[justify]חלק ב'
אין די לעצטע פאר טעג האב איך געהאט א זייער בא'טעמ'טע שמועס אין אישי מיט ידידינו [tag]הקטן[/tag] נ"י איבער די נושא פון ידיעה ובחירה וואס לפי ראות עיני באלאנגט עס אויך אין די חלק הפראקטישקייט פון דער נושא. ברשותו וועל איך דא ציטירן און paraphrase'ן די שמועס און מיר וועלן לאזן אנדערע זיך משתתף זיין אין די המשך השמועס.
אונזער שמועס האט זיך בעצם אנגעהויבן פאר אפאר וואכן צוריק אין
דער אשכל, איך האב דעמאלטס געמאכט אן innocent קאמענט, אן טראכטן וואס איך שרייב. הקטן האט געבעטן פאר מקורות וועלכער איך האב בעצם נאך אלץ נישט געקענט ריכטיג פארשאפן, אבער דאך איז די שמועס גאר אינטערעסאנט. איך וועל ציטירן די שמועס כסדרן, פון יענע אשכל און אלעס וואס מיר האבן גערעדט אין אישי. וזה החלי:
איחוד פעלד האט געשריבן:אגב, איז דער ענין פין בחירה עפ"י חסידות גאר אנדערש, דהיינו, אז לאחר החטא שטעלט זיך אויס אז דער מענטש האט נישט געהאט קיין בחירה, נאר דער אויבערשטער האט אזוי גוואלט, און דער עונש איז פארוואס ער האט נישט מתפלל געוועהן גענוג אז פין הימל זאל מען אים נישט מכשיל זיין. אזעלכע יסודות האט מען געסטריפט פין היינטיגע חסידות ווייל עס איז דברים שאין הדעת סובלתן, און מען קען דאס נישט אינקאפארעיטען מיט "נארמאלע" מחשבות און הילוך החיים.
הקטן האט געשריבן:וואו און אלט חסידות שטייט דאס, (ר' צדוק זאגט דאס נישט.) אין ניי חסידות האב איך דאס שוין געזען
הוגה האט געשריבן:כ'ווייס נישט פון וואו איחוד האט עס גענומען, אבער ספרי מוהר''ן ומוהרנ''ת מברסלב שטייט עס אסאך מאל ממש כמעט ווארט ביי ווארט כלשונו. אבער לאמיר פארגעסן פאר איין מינוט די מקורות. דו האלטסט אז די באשעפער ווייסט בעצם נישט?
הקטן האט געשריבן:אויב מעגליך, ברענג פליז איין שטיקעל וואס זאגט דאס אזוי ווי איחוד האט דאס געשריבן. (אותיות מחכימות) פליז נישט פין קיין new age חסידות ווי בגן האמונה.
הקטן האט מיר נאכאמאל אנגעפרעגט אין אישי דערוועגן, דא האט איר די תוכן השמועסן ביז יעצט.
הקטן האט געשריבן:דאס איז וואס איך האב אמאל געשריבן בקיצור אין אן אנדערע אשכול:
דאס איז אויך די עבודת התשובה במשנת ר'' צדוק, צו ארבעטן אויף זיך צי צי קימען צי לעבן מיט ידיעה! (אזא המתקת הדינים בשורשם) א איד וואס לעבט מיט ידיעה דער ווערט נישט באליידיקט ווען א צווייטער זאגט עם א קרים ווארט ווייל ער ווייסט אז ה' אמר לו קלל וכד'. ציציקימען צי די מדרגה איז אסך הארוואניע. ודלא כהטועים (תלמידי קלוגער, בגן אמונה ועוד) אין לערנען אריין און ר' צדוק אזא voodoo תשובה ווי זיך פארגלייזען די אויגן אין זאגן אהה נאכן חט האלט איך פין ידיעה. חט קען נאר קימען ווען איינער לעבט דעם שקר פין א יש און אני ואפסי, אין א וועלט פין בחירה. בקיצור אוודא איז דא א מקום וואס דארט איז נישט שייך קיין חט, אין סאיז געווען א ידיעה קדימה (ווי ר' צדוק זאגט איז דאס אין יענע דרגא גאר רצון ה'). ס'איז פשוט אזוי מכח השתלשלות העולמות און דאס איז קודם הצמצום און די עבודה פין א איד איז זיך אויפהייבן ביז דארט אין טאקע לעבען דעם אין עוד מלבדו. ווען ער לעבט דאס איז קלאר אז זדונות נעשים לו כזכויות.
