בגן רבי שלום
נשלח: דאנערשטאג אפריל 25, 2013 11:45 pm
היות ס'האט זיך געמאכט א שמועס איבער אים און זיינע ספרים אין אן אנדערן אשכול, האב איך גענומען די מי.
ליינט און האט הנאה.
רבי שלום ארוש איז א בעל תשובה, א תלמיד פון רבי אליעזר ברלנד, מגדולי משפיעי ברסלב באה"ק.
לויט ווי ער פארציילט, איז ער אנגעקומען צו רבי אליעזר זייענדיג אין דער ארמיי, ווען איין טאג זענען עטליכע פון זיינע חברים גע'הרג'ט געווארן און ער האט זיך געטראפן אין א רעסטאראנט קייען צווישן איין לוי' און די צווייטע. דעמאלט האט ער אנגעהויבן טראכטן וואס איז לעבן? און פארוואס באוויינט מען דאס? וואס איז די גוטסקייט? פארוואס האט עס א שוויות? וכו'.
ער, מיט זיין גירלפרענד זענען דעמאלט אנגעקומען צו ר' אליעזר, און האבן זיך נישט אוועקגערירט פון אים פאר וואכן לאנג.
ער לייגט דאס אראפ מיט שמאלץ אז ס'רינט ממש די פעטנס. איך האב געטראפן זיין ביאגראפיע אין איינע פון זיינע בגן ספרים וואס ער האט מחבר געווען ספעציעל פאר גוים! איך בין דעמאלט געשטאנען פארענט פון שומר שבת און געליינט מיט דורשט ביז די פוס האבן מיר אנגעהויבן וויי טוען.
ער פארציילט אז ער איז געווען א רייכער יונג, פארמאגט אפילו אן אייגענעם קאר וואס איז געווען שפיץ גליק אין די זיבעציגער יארן. קלוג, שיין, הויך, און געלונגען, געלערנט און פראפעסיאנאל, אלע מיידלעך אין קאלעזש האבן געקלעבט צו אים (ער לייגט עס אראפ מיט מוזיק נאטן...) און ס'האט אים קיינמאל געפעלט גארנישט, און דאך האט ער געשפירט פוסט און האט אלעס אפגעלאזט.
איך זאג אייך ס'ווערד די 15 טאלער וואס כ'האב דעמאלט נישט געהאט אויף מיך.
כהיום איז ער א משפיע און פירט א מוסד כ'מיין ס'הייסט חוט של חסד, וועלכע דארף צו זיין סוקסעספול. ער האט א גרויסע כולל פאר יונגעלייט. הגאון הרב יהושע כהן קומט דארט פארלערנען, און אויך איינער פון די בראנזדורפערס, זעט אויס ער באצאלט.
ער רופט זיך 'שר החיוך', דער הער פון שמייכלען, און אויף זיין אפיס הענגט אזא טאוול.
זיין פאפולעריטעט קומט בעיקר ווייל ער איז דער מחבר פון די וועלטס-פאפולערע "בגן" ספרים: בגן האמונה, בגן השלום פאר מענער, חכמת נשים פאר פרויען, בגן העושר פאר בעלי חובות, בגן עדן מקדם פאר חתן כלה, דער פריערדערמאנטער בגן פאר גוים, און נאך ספרים: א פירוש אויף ליקוטי מוהרן" מיט'ן נאמען כתר מלכות (עפעס אזוי), א ספר געבויעט אויף די מעשיות פון רבי נחמן, און נאך.
זיינע בגן ספרים פארקויפן זיך אין די מיליאנען בלי שום גוזמא, און ווערן איבערגעזעצט אויף 6 שפראכן: אידיש, (כ'מיין דורך א לאנדאנער מכון) לשון הקודש, ענגליש, (דורך אליעזר בראדי), פראנצויזיש, ספאניש און רוסיש, אפשר נאך, איך געדענק נישט.
זיינע ספרים זענען ציכטיג געשריבן מיט א לויטערן לייכטע שפראך שווה לכל נפש. ער שרייבט אסאך שיינע זאכן געבויעט אויף רבי נחמן, פיל מיט אמונה חיזוק און בטחון, און בלאזט אריין הויפענס חיזוק פאר מיליאנען אידן. גם אני האט אמאל געהאט א שווער תקופה און ס'האט מיר ארויסגעהאלפן.
ער איז מסביר בטוב טעם ודעת אז אלעס איז נאר גוט, נישטא קיין שום שלעכטס אויף דער וועלט. גאר פראמינענט פיגורירט דארט א שטיקל תורה פון רבי נחמן אז יסורים זענען נאר 'בדעת' און מיט'ן ריכטיגן פרעספעקטיוו איז נישטא קיין שום יסורים.
