לא תתורו אחרי לבבכם!

[רביה''ק זי''ע]

ס'דא א באקאנטע קשיא אויפ'ן רמב"ם, מיר ווייסן דאך אז דער רמב"ם איז געווען פון די ראשונים וואס האבן געהאלטן פון אמונה דורך חקירה, ד"ה אז ס'נישט גענוג אז א מענטש לעבט כאילו ס'דא א גאט נאר ער דארף ממש זיין איבערצייגט מיט ראיות און הוכחות אז גאט עקזיסטירט טאקע. יעצט דער רמב"ם שרייבט אין הלכות עבודה זרה הלכה ג: "כל מחשבה שהוא גורם לו לאדם לעקור עיקר מעיקרי התורה מוזהרין אנו שלא להעלותה על לבנו ולא נסיח דעתנו לכך ונחשוב ונמשך אחר הרהורי הלב מפני שדעתו של אדם קצרה ולא כל הדעות יכולין להשיג האמת על בוריו ואם ימשך כל אדם אחר מחשבות לבו נמצא מחריב את העולם לפי קוצר דעתו כיצד פעמים יתור אחר עבודת כוכבים ופעמים יחשוב ביחוד הבורא שמא הוא שמא אינו מה למעלה ומה למטה מה לפנים ומה לאחור ופעמים בנבואה שמא היא אמת שמא היא אינה ופעמים בתורה שמא היא מן השמים שמא אינה ואינו יודע המדות שידין בהן עד שידע האמת על בוריו ונמצא יוצא לידי מינות ועל ענין זה הזהירה תורה ונאמר בה ולא תתורו אחרי לבבכם ואחרי עיניכם אשר אתם זונים כלומר לא ימשך כל אחד מכם אחר דעתו הקצרה וידמה שמחשבתו משגת האמת." עכ"ל

הכלל, איז דאך געפערליך שווער, אויב וויל א מענטש באמת חוקר זיין צו ס'דא א גאט צו נישט האט ער דאך שוין עובר געוועהן אויף די איסור פון ולא תתורו אחרי לבבכם! און בכלל, אויב קען א מענטש זיך נישט פארלאזן אויף זיין אייגן פארשטאנד וואס איז בכלל די פוינט פון חוקר זיין?

(הגם די אמת'ע תירוץ איז אז די גאנצע קשיא פאנגט זיך נישט אן ווייל קיין איין גדול בישראל, אריינגערעכנט רמב"ם, האט קיינמאל נישט געהאלטן אז מ'דארף האבן ראיות אז ס'דא א גאט, די גאנצע מחלוקת איז אז די בעלי אמונה פשוטה האלטן אז אויב מ'האט קשיות דארף מען נישט (אדער מ'טאר נישט) זוכן תירוצים, און די בעלי חקירה האלטן אז מ'דארף יא זוכן תירוצים, אבער אלס אויפ'ן צד אז אידישקייט/גאט/וואטעווער איז 100% פאקטיש אמת. אבער פאר די סעיק פון די פוינט וואס איך וויל ארויסברענגען וועל איך מיך באנוצן מיט א באבע תירוץ וואס כ'האב אמאל געזעהן אין א ספר.)

איז די תירוץ אזוי, באמת האלט דער רמב"ם אז א מענטש האט יא א מצווה חוקר צו זיין צו ס'דא א גאט צו נישט און די האל ניין יארדס, נאר איינמאל א מענטש איז צוגעקומען צו די "ריכטיגע" מסקנא דארף ער זיך האלטן פעסט ביי זיין מסקנא און אויסער אויב ס'קומען אפיר פרישע באווייזן טאר ער נישט האלטן אין איין צוריקגיין גריבלען אין די ספיקות. ביזט צוגעקומען צום מסקנא אז מ'דארף גיין מיט א גארטל? האלט זיך דערביי! און גיי נישט יעצט יעדעס מאל דו טוסט זיך אן דעם גארטל חוקר זיין צו מ'דארף טאקע צו נישט.

וואס וויל איך ארויסברענגען? מ'זעהט אסאך מאל ביי מענטשן וואס האבן אנדערע מיינונגען ווי די נארמע וואס זיי לעבן זייער גאנצע לעבן אין א ספק און דאס האלט זיי צוריק פון גיין אויספירן זייערע מיינונגען למעשה און זיי בלייבן סטאק. ס'דא מענטשן צ.ב. וואס האלטן אז מ'מעג גיין מיט א מענערישע העמד (לינקס אויף רעכטס) אבער אנשטאט גיין טוהן למעשה און זיך אנטוהן אזא העמד וועלן זיי א גאנצן לעבן ארומלויפן צו יעדער משוגענער וואס האט א דעה אין דעם ענין הערן פארוואס ער האלט אז מ'מעג נאר גיין מיט א פרויערישע העמד און ווילאנג ער קען נישט איבערצייגן שפעטיווקער רבי און גאנץ וויליאמסבורג אנצוטוהן מענערישע העמדער פילט ער נישט גענוג זיכער מיט זיך אז ער טוט די "ריכטיגע" זאך. האלאו! ביזט איבערצייגט אז די גאנצע רעכטס אויף לינקס איז בעלאוני? גיי טוה למעשה און הער אויף גריבלען אין דער וועלט אריין.