נאך שטייט אין ספרים אז ווען א מענטש פאלט אריין אין חט פילט ער מריחק פין ה' און דאס נעמט זיך אויך פינעם זעלבן טעות אז ס'איז דא ח"ו שתי רשיות, ביז דערווייל אין א געוויסע בחינה איז ער קיינמאל נישט געווען מרוחוק - און די ארבעט יעצט איז זיך צו קאנעקטען אין לעבן אין יענע בחינה
וואלט ער ווען געלעבט "אין עוד מלבדו" וואלט ער צו קיין חט קיינמאל נישט געקימען. דאס שטייט אין ספרי חסידות לרוב.
הוגה האט געשריבן:איך פארשטיי נישט פונקטלעך וואס באדערט אייך מיט דער קודם החטא אחר החטא תירוץ? בכלל דארפט איר וויסן אז עני תירוץ אויף די ידיעה בחירה קשיא will only go so far, עס איז נישט דא קיין ענדגילטיגע ענטפער דערויף. ווייל פארשטיין ידיעה ובחירה מיינט קענען די באשעפער, און אויף דעם שטייט דאך ולא ישיגוהו.
הקטן האט געשריבן:אויב מעגליך א מ"מ.
איך האב נישט קיין פראבלעם מיט ידיעה ובחירה, פער סעי, איך פארשטיי דאס זענען צויי סארט הנהגות, און ביידע זענען אייביג דא. (וויאזוי? אויף דעם שטייט ולא ישיגוהו). איך זיך פשוט א מקור אז קודם החט דארף איךלעבן מיט בחירהאון אחר החט מיט ידיעה. (איי וועסטו פרעגן וואס דען? וועלן מיר נאכדעם רעדען.)
מיין פוינט איז
1) זאגן ידיעה איז נישט די זעלבע ווי לעבען ידיעה
2) לעבען ידיעה איז ריכטיגע תשיבה לויט ספרי חסידות..אין דאס איז בכלל נישט אזוי גרינג ווען א מעטשעס געדאנקענ-גאנג איז כוחי ועוצם ידי
3) לעבן ידיעה העלפט נישט קימען לידי חט - עיין תומר דבורה.
הוגה האט געשריבן:בעצם האב איך א מקור פון ספרי ר' צדוק:
הקטן האט געשריבן:א איד וואס לעבט מיט ידיעה דער ווערט נישט באליידיקט ווען א צווייטער זאגט עם א קרים ווארט ווייל ער ווייסט אז ה' אמר לו קלל וכד'. [/b]
דא שרייבט איר דאך קלאר אז די מקלל האט בעצם נישט געהאט קיין בחירה, כי ה' אמר לו קלל. דאס איז דאך וואס הרב ארוש זאגט צענדליגע מאל אין בגן האמונה.
(אגב, די חסידישע וועלט האט זיך משום איזה סיבה גענומען צו די ביינער פון הרב קלוגער והרב ארוש. בעצם אלעס וואס זיי זאגען קען מען הערן פון אלע גדולי משפיעי ברסלב, ובתוכם רי''מ שעכטער, הרב בערלאנד, מוהרא''ש, הרב קעניג, הרב ליבערמאנש, ועוד. מען האט זיך סתם גענומען צו זייערע ביינער על לא דבר.)
בנוגע ספרי רבי צדוק, איך בין נישט באהאווענט אין די פוילישע ספרי חסידות בכלל (כאטש איך וואלט שטארק געוואלט יא קענען די ספרים) אבער איך בין זיכער אז אין די ספרי רבי צדוק שטייט דאס אויך, ווייל דאס איז די אמת.
