קאווע שטיבל

תורת כהנים, מדרש שוחר טוב....

ווער וואלט אזוי גוט געווען און סארטירט די אלע - און די עטליכע וואס כ'האב פארגעסן - אויבנדערמאנטע ספרים, פון וואו קומט עס? פארוואס איז עס נישט געדרוקט געווארן אין די גמרא? (מדרש רבה למשל) איך האב יעצט געזוכט אין וויקיפידיע, לייען איך אז ילקוט ראובני איז ארויס אינגאנצן 300 יאר צוריק. ס'קליגנט עפעס ווי א ראשון, איבער דעי אלע ספרים הערשט א צומישעניש.

איינער א יודע ספר זאל שיין באשרייבן די היסטאריע און די בעלי מחברים אא"וו. איך וועל עס לייקן.

אה שיעור פאגעסן פון ילקוט מעם לועז.

The yalket me-am loiez was rabbi kaplan he died very suddenly in middle of his great work. Chavl deloo vchl,

ילקוט ראובני איז כשמו כן הוא, ס'איז א ליקוט פון פארשידענע ספרי קבלה און מדרשים.

לעצטנס איז ארויס א ספר וואס הייסט "מבוא למדרשים" פון איינער פון אוניברסיטה וואס ווי כהאב געבליקט נעמט עס שיין ארום די פארשידענע מדרשים ווער האט זיי גמאכט און ווען וכו'. דא צו באקומען אין ביגלאייזן אד"ג.
ככלל איז רוב מדרשי אגדה נערך געווארן נאך חתימת התלמוד.

ילקוט ראובני
האט געמאכט דער בעל 'שבט מוסר', א ספרדישע גדול, אבער טאקע נישט צו לאנג צוריק. און איז א ליקוט פון פארשידענע ספרי קדמונים, לאו דוקא מדרשים, נאר אפילו פון ראשונים, און אסאך ספרי קבלה, ווי ריקאנטי וכדו'.


ילקוט שמעוני,
איז א ליקוט פון מדרשים, געמאכט דורך ר' שמעון, ראש הדרשנים אין (דוכט זיך) פרנקפורט, שוין גאר לאנג צוריק, איך וואלט משער געווען פון איינע פון די ערשטע אחרונים (ארום 600 יאר צוריק) עס איז שוין דא א פירוש דערויף 'זית רענן' פונעם 'מגן אברהם' (ארום 350 יאר צוריק).
ווי געזאגט איז אלעס מדרשים, עס איז א הפלא'דיגע ליקוט [נישט לויט די היינטיגע מושגים], עס ברעגנט צאם אלע דרשות חז"ל פון די גמרא, פרד"א וכו', מסודר לויט די פרשה.
גאר א וויכטיגע נקודה: אין ילקוט שמעוני, האט ער צוזאמגברענגט נאר די מדרשים וואס לערנט זיך גרינגער, און נישט די מדרשים וואס איז אביסל שווער צו פארשטיין. [איינער וואס האט פראבירט צו לערנען מדרש רבה, ווייסט וואס איך מיין].

מדרש רבה [מיט א ה"א],
איז לכאורה די טאטע פון די מדרשים. וואס איז נתחבר געווארן דורך די הייליגע אמוראים. גענוי ווי תלמוד בבלי איז פאר הלכה, איז מדרש רבה פאר אגדה. יא! פונקט ווי גמרא. פארוואס עס איז נישט אזוי נפוץ [בפרט די לימוד שבו] ווי גמרא? איז לכאורה צוליב די שווערע לשון און אויסשטעל, אבער הסיבה העקרית נראה: עס איז אגדה, און איז נישט נוגע הלכה. אבער גמרא, איז דאס הארץ פון חיי היהודי. וועגן דעם האט מען מעדיף געווען גמרא.

תוספתא
איז נישט א מדרש, עס איז מער א 'סניף' פון די גמרא, און איז טאקע געדריקט צום סוף פון די גמרא. לויט ווי איך פארשטיי איז די זאך אזוי: עס איז געווען היבש אסאך אזעלכע ליקוטים ווי וואס אונז האמיר 'תוספתא', רבינא און רב אשי האבן ארויסגענומען אסאך שטיקלעך און מסדר געווען תלמוד בבלי. אין גמרא זעט מען 'ברייתות', רב חייא און רב אושיעא האבן געמאכט ברייתות, און נאך אסאך. די תוספתא וואס אונז האבן איז מער אנגענומען געווארן ווי אנדערע, אסאך זענען פארלוירן געגאנגען במשך די יארן.

