דירה בתחתונים
נשלח: דאנערשטאג מערץ 06, 2014 6:45 pm
[justify]עס איז ידוע וואס ווערט געברעגט אין ספרי חסידות בשם המדרש 'נתאוה לו יתברך להיות לו דירה בתחתונים'.
אין די ראשונים ווערט ארום גערעדט פארוואס האט די רבש"ע באשאפן די וועלט? בעיקר ווערט ארום גערעדט די טעם פון טבע הטוב להטיב אדער נהמא דכסופא. קומט חסידות אין איז נישט צופרידן מיט די טעמים ווייל לויט דעם קומט אויס אז עפעס פעלט למעלה וואס ווערט נשלם דורך בריאת העולם, 'נמצא אתה מחסר שלימותו ח"ו' (לשון מקדש מלך).
ולכן ברעגט חסידות די טעם פון 'נתאוה לו יתברך להיות לו דירה בתחתונים' וואס מיט דעם ווערט אביסל לייכטער. ווייל א תאוה איז א זאך וואס מען קען נישט מסביר זיין, אבער די קשיא ווערט אויס שווער, ווייל גיי זיי מסביר א תאוה.
שוין, איך קום נישט דא מסביר זיין די לאגיק וויאזוי די קשיא ווערט פארענטפערט פארוואס האט די רבש"ע באשאפן די וועלט. איך וויל אביסל צונעמען די נושא כשלעצמו די פשט פון 'נתאוה לו יתברך להיות לו דירה בתחתונים'.
אין תניא שטייט אז תחתון שאין תחתון הימנו. דאס מיינט די רבש"ע וויל א דירה אין תחתון שאין תחתון הימנו. ווי לאנג משיח איז נאך נישט געקומען קענעו מיר אהננעמען אז די דרגא פון תחתון שאין תחתון הימנו איז נאך נישט באשאפן געווארן.אויב די רבש"ע וואלט (נאר) געדארפט די עבודה פון צדיקים וואלט משיח שוין דא געוועהן בימי הבעש"ט ותלמידיו. אלא מאי ער ווארט אויף אונזער עבודה, וואס לעת עתה זענען מיר די תחתון שאין תחתון הימנו.
עס איז דא א נקודה וואס ווערט ארום גערעדט אין תניא (פרק ל"ו אויך אביסל אין פרק ל"ג). איך צוטיר די לשון פון לקוטי תורה פרשת פקודי וז"ל והענין הוא כי הנה ענין המשכן הוא השראת השכינה בישראל וכמ״ש ושכנתי בתוכם וכתיב היכל ה׳ המה (בירמיה סי׳ ז׳ ד׳) והוא כמארז״ל נתאוה הקב״ה להיות לו דירה בתחתונים. וצ״ל והלא גם בלא״ה כתיב את השמים ואת הארץ אני מלא• אך הענין כי דירה זו היינו שיהיה בחי׳ גילוי אלקותו יתברך. והיינו בתחתונים דוקא דפי׳ תחתונים אין ר״ל במקום, שהרי הוא ית׳ אינו בגדר מקום וכמ״ש 'הנה מקום אתי', רק פי' עליונים ותחתונים היינו במעלה ומדרגה שעולם הזה השפל הוא היותר תחתון ושפל במדרגה דהיינו שהוא סוף ותכלית כל המדרגות השתלשלות העולמות שלכך השגת אלהות הוא בו בהסתר וצמצום גדול והחשך יכסה ארץ ונתאוה הקדוש ברור הוא להיות בו דוקא בחי׳ דירה וגילוי אלקותו ית׳ להאיר את החשר דוקא עכ"ל
פשטות כוונתו איז אז אין מקום איז נישט שייך צו זאגן אז די רבש"ע זיכט ווי צו וואונען, ווייל מלא כל הארץ כבודו, עס איז נישטא קיין פלאץ ווי ער איז נישט. אלא מאי, מען רעדט אין מדריגות. אין קדושה איז דא מדריגות עולמות וכו', אצילות בי"ע. אזוי אויך אין יעדער עולם איז דא מדריגות עד אין קץ כמבואר בהמשך תרס"ו מאדמו"ר הרש"ב נ"ע, ביי דעם איז געזאגט געווארן 'נתאוה לו יתברך דירה בתחתונים'. דער רבש"ע וויל וואונען אין די תחתון שאין תחתון הימנו במדריגה.
