מחשבות איבער צענזור פון מיין פערזענליכע פרעספעקטיוו
נשלח: דינסטאג מאי 09, 2023 5:06 pm
אסאך איז שוין געשריבן געווארן, אריינגערעכענט דא אין שטיבל, איבער דער פראבלעמאטישקייט פון דער צענזור וואס איז איינגעפירט במחנינו. קען זיין אפשר אז די זאכן וואס כ'שרייב איז פשוט און קלאר פאר מאנכע, אבער כ'האב געטראכט אביסל מיטטיילן איבער דעם פון מיין פערזענליכע עקספיריענס ווי ס'האט מיך געטראפן:
ס'איז געקומען א געוויסע מינוט אין מיין לעבן וואס ס'איז מיר געפאלן דעם אסימון און כ'האב געכאפט אז כמעט אלע ''אמיתות'' מיינע פון די יונגע יארן שעפן זייערע ''אמיתיות'' ביי מיר אין קאפ בלויז פון דער פשוטע פאקט אז זיי זענען געווען די איינציגסטע אינפארמאציע שטיקלען וואס כ'האב פארמאגט. דאס זענען געווען די איינציגסטע אינפארמאציע צו וואס כ'בין געווארן עקספאוזד, דער איינציגסטע וועג פון לעבן וואס כ'האב געזען און געהערט טאג און נאכט. אונז האבן מיר טאקע געוואוינט צווישן די גויים אבער זעלטן געקומען אין קאנטאקט, אבער אפילו ווען יא וואלט עס נישט אויסגעמאכט: דאס לעבן אין א Resonance box וואס הילכט אפ אגאנצן צייט די זעלבע דעות איז גורם צו אפטייטשן דאס גאנצע ארום לויט דורך די שמאלע לאך פון שפאקטיוו.
ממילא, מאך א פשוטע חשבון: אויב איז דער גאנצע סיבה פון זייער אמת'קייט און עקסקלוסיוו סטאטוס פון וואס זיי געניסן נאר צוליב דער צענזור איז דער מינוט וואס דאס קורטשיקל איז ארויס פון איי און כ'בין געווארן אנטפלעקט צו נאך אינפארמאציע און אנטדעקט אז די וואס כ'האב אין מיין באזיץ איז נאר א קליין פיצי- מיני חלק פון די ים אינפארמאציע וואס איז דא, ס'איז נאר איין אמת פון אסאך אמיתות, אטאמאטיש, בדרך הטבע, האבן זיי פארלוירן כמעט די גאנצע ווערט וואס זיי האבן געהאט. (ס'מיינט נישט נעסעסערלי אז זיי זענען נישט אמת, נאר אז ביי מיר זענען זיי שוין מער נישט בהכרח אמת)
און ווען דאס געשעט עפעקט דאס אלעס: אמונות, ערכים, און כמעט די גאנצע חינוך אויף וואס מ'איז אויפגעוואקסן. דאס גאנצע וועלט בליק כאפט אזא מיאוסע טרייסל. אך, נאך ווי א טרייסל! איינמאל מ'אנטדעקט למשל אז שלאגן כפרות איז לאו דווקא אן אמת איז דער עקזיסטענץ פון גאט שוין אויך נישט פארזיכערט און אז דער ווארט פון רבי'ן מוז נישט זיין אמת איז דער תורה אויך נישט אמת, ווייל ביידע זענען געווען אמת פאר דער זעלבע סיבה און איינמאל דער סיבה איז נישטא איז גארנישט דא. יעצט גיי זוכן אנדערע סיבות צוריק אויפצובויען די חורבות און זיי געבן אן אנדערע תוקף, נישט אלע האבן נערוון אדער מוט דערצו. דער שאק און טרייסל וואס מען כאפט ווען מען אנטדעקט אז כל הקדוש והיקר לך איז געווען בעיסד אויף לופט איז זייער שטארק און קען אפט פירן צו א קאנטער-רעאקציע פון טאטעל אומצוטרוי, צווייפל און פארדאכט צו אלעס וואס פרעזענט דער פריערדיגע וועלט.
