פארוואס זענען מיר אזוי ציניש?

[יאיר]

החכם הכולל @יידל האט לעצטנס פעסטגעשטעלט אין א וויסנשאפטליכע שטודיע וואס ער האט דורכגעפירט אז עס זענען פארהאן חשוב'ע אידן וואס האלטן זיך אפ פון שרייבן אויף קאווע שטיבל בלויז צוליב דעם וואס זיי האבן מורא פון די גייסט פון ציניזם (אכטונג, נטורי קרתא עסקן, נישט ציוניזם) וואס הערשט דא. (ע"כ דבריו, מכאן ואילך דברי המפרש) דהיינו, ער וועט זיך אפמוטשען און דורכטראכטן א רעיון וואס עס ליגט אים שוין אין קאפ לאנגע יארן און ער האט זיך קיינמאל נישט געוואגט צו זאגן הויך, ענדליך איין צופרי שטייט ער אויף פארטאגס, ער מאכט זיך א קאווע און ער קומט אויף קאווע שטיבל וואו אפיציעל קען מען דא זאגן וואס מען וויל און ווי אזוי מען וויל. ער ספענדט א שעה צוויי פארמולירן דעם געדאנק און עס אראפשרייבן מיט יגיעה, און דאן מיט ציטערדיגע הענט דרוקט ער דעם שיק קנעפל. א מינוט שפעטער קומט ער שוין צוריק נערוועזערהייט זען אויב ער האט באקומען עפעס לייקס אדער גאר, זאל נישט אויסגערעדט זיין, אן אמת'ער קאמפלימענט. גייט אדורך עטליכע שעה, צוויי נאכמיטאג רוקט זיך אן אן אויסגעשלאפענער יאיר, און עפענט קאווע שטיבל, גיבט א בליק דורך וואס דער נייער ניק האט געשריבן (א נייער אנשיקעניש?) עפעס וועגן ווי אזוי מען קען פארמיידן או טי די (שוין ווייטער די זעלבע אויסגעדראשענע טעמע) דורך טון די מיטל, ווי למשל שמירן חרוסת מיט טשאלנט אויפ'ן אויער פון אלס יונג קינד וואס איז מסוגל אויף יראת שמים, וואס קען מורא'דיג העלפן (סתם שטותים, ס'וועט נאר ברענגען דאס פארקערטע, ווי אלע שטודיעס - לינק-ארויס-פון גוגל - באשטעטיגן). און בומס, מען קלאפט זיך אפ אפאר צינישע באמערקונגען, פארגעסט נישט צו געבן א שלום עליכם און א פריינטליכער קלאפ אויפ'ן רוקן, העי קום זעץ זיך מאך זיך באקוועם. און דער ארימער ניק גייט ארויס בבושת פנים. דערנאך קומט אן לעיקוואוד, און כ'וויל נישט צוענדיגן די מעשה כדאי נישט צו עפענען פרישע וואונדן.

גראדע איז יאיר גערעכט, דער לינק זאגן טאקע מפורש יוצא מפי הכהן הגוגל אז אין ערטער וואו מען איז זיך נוהג אין די חרוסת טשלאנט אויער סגוהל איז פארהאן מער או טי די'ס פראצענטועל, אבער פארוואס דארף יאיר מאכן אזא צינישע באמערקונג. ווי למשל, מיינסט טאקע דאס וועט ארבעטן, קוק נאר ווי דיינע ווערטער אליין זענען זיך סותר מיניה וביה. טשאלנט איז געמאכט פון באנדלעך און חרוסת פון ליים, און ווען מען מישט צאם די צוויי ווערט געשאפן א נוקלעארע רעאקציע וואס וועט אויפרייסן ביז טשערנאביל און יעדער וועט זיך איבערצייגן אז סגולות זענען נישט אמת און מען וועט אראפ פון וועג. אדער, יא, מורא'דיג. מען וועט מישן חרוסת מיט וואס נאר? און אלע או טי די'ס איינס ביי איינס וועלן קלאפן על חטא און זיך אומקערן צו אבינו שבשמים. ביקורת המקרא און אבולוציה וועלן אויפהערן עקזיסטירן, די וועלט וועט ווערן יונגער מיט פופצן ביליאן יאר, און אפגערעדט אז קיינער וועט נישט האבן קיין נסיונות פון סתם אנצינדן א לייט אום שבת אדער גיין אין קלאב. און כאילו דו אליין ווייסט בכלל פון וואס דו רעדסט. טו קודם אביסל ריסורטש פאר דו קומסט דא אפמאלן דיינע אויסגעגאסענע נעגל וואסער.

איר זעט ווי איך האב מיך דא בלא יודעים אריינגעלאזט אין דעם צינישן געדאנקען גאנג?

