קאווע שטיבל

מיר אידישע קינדער זענען בא'טיטל'ט געווארן, צווישן אנדערע מעלות, מיט די מעלה פון "רחמנים בני רחמנים". חז"ל זאגן אונז אויפן פסוק "ונתן לך רחמים ורחמך": כל המרחם על הבריות בידוע שהוא מזרעו של אברהם אבינו, וכל מי שאינו מרחם על הבריות בידוע שאינו מזרעו של אברהם אבינו. דאס מיינט אז די מדה ליגט אין די בלוט פאר יעדן ערליכן איד.

מען דארף נישט צופיל מאריך זיין דערין, ווען מען זעהט די אלע צדקה וחסד אינערהאלב דעם אידישן פאלק מסוף העולם ועד סופו, שרייעט זיך פון זיך אליינס ארויס "מי כעמך ישראל", עס איז ממש א קידוש ה' צוצוקוקן, און די אלע חסדים און רחמנות טוען זיכער מעורר זיין רחמי שמים ממעל אויף אונז, ווי חז"ל זאגן שוין במדה שאדם מודד מודדין לו.

כלפי מה דברים אמורים?

דער רמב"ם שרייבט אז א מענטש ווערט נשפע פון זיין סביבה, ווי די ספרים טייטשן "ויתערבו בגויים וילמדו מעשיהם", און ליידער זעהט מען ביי אונז לעצטנס א ירידה אין דעם ענין פון רחמנות, כאטש מצד אחד וואקסן די חסדים אויכעט למעשה מן המשוער, אבער פון די אנדערע זייט ווערט אריינגעברענגט אין די הערצער פון מאנכע א קאלטקייט צו א צווייטן איד. און כאטש רחמים מיינט נישט דייקא אויף א איד, קיינער רעדט נישט פון זיין א ראסיסט, אדרבה, עס דארף זיין ורחמיו על כל מעשיו, אבער כלפי א צווייטן איד זענען פאראן אסאך מ"ע דאורייתא וועלכע איז מחייב רחמנות צו האבן און העלפן מער ווי אויף די אומות העולם, און דער שכל זאגט די זעלבע.

אין אמעריקע – וואס איז א בחינה פון בבל, א בלבול פון צענדליגער מיני פעלקער און קולטורן – הערשט א געוואלדיגע קאלטקייט פון איינעם צום צווייטן. ווען מען זעהט א פאליציאנט ארעסטירן איינעם, קוקט מען און מען גייט ווייטער. אויב יענער באקומט 50 יאר תפיסה? הו קעירס. מען טוט זיך "ריינוואשן" פון אלע שווערע געפילן מיט דעם שיינעם גראם "יו דו דע קריים, יו דו דע טיים", און מיט דעם שלינגט מען אראפ אלע רחמנות געפילן, און געגאנגען, נעקסט קעיס...

און צעביסלעך הייבן אן די סארט קאלטע געפילן אריינדרינגען צווישן דעם היימישן עולם, בפרט ווען א איד איז טאקע באגאנגען א עוולה, וואס איז שטארק מעגליך אז ער פארדינט זיך א עונש, דאן ווערן די געמיטער אנגעהיצט אז ס'איז א פחד. פדיון שבויים? מאן דכר שמיה. פדיון שבויים איז נישט געמאכט געווארן אויב יענער האט "געטון די קריים"... און אויב פרייעט מען זיך אז א איד איז באפרייט פון תפיסה, זוכט מען גאר א ווארט פאר טיפשות. איי אפילו דער נידריגער גוי, אויב זיינס גלייכן ווערט גע'רודפ'ט וועט מען פראטעסטירן און סטרייקן בערים ובחוצות, און ווען יענער וועט ארויסקומען פון תפיסה וועט ער אויך זיין א העלד און מען וועט אים באזינגען, און יעדער פארשטייט דאס! ווייל עס איז א שמחה אז דיינס גלייכן איז ארויס אויף דער פריי און געענדיגט "דואינג דע טיים"... איך דארף נישט געבן משלים עס איז פאראן גענוג און נאך.