א חבר מיינע האט מיר לעצטנס פארגעהאלטן פארן 'פאשען אין פרעמדע ערטער' אשר לא שיערום אבותינו. נישט אומזיסט האט ער געזאגט איז עס משפיע אויף דיר, אויף דעם האבן דאך אונזער רבי'ס געוויינט און געשריגן איבער ספרים חיצונים און דעות כוזבות און זייער שרעקליכע השפעה. האב איך אים געפרעגט, כ'פארשטיי נישט, ממה נפשך, אויב איז דער אמת מיט אונז אזויווי מען האט אונז מחנך געווען דעמאלט האב איך דאך נישט וואס צו מורא האבן: וואס און וויפיל כ'וועל נאר ליינען וועל איך סייווי איינזען צום סוף דעם שקר דערין און דער אמת וועט ארויפשווימן ווי בוימל אויפן וואסער און שיינען ווי א פאקל פייער אין דער טונקעלע ארום. צו דען האבן געוויסע ווערטער, ספעציפישע צירופי אותיות, א מיסטישע ווירקונג וואס זיי קענען בייפעסן דער שכל-גרעניץ און באיינפלוסן גראד דעם מוח אָן וואס דער מענטש זאל זיי קענען באטראכטן? טא, וואזשע איז דער פחד? אלא מאי האסט וואס צו באהאלטען? ביסט נישט זיכער מיט זיך אליין?
דאס איז לדעתי דער סיבה פארוואס אינטערנעט איז דער גרעסטע סטראשע פאר יהדות החרדית. בכלל נישט צוליב דער שמוץ שבה, אפי' נישט וועגן אפיקורסות אדער אומריינע 'גויאישע' זאכן נאר צוליב וואס ס'אנטפלעקט דיך צו דער גאנצע פיקטשער. ס'גיבט א שלעפ אראפ דער ליילעך פון אונזערע תמימותדיגע קינדערישע וועלט מיט וואס אונז זענען מיר געווען באדעקט און און דער פולע ריאליטעט אנטפלעקט זיך פאר דיינע אויגן און דו ווערסט געואור אז דער מציאות איז אביסל מער קאמפליצירט ווי די שיינע, קלארע חיידער מאלערייען. ווערסט געוואור אז אפי' 'דיין' אידישקייט איז נישט דער איינציגסטע אידישקייט.
יעצט, איך בין נישט זיכער צו דער סעלושען איז דווקא אויפן נעגאטיוון וועג פון שולל זיין צענזור אינגאנצן, יתכן, אבער אויפן פאזיטיוון וועג לכל הפחות זעה אז די זאכן וואס די פארקויפסט יא זאל זיין גוט באזירט אזוי אז זיי זאלן האבן כאטש עפעס א סטאבילע באזיס און נישט צוזאמענפאלען אטאמאטיש באלד ביים קומען אין קאנטאקט מיט דער דרויסענדיגע וועלט. אז דו קענסט עס נישט מסביר זיין פאר דיך אליין דאן ביטע פארקויף עס נישט ווייטער אדער לייג צו א קליין דיסקלעימער און זאג עס מיט אביסל ווייניגער זיכערקייט און אביסל מער ענווה.
ס'איז געקומען א געוויסע מינוט אין מיין לעבן וואס ס'איז מיר געפאלן דעם אסימון און כ'האב געכאפט אז כמעט אלע ''אמיתות'' מיינע פון די יונגע יארן שעפן זייערע ''אמיתיות'' ביי מיר אין קאפ בלויז פון דער פשוטע פאקט אז זיי זענען געווען די איינציגסטע אינפארמאציע שטיקלען וואס כ'האב פארמאגט. דאס זענען געווען די איינציגסטע אינפארמאציע צו וואס כ'בין געווארן עקספאוזד, דער איינציגסטע וועג פון לעבן וואס כ'האב געזען און געהערט טאג און נאכט. אונז האבן מיר טאקע געוואוינט צווישן די גויים אבער זעלטן געקומען אין קאנטאקט, אבער אפילו ווען יא וואלט עס נישט אויסגעמאכט: דאס לעבן אין א Resonance box וואס הילכט אפ אגאנצן צייט די זעלבע דעות איז גורם צו אפטייטשן דאס גאנצע ארום לויט דורך די שמאלע לאך פון שפאקטיוו.