כדי דאס צו פארשטיין אביסל קלארער דארף מען מקדים זיין מה ששמעתי בשם הסטראשעליר זי"ע ווי ער איז מסביר די מושג פון ד' עולמות. יש הטועים אז עס איז דא כאילו פיר אדרעסן ווי די ד' עולמות זענען. מען וועט פליען גאהר הויך וועט מען אהנקומען צו עולם היצירה. אויב פליעט מען נאך העכער וועט מען אהנקומען צו עולם הבריאה, וכן בעולם האצילות. אבער עס איז א גרויסע טעות. עולמות איז מלשון העלם. די ד' עולמות איז נישט קיין מקום, נאר עס איז ד' מדריגות כלליות באופן ההעלם. אין עולם האצילות איז די העלם סאך ווייניגער ווי די אנדערע עולמות, וכן הלאה. די העלמות איז אין די מענטשען'ס קאפ. א איידילער מענטש וועט אלהות זיין ווייניגער בהעלם ווי א מעהר פארגרעבטער מענטש. עס קען זיין אז צווי מענטשן זיצן איינער נעבן די צווייטע, איינער איז בעולם העשיה הגשמי, און די צווייטע איז בעולם האצילות. ווייל די עיקר ווי ווייט די העלם איז ביי אים אין קאפ. דער איז אין עולם האצילות, ער איז ממש דבוק בשם, ומרכבה לשכינה. עכת"ד מה ששמעתי בשם הסטראשעליר.
(ובזה נבין הסיפור אז די דברי חיים האט זיך צוהיסט ביי שלש סעודות. בנו הגארליצער האט אים געגעבן א טיי. האט די דברי חיים געזאגט: נע אין עולם האצילות טרינקט מען נישט קיין טיי. האט די גארליצער געענטפערט בצחות לשונו: אין עולם האצילות היסט מען נישט. פשטות ביי די דברי חיים איז דעמאלס געוועהן אלהות בפשיטות, ממש ווי אין עולם האצילות)
זאגט די אלטער רבי אז ווען מיר זאגן אז נתאוה לו יתברך דירה בתחתונים, קען מען מאכן א טעות כאילו אז יש מקום וואס מען לאזט נישט רבש"ע אריין, נאר מיט פראטעקציע, און נאר די אידן קענען דאס ערלעדיגן, וח"ו לומר כן. ולכן זאגט ער אז מען רעדט אין דרגות, דהיינו יעדער מענטש בדרגתו ווי ער געפינט זיך איז פאראן א העלם והסתר, און דארט וויל די רבש"ע ריען זיין דירה.
ולכאורה צריך להבין, אז אה"נ לגבי אונז איז א חילוק פון מקום אדער בדרגות רוחניות. ווייל בי אונז איז שווער צו פארשטיין ווי קען זיין אז יש מקום וואס איז פנוי מיניה. ולכן, אויב מיר רעדן אויף דרגות רוחניות (וואס על פי רוב פארשטייען מיר סייווי נישט יד מושגים פונקט קלאהר) וועלן מיר ענדערש אהננעמען אז דאס פארשטייען מיר אז לגבי דעם נתאוה לו דירה. אבער ווען מיר רעדן כלפי מעלה, איז זיכער נישטא קיין חילוק פון הגבלה במקום אדער הגבלה בדרגות רוחניות. ואם כן איז נאך אלס נישט פארשטאנדיג וויאזוי איז שייך צו זאגן אז יש מקום במדריגות רוחניות וואס איז פנוי מיניה.