בקיצור, ס'איז א ברסלבער ספר, געשריבן אויף זייער א צוגעלאזענער שפראך אז אנשים ונשים 'פשוטים' טרעפן זיך דארט די נשמה. ס'שווער אריינצוגיין אין דעטאלן און מ'קען עס קויפן. ער גיט אויך טעכנישע עצות ווי למשל אז דו האסט נישט קיין זשאב זיץ נישט אגאנצן טאג אינדערהיים.
למעשה רעדט ער צו זייער א ברייטע פלאטפארמע, צו אלע ערליי מענטשן אויף דער וועלט אינעם זעלבן ספר. ער דעקט דביקות, קדושה, ידיעה בחירה, דראגס, געמבלינג, זנות, הוז"ל, אביוז, זיצן אין תפיסה, וכו', אלעס אינעם זעלבן חיבור.
די זעלבע פאר די פרויען, ער רעדט ער פון גרויסע מדריגות, צוזאמען אז מ'זאל גיין צוגעדעקטע האר, איסור נגיעה, חיבה ברבים, וכו', בקיצור א היימיש ווייבל טרעפט דארט זאכן וואס איז איר נישט נוגע, און זי דארף נישט ליינען.
זיינע שלום בית ספרים הייבן זיך מיט א דיסקלעימער, דער מאן טאר נישט ליינען חכמת נשים, און די פרוי בגן השלום. ער לאזט קיינמאל נישט קריטיקירן, אפילו ווען מ'קומט אהיים פסח אויפדערנאכט און די פרוי האלט נישט ביים צושטעלן א סדר. "בלי הערות"! אין מיינע אויגן: אביסל איז ער גערעכט, ווייל ס'טוט ממילא נישט אויף, און אביסל האקט ער אין קאפ, ווייל ווען איך קום אהיים און איך זע ס'איז נישטא קיין סדר נאכט מאך איך א בואו ושלום און איך גיי צו מיינע עלטערן.
ער טענה'ט אז א מענטש דארף מוותר זיין אפילו ווען זיין ווייב ניצט אים אויס די גאנצע געלט, און די עצה פאר אלע פראבלעמען איז, תפלה! אין מיינע אויגן: תפילה איז געוואלדיג, אבער דער וואס קויפט נישט קיין טיקעט קיין אומאן וועט 'נישט' דארט זיין אויף ראש השנה, נישט קיין חילוק וויפיל ער האט געבעטן.
ער איז מסביר אז תאוות המשגל איז אן עונש וואס אדם הראשון איז געשטראפט געווארן נאכ'ן חטא. א מענטש טאר נישט זיין קיין בעל תאוה און מ'קען קיינמאל נישט האבן קיין שלום בית אזוי, אין מיינע אויגן: אויך נישט עפעס אזוי פראקטיש.
ער איז מסביר אז די פרוי איז די שכינה און ווען זי זאגט עפעס איז עס די שכינה וואס רעדט צום מענטש און מ'רופט אים פון הימל. אין מיינע אויגן: קען זיין ס'דא אזא בחינה אין חסדי'שע ספרים, אבער אין פראקטישקייט, איך קען מיין פרוי, גאנץ א פיינע, נישקשה, א בעלת מדות טובות, אבער קלאר נישט די שכינה. און ווען זי שרייט איז עס געווענליך די הארמאנען!
ער שטעלט התבודדות פאר שמירת התורה והמצוות. ער זעט עס ווי יסוד כל התורה כולה. דער וואס האט דאס איז תפלתו נשמעת. דער אויבערשטער טראסט אים, און אידישקייט וועט שוין נאכקומען.
נישט אריינגיין אינעם עצם ענין פון התבודדות און די סיבות עס שולל צו זיין. אבער אזא צוגאנג איז לכאורה נישט אויסגעהאלטן. התבודדות איז אן ענף אין עבדות ה', א מילתא דחסידותא, וכן שמענו בשם רבי מאטל אז אויב איז מען נישט ערליך איז עס גארנישט ווערד.
זיינע ספרים האבן גאנץ נארמאלע הסמות, הרב מאסקאוויטש אדמו"ר ממעליץ, הרב עובדיה יוסף, און זיין רבי הרב ברלנד. די אידישע 'אין אמונה גארטן' האט א הסכמה פון א היימישן רב איך געדענק נישט יעצט ווער.
כ'האב געהאט נאך זאכן אין קאפ אבער איך בין שוין מיד, אז ס'וועט זיין אן אינטערעסע העט מען שרייבן נאך בלי"נ.
שיעור פארגעסן, סוף 'בגן עדן מקדם' האט ער א חיבור פון א יונגערמאן אויף הל' טהרה מיט מבהיל'דיגע בקיאות'דיגע מראה מקומות אויף פארשידענע עניני מאחורי וואס איז ראוי לשבח פאר זיך.