איבערקוקנדיג יעצט דיינע ווערטער זעה איך אז ס'קען זיין אז דו האסט אן אנדערע פארשטאנד אין די קודם ואחר החטא פרינציפעל ווי איך. וועלן מיר טון אזוי: איך וועל נאכקוקען פאר א מקור, און איך וועל ערקלערן וואס עס מיינט, און דו וועסט ענטפערן מיין קושיא:
הוגה האט געשריבן:אבער לאמיר פארגעסן פאר איין מינוט די מקורות. דו האלטסט אז די באשעפער ווייסט בעצם נישט?
הוגה האט געשריבן:א גוטן,
איך האב דעם שבת ארויסגענועמן ספרים (וואס איך האב ליידער שוין נישט גענוצט פאר א לאנגע צייט) און געזוכט א קלארע מקור. למעשה האב איך דערווייל נישט געראפן א מקור ווי עס שטייט קלאר אזוי מיט די ווערטער פון 'קודם החטא ולאחר החטא'. איך האב געמיינט אז איך האב עס געזעהן אין שיחות הר"ן און ליקוטי מוהר"ן. איך האב נאכגעקוקט די שטיקלעך וואס איך האב געלערנט אין די לעצטערע צייטן. כאטש אפילו עס איז משמע אז ער האלט אזוי ווי איך פארשטיי, דאך האב איך נישט געטראפן אזוי שטיין קלאר.
נאך איין פלאץ וואו עס קען זיין איז אין ליקוטי הלכות פון רבי נתן. איך האב פאר א יאר צייט געלערנט א יעדע וואך (כמעט) די חומש ליקוטי הלכות, דאס איז א חומש וואו זיי ברענגן אראפ אלע שטיקלעך ליקוטי הלכות וואס זענען נוגע פאר יענע וואכעדיגע פרשה. יעצט גיי הייב אן אדורך זוכן גאנץ חמשה חומשי תורה.
איך האב לעמשה געקוקט אין די מפתח פון צדקת הצדיק און דארט ווערט צוגעצייכנט א שטיקל פון מאמר ד' אויף שבת. אבער היות דו שרייבסט עטליכע מאל אז רבי צדוק זאגט דאס נישט, דאן שטעל איך מיך פאר אז ווען מען לערנט יענע "גאנצע" שטיקל פארשטייט מען גאר אנדערש. אדרבא, ביטע ערקלער מיך וואס רבי צדוק זאגט אין יענע שטיקל, בפשטות איז משמע אז דאס זאגט ער.
לענינינו, דאס איז כולי עלמא מודה אז די באשעפער ווייסט פונקטלעך א יעדע זאך וואס א יעדע נברא גייט טון. און אויב גיי איך נישט ביישטיין א נסיון ווייסט דאס די באשעפער, און מיט דעם אלעם האט ער מיך באשאפן, און ער האט אויך באשאפן דער זמן ומצב הנסיון, מוז זיין אז ס'דא אין דעם א תכלית. איינער וואס האלט נישט אזוי איז ער א שוטה און מעגליך אן אפיקורס.
אויך ווייסט א יעדער איינער אז די אייבישטער האט געזאגט ובחרת בחיים, און אויב ער האט אזוי געזאגט איז מוכרח אז מיר האבן א בחירה. יעצט איז נאר די שאלה ווי אזוי עס שטומט. ווי אזוי דו וועסט נאר פרובירן צו ענטפערן וועסטו קיינמאל נישט קומען צו אן ענדגילטיגע צופרידן-שטעלענדע ענטפער, און דא קומט אריין אמונה פשוטה כמובן. (ולכאורה זו הסיבה שאמרו צדיקים הקדמונים שלא לעסוק בענינים אלו.)
אויב אבער האלט איך יעצט פאר א נסיון, זאל איך טראכטן אז עס ליגט בידי צו בוחר זיין די נסיון, אדער זאל איך ענדערש טראכטן אז די באשעפער ווייסט און האט שוין באשטימט אויב איך גיי עומד בנסיון זיין אדער נישט? אודאי מוז איך טראכטן און געדענקן אז איך קען בוחר זיין, עס איז בידי צו ביישטיין אדער נישט ביישטיין. (איי, עס איז לכאורה כפירה צו זאגן אז איך קען בוחר זיין? די תי' איז אז ווען די אייבישטער הייסט ובחרת בחיים איז עס נישט קיין כפירה.) און ער מוז געדענקן אז אלע סתירות און קושיות וועט מען פארענטפערן מארגן אדער שפעטער. דאס איז עפעס וואס ווערט מערערע מאל דערמאנט אין ליקוטי מוהר"ן און אין שיחות הר"ן און אויב דארפסטו מקורות אויף דעם קען איך דיר שוקן.
