ד' אמות של אדם קונה לו

[קינות גירושין]

די גמרא זאגט אז מ'האט מתקן געווען אז ד' אמות של אדם קונה לו, ווייל טאמער נישט, ווען צוויי אידען וועלן צוזאמען זעהן א מציאה וועלן ביידע שנעל לויפן צו קענען כאפען די מציאה און מוועט זיך קריגען ווער סהאט עס קודם געכאפט וועט ארויסקומען פון דעם א מחלוקה.

איז מיר שווער, וואס האבען יעצט חז"ל אויפגעטון מיט די תקנה, יעצט וועלן זיי זיך קריגען ווער ס'איז קודם אריינגעקומען אין די ד' אמות, ואדרבה ס'איז אסאך שווערער צו דיטעקטען ווער ס'איז באמת קודם אריין אין די ד' אמות.

די שאלה איז פון וואס רעדט מען דא פון 2 מענטשן וואס ווילן זאגען די אמת אדער פון 2 ליגענערס? אויב רעדסטו פון אמת'דיגע מענטשען איז דאך ענדערש אז מ'זאל עס לאזען ביי די דין תורה, און אויב רעדט מען פון ליגנערס (און מ'וועט גלייבען די עדות וואס האבען גזעהן די מעשה) איז יעצט מיט די תקנה איז נאך שווערער צו מברר זיין די אמת? 

[מאטי]

מ׳רעדט ווען ס׳איז זייער דקות׳דיג און יעדער מיט רעכט טענה׳ט אז ער האט דאס פריער געזען קוק נאך די גמרא אין בבה מציעא אויפן פלאץ

[קינות גירושין]

האלסט טאקע אז איך האב נישט געקוקט אין די גמ, די לעצטע 15 יאר האב איך געפרעגט די קשיא צענדליגע תלמידי חכמים און מאיז קיינמאל נישט ארויסגעקומען מיט א קלארקייט, קיין איינע פון די מפרשים רעדן נישט פון די נקודה

דו ענפערסט נישט גארנישט,
ווייל די זאגסט אז מרעדט פון אמתדיגע מענטשען און יעדער מיינט באמת אז ער האט עס געזעהן קודם מאיז נישט קונה מיט ראיה לויט די תקנה דארף מען זיין אין די ד׳ אמות כדי לקנותו

[קינות גירושין]

איך אפיל צום עולם פליז דאנט איגנאר מי
דעס באדערט מיך שוין יארען לאנג
איך בעט ענק נעמט די מי אין מאכטס מיר קלאר
אז נישט גיי איך צו אייוועלט.......
(איינער דשרעקט זיך?) 

[קינות גירושין]

איך מוז האבען א תירץ אויף מיין קשיא

[איחוד פעלד]

פאלג מאטי, און קוק נאך די גמרא וועסטו פארשטיין. היות אבער די טענה'סט אז די האסט שוין נאך געקוקט לאמיר דיך מסביר זיין.


(38) תלמוד בבלי מסכת בבא מציעא דף י/א
שנה ראה את המציאה ונפל עליה ובא אחר והחזיק בה זה שהחזיק בה זכה בה: גמרא אמר ריש לקיש משום אבא כהן ברדלא ארבע אמות של אדם קונות לו בכל מקום [מאי טעמא] תקינו רבנן דלא אתי לא

ווען איינער זעהט א מציאה אין די גאס, און לייגט ארויף זיין פיס, אדער פאלט ארויף דערויף, איז ער עס נישט קונה, ווייל ער האט נישט געמאכט א קנין, און ממילא טאמער וועט א צווייטער קומען און דאס ארויסשלעפען פין אונטער אים, און עס קונה זיין מיט הגבהה, וועט עס זיין דער צווייטערס.