איך וויל נישט אריינגיין אין די דעבאטע וועלכע איז שוין אויסגעקייעט געווארן אין שטיבל 101 מאל, צי א מאלעסטער, א קולט פירער מיט זיינע נאכשלעפער, צי אנדערע פארברעכער, באלאנגען אין תפיסה. איך גיי אננעמען לחומרא איחוד פעלד'ס חתימה, אז זיי באלאנגען אלע אין תפיסה, און איך וועל נאכגעבן די אלע וועלכע האלטן אז די גאווערמענט משפט יעדן בצדק וביושר, מרדכי יצחק סאמעט און רובאשקין פארדינען ערליך קרוב צו 30 יאר ה"י. אבער האט מען שוין פארגעסן אז עס איז דא אזא זאך ווי רחמנות אויף א "פעלאו דזשו"? למעשה גייט א איד שמאכטן אין א פינצטערן צעל אן א משפחה, זיין לעבן גענצליך רואינירט, און לאזט איבער זיין ווייב און קינדער לעבעדיגע יתומים? ווי נעמט מען די גאטס צו זאגן "זאל ער פארפוילט ווערן אין תפיסה"? (VIN איז פול מיט אזעלכע געמיינע קאמענטס). פארוואס נעמט מען לייכטזיניג דעם גאנצן נושא, "זאל ער דינען זיין צייט"? און מאנכע פרייען זיך גאר??? אזא נחום נח"ש מיט זיינע מיטהעלפער, אונטערן שלייער פון יוסטיץ און רייניגן די קאמיוניטי רייבן זיי זיך דאס בייכל אז נאך א איד איז ארעסטירט געווארן? וואס איז מיט "בנפול אויביך אל תשמח"? ווי נידריג האבן מיר זיך דערקייקלט? "האבן מיר פארלוירן אונזער טאטש"..?

ריכטיג, מען האט שוין דערמאנט דא כמ"פ דעם "כל שנעשה רחמן על האכזרי, לסוף נעשה אכזר על הרחמנים", אבער דאס דארף זיין דער אויסנאם, נישט אז דאס ווערט דער נייער "סטענדערד" פון כלל ישראל, זיך כסדר מתאכזר צו זיין צו א צווייטן איד! צווישן 98% רחמנות דארף זיין אביסל אכזריות אויכעט, עס איז דא די אלע ענינים פון "בוחר הרע במיעוטו", זוך נישט צו זיין פרומער פון דעם פויפסט! און ווי שטייט אז ווען מען איז זיך שוין יא מתאכזר, זאל דאס זיין מיט א סאדיסטישע שמחה??

אפילו ביי די ד' מיתות ב"ד זעהט מען דאס אזויפיל מאל. קודם דארף די עבירה ווערן געטון במזיד, מיט 2 עדים, און מיט א התראה, און אפילו דאן דארף ב"ד זיך צוזאמעזעצן, די סנהדרין גדולה, קטנה איז נישט גענוג ביים דן זיין א נפש פון א איד! און יעדער דארף פרובירן צו מהפך זיין בזכותו, אויב אלע זאגן חייב באשטראפט מען אים נישט! ווייל עס קען נישט געמאלט זיין נישט צו טרעפן עפעס א סניגוריא אויף אים, עס מוז זיין אז עס שפילט שנאה געפילן!! און אפילו עס איז שוין רובו חייב, און עס איז יצא דינו למיתה, הערט מען וואס ער האט צו זאגן איינמאל און נאכאמאל, און מען טוט אלעס מעגליך אים צו ראטעווען. און ווען מען דארף שוין יא הרג'ענען, איז 'ואהבת לרעך כמוך - ברור לו מיתה יפה'! אלעס ווערט געטון אויף א אופן עס זאל שאפן די ווייניגסטע צער און עגמת נפש. אבער זיך פרייען און זויפן יענעמ'ס בלוט מיט א גרויסן גלעזל??

(די אלע וואס קומען מיט דעם "משל", ווען מען וואלט געטשעפעט דיין קינד וואס וואלסטו געטון?... להוי ידוע אז דער משל איז נישט ריכטיג צו נוצן, ווייל דאס איז בלויז געפילן, נישט קיין הלכה, אדרבה, אין יענע צייטן האט מען ספעציעל געבויעט די ערי מקלט אז מען זאל נישט קענען נקמה נעמען, ווייל די בלוט איז קאכעדיג הייס.... מיר 'רואיגע' דארפן זיך נישט אריינגלייגן אין דעם מצב פון די קאכעדיגע נוקמים, אדרבה דער נוקם ונוטר דארף זיך בארואיגן און קענען טראכטן מיט לאגיק, אך און וויי אויב מען פסק'ענט אפ יענעמ'ס דין בשעת כעסו, עס איז דאך דאס ערגסטע אופן פון מעניש זיין במשפט בצדק וביושר!)