לאמיר דאס נעמען נאך א טריט ווייטער, פארוואס טאקע וועט ער קיינמאל נישט קענען קיינעם איבערצייגן? ווייל זיי זענען זיכער מיט זיך! אייביג אין א וויכוח דער וואס איז מער זיכער מיט זיך וועט געווינען קען ער רעדן אזעלכע שטותים והבלים וואס איז נישט געהערט געווארן אפילו אין חעלם, ס'מאכט אינגאנצן נישט אויס. די גאנצע אויבערהאנט וואס א "גערעכטער" צד האט אין א וויכוח איז נאר ווייל דער וואס איז גערעכט איז געווענליך מער זיכער מיט זיין שטאנד ווייל ער האט בעקינג, אבער אז דו ביזט אומזיכער און דו טענה'סט זיך מיט א שטאלצער שוטה וועט דער שוטה דיר אזוי צומישן ביז דו וועסט איבערצייגט ווערן אז ער איז גערעכט... מ'קען אפילו אמאל זעהן א שטאלצער שוטה זאגן "נישט נאר וואס דו ביזט אן אפיקורס, ביזט נאך גערעכט נאך אויכעט!" און דער פריש-באטילטער אפיקורוס גייט אוועק בפחי נפש, ער כאפט ניטאמאל אז דער שוטה האט אקוראשט מודה געוועהן אז ער איז גערעכט…

האבן מיר אזוי, דער אויפגעקלערטער איז אומזיכער מיט זיך, דער שוטה איז זיכער מיט זיך, און ווי מער די צוויי אמפערן זיך ארום איינער מיט'ן אנדערן אלס אומזיכערער ווערט דער אויפגעקלערטער און אלס זיכערער ווערט דער שוטה. נישט נאר דאס, דעם אויפגעקלערטנ'ס אומזיכערקייט ציהט צו זיך שוטים ווי פליגן נאך מיסט, דער שטן מיט זיינע שליחים שטייען גרייט 24/7 זוכן א לאך פון וואו זיי קענען זיך אריינכאפן, זיי כאפן זיך ארויף אויף דעם חכם'ס אומזיכערקייט ביז דער אויפגעקלערטער גיבט זיך אונטער און דערנאך קען דער שוטה ווייזן מיט פאטאס אז "אלע וואס פארן אפ קומען צוריק!"

און אויף דעם זאגט די הייליגע תורה, ולא תתורו אחרי לבבכם ואחרי עיניכם, גיי נישט קוקן וואס דער האלט און וואס יענער האלט, אקעי, נישט אמת, אבער אפשר דאך? יא אמת? אבער אפשר נישט? און אזוי גיין אין א צירקל אגאנצן לעבן, לאדיך אפ פון די בולתא דשיטה, וואס האלטסטו? אקעי? יעצט גיי און טוה עס למעשה! און נישט נאר דאס, די אלע חעלמע חכמים וועלן זעהן אז דו מיינסט עס ערנסט און זיי וועלן דיר אפלאזן און אפילו אפהאקן מיט דיר, טיילווייז צו אינגאנצן. און דאס טאר מען עכט נישט אויסזאגן ווייל אז מ'פאקוסירט אויף דעם פאלט מען צוריק אריין אינעם זעלבן געמויזשאכץ, צום סוף וועלן די חעלמע חכמים דיך נאכלויפן און אויספרעגן פארוואס דו האלטסט אזוי און אזוי... אבער באווארן זיך נישט אריינצוגיין אין אמת'ע וויכוחים נאר ענטפער מיט אזא נוסח ווי, "נישט נאר וואס דו גיבסט דיינע קינדער קיין עדיוקעשן, ביזט נאך גערעכט אויך..." אדרבה, לייג ארויף די burden of proof אויף זיי וועסטו זעהן ווי שנעל זיי לייגן זיך צאם. און איך רעד פון מיין אייגן עקספיריענס, די חברה ווערן צודרייט פאר דעם שפראך, ס'איז דאס איינציגסטע שפראך וואס מאכט זיי אומזיכער מיט זיך אז זיי האבן נישט וואס צו ענטפערן און זיי גייען אוועק בפחי נפש...

[צוזאמגעדרייט]

רבינו, איך וויל נאר נאך איין מאל באשטעטיגן: זענט איר טאקע אזוי זיכער מיט אייך? ביטע לאזן וויסן ווי אמשנעלסטן.

[שמן למאור]

אפאר הארות.

קודם וויל איך מקדים זיין פאר די אלע וואס קוקן מיר אן אלס א תלמיד מובהק פון רביה"ק בעניני כפירה, רבותי! ס'נישט ממש אזוי..! בעסער געזאגט, ס'קען זיין אז ס'יא אזוי, כ'האב אסאך גענאשט פון די ידיעות און מהלך פון רביה"ק, אבער דאס מיינט נישט אז איך האלט יעצט פון אלעס וואס ער שרייבט, ס'דא אסאך זאכן מיט וואס איך בין להדיא מחולק מיטן רבי'ן. אין ווי איך האב ארויסגעברענגט אין מיין לעצטיגע ארטיקל איז דאס נאר א מעלה. סתם נאכצוטאנצן וואס איינער האלט ווי מאנקי איז דאך נישט אינטערסאנט. פאר די געלט קען איך דאך בלייבן אין די סיסטעם און אפקויפן אלעס וואס די עכטע רביה"ק האט צו פארקויפן. דארטן איז דאך דא מער מאנקי'ס וואס האבן ליב די זעלבע באנאנאס ווי מיר. איז דען נישט געשמאקער צו זיין אין א זו וואס פארמאגט מער מאנקי'ס? סתם צו פליפן פון די חרדישע מאנקי סיסטעם צו א אויפגעקלערטע מאנקי סיסטעם איז דאך געמאכט ליצנות פון זיך אליין.

