קאווע שטיבל

וויכוח אדמו"ר מליובאוויטש זצ"ל עם אדמו"ר מתולדות אהרן זצ"ל בענין עבודת התפילה

[justify]ביום א' כ"ו שבט תשכ"א האט כ"ק אדמו"ר מתולדות אהרן זצ"ל געהאט די זכיה אריין צו גיין אויף יחידות צו כ"ק אדמו"ר מליובאוויטש זצ"ל.
דער ליובאוויטשער האט געפרעגט איבער די סדר הישיבה. די תו"א רבי האט געזאגט אז די בחורים הייבן אהן סדר הישיבה פיר אזייגער פארטאגס, פאר דריי שעה גמרא רש"י תוספות.
פרעגט דער ליובאוויטשער וואס איז מיט חסידות?
דער תו"א רבי האט גענעטפערט אז דערנאך לערנט מען חסידות פאר צען פופצין מינוט.

איז געווארן א ויכוח בענין לימוד חסידות לפני התפילה. די תו"א רבי האט געטענה'ט אז ביים דאווענען דארף מען זיך נאר קאנצענטרירן אויף פירוש המילות, מיט חיות והתלהבות, זמן תורה לחוד וזמן תפילה לחוד. דער ליובאוויטשער טענה'ט כדי די תפילה זאל זיין כדבעי מוז מען לערנען חסידות (לאו דוקא חסידות חב"ד, נאר בעיקר חסידות פון בעש"ט ותלמידיו) לפני התפילה ער ברענגט ראיות לסברתו. איך וויל דורך שמועסן דעם ענין מיט כמה חברים. ולכן בעט למי שמעוניין זאלט איר דורך לערנען דעם לינק.

ביטע מיר מעלדן אין אישי אז איר האט עס דורך געקוקט, וועלן מיר גיין ווייטער מיט דעם נושא.[/justify]

ס׳טייטש אליבא דעם ליבאוויטשער האט מען נישט ריכטיג געדאווענט בעפאר צוויי הונדערט און פופציג יאר צוריק? איך פרעג נאר

רוח קדים האט געשריבן:ס׳טייטש אליבא דעם ליבאוויטשער האט מען נישט ריכטיג געדאווענט בעפאר צוויי הונדערט און פופציג יאר צוריק? איך פרעג נאר

די חסידים הראשונים פון די משנה, מיינסטו זענען געבוירן געווארן 250 יאר צוריק??

ער זאגט דאך בעש״ט ותלמידיו.

וואס מיינסטו, זיי האבן עפעס מחדש געווען??

אפשר נישט?

נא לאמיר זיי הערן, וואס פונקטליך האבן זיי מוסיף געווען??

רוח קדים האט געשריבן:ער זאגט דאך בעש״ט ותלמידיו.

פאר בעש"ט ותלמידיו איז געוועהן שווער וויאזוי איז מען זיך מתבונן שעה אחת קודם התפילה. אבער לאחר הבעש"ט ותלמידיו, האבן זיי געגעבן חומר למחשבה, וואס א שעה איז נישט גענוג, ואדרבה איינער וואס ליגט אין חסידות קען אפילו פילן אז שעה אחת איז נישט גענוג.

וואסערע חומר למחשבה??? בסך הכל
חב"ד=ממלא וסובב, יש ואין
ברסלב=שמחה, דיבורים מעומק הדמיון
זידיטשוב=י-ה-ו-ה
וזהו זה

[tag]מבקר[/tag], גנראה האסטו אפשר אהנגערירט די קלאמקע פון חסידות. אבער מען דארף אריין גיין דערין. לערן מאמרי חסידות פון אדמור"י חב"ד ובפרט פון די אדמו"ר הזקן מיט די רש"ב, וועסטו נישט אזוי רעדן.

ראש הישיבה האט געשריבן:[tag]מבקר[/tag], כנראה האסטו אפשר אהנגערירט די קלאמקע פון חסידות. אבער מען דארף אריין גיין דערין. לערן מאמרי חסידות פון אדמור"י חב"ד ובפרט פון די אדמו"ר הזקן מיט די רש"ב, וועסטו נישט אזוי רעדן.

