לאמיר מאכן א קידוש השם

[שרגא]

איך האב היינט מיטגעהאלטן (נישט צום ערשטן מאל) ווי א אידל קומט ארויס פון א געשעפט און פארקלאפט דעם טיר אין פנים פון דעם גוי וואס איז געקומען צו גיין ממש הינטער אים. כ'האב געזען ווי יענער קוקט אים אן מיט גרויסע בייזע אויגן. ער האט נאך געשאקלט דעם קאפ פון רעכטס אויף לינקס און צוריק זיבן מאל און געבליבן קוקן אויף יענעם ווי פון דער לבנה ביז ער האט זיך אריינגעזעצט אין קאר. עס האט מיך געבאדערט, (אפילו איך קען יענעם פארשטיין אז ער איז אויפגעוואקסן אין אן אנדערער אטמאספערע און באגרייפט נישט אפשר געהעריג די אמעריקאנער קולטור און ווי די קלייניגקייטן קענען זיי נעמען זייער ערנסט).

גענוג האבן שוין מיטגעהאלטן אזעלכע סצענעס ווי א צווייטער אידל מאכט א "לאקאלע" חילול השם, צי ביים זיך אריינכאפן אין דער ליניע, צי זיך שטעלן טענה'ן מיט'ן קעשיער א האלבע שעה אז ער האט געזען אן אנדערע פרייז אויפ'ן שעלף, ריטוירנען ראסטיגע עירקאנדישאנס נאכ'ן זומער, אן קיין רעסיט, טענה'ן מיט'ן באנק מענעדזשער א האלבע שעה וועגן א געקראכטע טשעק ווייל ס'געווען פרייטאג נאך די שקיעה, שיסן באנאנעס אין חיות-גארטן טראץ די בייזע וועכטער, צי אנדערע מטעמים אין פאבליק. עס איז קלאר אז מיר זענען ווייט נישט די איינציגע וואס קענען זיך צומאל אויפפירן "מאדנע", אבער למעשה זענען מיר אידן און דארפן זיך אלס דער עם סגולה מער היטן זיך אויפצופירן דוקא נאר ווי עס פאסט.

אבער אנשטאט זיך סתם נעמען באשעלטן די "פרומאקעס", האב איך היינט באשלאסן צו טון עפעס קאנסטרוקטיוו. שפעטער אין טאג האב איך אריינגעסטאפט אין א גאז סטאנציע (אין א היימישער געגנט) ווייל איך האב געדארפט "ארויסגיין". פונקט איז "ארויסגעקומען" אן אנדערער היימישער איד. איז מיר אריינגעטאנצן א מחשבה'לע אז מסתמא קומען דא כסדר אריין אידעלעך און באניצן זיך מיט דעם ביה"כ לרחצה, מיט אלע קינדערלעך אין די רייע, און אנטלויפן. אפי' עס איז אפשר נישט ממש טעכניש קיין "חילול השם" און אפשר איז עס נישט סטריקטלי געמאכט בלויז פאר קאסטומערס, שמעקט עס מסתמא נישט אזוי פאר'ן גויאישן אייגנטימער.

אלזא, ביים ארויסקומען בין איך צוגעגאנגען צום קעשיער און איך האב אים דערלאנגט א פינעווער, זאגנדיג "איך האב גענוצט די טוילעט, דו האסט מיר דערמיט צוגעשטעלט א סערוויס, און איך וויל דיר באצאלן דערפאר."

איר וואלט געמוזט זען ווי נאך א סעקונדע פון דעם שאקירטן בליק האט ער ממש אויפגעלאכטן מיט א שיינענדיגן פנים. ער האט מיר אויסגעשטרעקט די האנט און שטארק געדריקט, זאגנדיג מיט גלאנצענדיגע אויגן פיר מאל "טעינק יו, טעינק יו."