איך זעה אז עפעס באדערט דיר מיט דער מהלך, און איך קען נישט פארשטיין וואס, אולי יואיל בטיבו להאיר עיני?
יישר כח למפרע,
הוגה
הקטן האט געשריבן:איך בין מודה צו א יעדעס ווארט וואס די שרייבסט, זיכער איז דא בחירה און אוודאי איז דא ידיעה אין ביידע זענען יסודת אין אמונה. איך וויל קודם שרייבן וואס (איך מיין) אטענטיש ספרי חסידות זאגן נישט און נאכדעם שרייבן וואס זיי זאגן יא.
הקדמה:
לויט תורת משה איז א מענטש responsible פאר זיינע מעשים, סיי פארן חט און סיי נאכן חט, נאר וועגן דעם איז שייך כפרה, תשובה, שכר ועונש וכו'. (הגם גאט ווייסט קודם החט אויך.) די בעל שם האט נישט געטוישט תורת משה. מיין פראבלעם איז נישט מיט דיין צוגאנג פין קודם החט, מיין פראבלען איז מיט די טויש פין צוגאנג לאחר החט, on a practical basis (איידער איך גיי צו מקורת) מאכט דאס נישט צופיל סענס צו זאגן פאר איינעם זינדיג נישט, אין אויב די זינדיגסט יא ביסטו fully responsible און בו בעת ווייסט ער אז אפאר מינוט וועט שוין זיין אחר החט אין דאן וועט ער קענען בלעמען ג-ט אליין.
(זאגן אז בחירה איז נאר אויף תפילה סאלוועט נישט גארנישט, און מאכט פשוט גרינגער פארן בעל דבר, אויב האב איך בחירה מתפלל צי זיין פארוואס זאל איך נישט אויך האבען בחירה אויף אנדערע חלקים אין מיין לעבען אין מחשבה, דיבור און מעשה?)
טייל new age ספרים און רעדנערס וועלן נעמען bumper sticker sound bites און לויפן דערמיט. אבער דאס איז ארויסגענומען פין קאנטעקס און שטימט איגאנצען נישט מיט אנדערע שטיקלעך וואס דער זעלבע מחבר (רבי נחמן אדער ר' צדוק) זאגן.
איך וועל זיך בעיקר באציען צו ר' צדוק ווייל דאס האב איך מער געלערנט,
דא איז א שטיקל פין ר' צדוק:
תשובה היינו שמשיב אותו דבר אל הש”י רוצה לומר שמכיר שהכל פועל הש”י וכוחו אפילו המחשבה טרם נוצרה בלבו של אדם… נמצא הש”י נתן לו כח גם בהעבירה ועל ידי זה
אחר התשובה הגמורה הוא
זוכהשזדונות נעשין זכיות כי גם זה היה רצון הש"י.
וואס מיינט ער מיט אחר התשובה הגמורה? וואס מיינט הוא זוכה?
דא איז נאך א שטיקעל וואס ער איז דאס אביסעל מסביר:
עיקר התשובה הוא עד
שיאיר ה' עיניו שיהיו זדונות כזכיות, רוצה לומר שיכיר ויבין שכל מה שחטא היה
גם כן ברצון השם יתברך וכטעם ידיעה ובחירה, כמו שפירש האריז"ל בסוף ספר ארבע מאות שקל כסף,
ששניהם אמת כל אחד במקום בפני עצמו, במקום הבחירה שם אין מקום לידיעה, ובמקום הידיעה שם אין מקום באמת לבחירה. וכשמשיג לאור זה העצום, אז שבו כל זדונותיו בלתי יוצאים מעומק ידיעת הש"י והוא ודעתו ורצונו הכל אחד, ומאחר שהש"י רצה כן הרי הכל זכויות, וזוכה לכפרה גמורה שביום הכיפורים.
