וואון און יודן

[ישובניק]

ס'איז דא אין אידיש היינט א היפשע ערבוביא צווישן וואון און יודן וואס ווערן אויפגעטוישט ביי אסאך ווערטער. נו, ווער איז דער נחשון?

[פינטאו]

געווינען, געוואונען.

ווינטש, געוואונטשן.

געפינען, געפונען.

ווי, וואו.

ניץ, נוץ.

[פינטאו]

שמיץ, שמוץ.

שטימע, שטומע.

שטיל, שטול.

[געפילטע פיש]

די, דו (דאכט זיך אז די איז the און דו איז you, פליז קארעקט מי איף איים ראנג.)

[פינטאו]

געזיכט, געזוכט.

פיל, פול.

שליס, שלוס.

[פינטאו]

וויסן, געוואוסט.

ווינקען, געוואונקען.

זין, זון.

[פינטאו]

קלינג, געקלונגען.

בינד, בונד.

בינד, געבונדן.

[פינטאו]

און, אין.

צו, צי.

[פינטאו]

מיט, מוט.

[שמואל הלוי]

די, דו (דאכט זיך אז די איז the און דו איז you, פליז קארעקט מי איף איים ראנג.)

זייער גוט! אויסגעצייכנט אאאא+

[פינטאו]

פוס, פיס.

שוך, שיך.

שטוב, שטיבער.

ברודער, ברידער.

הונט, הינט.

בוך, ביכער.

[פינטאו]

פיטער, פוטער.

[ישובניק]

אה, א נחת! זייט ממשיך.

[ידען]

ווי/וואו ניצט/נוצט מען יעדע ווארט?

איך קען נישט די אלע חילוקים. איך שרייב געווענליך לויט וויזוי כ׳געדענק.און וויזוי סע שרייבט זיך...

[קרעמער1]

ווי = ווי אזוי
וואו = באיזה מקום
שטימע = וואויס
שטומע = אלם
די = די זאך
דו = לשון נוכח
געזיכט = פנים
געזוכט = מחפש
פיל = אסאך
פול = מלא
זון = בן (מאנכע שרייבן "זוהן" מיט א ה"א אונטערצושיידן פון זון = חמה)
זין = שכל (אראפ פון זינען)
און = וא"ו המוסיף (און ער איז געגאנגען)
אין = תוך
פיטער = די פיטער פון א מאנטל\פעלץ (פ"א רפה)
פוטער = חמאה

אסאך מאל איז דער חילוק פשוט אז איינס איז א לשון יחיד און די אנדערע לשון רבים.

ותן לחכם ויחכם עוד

[ישובניק]

א דאנק פינטאו און קרעמער 1.

2 הערות:

זין איז אויך ל' רבים פון זון.

פיטער מיינט נאר פיטערן/קארמען.
פוטער מיט א פינטל אין פא איז חמאה.
פוטער אן א פינטל איז דער פוטערנער מאנטל, דער פעלץ (ווי פעטער עשיו האט אויסגעזען, כאדרת שער).

[פינטאו]

פיל האט אויך נאך באדייטן. פיל עס אן, איך פיל דיין ווייטאג.

[געפילטע פיש]

איך פיל דיין ווייטאג.

דאס איז בכלל אידיש? איז עס נישט די ענגלישע feel שפיר?

[ישובניק]

יא, פילן מיט'ן באדייט פון רגש און געפיל איז אויך אידיש.

גוט פאר'ן דערמאנען שפיר
ס'איז אויך דא שפור מיט א וואו - א שפור פון עפעס, קומען אויף די שפורן.
אבער אויסשפירן און נאכשפירן זענען מיט א יוד.

אזוי אויך זענען דא נאך ווערטער וואס זענען מיט א וואו, און ביים ווערן גענוצט אלס ווערב האבן זיי א יוד.
קרום, קרומער
אבער זיך קרימען, אויסקרימען, פארקרימען, נאכקרימען.
רום, רימען

אויך זענען דא ווערטער וואס זענען מיט א וואו, אבער אלס פארקלענער-ווערטער זענען זיי מיט א יוד.
הוט, היטל
פוס, פיסל
בוך, ביכל
שטוב, שטיבל
קוכן, קיכל

[ישובניק]

אייגנטום
אבער דער אייגנטימער

[שמעקעדיג]

שוך - ל' יחיד
שיך - ל' רבים

פוס - ל' יחיד
פיס - ל' רבים

צו - אל (מיט א סגול)
צי - קען מיינען ציען (שלעפן), אדער ל' קשיא (אזוי צי אזוי, צי זאל איך שרייבן)

רוב ווערטער מיט י' און וא' איז לשון עבר אדער עתיד

קויף דעם גורל, קענסט געווינען... כ'האב טאקע געוואונען! וכן השאר.

[יידל]

צו - אל (מיט א סגול)
צי - קען מיינען ציען (שלעפן), אדער ל' קשיא (אזוי צי אזוי, צי זאל איך שרייבן)

מיט דעם כלל עקשנ'ט זיך די "מעלות" אויסגאבע, צו שרייבן "צו" אויך בלשון קושיא. זיי טענה'ן אז דאס איז "ירושלימ'ער אידיש".

און אויך ליטוויש אידיש.

[פינטאו]

צו - אל (מיט א סגול)
צי - קען מיינען ציען (שלעפן), אדער ל' קשיא (אזוי צי אזוי, צי זאל איך שרייבן)

מיט דעם כלל עקשנ'ט זיך די "מעלות" אויסגאבע, צו שרייבן "צו" אויך בלשון קושיא. זיי טענה'ן אז דאס איז "ירושלימ'ער אידיש".

אין אידיש ווערטער אוצר שרייבן זיי יא אז רוב ניצן 'צי' אין דעם פאל.