גלייבט מיר, איך האב נאך געשפירט בעסער פון אים (יותר ממה שהעגל רוצה לינוק וכו', אויך וויסנשאפטליכע שטודיעס באשטעטיגן די טיפע אלטרואיסטישע הנאה).

אבער בעיקר האב איך געשפירט אז אויף א געוויסע אופן האב איך דא עפעס "געטאן" קעגן יענעם טיר-פארקלאפער. עפעס "אויפגעטאן". און אזוי דארפן מיר אלע פרובירן טון. מיר דארפן פרובירן זיך אויפפירן ספעציעל איידל, דזשענטעל, געלאסן, צו מאכן א קידוש השם ווי נאר עס קומט אונטער. מיט אזעלכע קלייניגקייטן קען מען אנקומען ווייט.

אלזא, לאזט וויסן ווען איר מאכט אמאל עפעס א לאקאלן קידוש השם. אפשר אז איר וועט וויסן פון פאראויס אז איר וועט עס דערנאך דא אראפשרייבן, וועט עס געבן מוט צו אויספירן דעם נאבעלן אקט.

[John Doe]

אשריך ר׳ שרגא! כמוך ירבו בישראל.

[יידל]

אשריך ר׳ שרגא! כמוך ירבו בישראל.

כיהודה ועוד לג'ון.


אנשטאט עפענען אן אשכול ווי מ'שרייבט וואס אלס געשעט "נאר ביי היימישע אידן", שרייבט וואס מען קען טון קאנסטאראקטיוו. שרגא, ממך ילמדו וכן יעשו. אי"ה וועל איך זיך משתדל שרייבן אין דעם אשכול אזעלכע "קידוש השם" סיפורים.

[גדעון]

שכח שרגא זייער שיין, און אויך א דאנק פארן פארטרעטן אונז "פרומאקעס" אזוי שיין...
אבער ווי האט אמאל א קליגע איד געענטפערט פאר אזא איינעם וואס האט אראפגערוסן די "פרומאקעס" וואס האלטן נישט קיין טירן,
" דער חסידישע איד וואס וועט טאקע נישט אייביג געדענקן צו האלטן אפן די טיר וועט זיך צורייסן צו העלפן א צווייטען. דער פרומאק וואס שמייכלט טאקע נישט דעם פאלשן שמייכל ווען ער זאגט "האו אר יו" וועט זיך אבער צופליקן משמח צו זיין א אנדערע איד. דער כאניאק וואס פארגעסט איבערצולאזן א טיפ לויפט יעדע צווייטע נאכט צו א טיי אווענט,

אודאי דארפן מיר פראבירן צו זיין אנשי קודש - הייליג מענטשליך, (אבער מיר פרומאקעס ווי דו רופסט אונז) זענען נאך עני טיים אזאלעכע פיינע מענטשן ווי דער גוי וואס פירט זיך מיט טבע'דיגע נימוס

[געפילטע פיש]

סא דו זוכסט צו באאיינדרוקען דעם נידעריגען עם הדומה לחמור? ס'דאך הלכה בידוע אז עשו שונא ליעקב, ער וועט דיר סייווי וועלן הארגענען, ביזט ממש א מניח מעותיו על קרן הצבי! און וואס איז מיט לא תחנם? שפילט ביי דיר נישט קיין ראלע? מיר ווייסן דאך אז די גאנצע וועלט שטייט דאך אין זכות פון אונזער לערנען תורה, נע'זאל איך עם נאך האלטן די טיר? ער איז דאך נאר דא מיר צו באדינען און מיר געבן פוד-סטעמפס. און באלד וועסטו מער נאך זאגן אז איך זאל האלטן די טור פאר א שיקסע אויך, דאס איז דאך ממש אביזרייהו דגילוי עריות וואס איז ביהרג ואל יעבור, נאוואדען? אזוי ארבעט די יצר הרע, היום אומר לו עשה כך מיט א מסוה פון שיינקייט און מענטשליכקייט, און מארגען וועט ער מיר שוין הייסן שמייכלען צו א גויטע...