ממילא, מאך א פשוטע חשבון: אויב איז דער גאנצע סיבה פון זייער אמת'קייט און עקסקלוסיוו סטאטוס פון וואס זיי געניסן נאר צוליב דער צענזור איז דער מינוט וואס דאס קורטשיקל איז ארויס פון איי און כ'בין געווארן אנטפלעקט צו נאך אינפארמאציע און אנטדעקט אז די וואס כ'האב אין מיין באזיץ איז נאר א קליין פיצי- מיני חלק פון די ים אינפארמאציע וואס איז דא, ס'איז נאר איין אמת פון אסאך אמיתות, אטאמאטיש, בדרך הטבע, האבן זיי פארלוירן כמעט די גאנצע ווערט וואס זיי האבן געהאט. (ס'מיינט נישט נעסעסערלי אז זיי זענען נישט אמת, נאר אז ביי מיר זענען זיי שוין מער נישט בהכרח אמת)
און ווען דאס געשעט עפעקט דאס אלעס: אמונות, ערכים, און כמעט די גאנצע חינוך אויף וואס מ'איז אויפגעוואקסן. דאס גאנצע וועלט בליק כאפט אזא מיאוסע טרייסל. אך, נאך ווי א טרייסל! איינמאל מ'אנטדעקט למשל אז שלאגן כפרות איז לאו דווקא אן אמת איז דער עקזיסטענץ פון גאט שוין אויך נישט פארזיכערט און אז דער ווארט פון רבי'ן מוז נישט זיין אמת איז דער תורה אויך נישט אמת, ווייל ביידע זענען געווען אמת פאר דער זעלבע סיבה און איינמאל דער סיבה איז נישטא איז גארנישט דא. יעצט גיי זוכן אנדערע סיבות צוריק אויפצובויען די חורבות און זיי געבן אן אנדערע תוקף, נישט אלע האבן נערוון אדער מוט דערצו. דער שאק און טרייסל וואס מען כאפט ווען מען אנטדעקט אז כל הקדוש והיקר לך איז געווען בעיסד אויף לופט איז זייער שטארק און קען אפט פירן צו א קאנטער-רעאקציע פון טאטעל אומצוטרוי, צווייפל און פארדאכט צו אלעס וואס פרעזענט דער פריערדיגע וועלט.
א חבר מיינע האט מיר לעצטנס פארגעהאלטן פארן 'פאשען אין פרעמדע ערטער' אשר לא שיערום אבותינו. נישט אומזיסט האט ער געזאגט איז עס משפיע אויף דיר, אויף דעם האבן דאך אונזער רבי'ס געוויינט און געשריגן איבער ספרים חיצונים און דעות כוזבות און זייער שרעקליכע השפעה. האב איך אים געפרעגט, כ'פארשטיי נישט, ממה נפשך, אויב איז דער אמת מיט אונז אזויווי מען האט אונז מחנך געווען דעמאלט האב איך דאך נישט וואס צו מורא האבן: וואס און וויפיל כ'וועל נאר ליינען וועל איך סייווי איינזען צום סוף דעם שקר דערין און דער אמת וועט ארויפשווימן ווי בוימל אויפן וואסער און שיינען ווי א פאקל פייער אין דער טונקעלע ארום. צו דען האבן געוויסע ווערטער, ספעציפישע צירופי אותיות, א מיסטישע ווירקונג וואס זיי קענען בייפעסן דער שכל-גרעניץ און באיינפלוסן גראד דעם מוח אָן וואס דער מענטש זאל זיי קענען באטראכטן? טא, וואזשע איז דער פחד? אלא מאי האסט וואס צו באהאלטען? ביסט נישט זיכער מיט זיך אליין?
דאס איז לדעתי דער סיבה פארוואס אינטערנעט איז דער גרעסטע סטראשע פאר יהדות החרדית. בכלל נישט צוליב דער שמוץ שבה, אפי' נישט וועגן אפיקורסות אדער אומריינע 'גויאישע' זאכן נאר צוליב וואס ס'אנטפלעקט דיך צו דער גאנצע פיקטשער. ס'גיבט א שלעפ אראפ דער ליילעך פון אונזערע תמימותדיגע קינדערישע וועלט מיט וואס אונז זענען מיר געווען באדעקט און און דער פולע ריאליטעט אנטפלעקט זיך פאר דיינע אויגן און דו ווערסט געואור אז דער מציאות איז אביסל מער קאמפליצירט ווי די שיינע, קלארע חיידער מאלערייען. ווערסט געוואור אז אפי' 'דיין' אידישקייט איז נישט דער איינציגסטע אידישקייט.
יעצט, איך בין נישט זיכער צו דער סעלושען איז דווקא אויפן נעגאטיוון וועג פון שולל זיין צענזור אינגאנצן, יתכן, אבער אויפן פאזיטיוון וועג לכל הפחות זעה אז די זאכן וואס די פארקויפסט יא זאל זיין גוט באזירט אזוי אז זיי זאלן האבן כאטש עפעס א סטאבילע באזיס און נישט צוזאמענפאלען אטאמאטיש באלד ביים קומען אין קאנטאקט מיט דער דרויסענדיגע וועלט. אז דו קענסט עס נישט מסביר זיין פאר דיך אליין דאן ביטע פארקויף עס נישט ווייטער אדער לייג צו א קליין דיסקלעימער און זאג עס מיט אביסל ווייניגער זיכערקייט און אביסל מער ענווה.