זעה די ווערטער, וכשמשיג לאור זה העצום, ער רעדט בכלל נישט פון קיין זמן נאר פוןין מקום - א איד דארף גלייבן ביידע
אייביג.
גם כן ברצון השם יתברך -
אויךרצון השם! און אויך דיין בחירה.
(עס איז דא נאך עפעס וואס ר' צדוק זאגט און דאס איז אז ס'דא אמאל וואס א מענטש האט באמת נישט קיין בחירה, וועמער לאזען פאר א צווייט מאל.)
איך בין נישט זיכער מיט וואס איך שרייב יעצט אבער איך מיין אז ר' נחמן קומט פון אביסל אן אנדערע ענגל ווי ר' צדוק ר' צדוק איז מער קאנסערנט מיט די מציאות הדברים און ר' נחמן מער מיט נישט אריינפאלן אין יאוש .
הוגה האט געשריבן:איך האב לעמשה געקוקט אין די מפתח פון צדקת הצדיק און דארט ווערט צוגעצייכנט א שטיקל פון מאמר ד' אויף שבת.
איך האב נישט געטראפן אזא מאמר, ר' צדוק זאגט די זעלבע געדאנק זייער אסאך מאל
הוגה האט געשריבן:לענינינו, דאס איז כולי עלמא מודה אז די באשעפער ווייסט פונקטלעך א יעדע זאך וואס א יעדע נברא גייט טון. און אויב גיי איך נישט ביישטיין א נסיון ווייסט דאס די באשעפער, און מיט דעם אלעם האט ער מיך באשאפן, און ער האט אויך באשאפן דער זמן ומצב הנסיון, מוז זיין אז ס'דא אין דעם א תכלית. איינער וואס האלט נישט אזוי איז ער א שוטה און מעגליך אן אפיקורס.
קלאר אזוי - און די תכלית איז אז א איד זאל בוחר זיין אויף די פינסטערע וועלט, ווי סדא בחירה, צו טון דעם רצון השם, די אייבישטער האט געזאגט ובחרת בחיים, און אויב ער האט אזוי געזאגט איז מוכרח אז מיר האבן א בחירה, אין דארך דעם איז דער איד מגביר די צד הטוב וכו' עיין ספרי רמח"ל. איי וואו אזוי איז שייך בחירה אויב די באשעפער ווייסט? אויף דעם האסטו שוין געשריבן:
הוגה האט געשריבן:ווי אזוי דו וועסט נאר פרובירן צו ענטפערן וועסטו קיינמאל נישט קומען צו אן ענדגילטיגע צופרידן-שטעלענדע ענטפער, און דא קומט אריין אמונה פשוטה כמובן. (ולכאורה זו הסיבה שאמרו צדיקים הקדמונים שלא לעסוק בענינים אלו.)
הוגה האט געשריבן:אויב אבער האלט איך יעצט פאר א נסיון, זאל איך טראכטן אז עס ליגט בידי צו בוחר זיין די נסיון, אדער זאל איך ענדערש טראכטן אז די באשעפער ווייסט און האט שוין באשטימט אויב איך גיי עומד בנסיון זיין אדער נישט? אודאי מוז איך טראכטן און געדענקן אז ער קען בוחר זיין, עס איז בידי צו ביישטיין אדער נישט ביישטיין.
ס'איז דא איין אמת! וואס איז כפירה פארן נסיון איז אויך כפירה נאכן נסיון.
הוגה האט געשריבן:עס איז לכאורה כפירה צו זאגן אז איך קען בוחר זיין?
פארוואס איז דאס כפירה? ווייל אונזער קליינע קאפ פארשטייט נישט וויאזוי דאס גייט ציזאמען מיט ידיעה? אז די אייבישטער הייסט ובחרת בחיים און ס'דא שכר ועונש ווייס איך אז איך האב בחירה כאטש איך פארשטיי נישט.
הוגה האט געשריבן:דאס איז עפעס וואס ווערט מערערע מאל דערמאנט אין ליקוטי מוהר"ן און אין שיחות הר"ן און אויב דארפסטו מקורות אויף דעם קען איך דיר שוקן.