[שמעקעדיג]

איך בין זייער דאנקבאר פארן עפענען דעם אשכול.

איך בין זיך נוהג ווען איך קען פשוט געבן א גוט ווארט פאר אן ערל. דאס קען זיין סיי ווען איך גיי איינקויפן, למשל אין וואלמארט וכדו' אדער סיי וועלכע גוי'אישע געשעפט (אדער אידישע געשעפט מיט גוי'אישע ארבייטער ) . )העלא סויר, האו אר יו טודעי? מיט א שמייכל (רח"ל), מאכן יענעם פילן ווי א יומען ביאינג. זיך באדאנקען נאכן ענדיגן.

אדער סתם אזוי איך גיי אדורך, לאמיר זאגן, א דזשעניטאר, א גוי וואס טוט אויפרייניגן. כ'ווייס, כ'האב נישט קיין שייכות צו דעם גוי. עס קען זיין אין ביהמ"ד, אין מיין היימישע אידישע גראסערי, אדער סיי וואו. זאגן העלא סויר! זיך מאכן וויסענדיג פון אים. און צולייגן "ווערי נייס דזשאב, וועל דאן". אדער אנדערע קאמפלימענטן.

ס'קאסט מיר גארנישט, און געווענליך זענען זיי אזוי פרייליך אז איינער קוקט אפילו אויף זייער זייט, און פארשטייט אז זיי זענען נישט ראבאטן נאר לעבעדיגע באשעפענישן מיט א לעבעדיגע הארץ אינווייניג...

[געפילטע פיש]

איך בין זייער דאנקבאר פארן עפענען דעם אשכול.

איך בין זיך נוהג ווען איך קען פשוט געבן א גוט ווארט פאר אן ערל. דאס קען זיין סיי ווען איך גיי איינקויפן, למשל אין וואלמארט וכדו' אדער סיי וועלכע גוי'אישע געשעפט (אדער אידישע געשעפט מיט גוי'אישע ארבייטער.

זייער שיין אז ביזט העפליך צום גוי אבער צו א איד מעג מען אויך זיין העפליך.
א חבר דערציילט מיר אז ער גייט ארום אין היימישע שטובער טוהן הענדי ווארק, זאגט ער ס'איז זייער אינטערעסאנט אז ווען ס'קומט צו זיין נייס, ווי באגרוסן מיט א שמייכעל, אפערען א טרונק וכדומה, זענען די היימישע יונג ווייבלעך סאך נייסער צו זיין גוי, ווייל א היימישע אינגערמאן איז דאך אסור בבל יראה, אבער חמצו של עכו"ם איז דאך מותר, און מאידך גיסא ווען ס'קומט צו געבן א טיפ שעמען זיי זיך נישט עם צו געבן טאפעלט פונם גוי, בפניו. און טאקע צו קאונטער באלאנסירן דע אפענע ראסיזם האט ער א אפמאך מיטן גוי אז זיי צוטיילן זיך די טיפס שוה בשוה.

[שמעקעדיג]

געפילטע פיש,

יישר כח פארן אויפמערקזאם מאכן.

גראדע טוה איך עס פאר אידן אויך. אבער דא רעדט מען פון מאכן א קידוש השם פאר גויים, וועלכע האבן אומ-גינסטיגע מיינונגען אויף דעם מאדנעם אידישן פאלק, וואס קען נאר נעמען אבער נישט שענקען (לשיטתם), און דערויף האב איך געשריבן מיין תגובה.

[יואליש]

שרגא, אסך קישעס פון דאנעט! איך גלייך זייער דיין פאזיטיווע תיקון עולם עדיטוד.