און דאס איז א וויכטיגע כלל פאר יעדער וואס טוט אין זעלבסטשענדיגע חקירות און מחשבות, אז די ביסט אוועק פון די נארמע און די ניצט דיין קאפ צו זען וואס מאכט סענס פאר דיר, דאן ווער נישט יעצט פארלוירן ווען די טרעפסט עפעס א אויפגעקלערטע חכם וואס זאגט גוט, און יעצט ווערסטו זיין פייערדיגע חסיד אזש מען דערקענט ממש נישט קיין חילוק צווישן א שוואנץ חסיד צו זיין רבי'ן און דיין פארברענטקייט צו דעם אויפגעקלערטן פראפעסער. אז די ביסט מחליט צו ניצן דאס קעפל, ניץ עס עד הסוף, די מעגסט טשעלענדזשן די רבי די ראש ישיבה און די ספרים, און די מעגסט פינקט אזוי טשעלענדזשן דעם אויפגעקלערטן פראפעסאר, אויב רעדט ער ב.ס. דאן ווער נישט פארלוירן און ברענג ארויס פארוואס עס שטימט נישט פאר דיר. עס קען זיין אז די האסט פשוט נישט גוט פארשטאנען, אבער עס קען אויך זיין אז דיין מוח איז גערעכט און יענער רעדן נערישקייטן.

שוין לאמיר זיך נעמען צום ענין דא. כדרכך פרעגסטו א קשיא אבער די פארענפערס עס נישט, די זאגסט א תירוץ אבער נישט דאס זאגט די רמב"ם. עס דערמאנט מיר פון ווען די האסט אריינגעלערנט אין א פסוק אין ירמיהו אז די נביא האט געהייסן דינען עבודה זרה... כאילו מלאכת השמים מיינט אפגעטער... קאם אן... דאס וואלט די נביא געזאגט?

דיין קשיא איז א גוטער, אויב האלט די רמב"ם אז מען דארף גלייבן אין גאט ע"י חקירה דאן וויאזוי שרייבט ער אז מען טאר נישט מעלה זיין קיין מחשבות וואס קענען ברענגען צו כפירה? איך זע אבער נישט וויאזוי דאס ווערט פארענטפערט בתוך דבריך. די גייסט מיט א מהלך (די מוסר השכל וואס די ווילסט ארויסנעמען דערפון) אז איינמאל מען איז צוגעקומען צו א מסקנה זאל מען נישט שטיין אין חקר'ענען אגאנצן טאג. פיין! אבער הדר קשיא לדוכתא וויאזוי מעג מען חוקר זיין ס'ערשטע מאל? עס איז דאך אן איסור פון ולא תתורו? וויאזוי ווערט מען בכלל קלאר?

אלא מאי ווילסטו פארדרייען די רמב"ם אז ער האלט גאר פון די צד הכפירה... אז מען דארף חקר'ענען צו געוואר ווערן אז ס'טאקע נישטא קיין גאט... און ווען איינער קומט דיר פארדרייען א קאפ אז ס'יא דא.. אויף דעם זאגט די רמב"ם דעם ולא תתורו... קאם אן!!! אזוי צו פארדרייען א רמב"ם?! ס'ניטאמאל א גוטע מוציא שם רע. אדרבה ביטע קלאר מיר דא אויס מיין צעמישעניש.

בדרך אגב, דאס וואס די שרייבסט אז די שיטה פון די בעלי אמונה פשוטה איז אז מען זאל נישט זיכן קיין תירוצים אויף קשיות וואס מען האט, איז דאכצעך נישט ריכטיג. יעדער האלט אז אויב עס נאגן קשיות זאל מען עס גיין פארענטפערן, די מחלוקת איז נאר אויב מען זאל מעיקרא גיין לערנען די חקירה ספרים און זיך עפענען די קאפ צו נייע קשיות. די בעלי חקירה האלטן אז יא, אזוי קלארט מען זיך שטערקער אויס די אמונה (עס איז געווען א גרויסע שיעור אין די גרויסע ביהמ"ד אין ווילנא כידוע) און די בעלי אמונה פשוטה האבן געהאלטן אז אויב עס באדערן דיר נישט קיין קשיות דאן פארוואס זיך אריינלייגן אין נייע קשיות? עס וועט דיר סתם דרייען א קאפ און מעגליך אז די קשיות וועלן דיר מער געפעלן ווי די תירוצים.