ממילא וועלען זיי זיך אנהייבען קריגען, איינער וועט טענה'ן עס איז מיינס איך האב עס ערשט געכאפט, דער צווייטער וועט טענה'ן די האסט אבער נישט געמאכט קיין שום קנין. דער ערשטער וועט טענה'ן ביסט א גנב ברשות התורה, און דער צווייטער וועט טענה'ן עס איז נישטא אזא מושג.

בקיצור זיי וועלען האבען א פייט.

האבען די חכמים מתקן געוועהן א גרינגע קנין, פין ד' אמות, אזוי אז מען זאל נישט דארפען זיין קיין טעקניקאלע תלמיד חכם אין די גדרים פין קנין, און מען זאל זיך נישט קריגען.

כלומר, וואס בין איך דיך מסביר? א מחלוקת וואס מען זוכט דא אויסצומיידען איז, ווען דער ערשטער איז עטיקלי גערעכט און דער צווייטער איז הלכה'דיג גערעכט.

[קאווע טרינקער]

מתוקן, ההערה נמחקה.

[קינות גירושין]

די קשיא איז מיר שוין שווער פון די 17 יאר גארנישט מיט קיין פריקין שידוך צוטאן
איחוד, פון וואס רעדט מען דא פון מענטשען וואס קענען הלכות קנינם אדער פון מענטשען וואס קענען נישט נאר פראסטע ע״ה, ועוד רעדסטו פון אמתדיגע מענטשען וואס גייען פונקטלעך פארציילען די מציאת הדברים אדער פון מענטשען וואס וועלן נאכדעם אויף טראכטען נייע מעשיות און זאגען ליגענט???
טראכט איבער וועסטו זען אז די האסט גארנישט אויף געטון מיט די תקנה, וואלסט עס געקענט לאזען ביי די דין תורה
(סאיז גוט אז די ליינסט נאכאמאל איבער מיין ערשטע תגובה) 

[איחוד פעלד]

די גמרא זאגט אז מ'האט מתקן געווען אז ד' אמות של אדם קונה לו, ווייל טאמער נישט, ווען צוויי אידען וועלן צוזאמען זעהן א מציאה וועלן ביידע שנעל לויפן צו קענען כאפען די מציאה און מוועט זיך קריגען ווער סהאט עס קודם געכאפט וועט ארויסקומען פון דעם א מחלוקה.

 

דער חלק מאכסטו אויף אליין, עס שטייט נישט אזוי אין דער גמרא.

והעיקר כמו שאמרתי, אז די וועסט פאלגען אין נאך קוקען וועסטו זעהן אז עס שטייט אז איינער פאלט אויף דעם ארויף, און דער צווייטער שלעפט עס ארויס און מאכט אויף דעם א קנין.

[קינות גירושין]

איחוד, אויב רעדסטו פון מענטשען וואס קענען נישט קיין הלכות קנינים פון ווי וועלן זיי וויסען אז דער וואס האט ערשט אריין גטרעטן אין די ד אמות איז עס קונה? און אויב רעדסטו פון מענטשען וואס קענען יא די הלכות קענסטו עס שוין לאזען ביי די דין תורה?

[איחוד פעלד]

איחוד, אויב רעדסטו פון מענטשען וואס קענען נישט קיין הלכות קנינים פון ווי וועלן זיי וויסען אז דער וואס האט ערשט אריין גטרעטן אין די ד אמות איז עס קונה? און אויב רעדסטו פון מענטשען וואס קענען יא די הלכות קענסטו עס שוין לאזען ביי די דין תורה?

מיינע ווערטער פריער.

ממילא וועלען זיי זיך אנהייבען קריגען, איינער וועט טענה'ן עס איז מיינס איך האב עס ערשט געכאפט, דער צווייטער וועט טענה'ן די האסט אבער נישט געמאכט קיין שום קנין. דער ערשטער וועט טענה'ן ביסט א גנב ברשות התורה, און דער צווייטער וועט טענה'ן עס איז נישטא אזא מושג.

בקיצור זיי וועלען האבען א פייט.

