געוועהן נאמבערס אין אלף בית שוין בזמן התנך.

איך מיין אז מען טרעפט מען נישט אין גאנץ משניות נאך א משנה מיט א גימטריא. אויך קען מען דן זיין אויב די אנצייכענען אב”ג איז געווען אלץ גימטריא אדער אלץ א סימן.
עס איז דא די לעצטע משנה (עוקצין פ”ג משנה י”ב) וואס האט יא א קלארע בגימטריא. אמר רבי יהושע בן לוי: עתיד הקדוש ברוך הוא להנחיל לכל וצדיק וצדיק שלש מאות ועשרה עולמות,
שנאמר (משלי ח כא): "להנחיל אוהבי – י"ש, ואוצרותיהם אמלא". אבער ער איז שוין געווען די ערשטע דור פון אמוראים (ועיין בתוי”ט, וז”ל, ואילו ריב"ל לא חשבוהו בגמרא אלא כאמורא. דבפ"ג דמסכת נדה דף י"ח מתניתא קאמרי שמעתתא לא קאמרי. וקאמר שמעתתא על מימרא דאמר ריב"ל. וכן פירש"י שמעתתא ריב"ל אמורא היה ע"כ. וכן הוא עוד בפרק מרובה ריש דף פ"ב. (ומ"מ בימי רבי היה. שהיה גדול מרבן יוחנן).

berlbalaguleh האט געשריבן:

וואלווי האט געשריבן:

berlbalaguleh האט געשריבן:איך האב געטראכט אז דאס ווארט...Geometry...האט אויך א שייכות מיט דעם ווארט...גימטריא...! די שאלה איז נאר ווער האט עס גענימען פון וועם...!

שטימט מיט דאס אז גימטריא ארבעט אויך cubed און squared

וואלווי: מיט דעסימלס איז א פשיטא. איך האב געטרייט צו מאכן פשוט'ע קאלקולאציעס מיט אל"ף בי"ת. און ס'ארבעט. אזוי ווי עדישן,. סאבטרעקשן, מאלטיפליקעישן און דיוויזשן.

דעפענישאן פון geometry:
Geometry is, with arithmetic, one of the oldest branches of mathematics. It is concerned with properties of space such as the distance, shape, size, and relative position of figures

ס'איז נישט בלויז מאטאמאטיקס, ס'איז די מאטאמאטיקס פון dimensions, וואס גימטריאות ארבעט מיט דעם, חוץ פונ'ם נאמבער פון די גימטריא אליינס, איז דא מילוי, מרובע, און נאך. דאס איז לכאורה די טעם פארוואס זיי שערען דעם נאמען.

היסטאריע האט געשריבן:

וואולקאן עראפציע האט געשריבן:"בשלש קופות של שלש שלש סאין תורמין את הלשכה וכתוב בהן אל"ף בי"ת גימ"ל. רבי ישמעאל אומר יונית כתוב בהן אלפ"א בית"א גמ"א" (שקלים פ"ג מ"ב). לויטן תנא קמא האט מען אין ביהמ"ק געשריבן א' ב' ג' אלס נומערן.

דאס איז זייער א וויכטיגע צושטעל, אבער מען רעדט שוין דא אין דער זמן המשנה ווען גימטריאות זענען שוין געווען נארמאל. אין דער ברייתא פין לב מדות ווערט געברענגט גימטריאות אלץ א מדה.

מען זוכט פריער, אין תנ"ך. למעשה איז אין תנ"ך נישטא בפירוש ווי איינער האט צוגעוויזען דער אבן עזרא אויף אליעזר. וואס מען קען יא טרעפען, ווי חז"ל זאגן אין א מעשה אז עס איז געוועהן נאמבערס אין אלף בית שוין בזמן התנך.

איך לערן די ראיה פונקט פארקערט. אבער קודם אן א הקדמה. פארוואס איז אלפ/א בית/א גמל/א א ראיה בכלל צו מ'האט זיך משמש געווען מיט אויתיות אלץ נאמבערס. ליציור ס'שטייט אזוי;

בשלש קופות של שלש שלש סאין תורמין את הלשכה וכתוב בהן רויט, בלוי און געל. רבי ישמעאל אומר יונית כתוב בהן Red, Blue and Yellow
פארוואס איז די אלף בית אויב ס'איז נישט א נומבער נישט געניצט אויף די זעלבע וועג ווי א קאליר אדער למשל ראובן שמעון לוי..