און יעצט צו דיין עיקר פוינט וואס די ברענגסט ארויס אינעם אשכול, אז איינמאל מען האט עפעס אפגעמאכט זאל מען מער נישט גרובלען דערין. בעצם איז דאס פשוט א געשמאקע עצה צו לעבן רואיג, אבער איך האב גרינגערע עצה, גיי טו וואס די ווילסט און זיי בכלל נישט חוקר גארנישט. קום נישט צו צו גארנישט און טו וואס די ווילסט און הער זיך בכלל נישט צו אויב איינער קומט רעדן לאגיש... וואספארא גערעדעכץ איז דאס?? אודאי דארף מען נישט שטיין אין לויפן צו יעדע רבי'לע צו זען אויב ער האט א בעסערע סברה, אבער צו דען קען א מענטש זאגן, איך בין אנגעקומען צו א ריכטיגע מסקנה און פארטיג!? איז דען טאקע נישט דא קליגערע מענטשן מיט אנדערע קוק-ווינקלעך מיט נייע סברות וואס די האסט ניטאמאל געטראכט אין זייער ריכטונג?

האסטו אמאל געלערנט א שטיקל גמרא, א שווערע תוספות אדער שטיקל שו"ע, און עס גייט ממש נישט, עס הייבט נישט אהן צו שטימען, מען האט אהן א צאל קשיות מיט סתירות... מען קומט שוין כמעט צו צום מסקנה אז די גאנצע זאך שטימט נישט.. און דאן גייסטו פרעגן א חבר און וואונדער איבער וואונדער... ער קומט מיט א נייע סברה מבחוץ און אלעס ווערט דיר מורא'דיג קלאר... דאס איז ממש א זאך וואס מאכט זיך יעדן טאג! נו דאן וויאזוי קענסטו זיך פאטשן אויפן בייכל אז די ווייסט קלאר וואס טוט זיך? אינטערסירט דיך דעם בכלל נישט צו הערן וואס א צווייטער האט צו זאגן? ווילאנג ער קייט איבער די זעלבע ב.ס. וואס די ווייסט שוין איז איין זאך, אבער לוינט זיך נישט צו גיין הערן פון א קליגערע מער אויסגעקאכטע חכם צו זען וואס ער האט צו פארקויפן אין דעם הינזיכט? יא כ'ווייס אז ס'נישט קיין געשמאקע לעבן צו אייביג האבן אפען הונדרעטע אומפארענדיגטע פיילס, אבער פאר דעם האבן מיר דאך א מוח, אויף נישט צו ניצן די מוח אין לעבן געשמאק קענסטו דאך אדער בלייבן אין די סיסטעם אין נישט ניצן די מוח אדער פשוט טון וואס די ווילסט אהן ניצן די מוח. איך זע נישט די מיטל וועג פון אביסל חקר'ענען און דערנאך פארמאכן די פייל כאילו די זאך איז געלעזט געווארן.

איך האב לעצטנס געשמועסט מיט איינער וואס איז א כופר אינגאנצן און ער האלט 100% אז ס'נישטא קיין גאט. האב איך אים געזאגט אז אפילו איך וועל צוקומען אז ס'טאקע נישטא קיין גאט, איז דאך... אבער.. קען מען דען וויסן אויף זיכער? קיינער ווייסט דאך נישט אויף זיכער... אפילו איך ווער א אטעאיסט וועל איך אויף מיין טויטן בעט זאגן וידוי און תשובה טון... אפשר ווארט מיר יא אפ דעם גיהנם פונעם ראשית חכמה אויפן אנדערן זייט...?

מיר זעט עס אויס מער ווי א מענטעליטעט, עס שטערט אים די חרדי סיסטעם, ער זיכט קשיות, ער פרעגט אפ אידישקייט... און יעצט וויל ער לעבן רואיג... לאז מיר צורוה ווייז מיר יעצט נישט אויף אז איך האב געמאכט א טעות... איך האב נישט קיין כוח... איך בין 100 מיליאן פראצענט זיכער אז איך בין גערעכט, און פארטיג! קום מיר נישט יעצט דרייען א קאפ.
אבער איינער וואס זיכט אמת לשם אמיתיות שבו דארף נעמען יעדע נושא עקסטער מיט א כובד ראש. וואו קלאר בין איך טאקע אין דעם, וויפול ספרים האב איך שוין דורכגעלערנט אויף דעם נושא, צו וויפול קליגערע פון מיר האב איך שוין גערעדט? און נאר לויט דעם ציען מסקנות און זיכערקייט.

[רביה''ק זי''ע]

עס דערמאנט מיר פון ווען די האסט אריינגעלערנט אין א פסוק אין ירמיהו אז די נביא האט געהייסן דינען עבודה זרה...

כ'האב דאס... קיינמאל געזאגט...

דיין קשיא איז א גוטער, אויב האלט די רמב"ם אז מען דארף גלייבן אין גאט ע"י חקירה דאן וויאזוי שרייבט ער אז מען טאר נישט מעלה זיין קיין מחשבות וואס קענען ברענגען צו כפירה? איך זע אבער נישט וויאזוי דאס ווערט פארענטפערט בתוך דבריך. די גייסט מיט א מהלך (די מוסר השכל וואס די ווילסט ארויסנעמען דערפון) אז איינמאל מען איז צוגעקומען צו א מסקנה זאל מען נישט שטיין אין חקר'ענען אגאנצן טאג. פיין! אבער הדר קשיא לדוכתא וויאזוי מעג מען חוקר זיין ס'ערשטע מאל? עס איז דאך אן איסור פון ולא תתורו? וויאזוי ווערט מען בכלל קלאר?