ספרי
איז אויף די פרשיות פון סדרי במדר דברים. מער גענויגט אזוי ווי מדרש רבה.

מכילתא
איז אויף די סדרות פון שמות. אויך ענליך צו מדרש רבה.

ספרא
געדענק איך נישט אויסעווייניג.

פרקי דר' אליעזר [וואס ווערט נישט דערמאנט אינעם קעפל פונעם אשכול]
איז אין פאקט ענליך ווי מדרש, אבער: עס איז די ערשטע ספר נאך תורה שבכתב. דאס הייסט: די ערשטע ספר פון תורה שבעל פה. די הייליגע און גרויסע תנא, פון די ערשטע תנאים: ר' אליעזר הגדול, בן הורקנוס, האט עס געמאכט. אין די ערשטע פרק פונעם ספר ווערט געברענגט די באקאנטע מעשה פון אים מיט זיין טאטע וויאזוי ער האט אנגעפאנגען צו לערנען.
דאס גאנצע פרדר"א איז זייער אינטרעסאנט!

יעצט זעה איך אינעם ערשטע תגובה האסטו געברענגט נאך:

תורת כהנים,
איז אויף סדר ויקרא. אין איז הלכות, געמאכט נאך פאר די גמרא. אין גמרא סדר קדשים ווערט געברענגט זייער אסאך פון תורת כהנים.


מדרש שוחר טוב,
איז די מדרש אויף תהלים. פארוואס ס'ווערט אנגערופן 'שוחר טוב' ווייס איך נישט. [מסתמא די ערשטע מו"ל האט עס אזוי גערופן, לכאורה איז עס 'די' מדרש אויף תהלים].

gehlungen האט געשריבן:The yalket me-am loiez was rabbi kaplan he died very suddenly in middle of his great work. Chavl deloo vchl,

די ארגינעלע ילקוט מעם לועז האט געמאכט ר' יעקב כולי [כ'מיין אזוי האט ער געהייסן] די מגיה אויפן 'משנה למלך' [אויפן רמב"ם].

ער האט נישט געמאכט די גאנצע תנ"ך, האט מען שפעטער משלים געווען. און נאך שפעטער, הוצאות וגשל פון ארץ ישראל האט צוגעענדיגט ממש גאנץ תנ"ך. ווער איז דער ר' קאפלאן?????????????????????????

קורץ און שארף האט געשריבן:ילקוט ראובני
האט געמאכט דער בעל 'שבט מוסר', א ספרדישע גדול, אבער טאקע נישט צו לאנג צוריק. און איז א ליקוט פון פארשידענע ספרי קדמונים, לאו דוקא מדרשים, נאר אפילו פון ראשונים, און אסאך ספרי קבלה, ווי ריקאנטי וכדו'.


ילקוט שמעוני,
איז א ליקוט פון מדרשים, געמאכט דורך ר' שמעון, ראש הדרשנים אין (דוכט זיך) פרנקפורט, שוין גאר לאנג צוריק, איך וואלט משער געווען פון איינע פון די ערשטע אחרונים (ארום 600 יאר צוריק) עס איז שוין דא א פירוש דערויף 'זית רענן' פונעם 'מגן אברהם' (ארום 350 יאר צוריק).
ווי געזאגט איז אלעס מדרשים, עס איז א הפלא'דיגע ליקוט [נישט לויט די היינטיגע מושגים], עס ברעגנט צאם אלע דרשות חז"ל פון די גמרא, פרד"א וכו', מסודר לויט די פרשה.
גאר א וויכטיגע נקודה: אין ילקוט שמעוני, האט ער צוזאמגברענגט נאר די מדרשים וואס לערנט זיך גרינגער, און נישט די מדרשים וואס איז אביסל שווער צו פארשטיין. [איינער וואס האט פראבירט צו לערנען מדרש רבה, ווייסט וואס איך מיין].