איך האב א שטיקל סברא פון וואו דאס קומט, קודם לאזט מיר הערן וואס איר זאגט. אבער ביטע. נישט ציניש. א דאנק.

[פרישער]

סארי כ'האב געמאכט א מעסטעיק

[נהורא נפישא]

יאיר, איך ווארט שוין מיט שפאנונג זאלסט מגלה זיין דעם הסבר וואס שטייט אינטער דעם איך זאל קענען זיין עכט ציניש.

[פאריז]

די סיבה איז אין מיינע אויגען זייער פשוט, און איך האב עס אויפגעכאפט נאכען באקימען אזהרות אין אישי כאילו איך בין א דאפעלטע אדער א נאכפעלגענדע ניק.

אסאך שרייבער דא זענען אנטלאפן אדער האלטן אינמיטען אנטלויפן פון זייער עבר, דאס אנטלויפען קאסט יגיעה כח און מחשבה, די שרייבער ווילען נישט צירוקגייען צום עבר, זיי ווילען מער נישט וויסען דערפון, און זיי ווילען נישט באקימען ספיקות אז אפשר איז זייער נייע מהלך נישט ריכטיג, און מעגליך אז זיי זענענן גערעכט.. אבער דאס ברענגט ארויס די אינעליכע דראנג אנציקוקען יעדע נייע שרייבער אדער מהלך מיט חשדות און פארדאכטען, און ווילאנג מען איז נישט איבערצייגט אז יענער איז הינדערט פערצענט אין די זאך וועט מען זיין ציניש און פארדעכטיגט.

[נולד מאוחר]

ווייל דא דרייען זיך אסאך חכמים וואס אין ריעל לייף זענען זיי ציגעווינט אז רוב פון זייער ארומיגע רעדן שטותים ממילא דעוועלפמענט מען אזא עטיטאד פון אוועקמאכן.

[הוגה]

שלום עליכם רבי יאיר. וועלקאם טו דע קלאב. מאכט אייך באקוועם, נעמט אייך א בענקל איך ברענג אייך שוין א קאווע.

אייער ארטיקל איז געוואלדיג גוט. איר ווייסט ווי אזוי ארויס צו ברענגן א נקודה אויפן בעסטע פארנעם. איר ווייסט ניטאמאל ווי גערעכט איר זענט. מיר האפן אז איר וועט זיך פיין איינגלידערן דא און אונז מהנה זיין מיט די געשמאקע מטעמים טאג טעגליך. יהא בואך לברכה להרמת קרן השטיבל...

(אין קורצן קען מען אריבער ברענגן א גרינע מענטשעלע פון אייוועלט, והיינו הך.)

[שמעקעדיג]

סתם גוט צו געדענקען, נישט אלע זעמיר דא ציניש. און נישט יעדער האט די שטארקע בעטעריס אינעם סארקאזם דיטעקטאר.

[יאיר]

שלום עליכם רבי יאיר. וועלקאם טו דע קלאב. מאכט אייך באקוועם, נעמט אייך א בענקל איך ברענג אייך שוין א קאווע.

אייער ארטיקל איז געוואלדיג גוט. איר ווייסט ווי אזוי ארויס צו ברענגן א נקודה אויפן בעסטע פארנעם. איר ווייסט ניטאמאל ווי גערעכט איר זענט. מיר האפן אז איר וועט זיך פיין איינגלידערן דא און אונז מהנה זיין מיט די געשמאקע מטעמים טאג טעגליך. יהא בואך לברכה להרמת קרן השטיבל...

(אין קורצן קען מען אריבער ברענגן א גרינע מענטשעלע פון אייוועלט, והיינו הך.)

אה, פון דעם רעדט דער פסוק...
לענינינו, כ'האב דוקא מדגיש געווען אז דאס סותר זיין איז נישט קיין פראבלעם, אדרבה, ס'איז א מעלה צו שטעלן טשלענדזשעס און זיך נישט לאזן פארפירן אין באד אריין פון יענעמס לאקשן און חרוסת. מיין שאלה איז פארוואס מוז דאס (צומאל) צוגיין אויף א צינישער, פון אויבן אויף אראפ צוגאנג. פארוואס שפירט מען אז דער איינציגער וועג ווי אזוי מען וועט דערהערן דעם פוינט איז דוקא אויב מען וועט ארויסברענגען דער טעות אויף דעם עקסטרעמסטן אופן וואס איז שייך, נישט שפארנדיג קיין חוזק ווערטער אין דעם פראצעדור.

[יאיר]

סתם גוט צו געדענקען, נישט אלע זעמיר דא ציניש. און נישט יעדער האט די שטארקע בעטעריס אינעם סארקאזם דיטעקטאר.