כמיין אז ס'איז דא א סכנה אין זיין א "מענטש" אלס "קידוש השם" אויס. ווייל דאן קען קומען א "פרומאק" און אנגעבן א "הייליגן" סיבה פארוואס ס'איז דייקא א חילול השם ("זיי" קוקען אונז ארויף ווען מיר ווארפן אראפ די טשעינדז ווי א קאגעלעך געים. "זיי" פארשטייען אז מיר זענען זייער "אפגעהיטן.") ליבערשט זאל מען זיין גיט לשם גיטסקייט, אלס אדם נפעל כפי פעולותיו, ווייל אנדערע מענטשן זענען מענטשן מיט געפילן פונקט ווי מיר, ווייל א גיטער איז אלעמאל א גיטער, ווייל מאי דסני עליך לחברך לא תעביד.

מ'קען זאגן בניחותא, על כבודי לא מחיתם ועל כבוד בשר ודם מחיתם.

[פשוט-קאמפליצירט]

שרגא, אסך קישעס פון דאנעט! איך גלייך זייער דיין פאזיטיווע תיקון עולם עדיטוד.

כמיין אז ס'איז דא א סכנה אין זיין א "מענטש" אלס "קידוש השם" אויס. ווייל דאן קען קומען א "פרומאק" און אנגעבן א "הייליגן" סיבה פארוואס ס'איז דייקא א חילול השם ("זיי" קוקען אונז ארויף ווען מיר ווארפן אראפ די טשעינדז ווי א קאגעלעך געים. "זיי" פארשטייען אז מיר זענען זייער "אפגעהיטן.") ליבערשט זאל מען זיין גיט לשם גיטסקייט, אלס אדם נפעל כפי פעולותיו, ווייל אנדערע מענטשן זענען מענטשן מיט געפילן פונקט ווי מיר, ווייל א גיטער איז אלעמאל א גיטער, ווייל מאי דסני עליך לחברך לא תעביד.

מ'קען זאגן בניחותא, על כבודי לא מחיתם ועל כבוד בשר ודם מחיתם.

פאראן א בוך מיוסד אויף דער שיטה פון זיין/טאן גוטס לשם גוטסקייט. כ'האב נאכנישט געלייענט דאס בוך, אבער איך מיין אז דער אויספיר איז פשוט אז קיין אנדערע ברירה ווי גוט לשם זיין גוט איז נישטא.

[האט קאפ]

שרגא בטיהרא אהני!

[א איד]

היינט געמאכט א קידוש השם, איך האב אריינגעלאזט א גוי פאר מיר, ווען ער האט זיך געיאגט אין באנק.

[קרעקער]

מוט א {פאלטשע} שמייכעל?
אדער מיט א חסידישע עדיטוד?

[א איד]

מיט אן אמתער שמייכל ווי עס פאסט פאר א חסיד

[בן תמליון]

ישר כוח פאר דעם התעוררת. אט האב איך דורך געוואקט דעם נעבעך'דיקן זשעניטאר אין דעם בנין, טראכטנדיק פון דעם שמועס דא אין שטיבל You do a wonderful job you’re a good man
זאג איך, זיינע אויגן האבן אויפגעלאכטן ווי איך וואלט איהם געגעבן א מיליאן דאלער. קיינער האט איהם קיין גוט ווארט געזאגט דוכט זיך זייט ער ארבייט דא. לאמיר קאמפלימענטירן איינער דעם צווייטן. גיב א שמייכל ס'קאסט נישט קיין פעני. כולנו פאר א בעסערער וועלטל.

[יואליש]

יעצט איינגעקויפט א קאווע אין רעסטעראנט, א אידישע רעסטוראנט. דער בעה"ב איז געשטאנען נעבן דעם אינגערמאן וואס סערווריט מיך יעדן טאג. געזאגט פארן בעה"ב בשעת דער ארבייטער האט געהערט, "ער מאכט א דעלישעס זשאב. ווען ער סערווירט גיט עס אריין א גיטן אפעטיט."

ביידע האבן קענטיג הנאה געהאט.