איך האב שוין אסאך געלערנט זייערע מאמרים און ספעציעל די המשכים פונעם רש"ב, אבל כמו שאמרתי דא הייבט זיך עס אן און דא ענדיגט עס זיך!!

אויב האסטו געלערנט איז כל הכבוד לך. אבער תמהני עליך ווי קענסטו שרייבן אזעלעכע ווערטער ווען די האסט געלרנט די המשכים פון רש"ב. אולי אפשר לומר אז דו האסט עס געלערנט (דורכגעקוקט) אליינס, אהן א רבי/משפיע?

ראש הישיבה האט געשריבן:אויב האסטו געלערנט איז כל הכבוד לך. אבער תמהני עליך ווי קענסטו שרייבן אזעלעכע ווערטער ווען די האסט געלרנט די המשכים פון רש"ב. אולי אפשר לומר אז דו האסט עס געלערנט (דורכגעקוקט) אליינס, אהן א רבי/משפיע?

שמעתי שיעורותיו של ר' זלמן גופין וגם של ר' יואל אבל אני עומד בדעתי
ואדרבה אויב איז יא דא עפעס מער תפרטם

לאמיר צוריק גיין צו די נושא.

דא איז דא א ויכוח צווישן די צוויי גדולים.

די תו"א רבי ז"ל האלט אז די עיקר פון דאווענען איז פירוש המילות מיט א חיות והתלהבות בכל כוחו יעדער חסידישע תורה'לע שטערט צוצוקומען צו דעם. לדעתו די איינציגסטע הכנה לתפילה וואס איז שייך, כפי מה שאמר בשם הזידיטשובער זצ"ל איז גמרא מיט תוס', וואס איז מזכך די מענטש. מען דארף משקיע זיין אלע כוחות ביים דאווענען צוצוקומען צו דביקת הבורא ב"ה.

ווידער די ליובאוויטשער רבי ז"ל האט געהאלטען אז איינער וואס קען נישט מעהר ווי פשוטע פירוש המילות, איז א ודאי יוצא תפילה מיט פירוש המילות כפי פשוטן. אבער איינער וואס קען יא מעהר ווי דעם דארף אויך צוקומען צו די חסידישע פירוש המילות. די חסידישע תורות, כפי דעם רבין זענען נישט סתם תורה'לעך, נאר זענען די טיפערע פירוש המילות. וואס נאר דורך זיי אינזין האבן אין מתבונן זיין אין דעם, קען מען צוקומען צו די ריכטיגע עבודת התפילה.

צוויי צדדים לכאן ולכאן:
1 בענין חידוש ושינוי בתפילה כמו בתורה. די ליובאוויטשער טענה'ט אז ביי תורה לערנט מען יעדעס טאג נייער זאכן, אדער בכמות אדער באיכות. אבער ביי תפילה איז יעדן טאג די זעלבע זאך. טענה'ט ער אז ביי תפילה דארף מען אויך מחדש זיין יעדן טאג א נייער פשט אדער א נייער עומק. ולכן אויב מען האט נאר אינזין פירוש המילות ווי איז דא א נייע ראופן התפילה? דער תו"א רבע ענטפערט אז יעדן טאג איז דא א נייער חיות והתלהבות. פרעגט די ליובאוויטשער א"כ וואלט מען געדארפט לערנען יעדן טאג די זעלבע משנה והלכה אין מוסיף זיין א נייער חיות והתלהבות אין תורה. והדין אינו כן, כמו שפסק אדמו"ר הזקן בשו"ע אז דער וואס קען לערנען פרדס מוז לערנען פרדס. והוא הדין בתפילה, דער וואס קען דארף דאווענען מיט אן עומק כפי תורת החסידות.