פליז!!!
הוגה האט געשריבן:איך זעה אז עפעס באדערט דיר מיט דער מהלך, און איך קען נישט פארשטיין וואס, אולי יואיל בטיבו להאיר עיני?
ווי געשריבען איך האב דאס נישט געזען אין קיין איין אטענטיש ספר אין איך האלט אז דאס גרעניציט זיך מיט כפירה נאכן חט און ווארפט אראפ די responsibility פונעם מענטש און העלפט נישט עומד זיין קיין נסיון, אפשר פארקערט.
איך ברענג דא נאך א שטיקל פין ר' צדוק אויף תשובה איך בין זיכער אז ענליך שטייט פין ר' נחמן:
העגמת נפש שיש לאדם על עבירות שעשה, הם ממש יסורי גיהנם על אותה עבירה. ולכן אמרו בסוף פרק קמא דברכות (יב ע"ב) דהמתבייש בה (בעבירה) מוחלין לו, כי כבר סבל עונש גיהנם. ומי שזוכה מן השמים מזכירין לו בכל עת עבירות שעשה, ומתמרמר עליהם עד שסובל שיעור גיהנם המגיע לו על זה בעולם הזה, וזהו הפרעון מן העבירות שנפרעים מן הצדיקים בעולם הזה.
היינט האב איך בהשגה פרטית אריינגעבאמפעט אין א שטיקל שיחות הר"ן קב':
אבל איש כשר מאחר שמאמין בהאמת, ועקר תקותו הוא לעולם הבא, על כן חייו טובים מאד. כי כל מה שעובר עליו הוא מאמין שהכל לטובה כדי להזכירו שישוב מעוונותיו או בשביל כפרה על עוונותיו כדי שיזכה לחיי עולם הבא לטוב הנצחי וכיוצא בזה. ואפלו היסורין שיש לאיש כשר מחמת הצער של החרטה כשנזדמן לו איזה פגם או איזה עברה חס ושלום אפלו אם חס ושלום עבר עברה ממש רחמנא לצלן, אחר כך כשזוכה להתחרט עליו אף על פי שיש לו צער גדול מאד ויסורים גדולים על שבא לידי מכשול או לידי עברה רחמנא לצלן.
אויב נאכן חט איז דער מענטש מער נישט ריספאנסעבל - און ער קען easy בלעמען גאט ווי איז בכלל שייך חרטה. איז נישט חרטה כפירה?
שמעתי שפעם אחת אמר רבנו זכרונו לברכה להרב יודיל חתן הרב ליבל מטראסטינץ שהיה מקורב [לפני התקרבותו לרבי נחמן] להרב הצדיק הרב פינחס מקוריץ: הגידו לי דבר מהרב הצדיק הרב פינחס מקוריץ זכרונו לברכה. אמר לו: כך אמר הרב פינחס הנ"ל, מדוע אנו אומרים אשמנו בגדנו גזלנו. לשון רבים, הלא צריכים לומר אשמתי וכו'? אלא, אנו אומרים כביכול בלשון טענה להשם יתברך אשמנו. שאם לא שנתת לנו כח ורשות לא היינו יכולין לחטא! אמר רבנו זכרונו לברכה, אני גם כן מפרש כך. ויגש אליו יהודה, כאשר איש ישראל נגש להשם יתברך לבקש מחילה על עוונותיו, ויאמר בי אדני. רצונו לומר כחך בי אם היית נוטל את הכח שלך ממני, לא הייתי יכול לחטא. וידמה האדם בנפשו שהוא פוטר את עצמו בטענה זו, על-זה הוא אומר, ידבר נא עבדך דבר באזני אדני, הנני מדבר דברי [=טוען טענתי זו] על מנת שתבוא תפלתי באזנך, אבל אל יחר אפך בעבדך, כי ידעתי אשר אני החייב.
(חיי מוהר"ן, תר"י)
איך זעה אז דו האסט נישט גוט פארשטאנען וואס איך זאג וועל איך אביסל מער מאריך זיין. איך האב א פילינג אז נאך אלעם האלטן מיר ביידע די זעלבע, ס''ה זענען מיר (אפשר) מחולק אין די ווערטער.