מדרש רבה [מיט א ה"א],
איז לכאורה די טאטע פון די מדרשים. וואס איז נתחבר געווארן דורך די הייליגע אמוראים. גענוי ווי תלמוד בבלי איז פאר הלכה, איז מדרש רבה פאר אגדה. יא! פונקט ווי גמרא. פארוואס עס איז נישט אזוי נפוץ [בפרט די לימוד שבו] ווי גמרא? איז לכאורה צוליב די שווערע לשון און אויסשטעל, אבער הסיבה העקרית נראה: עס איז אגדה, און איז נישט נוגע הלכה. אבער גמרא, איז דאס הארץ פון חיי היהודי. וועגן דעם האט מען מעדיף ג איז עווען גמרא.

נישט פונקט. לויט ווי איך געדענק איז נאר בראשית רבה טאקע אפשר פון רבה דער אמורא. און אויך ער איז זיכער אז סנחתפם געווארן אסאך שפעטער ווי חתימת התלמוד. אמת אז רוב מימרות דארט זענען פון תנאים ואמוראים, אבער דאך האט עס נישט דער סטעמפל פון רבינא ורב אשי אזויווי די גמרא.
אנדערע חומשים זענען אפילו שפעטער. למשל במדבר רבה דאכט זיך מזמן הראשונים.
לכאורה אין די גמרא איז דאך אויך געברענגט אגדות, איז וואס זיי האבן אויסגעלאזט איז דא א סיבה דערפאר.

[b/]תוספתא[/b]

איז נישט א מדרש, עס איז מער א 'סניף' פון די גמרא, און איז טאקע געדריקט צום סוף פון די גמרא. לויט ווי איך פארשטיי איז די זאך אזוי: עס איז געווען היבש אסאך אזעלכע ליקוטים ווי וואס אונז האמיר 'תוספתא', רבינא און רב אשי האבן ארויסגענומען אסאך שטיקלעך און מסדר געווען תלמוד בבלי. אין גמרא זעט מען 'ברייתות', רב חייא און רב אושיעא האבן געמאכט ברייתות, און נאך אסאך. די תוספתא וואס אונז האבן איז מער אנגענומען געווארן ווי אנדערע, אסאך זענען פארלוירן געגאנגען במשך די יארן.

תופסתא איז מימרות פון תנאים וואס רבי האט נישט אריינגעלייגט אין די משנה. ממילא איז דאס ווי א סניף פון משנה נישט פון גמרא [מסתמא האט איר דארס געמיינט אבער איך מאך נאר קלאר]

[/quote]

ספרי
איז אויף די פרשיות פון סדרי במדר דברים. מער גענויגט אזוי ווי מדרש רבה.

[/quote]
די אלע פאלגענדע, זיינען זייער אנדערש פון מדרש רבה ווייל זיי זענען מדרשי הלכה נישט מדרשי אגדה. בעצם אלא דינים פון די משנה וגמרא האבען זיי ארויסגעלערנט פון פסוקים בדרך שמבואר בספרי וכו'

[/quote]מכילתא
איז אויף די סדרות פון שמות. אויך ענליך צו מדרש רבה.

ספרא
געדענק איך נישט אויסעווייניג.

[/quote]
איז תורת כהנים מדרש ההלכה אויף ויקרא.

פרקי דר' אליעזר [וואס ווערט נישט דערמאנט אינעם קעפל פונעם אשכול]
איז אין פאקט ענליך ווי מדרש, אבער: עס איז די ערשטע ספר נאך תורה שבכתב. דאס הייסט: די ערשטע ספר פון תורה שבעל פה. די הייליגע און גרויסע תנא, פון די ערשטע תנאים: ר' אליעזר הגדול, בן הורקנוס, האט עס געמאכט. אין די ערשטע פרק פונעם ספר ווערט געברענגט די באקאנטע מעשה פון אים מיט זיין טאטע וויאזוי ער האט אנגעפאנגען צו לערנען.
דאס גאנצע פרדר"א איז זייער אינטרעסאנט!

[/quote]
פדר"א איז טאקע זייער אינטרעסאנט. אבער סאיז א גרויסער ספק צו סאיז טאקע פון חז"ל בכלל. סזענען דא שטארקע ראיות אז סאיז אסאך שפעטער געשריבען געווארן.