מיין שאלה איז נישט פארוואס מענטשן כאפן נישט אז מען איז סארקאסטיש, מיין שאלה איז פארוואס מען פילט אז מען מוז זיין סארקאסטיש. פארוואס ווערט סארקאזם אזוי אפט גענוצט אין די קאווע שטיבל געשפרעכן? פארוואס זאלן אלע ניקים, ואני בתוכם, נישט זיין קיין שמעקעדיגע יידלעך וואס רעדן איידל און זענען מעורר אויף טעותים אויף א פשוט'ער אופן.

[משה געציל]

ענטפערן ציניש, הגם דער בעל המגיב איז גאר שארף און קלוג, קען אמאל געבן דעם אימפרעשן (בפרט פאר א נייער ניק) אז דאס איז דער איינציגסטער מיטל וויאזוי ער קען אפווארפן יענעמס ווערטער אפילו בעצם איז עס דברים של טעם. בבחינת; "שריי נישט אזוי הויך וויל מען וועט נאך מיינען אז דו ביזט גערעכט".

[רויטע וואנצעס]

אונזער טאטעס, רעביס, באס דרייווערס, טיטשערס, די בעבי בומער דור זענען געווען צו אונז ציניש, בייסיק, סארקאסטיש, און ביטער. פארוואס זענען זיי אזוי געווען ווייס איך נישט, אבער אזוי איז עס געווען. אונז זעמער פירות/קרבנות פון דעם אהבה מוסתרת.

[דעת תורה]

לפי זה, וואלט אייוועלט - וואס האלט זיך מער צו די מסורה - געדארפט זיין פיל מער ציניש. למעשה, איז עס פונקט פארקערט. א גוטער שרייבער נעמט מען אויף בשתי ידים.

פארוואס דא איז מען מער ציניש, איז פשוט ווייל לע"ע איז דא נישט ממש א פארברענגען פלאץ, נאר מער א מקום פאר וויכוחים. פארפאלן, דאס איז די לופט דא. ביי א וויכוח שרייט מען און מען שטעכט זיך איינער דעם צווייטן.

[נולד מאוחר]

ווען כקען געבן א פארמעק יענעמ'ס הודאה אודאי פעלט נישט אויס צי זיין ציניש...

[יאיר]

כנולד ועוד, איך בין א קנאפער באזוכער אין אייוועלט, ממילא איז מעגליך אז כ'בין מיך טועה, אבער מיין איינדרוק איז געווען אז די שיינע אויפנאמע אין אייוועלט איז נאר ווייל מ'ווייסט לכתחילה אז יענער וועט סייווי מיטפארן מיט'ן שפאן. ווי נאר איינער זאגט עפעס שלא מן השורה וועט מען אים באפאלן מיט פונקט אזעלכע שטעכעדיגע ענטפערס (ווי למשל, מיינסט ביסט דער ערשטער חכם אויפצוקומען מיט דעם געוואלדיגן קאפשטיק, הא? צדוקים און משכילים האט כלל ישראל שטענדיג פארמאגט).

[ברסלבער]

דיסקלעימער: איך האב נישט געסורטשט גוגל פארן שרייבן די תגובה, סאו נעם איך נישט קיין אחריות.

יאיר האט אנגעכאפט אן עקסטרעימען משל ווען מען נעמט אויף א נייער גאסט אין שטיבל אויף א צינישן אופן, כאטש באמת איז די זעלבע פראבלעם דא אויך ביי חבירים ותיקים, אזוי ווי יענער האט געזאגט, "ברוך דיין האמת. אה ער איז געווען 93, נישט געפערליך", וואס איז? אז ער איז 93 קומט זיך אים שוין מיתה? און אז יענער האט שוין אפגעשריבן אפאר הונדערט תגובות דארף מען אים שוין צולייגן און צונאר מאכן?

אבער למעשה פארשטייט יעדער אז עס דאך דא א חילוק צווישן די צוויי, איינער וואס דרייט זיך שוין דא א לענגערע צייט און ער קען זיך שוין אביסל אויס מיטן הלוך ילך, וועט אים שוין נישט אזוי באדערן ווען א צווייטער פליקט אים אריין, משא"כ איינער וואס איז דשאסט אריינגעפאלן און ער פרובירט - ווי פארשטענדליך - צו שרייבן זיין ערשטע תגובה אויפן בעסטן אופן וואס מעגליך, און דערנאך ווערט ער אנגעגאסן מיט א קיתון של שופכין, קען עס אים גאר שטארק אראפקלאפן די אפעטיט פון שרייבן ווייטער. און דערפאר מיין איך אז א גאסט דארף מען מער אויפנעמען ווי עס פאסט, און לאזן די שארפע קאמענטארן נאכדעם וואס יענער האט זיך שוין אויסגעניכטערט אביסל פון די שלום עליכם'ס.