2 די תו"א רבי ברענגט פון ספר סור מרע ועשה טוב, אז מען זאל פון אלעס מסיח דעת זיין אפילו פון תורה, ומה חסר אז ער וועט אינזין האבן די פירוש הפשוט ומזה יתלהב. טענה'ט דער ליובאוויטשער אז אויב ער וועט נתלהב ווערן פון פירוש הפשוט, בודאי וועט ער נתלהב ווערן פון די פירוש החסידות מכ"ש.

צום אלעם ערשט דארף מען קוקן אויף די מייסדי התפילות, און נישט בויען נאר אויף אידן פון 2000 יאר שפעטער. אין די תורה ווערט דערמאנט תפילה בגלוי אז אויב סקמאכט זיך א צרה און מ'וועט רופן צום אויבערשטן וועט ער אויסהערן אונזערע בקשות " כי מי גוי גדול אשר לו אלהים קרבים אליו כיהוה אלהינו בכל קראנו אליו" און ווי מ'האט עס געזעהן ביי אונזערע עלטערן אין מצרים "ויאנחו בני ישראל מן העבדה ויזעקו ותעל שועתם אל האלהים מן העבדה וישמע אלהים את נאקתם" הייסט דאס אז אויב איינער דארף עפעס פון גאט קען ער אים בעטן און ער וועט באקומען.

דערווייל איז נאכנישט ארויפגעקומען אין געדאנק אז תפילה איז נישט קיין צייט מתפלל צו זיין, (ווי ס'ווערט אויסגעשמועסט בשם האר"י אז ערליכע מענטשן האבן זיך בכלל נישט אינזין)

לפי זה קומט אויס אז סיי די חב"דסקער און סיי די אהרעלע זענען זיך טועה מיטן ציל פון דאווענען, די אהרעלע טענה'ט אז די ציל איז דביקות (אין וואס??) אין וועגן דעם דארף מען א רואיגע קאפ (וואס מתוך פלפולא חריפתא קומט דאס נישט בדרך ממילא!)

די ליבאוויטשער מאידך האלט אז ס'איז נישטא אזא זאך דביקות אין אייבערשטן נאר אין תורה, תורת הנגלה והנסתר. ממילא דארף מען זיין ביזי מיט עפעס בשעת'ן פלעפלען די נוסח שגזרו עלינו אנשכה"ג

די בעסטע הכנה צום דאווענען איז אויפשטיין אויסגערוהט; א שויער; א גלעזל קאווע; א מנין קבוע.
רש"י האלט אז מ'טאר ניטאמאל לערנען פארן דאווענען. אוי ווי גערעכט איז ער געווען. פון לערנען פארן דאווענען איז געווארן חסידות'ן פארן דאווענען, אזדש אחד מחבורת נחלת יעקב פראוועט באטעס פארן דאווענען, און זמן תפילה איז געווארן א ליטווישע תוירה אזוי "ישן"!

נא וואס טוט זיך מיט א מקוה? די אלטע רבי שרייבט דאך אז ס'איז א מאסט

קאווע טרינקער האט געשריבן:אוי ווי גערעכט איז ער געווען. פון לערנען פארן דאווענען איז געווארן חסידות'ן פארן דאווענען, אזדש אחד מחבורת נחלת יעקב פראוועט באטעס פארן דאווענען, און זמן תפילה איז געווארן א ליטווישע תוירה אזוי "ישן"!

ביסט נישט מסביר איז וואס, און אויב מ'חסידות'ט, און אויב פראוועט מען באטעס, איז וואס? עס שטערט עפעס?
אדרבה, ווי דער ליובאוויטשער רבי טענה'ט דא, און אין נאך ענליכע שמועסען, איז די עיקר הכנה לתפלה כדין הגמרא מתבונן זיין בגדלות הבורא וכו', באיזה אופן וואס דאס ווערט נאר מקויים, ביי איינעם העלפט א באטע דערצו, און ביי א צווייטרע א שמועס אין חסידות. דאס לערנען פאר'ן דאווענען סתם לשם לערנען איז צריך ביאור ואינו מובן אלא בדרך סגולי וכדומה.