יא, לויט דעם תירוץ דארף מען טאקע זאגן אז אין אנפאנג מעג מען טאקע אריינגיין אין די צד אז ס'נישט דא קיין גאט, אפשר אלץ עשה דוחה לא תעשה, אבער איינמאל מ'איז שוין איבערצייגט איז דא אן איסור דאורייתא פון נאכגיין יעדע נארישע ספק וואס ווערט באשאפן אין הארץ היינט אזוי און מארגן פארקערט ווייל די OCD ספיקות זענען "מחריב את העולם" כלשון הרמב"ם. און דער אמת איז אז מ'דארף נישט קיין רמב"ם דערפאר, מ'זעהט דאס בחוש, טאקע אין דיינע "הארות".

[היסטאריע]

אוי וויי, אידן האבן פראבלעמען. מיט כעמך ישראל. אזוי צו אזוי, וואס פארשטייט א גוי.

אחרי לבבכם מיינט הערצל, עיניכם מיינט רב קוק. דריי נישט אין קאפ מיט דער רמב"ם, ער האט נאר געשריבן פאר שוואכע אידן אין זיין דור. אונז היינט זעהן מיר דער יד ד' בחוש, מען דארף נישט די אלע נארישקייטן.

און אויף א מער ערענסטע נאט, חז"ל לערנען אז אחרי לבבכם מיינט זנות. נישטא קיין קשיא מעיקרא. דער רמב"ם האט נאר קשיות און וויאזוי דער סיסטעם פין תנ"ך קען שטימען מיט אריסטו, נישט אויף עבודה זרה, וואס איז סתם שטותים לדעתו, נאר א מענטש האט עס ליב. ווי מען זעהט היינט, אפילו גרויסע מאמינים האבן אויך ליב צו גלייבן אין נארישקייטן און הבלים, וואס איז לכה"פ מעין עבודה זרה

[שמן למאור]

עס דערמאנט מיר פון ווען די האסט אריינגעלערנט אין א פסוק אין ירמיהו אז די נביא האט געהייסן דינען עבודה זרה...

כ'האב דאס... קיינמאל געזאגט...

אקעי לאמיר זיין אביסל קלארער איבער וואס די האסט יא געזאגט. לאמיר עס מאכן בקיצור ווייל למעשה איז דאס נישט די נושא ווייל די פארסט נישט דא אין דעם ריכטונג, למעשה ענטפערסטו יא אז די רמב"ם גייט מיטן צד אמונה... נאר... מען האט די ערשטע מאל מתיר געווען די שווערע לאו... אלס.. עשה דוחה לא תשה צו וואס... שוואכע תירוץ, די רמב"ם וואלט געדארפט זאגן אזא חידוש קלאר. מען איז דאך דא מתיר א איסור דאורייתא..! די אמת'ע תירוץ ליגט מער אין וועלכע ענינים און בכלל וויאזוי מען איז חוקר ואכמ"ל.

דאס וואס כ'האב געברענגט בשמך, איז דאס וואס די האסט געשריבן איז אין דיין לענגערע ארטיקל וואס איז שומן לאנג פארמעקט פון שטיבל, מען האט עס נאך ביז ממש לעצטנס געקענט ליינען דורך די לינק פון דיין אינטערשריפט. אבער יעצט האסטו דאך געטוישן דיין אינטערשריפט (צו א גאר נערישע סלאגאן, לדעתי. וואס דארף דאס בכלל צו מיינען?!? די ביסט ממאס דעם אמת ווילאנג עס ברענגט דיר נישט קיין תענוגים? ביסט אראפ פון זינען? דאס פירט אונז טאקע אריין צום צווייטן חלק פונעם שמועס דא)
דארטן אינעם ארטיקל ברענגסטו קלאר ארויס אז די בית המקדש איז חרוב געווארן וועגן מען האט אויסגעראטן די עבודה זרות פון די ביהמ"ק און זיי האבן זיך נוקם געווען... די האסט עס מיר קלאר געשריבן אין אישי אז עס איז א אפענע פסוק אין ירמיהו: ומאז חדלנו לקטר למלכת השמים והסך לה נסכים חסרנו כל. כאילו די נביא מיינט דא געטשקעס... און מלכת השמים מיינט נישט גאט ופמליא דיליה.. דאס הייסט סתם פארדרייט די פשט כאילו די נביא שיסט זיך אין די פיס...

דיין קשיא איז א גוטער, אויב האלט די רמב"ם אז מען דארף גלייבן אין גאט ע"י חקירה דאן וויאזוי שרייבט ער אז מען טאר נישט מעלה זיין קיין מחשבות וואס קענען ברענגען צו כפירה? איך זע אבער נישט וויאזוי דאס ווערט פארענטפערט בתוך דבריך. די גייסט מיט א מהלך (די מוסר השכל וואס די ווילסט ארויסנעמען דערפון) אז איינמאל מען איז צוגעקומען צו א מסקנה זאל מען נישט שטיין אין חקר'ענען אגאנצן טאג. פיין! אבער הדר קשיא לדוכתא וויאזוי מעג מען חוקר זיין ס'ערשטע מאל? עס איז דאך אן איסור פון ולא תתורו? וויאזוי ווערט מען בכלל קלאר?