האבען די חכמים מתקן געוועהן א גרינגע קנין, פין ד' אמות, אזוי אז מען זאל נישט דארפען זיין קיין טעקניקאלע תלמיד חכם אין די גדרים פין קנין, און מען זאל זיך נישט קריגען.

כלומר, וואס בין איך דיך מסביר? א מחלוקת וואס מען זוכט דא אויסצומיידען איז, ווען דער ערשטער איז עטיקלי גערעכט און דער צווייטער איז הלכה'דיג גערעכט.

לאחר המעשה איז דער ערשטער מודה ער האט נישט געמאכט קיין קנין המועיל, אבער די מחלוקת בלייבט כאמור. ווייל דער צווייטער טוט א שטיקעל עוולה.

משל למה"ד, אין אר"י איז געוועהן א מעשה אז איינער האט מפקיר געוועהן זיין געלט אין כולל פאר א סיבה (איך געדענק נישט די סיבה, צו ווייל ער האט געוואלט אונטער שרייבען פאר גאווערנמענט אז ער איז ארים וכדומה), איז געגאנגען א חבר הכולל איז האט צוגענומען זיין הוט גמרא וכו', און האט נישט געוואלט צוריק געבען.

[ונבנתה העיר]

דלא ליתי לאינצויי מיינט נישט אז מען וועט זיך קריגן ווער עס האט עס קודם געכאפט, עס מיינט אז זיי וועלן זיך שלאגן אויפן חפץ כדי צו מאכן א קנין דערויף - א מציאה איז מען נישט קונה מיט'ן אנרירן, מען דארף מאכן א קנין בפועל, הגבהה, משיכה וכו'.

האט מען מתקן געווען אז ד' אמות קונות, איז נישט דא אויף וואס זיך צו קריגן, ווער עס קומט אהן קודם ער איז עס קונה, ושלום על ישראל.

[קינות גירושין]

ונבנתה איך האב אויך אזוי גלערנט ווי דיר, מיר איז אבער שווער זיי וועלן זיך יעצט קריגען ווער סאיז אריין קודם און די ד אמות, סאיז זייער שווער צו דיטעקטין ווער סהאט קודם אריין געטרעטן אין די 8 פיס ( מרעדט דאך אז די צוויי זענען געווען גאנץ נאנט) 

[ונבנתה העיר]

די גמרא אין גיטין ע"ח סוף ע"א זאגט אז מען קען יא וויסן.

[מאטי]

קינות איך זע די פארפירסט אזוי קעגן דעם ד אמות של אדם קונה לו. צו ווייסטו אז דער ד׳ אמות של אדם קונה געט א רעכט פארן מאן צו ווארפן א גט צו זיין פרוי בדרך בזיון און ער מוז עס נישט אריינלייגן בדרך כבוד אין איר האנט אריין? שטעל דיך פאר ?? יעצט רעספעקטירסטו שוין אביסל מער דער הלכה?

[קינות גירושין]

האהא פרעג נישט וואס סהאט זיך אפגעטאן ביי מיין גט ממש א באל געים
לצנות און זייט, איך זעה באמת נישט וואס די תקנה פעלט אויס/העלפט לאמער געבן א קוק און די גמ און גיטין

[שמעקעדיג]

קינות פלאג זיך נישט צופיל. אויב קענסטו ממש נישט טרעפן קיין פאסיגן תירוץ, זאג תיקו און קייזער.

[קינות גירושין]

שמעקי איך האב שוין אסאך תלמיד גלערנט און מיין לעבן איך האב שוין אסאך נישט פארשטאנען אין געגאנגען ווייטער
אבער פאר סאם ריזען קען איך דעס נישט אפלאזען סדרייט זיך מיר שוין אין קאפ 15 יאר און קיינער קען מיר דאס נישט ענטפערן (איך האב שוין נאכגעקוקט אין ״אלע״ מפרשים) איך מוז פארשטיין פארוואס אונזער קלוגע חכמים האבען געמאכט א תקנה וואס טוט גארנישט אויף, אדרבה סמאכט נאך שווערער ווייל סאיז זייער שווער צו וויסען ווער סהאט ערשט אריין געטרעטן און די ד אמות,
איך ריפיוז צו זאגען תיקו  

[קינות גירושין]

די גמרא אין גיטין ע"ח סוף ע"א זאגט אז מען קען יא וויסן.