[בן תמליון]

יעצט איינגעקויפט א קאווע אין רעסטעראנט, א אידישע רעסטוראנט. דער בעה"ב איז געשטאנען נעבן דעם אינגערמאן וואס סערווריט מיך יעדן טאג. געזאגט פארן בעה"ב בשעת דער ארבייטער האט געהערט, "ער מאכט א דעלישעס זשאב. ווען ער סערווירט גיט עס אריין א גיטן אפעטיט."

ביידע האבן קענטיג הנאה געהאט.

געוואלדיק יואליש. לעטס קיפ איט אפ. איי העב עי דריעם דאס זאל ווערן די לענגסטע אשכול אינעם שטיבל דא. דער עולם זאל מיטטיילן די גוטע זאכן. דער בוכ"ע וועט זיכער האבן פרייד ווייזנדיק חזו מה יש לי בעולמי.

[ניו יארק]

אשריך ר׳ שרגא! כמוך ירבו בישראל.

[בן תמליון]

אשריך ר׳ שרגא! כמוך ירבו בישראל.

ברוך הבא נוי יארק. מאכט אייך היימיש השמיעינו את קולך.

[קרעקער]

העלא פליצלינג איז יעדער געווארען שיין אין גיטהארטציג
נישט נאר פאר דו גוי מעג מען שמייכלען און זאגען א גיט ווארט אויכ פאר די יוד אין שול פאר די יודישע ארבייטער די וויב און די קינדער

[שרגא]

א הערצליכן דאנק פאר אייך אלע פאר די חיזוק און פאר'ן אזוי גוט אויפנעמען די ווערטער; עס איז מיר באמת נאנט צום הארץ דער ענין. עס איז א פאקט אז מענטשן בטבע ווילן זיין גוט איינער צום אנדערן, יעדער ווייסט דאך ווי גוט עס שפירט ווען מען איז נייס צו אים, נאר מען פארגעסט אז מיר זענען אלע משרשו ממש איין און די זעלבע בריאה. איז ווי קען די האנט צעבלוטיגן דעם אייגענעם קנעכל, אדער פארוואס זאלן נישט די פינגער געבן א קיצל ווען דער רוקן בעט זיך דערפאר. און ווען מיר וועלן זיך צוגעוואוינען צו אויפפירן אנשטענדיג און נייס צום גוי, וועט זיך אפשר עווענטועל אריבערכאפן די געוואוינהייט אויך צו אונזערע אייגענע אידישע ברידער...

[שרגא]

שכח שרגא זייער שיין, און אויך א דאנק פארן פארטרעטן אונז "פרומאקעס" אזוי שיין...
אבער ווי האט אמאל א קליגע איד געענטפערט פאר אזא איינעם וואס האט אראפגערוסן די "פרומאקעס" וואס האלטן נישט קיין טירן,
" דער חסידישע איד וואס וועט טאקע נישט אייביג געדענקן צו האלטן אפן די טיר וועט זיך צורייסן צו העלפן א צווייטען. דער פרומאק וואס שמייכלט טאקע נישט דעם פאלשן שמייכל ווען ער זאגט "האו אר יו" וועט זיך אבער צופליקן משמח צו זיין א אנדערע איד. דער כאניאק וואס פארגעסט איבערצולאזן א טיפ לויפט יעדע צווייטע נאכט צו א טיי אווענט,
אודאי דארפן מיר פראבירן צו זיין אנשי קודש - הייליג מענטשליך, (אבער מיר פרומאקעס ווי דו רופסט אונז) זענען נאך עני טיים אזאלעכע פיינע מענטשן ווי דער גוי וואס פירט זיך מיט טבע'דיגע נימוס