יא, לויט דעם תירוץ דארף מען טאקע זאגן אז אין אנפאנג מעג מען טאקע אריינגיין אין די צד אז ס'נישט דא קיין גאט, אפשר אלץ עשה דוחה לא תעשה, אבער איינמאל מ'איז שוין איבערצייגט איז דא אן איסור דאורייתא פון נאכגיין יעדע נארישע ספק וואס ווערט באשאפן אין הארץ היינט אזוי און מארגן פארקערט ווייל די OCD ספיקות זענען "מחריב את העולם" כלשון הרמב"ם. און דער אמת איז אז מ'דארף נישט קיין רמב"ם דערפאר, מ'זעהט דאס בחוש, טאקע אין דיינע "הארות".

וועגן OCD בין איך מסכים מיט דיר... מען דארף נישט קיין תורה זאל דאס זאגן. למה לי קרא? סברה הוא! אונז רעדן פון זיך שפירן זיכער מיט זיך און בכלל נישט וועלן הערן אז אפשר בין איך אנגעקומען צו א אומריכטיגע מסקנה. דאס איז די מאכסט חוזק פון מיינע הארות ווייזט עס ווייטער אז די האסט פארפאסט דעם פוינט, די פוינט איז נישט צו לעבן געשמאק און ערייכן ווי מער אינקאם, אינספיראציע, אדער ארגאזומס... אויף דעם האב איך געשריבן א גרינגערע מהלך אהן דארפן ניצן די קאפ בכלל. אויב וויל מען ניצן די דזשעלי און פילן אז מען נער'ט זיך נישט, דאן זאל די לעבן זיין ווי שווער עס זאל נאר זיין... אבער פונעם אמת זאל מען זיך נישט אוועקרירן.

[רביה''ק זי''ע]

בקיצור, האסט זיך אויפגעבאקן א מצווה פון "זוכן דעם אמת" איגנארירנדיג דערביי די הייליגע תורה'ס בפירוש'ע אנווייזונגען, אבער פשוט עפענען א ספר ירמיה צו באשטעטיגן דעם "אמת" איז דיר ניטאמאל איינגעפאלן, א פרייליכן פורים.

[וואלווי]

פון אן אנדערע ענגל: אמת איז רעלאטיוו לויט די צייט און אומשטענדן.

ווען די זעסט די אמת מיט א קלארקייט דעמאלטס גיי נאך די אמת אן קשיות. ווען די זעסט קשיות וואס צייגן אויף אן אנדערע אמת, גיי אויך נאך די אמת ביז'ן סוף. ספק'ענען איז נישט א נישט אמת, ס'איז אמת אויף די מינוט צו זוכען עפעס אנדערש.

ווען א מענטש איז מסופק אין די אמת, ווערט זיין ספק די אמת. אז איינער האלט זיך צירוק פון ספק'ינען נאר ווייל ער וויל זיין דער שטארקער געווינער פון די ארגיומענט מיט א קאלטקייט, איז דאס שוין נישט אמת.

[שמן למאור]

בקיצור, האסט זיך אויפגעבאקן א מצווה פון "זוכן דעם אמת" איגנארירנדיג דערביי די הייליגע תורה'ס בפירוש'ע אנווייזונגען, אבער פשוט עפענען א ספר ירמיה צו באשטעטיגן דעם "אמת" איז דיר ניטאמאל איינגעפאלן, א פרייליכן פורים.

איך האב נישט אויסגעטראכט קיין מצוה... שכל איז מחייב אמת..

איך קויף נאכנישט אפ דיין דוחק פשט אינעם רמב"ם אז דאס מיינט די תורה צו זאגן.

איבער די פסוק אין ירמיהו האבן מיר זיך שוין פיל ארומגעאמפערט... איך האב גוט מעיין געווען אין די פסוק... די רעדסט אקסן אפפאל.. סארי..
די נביא גיבט נישט קיין בעקינג פאר געטשעקס...

[רביה''ק זי''ע]

אה, האסט יא אריינגעקוקט און דו האסט נאכאלץ נישט פארשטאנען וואס כ'האב געזאגט... האב איך טאקע נישט וואס צוצולייגן... ביזטו פטור...

[שמן למאור]

אה, האסט יא אריינגעקוקט און דו האסט נאכאלץ נישט פארשטאנען וואס כ'האב געזאגט... האב איך טאקע נישט וואס צוצולייגן... ביזטו פטור...

כ'האב 'יא' פארשטאנען וואס 'דו' זאגסט. און דאך האלט איך אז די פסוק זאגט דאס נישט!
די פארדרייסט סתם די פשט.

[רביה''ק זי''ע]

עד כאן הקפה ב'... די דריטע הקפה וועסטו שוין מוזן טאנצן אליינס...

@מי ימצא: יעצט פארשטייסטו שוין וואס כ'האב דא געשריבן?

[שמן למאור]

עד כאן הקפה ב'... די דריטע הקפה וועסטו שוין מוזן טאנצן אליינס...

@מי ימצא: יעצט פארשטייסטו שוין וואס כ'האב דא געשריבן?

שוין... זע איך שוין די זיוף וואס די האסט דא אנגעדרייט...
פארדרייט מיר מיט די פאקטן איבער ווער עס האט געזאגט די פסוקים...
וועלן מיר זיך ווייטער אויספראסקענען אין אישי...

[וואלווי]

עד כאן הקפה ב'... די דריטע הקפה וועסטו שוין מוזן טאנצן אליינס...

@מי ימצא: יעצט פארשטייסטו שוין וואס כ'האב דא געשריבן?

