קאווע שטיבל

נעכטן האב איך געזעהן אפאר בילדער ווי רבנים זענען ביי הנגיד ר' אברהם יודא מאנדל פון וויליאמסבורג קוקן אנטיק ספרים און חפצים וואס האט זיך די לעצטע פאר יאר איינגעהאנדעלט.

נעכטן האב איך געזעהן קודם א בילד ווי מהרז"ל טייטלבוים איז געווען ביי אים


נאכדעם האב איך געזעהן ביי איינעם ווי האדמו"ר מ'סאטמאר (מהר"א) שליט"א איז אויך דארט געווען א שטיק צייט צוריק.

ווי איך הער האט ר' אברהם יודא א געוואלד מיט סחורה, און נאכמער ווי דעם, יודי אלס יודע ספר ווייסט פונקטלעך וואס אין ווען יעדע זאך איז.

יעצט בין איך סתם נייגעריג צו מענטשן ווייסן וואס ער האט.

צו סיי ווער ס'האט עפעס אינטערסאנטע אנטיק ספרים אדער חפצים.

אויך ווייס איך פון הנגיד ר' משה שמואל זופניק פון וויליאמסבורג האט זיך פאריאר איינגעהאנדעלט א ספר תורה וואס איז אנגענומען אז ס'האט געהערט פאר הרה"ק הדברי חיים מצאנז זי"ע. און טאקע צענדליגע צו אפשר שוין הונדערטע אדמורי"ם ורבנים באזיכן ר' משה שמואל'ן און שרייבן אריין זייער נאמען און דאטעם מיט התרגשות אין א ספעציעלע ספר הזכרונות.

וואס נאך איז דא אויף די ארענע?

איינער וויסט ווער סהאט געקויפט די ליבואוויטשע סידור אין די סאטעביס אקשעין א פאריאר. סהאט זיך פארקויפט פאר איבער א האלב מיליאן.

וואס איז די באדייט פון די אויגן ברילען'ס אויף די טיש?

די ברילען וועלן נאך אביסל אויך ווערן אן אנטיק......

גוטזאגער האט געשריבן:וואס איז די באדייט פון די אויגן ברילען'ס אויף די טיש?

קוקט אויס זיי ווילן קוקן די היסטארישע זאך מיט די פליישיגע אויגן אן קיין שום הפסק אינצווישן...
(ווער האט נאר די ערשטע אויסגעטוהן די גלעזער...?)

דאכציך מיר אז ר׳ משה שמואל האט אויך א גרויסע קאלעקשאן, נישט נאר די ס׳ת.

כ"ק אדמו"ר מ'סאטמאר שליט"א איז נאכאמאל געווען בבית הנגיד ר' אברהם יודא מאנדל. אויך איז מיטגעגאנגן בנו הגה"צ אב"ד ור"מ סאטמאר וויליאמסבורג שליט"א. ווי ר' יודי האט פאהרגעשטעלט פאר'ן רבי'ן שליט"א היסטארישע כתבי ידות פון צדיקים הקודמים אנגעהויבן פון די צייטן פון די בעלי תוספות און ווייטער ביז די לעצטע צדיקים בדורינו האחרון.

פארגעסו צו שרייבן... ס'איז געווען פאריגע וואך מוצאי שבת

אז מ'רעדט פון אנטיק איז אינטערעסאנט נאכצוברענגן וואס פראפעסאר הרב שניאור זלמן ליימאן האט געשריבן אויף אן די מיין ליין פאריגע וואך.

ליימאן ברענגט די פאלגנדע קאפיעס פון המבשר:





ווי איר קענט ליינען, שרייבט דער שרייבער אין המבשר אז די טעלער האט גענוצט דער חכימא דיהודאי רבי יונתן אייבשיץ. די טעלער איז איבער 250 יאר אלט און גייט שוין אריבער בירושה דור אחר דור ביי די משפחה פון ר' יונתן ביז ר' לייבוש אייבשיץ פון וועם ס'איז אריבער צו זיין טאכטער רעבעצין סאמעט (א פיפטע דור פון ר' יונתן) וואס האט גענוצט דעם טעלער פארן קערת הסדר און פון איר איז עס אריבער צו איר אייניקל ר' מנחם שלמה בעקערמאן, ראש מוסדות טשכנוב אין ירושלים וועלכע היט אויף דעם טעלער "כחפץ קדוש וסגולי".

דא עקא, ווען מען קוקט אויפן טעלער זעט מען רוסישע ווערטער "Монумента князю Воронцова" וואס פארטייטשט זיך צו "The monument to Prince Vorontsov" אדער אין אידיש "פרינץ וואראנצאוו'ס מאנומענט". (לינק צו גוגל טרענסלעיט). אויך זעט מען אויפן טעלער א בילד פון עפעס א מאנומענט. דארף מען נישט אלזא מאכן מער ווי א גוגל סוירטש אויף פרינץ וואראנצאוו'ס מאנומענט (לינק צו גוגל סוירטש) און די ערשטע רעזולטאט איז די וויקיפעדיע בלאט איבער פרינץ וואראנצאוו און זיין מאנומענט. עס שטעלט זיך ארויס אז פרינץ וואראנצאוו אליין איז געבוירן געווארן אין 1782 און איז געשטארבן אין 1856. די מאנומענט לכבודו איז אויפגעשטעלט געווארן אין אדעסא אין יאר 1863 למספרם. עס בלייבט נאר איבער א קוק צו טאן ווען ר' יונתן אייבשיץ האט געלעבט, און עס שטעלט זיך ארויס אז אין די יאר וואס ר' יונתן איז נפטר געווארן (1764 למספרם) איז געווען 18 יאר בעפאר פרינץ וואראנצאוו איז בכלל געקומען אויף דעם עולם!

סוף דבר: מיט א קורצע, 5 מינוטיגע "ריסוירטש" (הלזו ריסוירטש יקרא?) קען מען געוואויר ווערן אז די טעלער איז הערשט געמאכט געווארן לכה"פ 100 יאר נאך ר' יונתן'ס פטירה. נו, אן איינגערעדטע ירושה מילא. אבער א חפץ קדוש וסגולי?

דער מאנומענט:

לאל. וועט מען מוזן זאגן דאס האט ר' יהונתן ארויפגעמאלן ברוח קדשו.

נאר א טיפש וואלט געגלייבט אז דאס איז ר"ר יהונתן'ס קערה, אבער גראדע ברענגט המבשר וועכנטליך אינטרעסאנטע אנטיקן.

ווען דער יעב"ץ וואלט אנטדעקט די קערה וואלט ער שוין מרעיש עולמות געווען אז די אותיות זענען בא"ת ב"ש נוטריקון שבתי צבי.

לאל, שוין לאנג נישט געהאט אזא גילטי פילינג לאך... נא, ליצנות!

מיכאל שטיינהארדט, א 72 יעריגער אנטיק יודאַיקאַ זאמלער, טוט ליציטירן -דורך סאָטביס- זיין גאנצע קאָלעקציע פון 500 שטיק וואס ווערט געשאצט פאר בערך 11 מיליאן דאללער. די זאמלונג ענטהאלט, צווישן אנדערע, מאנוסקריפטן פון די יד החזקה להרמב"ם באקאנט אלץ "די פראנקפורט משנה תורה". די ליציטאציע וועט פארקומען אין אפריל 29, היי יאר. ביז דאן, וועלן טיילן פון די קאָלעקציע ווערן געוויזן איבער די וועלט פאר פאראינטערעסירטע קונים. טיילן פון דעם קאָלעקציע קען מען זיין אויף שטיינהארדט'ס אייגענעם וועבסייט.