עכ"פ מען זעהט קלאר פון די אלע זאכן, מנהגים און הלכות, אז עס האט געהערשט א גייסט פון רחמנות, און אז מען דארף יא מעניש זיין א איד, איז עס מיט א ווייטאג און צער, עס איז דאך כל ישראל ערבים זה לזה, עס איז אונזער פלייש און בלוט, און אפילו דער גוי וואס איז נישט קיין רחמן וועט זיך אויך אננעמען פאר זיינס גלייכן, איז דאך אודאי אז מיר רחמנים בני רחמנים דארף צו זיין אזוי פי כמה! אז מיר ווילן רחמנות פון אייבערשטן צו אונז אע"פ שאיננו הגון ואיננו כדאי, מוזן מיר זיך אויך אזוי פירן בין אדם לחבירו, אפילו יענער דעזערווט נישט קיין רחמנות, איז נישט קיין מצוה צו טאנצן אין די גאסן! עס איז נישט קיין מצוה ארומצופלוידערן דערפון אין אלע בלאגס און פרובירן איבערשטייגן דעם צווייטן ווער עס קען ארויסווייזן מער שנאה און כלומר'שט יושר!

מיר דארפן זיך אויפוועקן. מיר זענען אנגעוויזן אין אסאך רחמי שמים. לאמיר זיך מקבל זיין צו ארבעטן אויף די מדה פון רחמנות! דער רבש"ע וועט אונז נישט שולדיג בלייבן!

דברים היוצאים מן הלב, 100% גערעכט. מ'כאפט נישט צו וויפיל רחמים יעדער יחיד זעלבסט דארף אין די ענינים.
זאל השי"ת טוהן דאס זעלבע, און רחמנות האבן אויף אונז צי אזוי צי אזוי.
(וליוה כ"ק קאווע טרינקער את כ"ק שמעקעדיג עד שער החצר, ונפרדו בשבתא טבא)

איך טראכט צו מיר הויך אז אפשר אויב מען לערנט נישט אויס רחמנות פאר א "פעלאו היומען ביאינג", פארלירט מען אויך רחמנות צו א "פעלאו דזשאו".
לגבי דעם עצם ענין, איז זייער שיין געשריבן. אבער פארגעס נישט וואס עס שטייט פאר'ן פסוק פון ונתן לך רחמים ורחמך. עס רעדט זיך דארט איבער א יונגערמאן וואס איז צוגעגאנגען צו א בחור'ל און אים פרובירט איבערצורעדן אז ער זאל זיך ביקן צו א קליין געטשקעלע. אפילו אויב דער בחור'ל וואלט אים נישט געפאלגט, וואלט געווען א חיוב גמור אים צו ברענגען אין בית דין און אים מחייב זיין, אפילו ס'איז נישט געווען א התראה, און שטיל מאכן יעדער איינער וואס האט עפעס א לימוד זכות אויף אים. דערנאך וואלט דער בחור'ל געווען מחוייב אויפצוהייבן עטליכע גרויסע שטיינער און שיסן אויף אים ביז ער פאלט צוזאם א צובלוטיגטער און א טויטער, למען ישמעו וייראו. מען טאר אפילו נישט רחמנות האבן אויף אים, ווי עס שטייט אין פסוק לא תחמול עליו ולא תחוס עינך עליו.

[tag]שמעקעדיג[/tag] דו ביזט דאך 1,000,000,000,000,000,000,000 (לייג צו נאך מיליאנען) גערעכט, דו ביזט ממש מדבר מתוך גרוני א זאך וואס איך שריי שוין לאנג (אין מיר), זאל השי״ת מיט אונז טוהן וואס שטייט אין פסוק ונתן לך ״רחמים״, און דערנאך וועט מקויים ווערן דער ״ורחמך״, און די אלע שוידערליכע צרות וואס מען הערט לעצטענס וועט זיך בעז״ה אויפהערן, אמן!! {אזוי ווי עס שטייט אין אוה״ח הק׳ אויפ׳ן פלאץ, וזלה״ק, ואומר ״ורחמך״ העיר בזה שכל זמן שהאדם הוא בגדר טבע אכזרי כמו כן יתנהג ה׳ עמו שאין ה׳ מרחם אלא לרחמן עכלה״ק, און לאמיר נישט פארגעסן אז די אכזריות וואס מען רעדט דארט איז אזוי ווי יאיר האט געזאגט וואס מען דארף טוהן מיט א מסית ומדיח, וואס דארט איז א מצוה צו זיין א אכזרי אזוי ווי די הלכה איז אז מען טאר נישט מלמד זכות זיין}.
און יאיר טייערע דאס וואס שטייט דארט איז טאקע נאר ביי א מסית ומדיח לע״ז, אבער כלפי אנדערע עבירות אפילו ווען איינער איז יענעם מחטיא איז דא דעם ענין פון רחמנות אויפ׳ן פולסטן פארנעם.