קורץ און שארף האט געשריבן:

gehlungen האט געשריבן:The yalket me-am loiez was rabbi kaplan he died very suddenly in middle of his great work. Chavl deloo vchl,

די ארגינעלע ילקוט מעם לועז האט געמאכט ר' יעקב כולי [כ'מיין אזוי האט ער געהייסן] די מגיה אויפן 'משנה למלך' [אויפן רמב"ם].

ער האט נישט געמאכט די גאנצע תנ"ך, האט מען שפעטער משלים געווען. און נאך שפעטער, הוצאות וגשל פון ארץ ישראל האט צוגעענדיגט ממש גאנץ תנ"ך. ווער איז דער ר' קאפלאן?????????????????????????

הרב אריה קפלן זצ"ל [ראוי לאשכול בפני עצמו] האט איבערגעטייטשט ילקוט מעם לועז אויף ענגליש.

לעיקוואד האט געשריבן:לעצטנס איז ארויס א ספר וואס הייסט "מבוא למדרשים" פון איינער פון אוניברסיטה וואס ווי כהאב געבליקט נעמט עס שיין ארום די פארשידענע מדרשים ווער האט זיי גמאכט און ווען וכו'. דא צו באקומען אין ביגלאייזן אד"ג.
ככלל איז רוב מדרשי אגדה נערך געווארן נאך חתימת התלמוד.

דא קען מען ליינען די הקדמה ותוכן פון דער ספר.

לעיקוואד האט געשריבן:לעצטנס איז ארויס א ספר וואס הייסט "מבוא למדרשים" פון איינער פון אוניברסיטה וואס ווי כהאב געבליקט נעמט עס שיין ארום די פארשידענע מדרשים ווער האט זיי גמאכט און ווען וכו'. דא צו באקומען אין ביגלאייזן אד"ג.
ככלל איז רוב מדרשי אגדה נערך געווארן נאך חתימת התלמוד.

ענת רייזל איז די מחבר'טע פון דעם ספר. 'ענת' איז א פרויען נאמן. א גוטן פריילכן יום טוב פון ארץ ישראל

שלזינגרוביץ האט געשריבן:

לעיקוואד האט געשריבן:לעצטנס איז ארויס א ספר וואס הייסט "מבוא למדרשים" פון איינער פון אוניברסיטה וואס ווי כהאב געבליקט נעמט עס שיין ארום די פארשידענע מדרשים ווער האט זיי גמאכט און ווען וכו'. דא צו באקומען אין ביגלאייזן אד"ג.
ככלל איז רוב מדרשי אגדה נערך געווארן נאך חתימת התלמוד.

ענת רייזל איז די מחבר'טע פון דעם ספר. 'ענת' איז א פרויען נאמן. א גוטן פריילכן יום טוב פון ארץ ישראל

נו וואס ווילסטו מיט דעם? אמת זי איז א א פרוי, טאר מען נישט ליינען איר ספר?
פון ואס איך האב געזעהן זעהט עס מיר אויס זייער א שיינער ספר וואס נעמט ארום בקיצור די אלע ענינים פון בערך 50 מדרשי חז"ל און אז מסכם בקיצור ווער וואס ווי.

לעיקוואד האט געשריבן:נו וואס ווילסטו מיט דעם? אמת זי איז א א פרוי, טאר מען נישט ליינען איר ספר?
פון ואס איך האב געזעהן זעהט עס מיר אויס זייער א שיינער ספר וואס נעמט ארום בקיצור די אלע ענינים פון בערך 50 מדרשי חז"ל און אז מסכם בקיצור ווער וואס ווי.

אודאי געוויס אז איך בין מיט אייך מסכים. דער ספר ליגט ביי מיר אויפן טיש און איך נוץ זיך מיט דעם כסדר. נאר דער שרייבער האט געשריבן "איינער" - האב איך פשוט געוואלט ערקלערן אז דאס איז פשוט "איינע".
דרך אגב, איך האב איר געזען אין א קאנפערענץ איבער אגדות און מדרשים אין ירושלים. זי איז א שומרת תורה ומצוות.

א גוטע מועד פאר די ארץ ישראל אידן אין המשך א גוטן יום טוב שני פאר די חוץ לארצ'דיקע.
שלזינגרוביץ פון בני ברק