שוין... זע איך שוין די זיוף וואס די האסט דא אנגעדרייט...
פארדרייט מיר מיט די פאקטן איבער ווער עס האט געזאגט די פסוקים...
וועלן מיר זיך ווייטער אויספראסקענען אין אישי...

שמן, וואס די פראסקעסט זיך אין אישי לאז דארט. וואס מ'פראסקעט זיך דא יגדיל תורה ויאדיר. געב נישט אויף.

[שמן למאור]

עד כאן הקפה ב'... די דריטע הקפה וועסטו שוין מוזן טאנצן אליינס...

@מי ימצא: יעצט פארשטייסטו שוין וואס כ'האב דא געשריבן?

שוין... זע איך שוין די זיוף וואס די האסט דא אנגעדרייט...
פארדרייט מיר מיט די פאקטן איבער ווער עס האט געזאגט די פסוקים...
וועלן מיר זיך ווייטער אויספראסקענען אין אישי...

שמן, וואס די פראסקעסט זיך אין אישי לאז דארט. וואס מ'פראסקעט זיך דא יגדיל תורה ויאדיר. געב נישט אויף.

די בעקראונד סטארי איז אז רביה"ק האט מיר אריינגענערט (אין אישי) מיט דעם אז די פסוק אין ירמיהו; מד, יח; ומאז חדלנו וכ' זאגט גאר ירמיהו אליינס. און דאס האט מיר נישט געשטימט אז ירמיהו זאל דאס זאגן. למעשה אז מען לערנט די גאנצע פרק שטעלט זיך ארויס אז דאס האבן די עובדי עבודה זרה גע'טענה'ט צו ירמיהו, און ער האט זיי צירוק-געענטפערט עיי"ש.
רביה"ק האט אין זיין ארטיקל פשוט אנגענומען אז די צד פון די עובדי ע"ז זענען גערעכט...

[פרנס החודש]

עד כאן הקפה ב'... די דריטע הקפה וועסטו שוין מוזן טאנצן אליינס...

@מי ימצא: יעצט פארשטייסטו שוין וואס כ'האב דא געשריבן?

שוין... זע איך שוין די זיוף וואס די האסט דא אנגעדרייט...
פארדרייט מיר מיט די פאקטן איבער ווער עס האט געזאגט די פסוקים...
וועלן מיר זיך ווייטער אויספראסקענען אין אישי...

שמן, וואס די פראסקעסט זיך אין אישי לאז דארט. וואס מ'פראסקעט זיך דא יגדיל תורה ויאדיר. געב נישט אויף.

די בעקראונד סטארי איז אז רביה"ק האט מיר אריינגענערט (אין אישי) מיט דעם אז די פסוק אין ירמיהו; מד, יח; ומאז חדלנו וכ' זאגט גאר ירמיהו אליינס. און דאס האט מיר נישט געשטימט אז ירמיהו זאל דאס זאגן. למעשה אז מען לערנט די גאנצע פרק שטעלט זיך ארויס אז דאס האבן די עובדי עבודה זרה גע'טענה'ט צו ירמיהו, און ער האט זיי צירוק-געענטפערט עיי"ש.
רביה"ק האט אין זיין ארטיקל פשוט אנגענומען אז די צד פון די עובדי ע"ז זענען גערעכט...

אדער האסטו נישט פארשטאנען וואס ער האט דיר געשריבן אין אישי, ווייל וואס ער שרייבט אין שטיבל האסטו נישט אויך נישט פארשטאנען.

[שמן למאור]

אדער האסטו נישט פארשטאנען וואס ער האט דיר געשריבן אין אישי, ווייל וואס ער שרייבט אין שטיבל האסטו נישט אויך נישט פארשטאנען.

אדער אפשר 'האסטו' נישט פארשטאנען וואס 'איך' שרייב.

[וואלווי]

די בעקראונד סטארי איז אז רביה"ק האט מיר אריינגענערט (אין אישי) מיט דעם אז די פסוק אין ירמיהו; מד, יח; ומאז חדלנו וכ' זאגט גאר ירמיהו אליינס. און דאס האט מיר נישט געשטימט אז ירמיהו זאל דאס זאגן. למעשה אז מען לערנט די גאנצע פרק שטעלט זיך ארויס אז דאס האבן די עובדי עבודה זרה גע'טענה'ט צו ירמיהו, און ער האט זיי צירוק-געענטפערט עיי"ש.
רביה"ק האט אין זיין ארטיקל פשוט אנגענומען אז די צד פון די עובדי ע"ז זענען גערעכט...

כ'האב נאכגעקוקט די פסוק, און ס'איז קלאר אז דאס איז די רייד פון די יודען און נישט די ווערטער פון דער נביא.

אבער, וואס מען זעהט פון דעם איז נאכנישט א ראי' אז דער נביא איז גערעכט. די מענטשן זאגען נישט אונז האבן ליעב אנדערע געטער און מיר ווילן נישט אן נעמען קיין מוסר. זיי קומען מיט א טענה אז פאר יארן האמער געדינט די שטערנס און ס'איז געווען א שפע, ווייל דאס איז געווען די ריכטיגע עבודה, והראי' אז מען האט אויפגעהערט און די באשעפער האט אונז מעניש געווען. די תירוץ וואס די נביא גיבט אז דוקא עבוד"ז האט געברענגט די ריתחא איז נישט מספיק, ווייל סאיז א שטיקל אויבער-חכם תירוץ.