ווען מיר זאגן אז נתאוה לו יתברך, איז כאילו מען זאגט אז ער האט א תאוה וואס ער קען נישט צו קומען ח"ו. די אמת איז אז כלפי דער רבש"ע איז כחשיכה כאורה, עס איז נישט קיין חילוק פון אור וחושך, עס שטייט ביידע מיט א 'כ' ווייל ביי דער רבש"ע איז נישט קיין חילוק. נישט אז חושך איז פונקט ווי אור, נאר ביידע האבן נישט קיין תפיסת מקום. די וועלט איז א חלק פון דעם רבש"ע, ולכן אין נסתר מפני כבודו. דאס אז די עולם זאל האבן גילוי אלהות פעלט גאהר נישט אויס.
נאר כלפי דער מענטש וואס ער איז במצב של העלם והסתר, ער פילט נישט אלהות (אזוי שטארק), ביי דעם וויל דער רבש"ע אז ער זאל קענען מאכן א דירה. דער איד זאל איינזעהן וויאזוי אלעס איז גאט. ער זאל איינזעהן אז די גאנצע בריאה בכל העולמות,איז עכט מאוחד מיט עצמותו יתברך.
קומט אויס אז ווען די אלטער רבי האט מפשיט געוועהן די ווערטער פון דירה בתחתונים, זאגענדיג אז נישט אין מקום מיינט מען נאר אין מדריגות, פירש אז נישט ביין רבש"ע איז דא ח"ו א מקום וואס פעלט א דירה לו יתברך, נאר ביי דיר דער איד אין קאפ, פעלט צו איינזעהן אז אלעס איז אלהותו יתברך.
ועוד, עס שטייט אין ספרים אז די גאנצע ענין פון נתאוה, איז נאר נוגע פאר אידן, וואס שורש נשמתם איז חלק אלוה ממעל, ולכן לגבי זיי איז נוגע וויאזוי מיר קענען מאכן א דירה לו יתברך בי אונז אין מח. ווען מיר וועלן מעהר איינזעהן אז אלעס אין די וועלט איז מאוחד מיט די רבש"ע, אין אלעס איז דא באשאפן נאר אויף אויס צו פירן די כוונה העליונה, דעמאלס האבן מיר געמאכט א דירה לו יתברך, אין אונזער עולם.[/justify]
אין די ראשונים ווערט ארום גערעדט פארוואס האט די רבש"ע באשאפן די וועלט? בעיקר ווערט ארום גערעדט די טעם פון טבע הטוב להטיב אדער נהמא דכסופא. קומט חסידות אין איז נישט צופרידן מיט די טעמים ווייל לויט דעם קומט אויס אז עפעס פעלט למעלה וואס ווערט נשלם דורך בריאת העולם, 'נמצא אתה מחסר שלימותו ח"ו' (לשון מקדש מלך).
ולכן ברעגט חסידות די טעם פון 'נתאוה לו יתברך להיות לו דירה בתחתונים' וואס מיט דעם ווערט אביסל לייכטער. ווייל א תאוה איז א זאך וואס מען קען נישט מסביר זיין, אבער די קשיא ווערט אויס שווער, ווייל גיי זיי מסביר א תאוה.
שוין, איך קום נישט דא מסביר זיין די לאגיק וויאזוי די קשיא ווערט פארענטפערט פארוואס האט די רבש"ע באשאפן די וועלט. איך וויל אביסל צונעמען די נושא כשלעצמו די פשט פון 'נתאוה לו יתברך להיות לו דירה בתחתונים'.
אין תניא שטייט אז תחתון שאין תחתון הימנו. דאס מיינט די רבש"ע וויל א דירה אין תחתון שאין תחתון הימנו. ווי לאנג משיח איז נאך נישט געקומען קענעו מיר אהננעמען אז די דרגא פון תחתון שאין תחתון הימנו איז נאך נישט באשאפן געווארן.אויב די רבש"ע וואלט (נאר) געדארפט די עבודה פון צדיקים וואלט משיח שוין דא געוועהן בימי הבעש"ט ותלמידיו. אלא מאי ער ווארט אויף אונזער עבודה, וואס לעת עתה זענען מיר די תחתון שאין תחתון הימנו.