גדעון, קודם האט שוין יאנקל ריכטיג געזאגט אז "פרומאקעס" איז בלויז געווען באצייכט ווי "יענע" רופן אונז.
אבער אגב, אז דו דערמאנסט דעם חסידישן איד וואס צערייסט זיך פאר א צווייטן, איז אינטערעסאנט צו באמערקן אז בשעת עס ליגט קלאר אסאך אמת אין די חסד וואס ווערט געטאן און די אומצאליגע וואוילטעטיגע ארגאניזאציעס פאר קראנקע און צעבראכענע, זענען דא וואס טענה'ן אז טאקע נאר ווען איינער איז שוין על ערש דוי אדער פארזינקען אין די גרעסטע צרות, דעמאלט קומט יעדער צו לויפן און העלפן, אבער סתם פשוטע חסד, "יעדן טאגיגע חסד" איינער צום אנדערן, אדער טובות פאר מענטשן וואס איז נאך נישט דוקא "לעבנסוויכטיג", דאס איז עפעס נישט אזוי "אויפגעכאפט". ווי יענער האט זיך אויסגעדרוקט: ווען איינעם גייט גוט, וויל מען אים זען טיף אין דער ערד; נאר דעמאלט ווען ער איז שוין טיף טיף באגראבן, דעמאלט וועט מען שוין קענען באשטיין צוצולויפן געבן א האנט.
באמת קומט עס דא נישט אריין ווייל דא איז דאך א ריין פאזיטיווער אשכול, נאר אז מען מוסר'ט שוין האב איך דאס געוואלט ארויסברענגען.

סא דו זוכסט צו באאיינדרוקען דעם נידעריגען עם הדומה לחמור? ס'דאך הלכה בידוע אז עשו שונא ליעקב, ער וועט דיר סייווי וועלן הארגענען, ביזט ממש א מניח מעותיו על קרן הצבי! און וואס איז מיט לא תחנם? שפילט ביי דיר נישט קיין ראלע? מיר ווייסן דאך אז די גאנצע וועלט שטייט דאך אין זכות פון אונזער לערנען תורה, נע'זאל איך עם נאך האלטן די טיר? ער איז דאך נאר דא מיר צו באדינען און מיר געבן פוד-סטעמפס. און באלד וועסטו מער נאך זאגן אז איך זאל האלטן די טור פאר א שיקסע אויך, דאס איז דאך ממש אביזרייהו דגילוי עריות וואס איז ביהרג ואל יעבור, נאוואדען? אזוי ארבעט די יצר הרע, היום אומר לו עשה כך מיט א מסוה פון שיינקייט און מענטשליכקייט, און מארגען וועט ער מיר שוין הייסן שמייכלען צו א גויטע...

געפילטע פיש, בעת איך אפרישיעיט דיין טאלאנט פון סארקאזם, דארף מען עס קענען פילטערן און וויסן ווען עס קומט אריין און ווען נישט. (אגב, א יסודות'דיגער טייל פון ליצנות און הומאר איז אז מען ווייסט נישט פריער וואס עס גייט קומען, עס דארף זיין אומגערישט. אויב אבער ווערט עס פרעדיקטעבל און עס גייט אלץ נאר אויף איין און דעם זעלבן ריכטונג [אין אונזער פאל, בייסיגע אנטי-..... באמערקונגען] קען עס אביסל פארלירן דעם טעם.)

איך בין זיך נוהג ווען איך קען פשוט געבן א גוט ווארט פאר אן ערל. דאס קען זיין סיי ווען איך גיי איינקויפן, למשל אין וואלמארט וכדו' אדער סיי וועלכע גוי'אישע געשעפט (אדער אידישע געשעפט מיט גוי'אישע ארבייטער ) . )העלא סויר, האו אר יו טודעי? מיט א שמייכל (רח"ל), מאכן יענעם פילן ווי א יומען ביאינג. זיך באדאנקען נאכן ענדיגן.

אדער סתם אזוי איך גיי אדורך, לאמיר זאגן, א דזשעניטאר, א גוי וואס טוט אויפרייניגן. כ'ווייס, כ'האב נישט קיין שייכות צו דעם גוי. עס קען זיין אין ביהמ"ד, אין מיין היימישע אידישע גראסערי, אדער סיי וואו. זאגן העלא סויר! זיך מאכן וויסענדיג פון אים. און צולייגן "ווערי נייס דזשאב, וועל דאן". אדער אנדערע קאמפלימענטן.