איין זאך גלייך איך נישט דארט, הגם ער איז א פרומער און ערליכער איז ער זייער מקיל בשמיעת קול זמר שלא בימי טהרה.
ליינט און האט הנאה.
רבי שלום ארוש איז א בעל תשובה, א תלמיד פון רבי אליעזר ברלנד, מגדולי משפיעי ברסלב באה"ק.
לויט ווי ער פארציילט, איז ער אנגעקומען צו רבי אליעזר זייענדיג אין דער ארמיי, ווען איין טאג זענען עטליכע פון זיינע חברים גע'הרג'ט געווארן און ער האט זיך געטראפן אין א רעסטאראנט קייען צווישן איין לוי' און די צווייטע. דעמאלט האט ער אנגעהויבן טראכטן וואס איז לעבן? און פארוואס באוויינט מען דאס? וואס איז די גוטסקייט? פארוואס האט עס א שוויות? וכו'.
ער, מיט זיין גירלפרענד זענען דעמאלט אנגעקומען צו ר' אליעזר, און האבן זיך נישט אוועקגערירט פון אים פאר וואכן לאנג.
ער לייגט דאס אראפ מיט שמאלץ אז ס'רינט ממש די פעטנס. איך האב געטראפן זיין ביאגראפיע אין איינע פון זיינע בגן ספרים וואס ער האט מחבר געווען ספעציעל פאר גוים! איך בין דעמאלט געשטאנען פארענט פון שומר שבת און געליינט מיט דורשט ביז די פוס האבן מיר אנגעהויבן וויי טוען.
ער פארציילט אז ער איז געווען א רייכער יונג, פארמאגט אפילו אן אייגענעם קאר וואס איז געווען שפיץ גליק אין די זיבעציגער יארן. קלוג, שיין, הויך, און געלונגען, געלערנט און פראפעסיאנאל, אלע מיידלעך אין קאלעזש האבן געקלעבט צו אים (ער לייגט עס אראפ מיט מוזיק נאטן...) און ס'האט אים קיינמאל געפעלט גארנישט, און דאך האט ער געשפירט פוסט און האט אלעס אפגעלאזט.
איך זאג אייך ס'ווערד די 15 טאלער וואס כ'האב דעמאלט נישט געהאט אויף מיך.
כהיום איז ער א משפיע און פירט א מוסד כ'מיין ס'הייסט חוט של חסד, וועלכע דארף צו זיין סוקסעספול. ער האט א גרויסע כולל פאר יונגעלייט. הגאון הרב יהושע כהן קומט דארט פארלערנען, און אויך איינער פון די בראנזדורפערס, זעט אויס ער באצאלט.
ער רופט זיך 'שר החיוך', דער הער פון שמייכלען, און אויף זיין אפיס הענגט אזא טאוול.
זיין פאפולעריטעט קומט בעיקר ווייל ער איז דער מחבר פון די וועלטס-פאפולערע "בגן" ספרים: בגן האמונה, בגן השלום פאר מענער, חכמת נשים פאר פרויען, בגן העושר פאר בעלי חובות, בגן עדן מקדם פאר חתן כלה, דער פריערדערמאנטער בגן פאר גוים, און נאך ספרים: א פירוש אויף ליקוטי מוהרן" מיט'ן נאמען כתר מלכות (עפעס אזוי), א ספר געבויעט אויף די מעשיות פון רבי נחמן, און נאך.
זיינע בגן ספרים פארקויפן זיך אין די מיליאנען בלי שום גוזמא, און ווערן איבערגעזעצט אויף 6 שפראכן: אידיש, (כ'מיין דורך א לאנדאנער מכון) לשון הקודש, ענגליש, (דורך אליעזר בראדי), פראנצויזיש, ספאניש און רוסיש, אפשר נאך, איך געדענק נישט.
זיינע ספרים זענען ציכטיג געשריבן מיט א לויטערן לייכטע שפראך שווה לכל נפש. ער שרייבט אסאך שיינע זאכן געבויעט אויף רבי נחמן, פיל מיט אמונה חיזוק און בטחון, און בלאזט אריין הויפענס חיזוק פאר מיליאנען אידן. גם אני האט אמאל געהאט א שווער תקופה און ס'האט מיר ארויסגעהאלפן.
ער איז מסביר בטוב טעם ודעת אז אלעס איז נאר גוט, נישטא קיין שום שלעכטס אויף דער וועלט. גאר פראמינענט פיגורירט דארט א שטיקל תורה פון רבי נחמן אז יסורים זענען נאר 'בדעת' און מיט'ן ריכטיגן פרעספעקטיוו איז נישטא קיין שום יסורים.