אבגד האט געשריבן:און יאיר טייערע דאס וואס שטייט דארט איז טאקע נאר ביי א מסית ומדיח לע״ז, אבער כלפי אנדערע עבירות אפילו ווען איינער איז יענעם מחטיא איז דא דעם ענין פון רחמנות אויפ׳ן פולסטן פארנעם.

פארוואס טאקע ווען איינער איז מחטיא אנדערע מיט עבודה זרה איז דא אזא הארבער עונש? איז עס ווייל א מסית ומדיח קען גענצליך חרוב אידישע נשמות?

אוודאי דארף מען האבען, און מען האט, רחמנות.

(מען דארף דאס אבער נישט צומישען מיט די שאלה פון וויאזוי צו זיך פירען לגבי איינער וואס האט געטוהן אן עוולה. עס קען זיין איינער וואס איז דער דיין ער מוז דן זיין איינער לעונשים קשים כשורת הדין, און דאס רירט נישט קיין כי הוא זה פון דער רחמנות וואס ער האט אויף עם. דאס איז דער עומק פון דער אוה"ח הק'. דער רחמנות מיט די שאלה וויאזוי צו באהאנדלען א חוטא איז נישט קיין סתירה. און מען טאר נישט צומישען די צוויי נושאים)

מען דארף פארשטיין, א מענטש איז א מוגבל. ער האט א געוויסע סכום געפילען וואס ער קען האבען פאר עס פארלירט בכלל די ערך. אז איינער ליינט די צייטונג יעדער טאג, און זעהט ווי דא איז דא א צרה דארט א פראבלעם דארט א דריטער מעשה, קען ער בדרך הטבע נישט ממשיך זיין האבען די זעלבע סארט מיטפילען ווי ער וואלט געהאט ווען ער וואלט געוואוינט אין א שטעטל מיט דריסיג מענטשען א גאנצע לעבן און געהערט פון דריי צרות א גאנץ לעבן. דאס איז א חלק פון דער מציאות פון היינטיגע לעבן וואס מיר זענען עקספוזד יעדער טאג צו אזויפיל אינפארמאציע אז עס איז נישט מעגליך רעאגירען צו יעדער זאך וויאזוי עס וואלט געפאסט ריכטיג עמאציאנאל.

דאס איז די סיבה פארוואס איך קען זעהן א האומלעס מאן אין די גאס וואס גייט אפשר מארגן אויס פאר הונגער און בכלל זיך נישט אומקוקען אויף עם, ווייל אם באנו לרחם אין אנו מספיקים. מאכט מען זיך שוין תירוצים אז מסתם איז ער אליינס שולדיג, אדער זענען דא בעסער עצות פאר עם ווי קלייבן געלט אין די גאס.

פארהאן אזעלכע וואס לעבען זיך אין אזא מין באבל, זיי הערען נאר געציילטע מעשיות. אדער מאכען זיך אזא באבל ווי נאר געציילטע מעשיות זענען זיי נוגע. למשל נאר מעשיות וואס געשעהן צו זייער קהילה, אדער נאציאנליטעיט, איז זיי בכל נוגע. זיי האבען טאקע אביסעל מער געפילען ווען זיי הערען אזא סארט מעשה לפי דער באקס וואס זיי האבען זיך אז דאס איז נוגע. אבער דאס קומט אויף דער פרייז פון לעבן אין אן אינטעלעקטואלער און מאראלישער באבל. און זיך לכתחילה קובע זיין נישט אנצוגיין פיל גרעסערע חלקים פון די וועלט, ואיני יודע איזה יוכשר.

לעיקוואד, כבר אמרו רז''ל כל ימי עני רעים זה רחמן.

א מענטש מוז זיך אימיונירן צו א געוויסן פראצענט פון די וועלטס פראבלעמען.