נאר דער פראבלעם איז אז גלייך ווען מען זעהט א נייער ניק, קלערט מען אז ער מן הסתם מגולגל געווארן פון אן אלטן ניק, בלויז אויף צו קענען מגיב זיין אויף א געוויסע נושא. כאטש דאס איז צומאל אמת, זענען דאך אבער די אמת'ע נייע ניקס נישט שולדיג דערויף, טוביה חטא וזיגוד מינגד? לאז אים קודם שרייבן עטליכע תגובות, און דערנאך וועט מען שוין געווענליך זעהן אויב ער איז טאקע א נייער ניק אדער בלויז א נייער גוף פאר די אלטע נשמה.

ומבשרי אחזה. ווען איך האב זיך דא איינגעשריבן אין שטיבל, האב איך נישט געהאט געשריבן אין קיין שום אנדערע פארום בעפאר, איך האב געהערט פון א ביכל וואס איז ארויסגעקומען קעגן ברסלב און איך האב עס געזוכט אויף די אינטערנעט און איך האב עס געטראפן דא אין שטיבל, ודלה חספא ואשכח מרגניתא תותא, אינאיינוועגס האט איך געטראפן דעם הערליכן פארום וואו מען קען זיך אויסשמועסן מיט חבירים מקשיבים אויפן היימישן מאמע-לשון (פון איי וועלט בין איך הערשט געוואויר געווארן היבש שפעטער), איך האב זיך איינגעשריבן און נאך עטליכע טעג בין איך אנגענומען געווארן, און איך האב אפגעשריבן א לענגערע תגובה צו אפענטפערן דעם ביכל. איך האב בכלל נישט ערווארטעט אז יעדער זאל זיך צושטעלן צו מיינע מיינונגען, איך האב זיך פארגעשטעלט אז מען וועט מיר צוריק ווארפן אין פנים אויף די נקודות וואס איך האב געשריבן, אבער איך געווען קאמפס-גרייט צו ענטפערן אויף אלע אטאקעס.

אבער צו מיין אנטוישונג איז די ערשטע רעאקציע געווען:

ברעסלב וואס איז שלעכט געווען מיט דיין אלטע ניק ? און פון האסטו דאס געקאפיט ?

אויף דעם האב איך נישט געראכטן. איך פלאג זיך אן צו שרייבן דברים של טעם, קענסט זיך קריגן מיט מיר, קענסט מסכים זיין מיט מיר, קענסט סתם אזוי אויסשמועסן דיין קוק-ווינקל אויף די נושא, אבער סתם אזוי אזא פראסק אין פנים, "ביזט אן אלטער ניק און דו האסט דאס געקאפיט פון ערגעץ", איך מוז מודה זיין אז עס האט מיר געבאדערט.

נאכן פארברענגן דא א שטיק צייט האב איך שוין יענעם פארשטאנען, עס איז זייער מסתבר געווען וואס ער האט געזאגט אז איך בין אן אלטער ניק, ווייל דאס איז די סדר ווען א ניק וויל שרייבן איבער זיין חסידות אבער ער וויל נישט מען זאל וויסן אז ער באלאנגט דארט דאן וועט ער זיך מאכן א נייע ניק לכבוד המאורה (פארוואס ער האט געטראכט אז איך האב עס געקאפיט ווייס איך נישט), אבער דאן - זייענדיג גאר ניי בכלל צו פארומס - האב איך עס נישט פארשטאנען און עס האט מיר געבאדערט.

און ווי אויבן געזאגט קלאפט דאס היבש אראפ די אפעטיט פון א נייער שרייבער, און דאס איז נישט יושר, פון יעדער נייער ניק קען מען אסאך הנאה האבן, הרבה למדתי מרבותי ומחברי יותר מרבותי, געווענליך א נייער ניק שרייבט נאך מער פארמאל, אבער איינמאל ער איז שוין אינעווייניג וועט ער זיך מער עפענען און ארויסגעבן פון זיינע אוצרות, וואס קען אסאך מאל זיין גאר גוטע זאכן הנאה צו האבן.

און דערפאר, חכמים הזהרו בדבריכם, לאמיר זיך פארנעמען אויפצונעמען א גאסט ווי עס פאסט, און איבערלאזן די ציפעדיגע קריטיק אויף שפעטער ווען יענער איז שוין א שטיקל חבר. א קלאפ פון א חבר טוט שוין נישט אזוי שטארק וויי.

[אויסדריקלעך]

יאיר, ווואססס??? אונז זענען ציניש? אונז זעמיר אלע אזוי ערענסט און דזשעניון. כ'ווייס נישט פון וועלכע קאווע שטיבל דו רעדסט...