ס'קאסט מיר גארנישט, און געווענליך זענען זיי אזוי פרייליך אז איינער קוקט אפילו אויף זייער זייט, און פארשטייט אז זיי זענען נישט ראבאטן נאר לעבעדיגע באשעפענישן מיט א לעבעדיגע הארץ אינווייניג...

שמעקעדיג, אט אזוי, ממש פון דעם רעדט דער פסוק. האסט ווארשיינליך א נאטירליך פיינעם נאטור (א געפילישער אפשר, אויב מעג איך פרובירן צוטרעפן דיין פערזענליכע [פשוט מענטשליכע] כאראקטער?)
און צו געפילטע וואס האט דיר געשריבן:

זייער שיין אז ביזט העפליך צום גוי אבער צו א איד מעג מען אויך זיין העפליך.

וואלטסטו געמעגט שיקן א לינק צו דעם אשכול צו ווייזן אז צו אידן ביסטו אויך א מענטש, ווי דו האסט געשריבן:

מנשה'לע טייערע,

מה דעלך סני לחברך לא תעביד -
דו האסט נישט ליב ווען מען שימפט און מען מאכט חוזק פון דיין רבי'ן, ביטע טוה עס נישט פאר אנדערע אידן מיט זייער רבי'ן - אפגעזעהן צי דו ביסט גערעכט צי נישט.
מיט פארשטענדעניש,
הק' שמעקעדיג

כמיין אז ס'איז דא א סכנה אין זיין א "מענטש" אלס "קידוש השם" אויס. ווייל דאן קען קומען א "פרומאק" און אנגעבן א "הייליגן" סיבה פארוואס ס'איז דייקא א חילול השם ("זיי" קוקען אונז ארויף ווען מיר ווארפן אראפ די טשעינדז ווי א קאגעלעך געים. "זיי" פארשטייען אז מיר זענען זייער "אפגעהיטן.") ליבערשט זאל מען זיין גיט לשם גיטסקייט, אלס אדם נפעל כפי פעולותיו, ווייל אנדערע מענטשן זענען מענטשן מיט געפילן פונקט ווי מיר, ווייל א גיטער איז אלעמאל א גיטער, ווייל מאי דסני עליך לחברך לא תעביד.

מיר רעדן דאך דא נישט דא צו די "פרומאקעס", נאר טאקע צו די דאזיגע וואס ווילן זיין די אנטידאוט, דעריבער איז קליינע סכנה צו זיין א מענטש אלס "קידוש השם" אויס (אפילו אגב מעג ארויסגעברענגט ווערן אז קידוש השם גילט פונקט אזוי צווישן אידן, ווי דער רמב"ם זאגט קלאר). אבער בעצם ביסטו כשר גערעכט מיט דיין טעם פון טון פשוט גוטס לשם גוטסקייט און איך האב דאס אויך אריינגערעכנט זאגנדיג אז דער נותן האט נאך גאר א שטארקערע הנאה פון דעם מקבל.

ישר כוח פאר דעם התעוררת. אט האב איך דורך געוואקט דעם נעבעך'דיקן זשעניטאר אין דעם בנין, טראכטנדיק פון דעם שמועס דא אין שטיבל You do a wonderful job you’re a good man
זאג איך, זיינע אויגן האבן אויפגעלאכטן ווי איך וואלט איהם געגעבן א מיליאן דאלער. קיינער האט איהם קיין גוט ווארט געזאגט דוכט זיך זייט ער ארבייט דא. לאמיר קאמפלימענטירן איינער דעם צווייטן. גיב א שמייכל ס'קאסט נישט קיין פעני. כולנו פאר א בעסערער וועלטל.