שמעקעדיג אויף לוי אראן האסטו רחמנות?
וואס איז דיין מהלך, מהאט רחמנות אויף יעדער מענטש נישט קיין חילק וואס ער האט געטאן?
אויב מיר וואלטן געבראטן היטלער לעבעדיגער הייט וואלסטן מיר גדארפט רחמנות האבן? אויב וואלט ער געווען א איד.

זייט ווען איז פדיון שבוים אויף איינער וואס פארדינט זיין עונש? (איך וויל נישט אריינגיין אין ספעסיפיק דוגמאות)
אפשר איז ראטווען א מחלל שבת פון מיתה אויך פקוח נפש?

שמעקי יקירי שרייבסט פיין אבער ווי יענער מג''ש האט אמאל געזאגט צום בחור ''דיין קשיא איז בעסער פונעם תירוץ'' ,דו פרעגסט עטליכע גוטע קושיות און איך זעה נישט ווי אינעם גאנצע געשרייבעכטץ פארענטפערסטו זיי.

לעיקוואד האט געשריבן:פארהאן אזעלכע וואס לעבען זיך אין אזא מין באבל, זיי הערען נאר געציילטע מעשיות. אדער מאכען זיך אזא באבל ווי נאר געציילטע מעשיות זענען זיי נוגע. למשל נאר מעשיות וואס געשעהן צו זייער קהילה, אדער נאציאנליטעיט, איז זיי בכל נוגע. זיי האבען טאקע אביסעל מער געפילען ווען זיי הערען אזא סארט מעשה לפי דער באקס וואס זיי האבען זיך אז דאס איז נוגע. אבער דאס קומט אויף דער פרייז פון לעבן אין אן אינטעלעקטואלער און מאראלישער באבל. און זיך לכתחילה קובע זיין נישט אנצוגיין פיל גרעסערע חלקים פון די וועלט, ואיני יודע איזה יוכשר.

וואס די שאלה אפילו, זאגסט דאך אליינס אז אויב לעבט מען נישט אין א אייגן באבל דעמאלט איז נישטא קיין שום געפילן פאר קיינעם, אוודאי איז בעסער אז יעדער זאל העלפן "זיין" באבל אזוי וועלן כאטש די נצרכים באקומען הילף.

איך האב דאס אמאל געהערט פון א חשוב'ן רב. ער האט מסביר געווען ביי א דרשה, אז באמת איז דאך נישט מעגליך פאר א מענטש צו העלפן יעדן אויף דער וועלט, ממילא האט דער באשעפער אזוי אויסגעשטעלט די וועלט אז יעדער האט זיין קהלה, זיין מסגרת, זיינע משפחה מיטגלידער און באקאנטע, און עס איז פאראן דער מושג פון עניי עירך קודמין, אז יעדער זאל העלפן די אייגענע באקאנטע.

(פארשטייט זיך דאס איז נאר אונטער געווענליכע אומשטענדן, אז מען מאכט א 'כלל ישראל אקציע' דאן נעמט יעדער א חלק...)

איך האב שוין לאנג געוואלט שרייבן איבער די א. ג. חסד במחנינו. אמאל איז די המון עם געווען מענטשליך און זיך אויפגעפירט מיט רעספעקט איינער צום צווייטן. למשל, מ'האט געזאגט א גיט ווארט פאר א צווייטן אן קיין חשבונות נאר פשוט אז דער צווייטער זאל זיך גוט שפירען. היינט איז א גאנץ אקומעניש נאר צו גריסען א שכן. די אלע חסד ארגעניזאציעס זענען דא די ארויסצוהעלפן נאר ווען די ביסט אין דער ערד, דעמאלטס קמט יעדער צו לויפן מיט זייערע ווייעכע הערצער זעהן וואס מ'קען טיען, דוק ותשכח.

ס'זענען דא אזעלכע עסקנים וואס זענען אלץ פארנומען מיט טיי אווענטס און אנדערע צדקה צוועקן, ס'וואלט זיך געלאזט זאגן אז זיי זענען ממש א שטיק חסד, אבער אז מ'קוקט נאך זייער התנהגות זעהט מען גאר אן אנדערע מענטש. למשל, דער זעלבער "בעל חסד" וועט נישט שפירן פאר וויכטיג צו האלטן די טיר אפען פאר א צווייטן, וועט איבערלאזן זיין קאווע גלעזעלע אויפן טיש, נישט אוועק פאקן די ספר נאכ'ן ניצען, קיינמאל צוגיין צום עמוד אפילו אין די וואכן, דאבל פארקן ווען ער קען זיך נארמאל אריינשטעלן 20 פיס ארויפציר אא"וו. די אלע זאכן ווייזן אז די חסד איז פאלש.