איך האב נישט דיין קאמיוניקאציע מיט רביה"ק פאר מיר כמובן, אבער די טענה וואס ווערט געברענגט פונ'ם שמועס מיט נביא, אפי' ס'איז נישט די ווערטער פון נביא גופא, איז זייער שטארק, און ס'ווערט נישט אפגעפרעגט דורך די נביא.

כ'ווייס נישט צו דאס האט ער גע'טענה'ט אין אישי, און ביסט גערעכט אז די נביא זאגט עס נישט און ער בעקט דאס נישט, אבער ס'איז נישט אוועק צו מאכן א זאך וואס ווערט באשטעטיגט מיט א פשוט'ע מציאות'דיגער טענה, וואס ווערט קלאר געברענגט דארט, און מ'קען די מציאות נישט אפפרעגען.

------------------

און יא, מלאכת השמים מיינט אפגעטער. האסט געטוישט דיין נערעטיוו און דיין טענה דא. קודם האסטו געטענה'ט פעסטערהייט אז מ'רעדט נישט פון עבודה זרה, דערנאך זעסטו איין אז ס'איז יא עבודה זרה נאר ס'איז נישט אויסגעהאלטן מיט די נביא. נעקסט טיים זיי מוחל און קוק אריין אין נביא פאר די באפאלסט איינעם, אזוי וועסט זיך שפארן א וואקלדיגע שקלא וטריא וואס דו וועסט נאך דארפן דעפענדן. ס'איז צו האפן אז מיט נאכאמאל אויף מאכן די נביא וועט דער ענין נאך קלארער ווערן. סארי פאר די פליק, אבער ס'איז נישט אזוי גראד ווי די האסט עס אראפגעלייגט.

[דער גאלדענער אדלער]

די וויכוח צווישן @שמן למאור און @פרנס החודש דערמאנט מיך פון סענדז סטריט ווי די תלמידי רביה"ק (דער ארגינעלער) טענה'נן ארום צווישן זיך ווער ס'פארשטייט בעסער וואס דער רבי האט געמיינט ארויסצוברענגן. און @וואלווי איז ווי ר' נתן יוסף מייזלעס וואס פרובירט מפשר זיין צווישן די הייסע טענהרייען

Sent from my SM-G991U using Tapatalk

[וואלווי]

די וויכוח צווישן @שמן למאור און @פרנס החודש דערמאנט מיך פון סענדז סטריט ווי די תלמידי רביה"ק (דער ארגינעלער) טענה'נן ארום צווישן זיך ווער ס'פארשטייט בעסער וואס דער רבי האט געמיינט ארויסצוברענגן. און @וואלווי איז ווי ר' נתן יוסף מייזלעס וואס פרובירט מפשר זיין צווישן די הייסע טענהרייען

Sent from my SM-G991U using Tapatalk

כ'ווייס נישט צו לאכן אדער וויינען.....

[דער גאלדענער אדלער]

די וויכוח צווישן @שמן למאור און @פרנס החודש דערמאנט מיך פון סענדז סטריט ווי די תלמידי רביה"ק (דער ארגינעלער) טענה'נן ארום צווישן זיך ווער ס'פארשטייט בעסער וואס דער רבי האט געמיינט ארויסצוברענגן. און @וואלווי איז ווי ר' נתן יוסף מייזלעס וואס פרובירט מפשר זיין צווישן די הייסע טענהרייען

Sent from my SM-G991U using Tapatalk

כ'ווייס נישט צו לאכן אדער וויינען.....

ווענדט זיך וואספארא זיכרונות סענדז סטריט ברענגט דיר ארויף. פאר איינעם ברענגט עס קאשמארן און פאר אנאנדערן ברענגט שטארקע בענקעניש

Sent from my SM-G991U using Tapatalk

[וואלווי]

ס'ברענגט מיך בכלל נישט גארנישט ארויף....
לא סענדס סטריט אנכי ולא בן סענדס סטריט אנכי. די איינציגסטע סענדס סטריט וואס איך קען קומט אמאל צו נוץ אלס שנעלע וועג צום ברוקלין ברידזש ווען די בי.קיו.אי. איז אנגעלייגט.

[קהל'ס נער]

די וויכוח צווישן @שמן למאור און @פרנס החודש דערמאנט מיך פון סענדז סטריט ווי די תלמידי רביה"ק (דער ארגינעלער) טענה'נן ארום צווישן זיך ווער ס'פארשטייט בעסער וואס דער רבי האט געמיינט ארויסצוברענגן. און @וואלווי איז ווי ר' נתן יוסף מייזלעס וואס פרובירט מפשר זיין צווישן די הייסע טענהרייען

Sent from my SM-G991U using Tapatalk

כ'ווייס נישט צו לאכן אדער וויינען.....

ווענדט זיך וואספארא זיכרונות סענדז סטריט ברענגט דיר ארויף. פאר איינעם ברענגט עס קאשמארן און פאר אנאנדערן ברענגט שטארקע בענקעניש

Sent from my SM-G991U using Tapatalk

אינז האבן דא א לייוו סענדז סטריט יוד, אפשר קים אריין מיט א ארטיקל "זכרונות פון סענדז סטריט - קאשמארן און בענקענישן"