אט אזוי ר' תמליון, עט דע באטעם זענען מיר אלע פון דעם זעלבן מין און מיר לעכצן נאך א שמייכל, א גוט ווארט. מ'קען פרובירן אריינגיין אין די טיפע הינטערליגנדע סיבות דערצו, אבער איין בחינה איז פשוט אז מיר אלע זענען פארלוירן אין דעם זעלבן וועלטל און ווען מיר קוקן זיך אריין איינער דעם צווייטן אין די אויגן, די פענסטער צום מענטשנ'ס אינערליכע נשמה, און מען "שפירט" זיך לויט אונזערע געמיינזאמע מענטשליכע סיגנאלן, די פשוט'ע געפיל פון איין מענטש צום אנדערן, די פאזיטיווע סיגנאל, די איינפאכע אנערקענונג פון א קאלעגע פון דעם זעלבן ספישיס, געט א טיפע אינערליכע צופרידנקייט וואס דרינגט אריין אין די אינערליכסטע קאמערן.

יעצט איינגעקויפט א קאווע אין רעסטעראנט, א אידישע רעסטוראנט. דער בעה"ב איז געשטאנען נעבן דעם אינגערמאן וואס סערווריט מיך יעדן טאג. געזאגט פארן בעה"ב בשעת דער ארבייטער האט געהערט, "ער מאכט א דעלישעס זשאב. ווען ער סערווירט גיט עס אריין א גיטן אפעטיט."

יואליש'ל, איך ווייס נישט צי דו אליין ווייסט די מוראדיגע הנאה און סערוויס וואס דא האסט מיט דעם מענטש געטאן. נאר אויב מען האט שוין אמאל אליין באקומען אן אמת'ע קאמפלימענט פארנט פון דעם אייגענעם בעה"ב, קען מען באגרייפן די פארגעניגן (וואס קען זיך נאך אפי' טרענסלעיטן צו קעש, ווייל די רעיס בעט זיך עפעס גרינגער נאכדעם). איך האב עס שוין געפילט, און גלייב מיר אז עס איז פון די אנגענעמסטע סארט קאמפלימענט וואס שייך.

[[NAMELESS]]

איינמאל די אשכול האט זיך געגעבן א ריק צום נושא פון זיין פשוט 'פריינטליך' צום גוי, קען מען דא אנמערקען, אז דער גדול הדור נאכן חורבן - רבי יוחנן בן זכאי, האט זיך געפירט צו גריסן מיט יעדן גוי וואס ער האט נאר אנגעטראפן. און נישט נאר דאס, נאר ער האט נאך מקדים געווען צו גריסן די ערשטע.
אזוי שטייט אין גמ' ברכות י"ז ע"א: 'אמרו עליו על רבן יוחנן בן זכאי, שלא הקדימו אדם שלום מעולם, ואפילו נכרי בשוק'.

די מעשה גייט אויך מיט די שוחטים וואס פלעגן אלס גריסן דעם גוי וואס האט געארבעט אין שלאכט הויז, און איינמאל זענען זיי איינגעשפארט געווארן אין פריזער, און זיי האבן זיך שוין געגרייט צום ערגסטן. ווען פלוצלינג איז די גוי אריין און אויפגעשלאסן דעם פריזער. דער גוי האט זיי דערציילט, אז היינט אינמיטן וועג אהיים האט ער זיך געכאפט אז די שוחטים האבן אים 'משום מה' נישט געוואונטשן דעם טראדיציאנאלן 'א גוטן טאג', און דערפאר איז ער צוריקגעקומען צום שלאכט הויז צו זען וואס איז געשען מיט זיי. הוי אומר, זה מתן שכרן של צדיקים בעולם הזה.

כלל גדול: דער באשעפער איז א רחמיו על כל מעשיו. כל מעשיו מיינט א גוי אויך. ביי יונה הנביא האט מען געזען אז יונה האט אפילו געכאפט א געזונטע פסוק פארן זיך נישט מרחם זיין אויף גוים. ומה הוא רחום אף אתה רחום. זיי גוט צו גוים אויך, פונקט ווי דו וואלסט געוואלט זיי זאלן זיין העפליך צו דיך.