בקיצור, ס'איז א ברסלבער ספר, געשריבן אויף זייער א צוגעלאזענער שפראך אז אנשים ונשים 'פשוטים' טרעפן זיך דארט די נשמה. ס'שווער אריינצוגיין אין דעטאלן און מ'קען עס קויפן. ער גיט אויך טעכנישע עצות ווי למשל אז דו האסט נישט קיין זשאב זיץ נישט אגאנצן טאג אינדערהיים.
למעשה רעדט ער צו זייער א ברייטע פלאטפארמע, צו אלע ערליי מענטשן אויף דער וועלט אינעם זעלבן ספר. ער דעקט דביקות, קדושה, ידיעה בחירה, דראגס, געמבלינג, זנות, הוז"ל, אביוז, זיצן אין תפיסה, וכו', אלעס אינעם זעלבן חיבור.
די זעלבע פאר די פרויען, ער רעדט ער פון גרויסע מדריגות, צוזאמען אז מ'זאל גיין צוגעדעקטע האר, איסור נגיעה, חיבה ברבים, וכו', בקיצור א היימיש ווייבל טרעפט דארט זאכן וואס איז איר נישט נוגע, און זי דארף נישט ליינען.
זיינע שלום בית ספרים הייבן זיך מיט א דיסקלעימער, דער מאן טאר נישט ליינען חכמת נשים, און די פרוי בגן השלום. ער לאזט קיינמאל נישט קריטיקירן, אפילו ווען מ'קומט אהיים פסח אויפדערנאכט און די פרוי האלט נישט ביים צושטעלן א סדר. "בלי הערות"! אין מיינע אויגן: אביסל איז ער גערעכט, ווייל ס'טוט ממילא נישט אויף, און אביסל האקט ער אין קאפ, ווייל ווען איך קום אהיים און איך זע ס'איז נישטא קיין סדר נאכט מאך איך א בואו ושלום און איך גיי צו מיינע עלטערן.
ער טענה'ט אז א מענטש דארף מוותר זיין אפילו ווען זיין ווייב ניצט אים אויס די גאנצע געלט, און די עצה פאר אלע פראבלעמען איז, תפלה! אין מיינע אויגן: תפילה איז געוואלדיג, אבער דער וואס קויפט נישט קיין טיקעט קיין אומאן וועט 'נישט' דארט זיין אויף ראש השנה, נישט קיין חילוק וויפיל ער האט געבעטן.
ער איז מסביר אז תאוות המשגל איז אן עונש וואס אדם הראשון איז געשטראפט געווארן נאכ'ן חטא. א מענטש טאר נישט זיין קיין בעל תאוה און מ'קען קיינמאל נישט האבן קיין שלום בית אזוי, אין מיינע אויגן: אויך נישט עפעס אזוי פראקטיש.
ער איז מסביר אז די פרוי איז די שכינה און ווען זי זאגט עפעס איז עס די שכינה וואס רעדט צום מענטש און מ'רופט אים פון הימל. אין מיינע אויגן: קען זיין ס'דא אזא בחינה אין חסדי'שע ספרים, אבער אין פראקטישקייט, איך קען מיין פרוי, גאנץ א פיינע, נישקשה, א בעלת מדות טובות, אבער קלאר נישט די שכינה. און ווען זי שרייט איז עס געווענליך די הארמאנען!
ער שטעלט התבודדות פאר שמירת התורה והמצוות. ער זעט עס ווי יסוד כל התורה כולה. דער וואס האט דאס איז תפלתו נשמעת. דער אויבערשטער טראסט אים, און אידישקייט וועט שוין נאכקומען.
נישט אריינגיין אינעם עצם ענין פון התבודדות און די סיבות עס שולל צו זיין. אבער אזא צוגאנג איז לכאורה נישט אויסגעהאלטן. התבודדות איז אן ענף אין עבדות ה', א מילתא דחסידותא, וכן שמענו בשם רבי מאטל אז אויב איז מען נישט ערליך איז עס גארנישט ווערד.
זיינע ספרים האבן גאנץ נארמאלע הסמות, הרב מאסקאוויטש אדמו"ר ממעליץ, הרב עובדיה יוסף, און זיין רבי הרב ברלנד. די אידישע 'אין אמונה גארטן' האט א הסכמה פון א היימישן רב איך געדענק נישט יעצט ווער.
כ'האב געהאט נאך זאכן אין קאפ אבער איך בין שוין מיד, אז ס'וועט זיין אן אינטערעסע העט מען שרייבן נאך בלי"נ.
שיעור פארגעסן, סוף 'בגן עדן מקדם' האט ער א חיבור פון א יונגערמאן אויף הל' טהרה מיט מבהיל'דיגע בקיאות'דיגע מראה מקומות אויף פארשידענע עניני מאחורי וואס איז ראוי לשבח פאר זיך.
איין זאך גלייך איך נישט דארט, הגם ער איז א פרומער און ערליכער איז ער זייער מקיל בשמיעת קול זמר שלא בימי טהרה.