עס איז דא א נקודה וואס ווערט ארום גערעדט אין תניא (פרק ל"ו אויך אביסל אין פרק ל"ג). איך צוטיר די לשון פון לקוטי תורה פרשת פקודי וז"ל והענין הוא כי הנה ענין המשכן הוא השראת השכינה בישראל וכמ״ש ושכנתי בתוכם וכתיב היכל ה׳ המה (בירמיה סי׳ ז׳ ד׳) והוא כמארז״ל נתאוה הקב״ה להיות לו דירה בתחתונים. וצ״ל והלא גם בלא״ה כתיב את השמים ואת הארץ אני מלא• אך הענין כי דירה זו היינו שיהיה בחי׳ גילוי אלקותו יתברך. והיינו בתחתונים דוקא דפי׳ תחתונים אין ר״ל במקום, שהרי הוא ית׳ אינו בגדר מקום וכמ״ש 'הנה מקום אתי', רק פי' עליונים ותחתונים היינו במעלה ומדרגה שעולם הזה השפל הוא היותר תחתון ושפל במדרגה דהיינו שהוא סוף ותכלית כל המדרגות השתלשלות העולמות שלכך השגת אלהות הוא בו בהסתר וצמצום גדול והחשך יכסה ארץ ונתאוה הקדוש ברור הוא להיות בו דוקא בחי׳ דירה וגילוי אלקותו ית׳ להאיר את החשר דוקא עכ"ל
פשטות כוונתו איז אז אין מקום איז נישט שייך צו זאגן אז די רבש"ע זיכט ווי צו וואונען, ווייל מלא כל הארץ כבודו, עס איז נישטא קיין פלאץ ווי ער איז נישט. אלא מאי, מען רעדט אין מדריגות. אין קדושה איז דא מדריגות עולמות וכו', אצילות בי"ע. אזוי אויך אין יעדער עולם איז דא מדריגות עד אין קץ כמבואר בהמשך תרס"ו מאדמו"ר הרש"ב נ"ע, ביי דעם איז געזאגט געווארן 'נתאוה לו יתברך דירה בתחתונים'. דער רבש"ע וויל וואונען אין די תחתון שאין תחתון הימנו במדריגה.
כדי דאס צו פארשטיין אביסל קלארער דארף מען מקדים זיין מה ששמעתי בשם הסטראשעליר זי"ע ווי ער איז מסביר די מושג פון ד' עולמות. יש הטועים אז עס איז דא כאילו פיר אדרעסן ווי די ד' עולמות זענען. מען וועט פליען גאהר הויך וועט מען אהנקומען צו עולם היצירה. אויב פליעט מען נאך העכער וועט מען אהנקומען צו עולם הבריאה, וכן בעולם האצילות. אבער עס איז א גרויסע טעות. עולמות איז מלשון העלם. די ד' עולמות איז נישט קיין מקום, נאר עס איז ד' מדריגות כלליות באופן ההעלם. אין עולם האצילות איז די העלם סאך ווייניגער ווי די אנדערע עולמות, וכן הלאה. די העלמות איז אין די מענטשען'ס קאפ. א איידילער מענטש וועט אלהות זיין ווייניגער בהעלם ווי א מעהר פארגרעבטער מענטש. עס קען זיין אז צווי מענטשן זיצן איינער נעבן די צווייטע, איינער איז בעולם העשיה הגשמי, און די צווייטע איז בעולם האצילות. ווייל די עיקר ווי ווייט די העלם איז ביי אים אין קאפ. דער איז אין עולם האצילות, ער איז ממש דבוק בשם, ומרכבה לשכינה. עכת"ד מה ששמעתי בשם הסטראשעליר.