מען קען אבער נישט מישן חסד מיט רחמנות, חסד דארף מען ארבעטן צו דעגרייכן, רחמנות דארף מען ארבעטן נישט צו האבן.

שמעקעדיג האט געשריבן:די אלע וואס קומען מיט דעם "משל", ווען מען וואלט געטשעפעט דיין קינד וואס וואלסטו געטון?... להוי ידוע אז דער משל איז נישטריכטיג צו נוצן, ווייל דאס איז בלויז געפילן, נישט קיין הלכה, אדרבה, אין יענע צייטן האט מען ספעציעל געבויעט די ערי מקלט אז מען זאל נישט קענען נקמה נעמען, ווייל די בלוט איז קאכעדיג הייס.... מיר רואיגע דארפן זיך נישט אריינגלייגן אין דעם מצב פון די קאכעדיגע נוקמים, אדרבה דער נוקם ונוטר דארף זיך בארואיגן און קענען טראכטן מיט לאגיק, אך און וויי אויב מען פסק'ענט אפ יענעמ'ס דין בשעת כעסו, עס איז דאך דאס ערגסטע אופן פון מעניש זיין במשפט בצדק וביושר!

פון די אנדערע זייט אבער זעהט מען אז פארוואס טאקע דארף מען גיין צו די ערי מקלט? ווייל די תורה פארשטיין אז דינרצח'ס קרובים זענען אנגעווייטאגט, און טאמער גייען זיי הרג'ענען די רוצח  גייט זיי די תורה פארשטייןאון זיי נישט מחייב זיין, אבער ס'דאך געווען בשוגג געט אים די תורה אן עצה צו אוועקלויפן צו די ערי מקלט, ואס איז בכלל נישט קיין געשמאקע זאך צו זיין אוועק פונדערהיים. און דאס אלעס איז נאר בשוגג

@שמעקעדיג גיוואלדיג געזאגט

די פראבלעים היינט איז אז דער עולם איז פאר'גויאישט מ'ליינט די גויאישע פאפירען און זייערע בלאג'ס, און מיר באקומען הרגשים פון א גוי, הלואי מיר האבען ווען אזא @שמעקעדיג אין די צייטונגען אין א גויאיש שטיקעל אכזריות דא אינעם קאווע הויז.
מיין רבי פלעגט זאגען הלוואי וואלט די ראשית חכמה געווען אויף די גאס, און די ראיות אין א שאנק.

מענין לבנין באותו מנין.

איך קען פארשידענע בעלי חסד, אזוי ווי דריידל האט געשריבן, זיי טוען אויף א געוואלד, אבער זענען באמת שלעכטע מענטשן, זיי קענען זיצן און בארעדן אנדערע אויף א מיסן פארנעם, זיך אפרעכענען און באגראבן אנדערע אויף אן אופן וואס נארמאלע מענטשן וואלטן עס נישט געטאן. פיל מאל ווילט זיך פרעגן פון יענע: "וואו איז דיין חסד פלוצלינג פארשווינדן געווארן? - פארוואס באגראבסטו יענעם פאר גארנישט?". די מענטשן זענען זיך קונה שם אלס אנשי חסד, אבער אין פאקט דרייען זיך ארום פשוט'ע יונגעלייט וואס טוען נישט אזויפיל געלט טובות, אבער גריסן שיין, זאגן א גוט ווארט, זענען מחזק. די דאזיגע יונגעלייט זיצן און זייער וואונקל און קיינער רעדט נישט פון זיי.

איך קען א איד וואס איז פארנומען א גאנצן טאג מיט חסד, ער שאפט שווערע סכומים פאר צדקה, אבער נערוועז אויפן העכסטן גראד - א גאנצן טאג שרייעט ער, טיילט פסקים פאר וועמען ער זעט נאר און יעדן ריר וואס עס געפעלט אים נישט. נאכמער; טיר ביי טיר מיט יענעם עסקן, וואוינט א חשוב'ער יונגערמאן, א תלמיד-חכם, וואס מוטשעט זיך שווער אויף פרנסה, פארזינקען אין חובות און וואוינט אין א געוואלדיגע פשטות וואס ווייניג וואוינען היינט און ארבעט שווער אפצוצאלן זיינע חובות. דער א.ג. עסקן קומערט זיך ניטאמאל מיט זיין מצב, לייגט נישט קיין פינגער אין קאלט וואסער יענעם ארויסצוהעלפן, עס גייט אים פשוט נישט אן, ווייל דארט קען ער נישט באקומען די כבוד און אנערקענונג אזוי ווי ווען ער טוט מיט אנדערע מענטשן.