צוויי הקדמות:
1)איך וויל חוזר ושונה זיין אז בעצם קען א ילוד אשה נישט פארשטיין ווי אזוי ידיעה ובחירה קענען ארבייטן צוזאמען. און פארדעם שרייבן אלע ספרים (ובתוכם, ר' צדוק און ר' נחמן) אז מען זאל נישט עוסק זיין בענין זה. מיט דעם אלעם וועסטו טרעפן אלע ספרים רעדן יא דערוועגן (ובתוכם ר' צדוק ור' נחמן) לכאורה פאר צוויי סיבות. איינס, ווייל אז מענטשן טראכטן און פרעגן די קושיות דאן וואס פאר א זין האט עס נישט צו רעדן דערפון. צווייטנס, די ספרים רעדן בעיקר פון די 'פראקטישע' חלק, און נישט פון די אינטעלעקטואלע חלק, אזוי ווי איך וועל שפעטער ערקלערן.
2) איך האב כמה פעמים געשריבן אז ווען מען וויל דערגיין א נושא באמת, דארף מען אדורך טון די צדדים אן קיין נעמען און מקורות, ווייל איין מאל ס'דא א נאמען איז דא א סיבה ונטייה נישט אנצונעמען די שיטה/סברא. נאך אלעם, אויב איז עפעס אמת, איז עס אמת סיי אויב איך זאג עס, סיי אויב ר' נחמן זאגט עס און סיי אויב ר' שלום ארוש זאגט עס. ממילא וועל איך קודם קלארשטעלן די ענין מצד עצמי, אזוי ווי איך זעה עס. און די מקורות וועל איך לאזן צום סוף. ובקשתי אחת אז איר זאלט טון די זעלבע, קודם זאלט איר מגיב זיין אויף די עצם ענין לכשעצמו, שטימט עס יא אדער נישט, און דערנאך די מקורות.
מיר האבן שוין דן געווען אז איינער וואס האלט אז די באשעפער איז נישט זיכער אויב ער וועט עומד בנסיון זיין אדער נישט, איז מעגליך א כופר און זיכער א שוטה. איינער וואס האלט אז בעצם איז שוין אפגעמאכט אויב ער וועט עומד בנסיון זיין אדער נישט, און ממילא ליגט עס באמת בכלל נישט בידו, דער איז א כופר בה' ובתורתו וואס זאגט 'ובחרת'.
די אמת איז ביידע, סיי די מענטש האט די בחירה, און סיי די באשעפער ווייסט וואס ער גייט טון צום סוף. און ביידע שטימען ווייל ביים באשעפער פארנעמט נישט קיין מקום וזמן כידוע. מיט אונזער שכל קענען מיר נישט פארשטיין ווי אזוי דאס ארבייט, אבער מיר גלייבן אז עס איז שייך צו ארבייטן אן קיין טריקס, די בחירה איז עכט און די ידיעה איז עכט. דאס איז שייך אלעמאל, קודם החטא און אחר החטא און באמצע החטא.
יעצט, פראקטיש גערעדט אויב די מענטש האלט יעצט פאר א מעשה, ער איז במצב נסיון, זאל ער דעמאלטס נאר טראכטן אז ער האט א בחירה, נישט ווייל עס איז נישט דא קיין ידיעה דעמאלטס, אוודאי ווייסט די באשעפער וואס ער גייט למעשה טון, נאר ווייל דאס טראכטן פון ידיעה דעמאלטס קען אים צוברענגן צו קלות. ער וועט טראכטן אז וואס האב איך בוחר צו זיין אז ס'סייווי שוין פארשריבן אויב איך וועל עומד בנסיון זיין צו נישט. אשר על כן זענען מיר אים מייעץ מיט אן עצה טובה, אז דעמאלטס זאל ער נאר טראכטן פון בחירה.