(ובזה נבין הסיפור אז די דברי חיים האט זיך צוהיסט ביי שלש סעודות. בנו הגארליצער האט אים געגעבן א טיי. האט די דברי חיים געזאגט: נע אין עולם האצילות טרינקט מען נישט קיין טיי. האט די גארליצער געענטפערט בצחות לשונו: אין עולם האצילות היסט מען נישט. פשטות ביי די דברי חיים איז דעמאלס געוועהן אלהות בפשיטות, ממש ווי אין עולם האצילות)
זאגט די אלטער רבי אז ווען מיר זאגן אז נתאוה לו יתברך דירה בתחתונים, קען מען מאכן א טעות כאילו אז יש מקום וואס מען לאזט נישט רבש"ע אריין, נאר מיט פראטעקציע, און נאר די אידן קענען דאס ערלעדיגן, וח"ו לומר כן. ולכן זאגט ער אז מען רעדט אין דרגות, דהיינו יעדער מענטש בדרגתו ווי ער געפינט זיך איז פאראן א העלם והסתר, און דארט וויל די רבש"ע ריען זיין דירה.
ולכאורה צריך להבין, אז אה"נ לגבי אונז איז א חילוק פון מקום אדער בדרגות רוחניות. ווייל בי אונז איז שווער צו פארשטיין ווי קען זיין אז יש מקום וואס איז פנוי מיניה. ולכן, אויב מיר רעדן אויף דרגות רוחניות (וואס על פי רוב פארשטייען מיר סייווי נישט יד מושגים פונקט קלאהר) וועלן מיר ענדערש אהננעמען אז דאס פארשטייען מיר אז לגבי דעם נתאוה לו דירה. אבער ווען מיר רעדן כלפי מעלה, איז זיכער נישטא קיין חילוק פון הגבלה במקום אדער הגבלה בדרגות רוחניות. ואם כן איז נאך אלס נישט פארשטאנדיג וויאזוי איז שייך צו זאגן אז יש מקום במדריגות רוחניות וואס איז פנוי מיניה.
ווען מיר זאגן אז נתאוה לו יתברך, איז כאילו מען זאגט אז ער האט א תאוה וואס ער קען נישט צו קומען ח"ו. די אמת איז אז כלפי דער רבש"ע איז כחשיכה כאורה, עס איז נישט קיין חילוק פון אור וחושך, עס שטייט ביידע מיט א 'כ' ווייל ביי דער רבש"ע איז נישט קיין חילוק. נישט אז חושך איז פונקט ווי אור, נאר ביידע האבן נישט קיין תפיסת מקום. די וועלט איז א חלק פון דעם רבש"ע, ולכן אין נסתר מפני כבודו. דאס אז די עולם זאל האבן גילוי אלהות פעלט גאהר נישט אויס.
נאר כלפי דער מענטש וואס ער איז במצב של העלם והסתר, ער פילט נישט אלהות (אזוי שטארק), ביי דעם וויל דער רבש"ע אז ער זאל קענען מאכן א דירה. דער איד זאל איינזעהן וויאזוי אלעס איז גאט. ער זאל איינזעהן אז די גאנצע בריאה בכל העולמות,איז עכט מאוחד מיט עצמותו יתברך.
קומט אויס אז ווען די אלטער רבי האט מפשיט געוועהן די ווערטער פון דירה בתחתונים, זאגענדיג אז נישט אין מקום מיינט מען נאר אין מדריגות, פירש אז נישט ביין רבש"ע איז דא ח"ו א מקום וואס פעלט א דירה לו יתברך, נאר ביי דיר דער איד אין קאפ, פעלט צו איינזעהן אז אלעס איז אלהותו יתברך.
ועוד, עס שטייט אין ספרים אז די גאנצע ענין פון נתאוה, איז נאר נוגע פאר אידן, וואס שורש נשמתם איז חלק אלוה ממעל, ולכן לגבי זיי איז נוגע וויאזוי מיר קענען מאכן א דירה לו יתברך בי אונז אין מח. ווען מיר וועלן מעהר איינזעהן אז אלעס אין די וועלט איז מאוחד מיט די רבש"ע, אין אלעס איז דא באשאפן נאר אויף אויס צו פירן די כוונה העליונה, דעמאלס האבן מיר געמאכט א דירה לו יתברך, אין אונזער עולם.[/justify]