היוצא לנו מזה: טון חסד האט נישט אלעמאל א שייכות מיט א רחמנות'דיג הארץ, טראצדעם וואס אין אסאך פעלער קומט עס יא אינאיינעם.

יאיר האט געשריבן:פארגעס נישט וואס עס שטייט פאר'ן פסוק פון ונתן לך רחמים ורחמך. עס רעדט זיך דארט איבער א יונגערמאן וואס איז צוגעגאנגען צו א בחור'ל און אים פרובירט איבערצורעדן אז ער זאל זיך ביקן צו א קליין געטשקעלע. אפילו אויב דער בחור'ל וואלט אים נישט געפאלגט, וואלט געווען א חיוב גמור אים צו ברענגען אין בית דין און אים מחייב זיין, אפילו ס'איז נישט געווען א התראה, און שטיל מאכן יעדער איינער וואס האט עפעס א לימוד זכות אויף אים. דערנאך וואלט דער בחור'ל געווען מחוייב אויפצוהייבן עטליכע גרויסע שטיינער און שיסן אויף אים ביז ער פאלט צוזאם א צובלוטיגטער און א טויטער, למען ישמעו וייראו. מען טאר אפילו נישט רחמנות האבן אויף אים, ווי עס שטייט אין פסוק לא תחמול עליו ולא תחוס עינך עליו.

בן בג בג האט געשריבן:פון די אנדערע זייט אבער זעהט מען אז פארוואס טאקע דארף מען גיין צו די ערי מקלט? ווייל די תורה פארשטיין אז די נרצח'ס קרובים זענען אנגעווייטאגט, און טאמער גייען זיי הרג'ענען דעם רוצח גייט זיי די תורה פארשטיין און זיי נישט מחייב זיין, אבער ס'דאך געווען בשוגג, געט אים די תורה אן עצה צו אוועקלויפן צו די ערי מקלט, ואס איז בכלל נישט קיין געשמאקע זאך צו זיין אוועק פונדערהיים. און דאס אלעס איז נאר בשוגג

בקוצר אמרים ממש, ביידע זענען נישט מחולק מיט מיינע ווערטער,
[tag]יאיר[/tag], אדרבה משם ראיה, אז 'אחת היתה ופרסמה הכתוב', די תורה דארף מאכן א עקסעפשאן, א אויסנאם, און זאגן אז דא (און ענליכע פעלער) איז אנדערש ווי געווענליך, און כאטש דו האסט בטבע רחמנות אויף א צווייטן איד, זאלסטו דא אויסלעשן דעם סוויטש ווייל ער האט געטון עפעס וואס פארלאנגט זיך א הארבן עונש, אבער אודאי נישט אז דאס איז דער סטאנדארד ביי די עונשי התורה, ווי להבדיל די רוצחים פון די אראבערס וועלכע פאסמאקעווען זיך מיט יענעמ'ס בלוט און פרייען זיך ווען עס קומט אונטער א געלעגנהייט אראפצושניידן יענעמ'ס קאפ ה"י צו באפרידיגן זייער תאות הרציחה. סך הכל וואס די תורה זאגט, אז טראץ די געווענליכע מדת הרחמנות אין דיין הארץ, זאלסטו דא מאכן א אויסנאם, כמ"ש לעיל, אז די 2% אכזריות זאל קומען פון די תורה, נישט דיינע מענטשליכע געפילן און אינסטינקט, וואס דאס איז נישט מער ווי א נידריגע תאוה און אוממענטשליכקייט.