אבער אויב יא ראיה זעט מען בפירוש אז מ'האט נישט געניצט די אלף בית אלץ נומבערס. ווייל טאמער יא פארוואס האט מען עס ארויסגעשריבן במלואה? שטעלט דיך פאר אז ABC איז אויך נומבערס אזויווי Roman Numeral וואלט געשטאנען אזוי?
בשלש קופות של שלש שלש סאין תורמין את הלשכה וכתוב בהן Aye Bee Sea אדער וואלט געשטאנען בשלש קופות של שלש שלש סאין תורמין את הלשכה וכתוב בהן A B C

איז לכאורה א ראיה אז די ס'איז נישט געווען געשריבן אלף בית מער ווי ראובן שמעון / געל רויט

אפשר איז אינטערעסאנט צו צושטעלן די גמ' שבת ק"ד וועגען אבגד אלפא ביתא גמול דלים וכו' ביזן סוף, וואס דאס גיבט מינינג צו די אותיות. אולי זענען די לשון הקודש קודש אותיות גענוצט געווארן אויף אזא מין געדאנק, אפשר דאס איז די פלוגתא ביי קופות, און נישט אלס נומעריקל וועליו

אין יומא סב. איז יא משמע אז די משנה אין שקלים פ״ג מ״ב איז מער אלס נוּמעריקעל/אָרדינעל:

דתנן (רבי יוסי אומר) שלש קופות של שלש שלש סאין שבהם תורמין את הלשכה והיה כתוב עליהם אב"ג ותניא א"ר יוסי למה כתוב עליהן אב"ג לידע איזה מהן נתרמה ראשון להביא הימנה ראשון שמצוה בראשון

מי אני האט געשריבן:אין יומא סב. איז יא משמע אז די משנה אין שקלים פ״ג מ״ב איז מער אלס נוּמעריקעל/אָרדינעל:

דתנן (רבי יוסי אומר) שלש קופות של שלש שלש סאין שבהם תורמין את הלשכה והיה כתוב עליהם אב"ג ותניא א"ר יוסי למה כתוב עליהן אב"ג לידע איזה מהן נתרמה ראשון להביא הימנה ראשון שמצוה בראשון

אוודאי איז דער ציל געווען ארדינעל, ווייל אויב נישט פ"וו שרייבן בכלל. אבער לאו דוקא נומעריקעל, און ס'וואלט זייער מעגליך פונקט אזוי געקענט שטיין: אשרי, יושבי און ביתך ולמה כתבו כדי לידע איזה וכו'.

וראיה לדבר, אין ענגליש איז דאכצעך נישט אין באנוץ א גימטריה סיסטעם, און נאכאלץ באצייכענט מען זאכן מיט A B C א.א.וו.

אין ענגליש איז חאטש דא א נאמבער סיסטעם פאר נאמבערס, מילא בלייבן די אלפעבעטס אלס סימנים. די שאלה דא איז צו ניצן די אלף בית גופא אלס נאמבערס, און דאס איז די חידוש ביי אלף בית.

תוהו ובוהו האט געשריבן:

מי אני האט געשריבן:אין יומא סב. איז יא משמע אז די משנה אין שקלים פ״ג מ״ב איז מער אלס נוּמעריקעל/אָרדינעל:

דתנן (רבי יוסי אומר) שלש קופות של שלש שלש סאין שבהם תורמין את הלשכה והיה כתוב עליהם אב"ג ותניא א"ר יוסי למה כתוב עליהן אב"ג לידע איזה מהן נתרמה ראשון להביא הימנה ראשון שמצוה בראשון

אוודאי איז דער ציל געווען ארדינעל, ווייל אויב נישט פ"וו שרייבן בכלל. אבער לאו דוקא נומעריקעל, און ס'וואלט זייער מעגליך פונקט אזוי געקענט שטיין: אשרי, יושבי און ביתך ולמה כתבו כדי לידע איזה וכו'.

וראיה לדבר, אין ענגליש איז דאכצעך נישט אין באנוץ א גימטריה סיסטעם, און נאכאלץ באצייכענט מען זאכן מיט A B C א.א.וו.

מ׳קען טענה׳ן אז משם ראיה: וויבאלד מ׳האט טאקע נישט גענוצט ״אשרי, יושבי, ביתך״ פאר די אָרדינעליטי, איז א ראיה אז אב״ג איז מכח זייער נומעריקעל וועליוּ. און אויך דאס אז דאס איז קאמפּערד צו אלפא, ביתא, גמא ביוונית וואס דארט איז אויך דא די געדאנק פון אייסאַפּסעפי (פון וואו גימטריא כהיום קומט). דייקא די צוויי. (ועיין כאן.)

דאס אז כהיום נוצט מען ABC אויך נוּמעריקעלי/אָרדינעליטי איז אולי מכח דעם ווייל די געדאנק פון נוצן אותיות בעברית ויוונית פאר נומעריקל פּלעיסהאָלדערס האט אריינגעסיִפּט איבעראל; אזא cross-cultural פּאַלינעישאן. (ואולי האט מאטעמאטיקס, וואס אַלדזשעבּראַ האבן דאך די מוסלעמענער שטארק באארבעט, און אין אראביש איז אויך פון לאנג דא די געדאנק פון אַבּדזשאַד נומערן פון אותיות צו נומערן, שוין אויך פועל געווען דערויף. אולי. עס איז טאקע מער אריין אין באנוץ בימי הביניים.)