נאכן מעשה זאל ער אבער טראכטן נאר פון ידיעה. נישט ווייל דעמאלטס ווערט נתברר אז ס'נאר געווען ידיעה און נישט בחירה, עס איז ווייטער דא ביידע. אבער אויב וועט ער יעצט טראכטן פון בחירה וועט ער ווערן בעצבות אז ער איז אדורך געפאלן און ער האט נישט בוחר געווען בטוב. פארדעם זאגן מיר אים יעצט טראכט נאר פון ידיעה, אלעס איז געווען באשערט און פארשריבן פון פאראויס, און פונקט ווי ביי גשמיות ווייסן מיר אז מאתו לא תצא רעות אזוי איז אויך ביי רוחניות, דיין דורכפאל האט געהאט א סיבה ותכלית. טראכט נישט יעצט פון בחירה.
דאס מיינט כאן קודם החטא וכאן לאחר החטא. נישט אז די מציאות טוישט זיך, בכלל נישט! נאר די מהלך המחשבה דארף זיין אנדערש לאחר החטא.
פארשטייט זיך אז דער מוז האלטן די בחירה קארטל אין די האנט פאר די נעקסטע נסיון הממשמש ובא.
איי וועסטו פרעגן, ווען וועט ער תשובה טון? אויב טראכט ער לאחר החטא נאר פון ידיעה און נישט בחירה וועט ער דאך נישט תשובה טון, ווייל ער וועט דאך נישט האבן קיין חרטה. די ענטפער איז אז ער מוז מאכן זמנים מיוחדים לתשובה, תשובה איז דאך א מצוה פונקט ווי אלע אנדערע מצוות. אבער יעצט זאל ער נישט תשובה טון ווייל עס וועט זיין יצא שכרה בהפסידה. עס איז קלאר אז די באשעפער וויל נישט אז ער זאל תשובה טון יעצט, ווייל דאס וועט אים נאר צו ברענגן צו עצבות און נאך חטאים, כידוע. ענדערש זאל ער זיך יעצט מחזק זיין מיט די ידיעה קארטל און ער וועט שוין שפעטער תשובה טון. (ואם אתה רוצה אני יכול להרחיב בנקודה זו יותר.)
בקיצור לסיכום דברים, אלעמאל איז דא ידיעה ובחירה, זיי ארבייטן האנט ביי האנט און עס שטימען ביידע. בנוגע עס נוצען אלץ א tool פאר עבודת השם, זאל ער קודם החטא נוצן די די הבנת הבחירה און לאחר החטא זאל ער נוצן די הבנת הידיעה, (דאס איז באותו סגנון פון די באקאנטע חסיד'ישע ווארט אויף והסר שטן מלפנינו ומאחרינו) אבער 'פאקטיש' טוישט זיך גארנישט נאר 'פראקטיש', און ער מוז נאך תשובה טון.
אלעס איז קלאר ביז דא? עפעס שטימט נישט? מיר זעהט דאס אויס ווי דברים פשוטים והגיונים מאוד. איך דארף נישט קיין שום נעמען ומקורות מיר צו ווייזן אז דאס איז די דרך האמת.
דאס מיינט ביי מיר "ידיעה ובחירה" פראקטיש גערעדט.
למעשה דאס ממש זאגט ר' שלום ארוש. איך געדענק זעהן כדברים האלה אדער אין ליקוטי מוהר''ן אדער אין ליקוטי הלכות, אבער יעצט קען איך עס נישט טרעפן. די אינספערעישאן פאר די יסודות ונקודות קומען זיכער מתורת ברסלב. איך וועל דא אבער באהעפטן א שטיקל פרי צדיק וואו ער זאגט ענליכע ווערטער כאטש נישט ממש דאס, איך מיין אבער אז כוונתו איז די געדאנק וואס איך האב אויבן געשריבן.
(דאס וואס איחוד פעלד שרייבט אז די שכר ועונש באקומט מען אויף די תפלה, איני יודע פון וואו ער נעמט עס, ולא הסכמתי לראיון זה בכלל.)
נ. ב. דאס וואס איך האב געשריבן אז איך קען ברענגן מערערע מ''מ ווי ר' נחמן שרייבט איבער די הבנת הבחירה, איר קענט בעצם אליינס קוקן אין די מפתחות פון ליקוטי מוהר''ן און (די נייע) שיחות הר''ן.[/justify]
.
ווייל קיין גרויסע צדיק בין איך זיכער נישט. 