בן בג בג דו זאגסט ווייטער די זעלבע זאך, אודאי וועט די תורה זיי פארשטיין, און טאקע נאר די באטראפענע וועלכע זענען שרעקליך פארווייטאגט אויף די מעשה הרציחה, אבער ס'איז נישט פשט אז מיר אלע זאלן יעצט גיין און פרובירן זיך "אננעמען" פאר די קרובי הנרצח און זיי העלפן אויס'הרג'ענען דעם רוצח און אים בארעדן און באזינגען אין די גאסן, חס מלהזכיר, מיר דארפן מגביר זיין דעם מח אויפן לב און די רגשי הלב, די אלע משלים זענען פרויערישע רגשי הלב, יא, א מאן קען אמאל אריינפאלן בבחינת נוקבא, עס פאסירט ביי יעדן אפילו ביי די שענסטע, און אפילו נולד'ס משל פון היטלער איז אויך בלויז הרגשים, אודאי זאל מען אים הרג'ענען, און עס איז אפילו א שמחה 'באבוד רשעים רנה', אבער גיב א קוק די מצריים, די היטלער'ס בימיהם, ווען זיי זענען דערטראנקען געווארן האט מען געלאזט טאקע בלויז די געליטענע אידן זינגען שירה, אבער נישט די מלאכים, ווייל מעשי ידי טובעים בים! און אז מען הרג'עט היטלער איז עס נאר צוליב זיין פארדינטן עונש, און כדי ער זאל נישט קענען שעדיגן אנדערע, נישט סתם פאר אונזער פארגעניגן, זעה די אשכול דא פון שיטה מקובצת,

און אודאי איז פשוט צו פארשטיין אז ענק רעדן פון אויסנאמען ווען די עוולה וואס יענער באגייט איז ארויס פון יעדן מענטשליכן גדר קען מען פארשטיין די שמחה אז ער נעמט איין א מיתה משונה, איך אליין וואלט געטון דאס זעלביגע פאר היטלער, כמילנעצקי, און אנדערע רוצחים אכזרים, איך וואלט זיי אראפגעיווארפן פון די פרידאם טאוער און זיי געווארפן צו די הונט, אבער דאס איז טאקע דער אויסנאם! עס מיינט נישט אז דאס איז דער נארמאלער וועג.

איך האף מען פארשטייט, איך האב נאך אפאר זאכן צו מוסיף זיין, ועוד חזון.

[tag]שמעקעדיג[/tag]
דו האסט מיר נישט גענטפערט, מסתם האסטו נישט באמערקט אז מיין שאלה איז גווענדט צו דיר.
זייט ווען דארף איך רחמנות האבן אויף איינער וואס איז מרצה את ענשו?

One needs to answer only to people in his bubble. All others may be degraded even here

היימישער ליטוואק האט געשריבן:זייט ווען איז פדיון שבוים אויף איינער וואס פארדינט זיין עונש? (איך וויל נישט אריינגיין אין ספעסיפיק דוגמאות)
אפשר איז ראטווען א מחלל שבת פון מיתה אויך פקוח נפש?

דאכט זיך מיר אז ר' משה לייב סאסובער האט יא געטוהן פדיון שבויים אפילו פאר דער וואס האט זיך פארדינט זיין עונש (עכ"פ אין די אויגן פון די פריץ אין היימישע ליטוואק! פארשטייט זיך אז ר' משה לייב סאסובער האט געהאלטן אז דאס איז נישט זיין פארדינטע שטראף)

איז ער דאך א ליטוואק פאר א סיבה

היימישער ליטוואק האט געשריבן:[tag]שמעקעדיג[/tag]
דו האסט מיר נישט גענטפערט, מסתם האסטו נישט באמערקט אז מיין שאלה איז גווענדט צו דיר.
זייט ווען דארף איך רחמנות האבן אויף איינער וואס איז מרצה את ענשו?

טייערע ליטוואק!
אויף דיין קשיא האט שמעקעדיג גע׳ענטפערט נאך בעפאר האסט עס געפרעגט, און דאס איז זיין גאנצע כוונה מיט דעם אשכול, ווייל דאס צו טראכטען אז טאמער קומט זיך פאר איינעם אן עונש דארף מען אויף אים נישט רחמנות האבן דאס איז גע׳גנב׳ט פון די גויאישן גאס, לפי התורה איז פונקט פארקערט, די גבעונים האט מען אויסגעשלאסן פון כלל ישראל ווייל זיי האבן נישט רחמנות געהאט אויף שאול המלך ובניו וואס מען האט זיי גע׳הרג׳ט ע״פ התורה מכח א טענה פון די גבעונים כידוע, טראכט דען איינער אז די ב״ד האט זיי מעניש געווען שלא ע״פ דין? נאר וואס דען אפילו עס קומט זיך אן עונש אבער דאך רחמנות דארף מען נאך אלץ האבן, און אויב נישט ווייזט דאס אז מען איז נישט קיין חלק פון כלל ישראל, מען קען נאך מער מאריך זיין נאר מען שרייעט שוין פון קיך פון די חבלי פסח, לאמיר גיין רחמנות האבן....