לעיקוואד האט געשריבן:דער ליובאוויטשער רבי טענה'ט דא, און אין נאך ענליכע שמועסען, איז די עיקר הכנה לתפלה כדין הגמרא מתבונן זיין בגדלות הבורא וכו', באיזה אופן וואס דאס ווערט נאר מקויים, ביי איינעם העלפט א באטע דערצו, און ביי א צווייטרע א שמועס אין חסידות. דאס לערנען פאר'ן דאווענען סתם לשם לערנען איז צריך ביאור ואינו מובן אלא בדרך סגולי וכדומה.

זאג נאר ווי זעהסטו מער גדלות הבורא, ביים חשבונ'ן צו דאס איז גילוי ההעלם או בריאה חדשה, אדער ביים זעהן די שיינע סברות פונעם אייבערשטנס תורה?

גדלות הבורא פון שיינע סברות פון דער תורה איז א שיינער פשעטל, און איז אפשר ריכטיג, בערך אזויווי זיך מתפעל זיין פון טיפע סברות אין דער באשעפער'ס פיזיק. אבער ברור אז על פי פשט הפשוט איז נישט דאס דער טייטש התבוננות בגדלות הבורא. פשוט טייטש איז זיך מתבונן זיין ענינים פון אלוקות, ולא חלק אדם על זה מעולם, וואס אין די סארט נושאים איז תורת חב"ד למשל מתעסק, על פי דרכה וסגוננה.

לעיקוואד האט געשריבן:גדלות הבורא פשוט טייטש איז זיך מתבונן זיין ענינים פון אלוקות, ולא חלק אדם על זה מעולם, וואס אין די סארט נושאים איז תורת חב"ד למשל מתעסק, על פי דרכה וסגוננה.

בעפאר דער בעל התניא איז ניט אפילו איינעם בייגעפאלן אז דאס מיינט גדלות הבורא. מען האט עס אייביג פארשטאנען, אז זיך מתבונן זיין, און זיך מעיין זיין, אין נפלאות הבריאה, דאס מיינט מען. און נישט אייגענע אויפגעטראכטענע דמיונות, וואס יעדע רבי באקט פון דאס ניי.

@לעיקוואד. אפשר לערנסטו מיט מיר קאפיטל קד אין ספר תהילים.

ה' אלוקי גדלת מאד, האט ביי דוד המיילך געמיינט יגע בהרים ויעשנו, פשוט פשט אן קיין רש"ב.
אזוי איז גאנץ סדר התפילה מיוסד אויף אזעלכע פשוטע זאכן ווי משליך קרחו כפיתים.
אז איינער וויל אריינלערנען אין ועתה מושל בכל ממלא כל עלמין, און ער שעפט דערפון התפעלות, מה טוב ומה נעים. אבער פון וואנט נעמט זיך דיין אראגאנץ, אז עפעס אן אנדערע פשט איז ניטאמאל פארהאנדן?

שמערל האט געשריבן:@לעיקוואד. אפשר לערנסטו מיט מיר קאפיטל קד אין ספר תהילים.

ה' אלוקי גדלת מאד, האט ביי דוד המיילך געמיינט יגע בהרים ויעשנו, פשוט פשט אן קיין רש"ב.
אזוי איז גאנץ סדר התפילה מיוסד אויף אזעלכע פשוטע זאכן ווי משליך קרחו כפיתים.
אז איינער וויל אריינלערנען אין ועתה מושל בכל ממלא כל עלמין, און ער שעפט דערפון התפעלות, מה טוב ומה נעים. אבער פון וואנט נעמט זיך דיין אראגאנץ, אז עפעס אן אנדערע פשט איז ניטאמאל פארהאנדן?

די פארקרומטקייט ענדיגט זיך נישטא, גאנץ שכר ועונש איז געווארן פארדרייט, גאנץ ביאת המשיח איז געווארן פארדרייט, אחרית הימים האט באקומען אן אנדערע באדייט וכו'