דא האסטו די לשון הגמ׳
גמ' היכי דמי קרוב לה והיכי דמי קרוב לו אמר רב ארבע אמות שלה זהו קרוב לה ארבע אמות שלו זהו קרוב לו היכי דמי מחצה על מחצה אמר ר' שמואל בר רב יצחק כגון שהיו שניהן עומדין בארבע אמות וליחזי הי מינייהו קדים וכי תימא דאתו תרוייהו בהדי הדדי והא אי אפשר לצמצם אלא אמר רב כהנא הכא בח' אמות מצומצמות עסקינן
סך הכל זאגט די גמ אז סאיז נישט מעגלך פאר צוויי מענטשען אריין צו גיין אין די זעלבע רגע און די ד אמות, איך בין מודה צודעם
אבער למעשה וועלן מיר אונז נישט וויסען ווער סאיז אריין קודם (און במקרה אז זיי זענען אמתדיגע מענטשען ווייסען זיי אויך נישט)

[ונבנתה העיר]

קינות, קודם כל פארגעס 'ליגנט' - מען רעדט נישט פון קיין שקרנים.

די גמ' אין גיטין זאגט ולחזי הי מינייהו קדים, דהיינו זאל מען קוקן ווער עס איז קודם אריין אין די ד' אמות, וכי תימא אז זיי זענען געקומען צוזאמען, אי אפשר לצמצם, און מען קען אייביג 'וויסן' ווער עס איז קודם אריין.

שטימט?

[קינות גירושין]

טראכט אריין א מציאות, צוויי מענטשען וואקען צוזאמען, אין פלוצלינג זעהן זיי פונדערווייטענס א גאלדענע רענדל ליגען אויף דער ערד, וועלן זיי ביידע שנעל לויפען און טרייען צו כאפען די זאך און וועלן קונה זיין, און פלוצלינג ווען מוועט אנקומען צו פונקטלעך 8 פוס וועט איינער בלייבען שטיין, בומס, די האסט ערשט אריין געוואקט און די האסט עס קונה געווען ...איט דאזענט מעיק סענס אז מרעדט פון אזא מציאות דוקא
אויב רעדסטו יא פון אזאלכע גראדע מענטשען קענסט עס לאזען ביי די דין תורה און סוועט שוין נישט זיין קיין מחלוקה 

[ונבנתה העיר]

איך כאפ נישט פונקטליך וואס דו מיינסט מיט דעם אז זיי שטעלן זיך אפ, זיי דארפן זיך נישט אפשטעלן, פון די גמ' גיטין זעה איך אז ווען צוויי מענטשן שטייען שוין אין די זעלבע ד"א ווייסן זיי ווער עס איז אנגעקומען קודם און ממילא זענען די ד"א זיינע.

[יידל]

קינות אפשר איז די מעשה ווען די אבידה איז געווען אין די ד' אמות פון ראובן בעפאר ער האט עס באמערקט. פלוצים זעט ער שמעון לויפט אים אנטקעגן און ער כאפט זיך אז שמעון לויפט כאפן דעם אבידה. שנעל גיט ער זיך א בייג אראפ כאפן דעם אבידה און אין די זעלבע רגע כאפט עס שמעון אויך. שמעון טענה'ט אז ער האט עס קודם באמערקט, ראובן טענה'ט אז ער האט עס קודם געכאפט. און אזוי שלאגן זיי זיך ביז די חכמים האבן גע'פסק'נט: ד' אמות של אדם קונות לו. ס'איז ראובן'ס.