אומגלויבליך : סאטמאר (מהר"א) טוישט היט

[אויס מענטש]

דער עשרטער אשכול מיינער דא אין שטיבל, איז געווען אינעם נושא איבער טוישן הוטן אדער נישט, און יעצט זכינו צו אזא מצב אז מען גייט איינפירן אין סאטמאר א עמטליכע הוט אנע אונטערשיד.
כווייס נישט צו לאכן צו וויינען אבער דאס איז וואס חיימקע באריכטעט פון גאר גאר אינעווייניגסטע קוועלער
און מיר ווייסען אז ווען ער זאגט ווייסט ער, ווי ער אליינס איז מעיד.
כבעט דעם עולם אזוי ווי סאיז גאר א שווערער סוד זאל מען עס האלטן בסוד סודות.



האדמו"ר האהרוני מתכנן תלבושת אחידה לחסידיו - הבחורים יחליפו כובעים

מאת סאטמארי

בחצרו של האהרוני מסאטמאר קורה דבר מעניין, זה עדיין מאחורי הקלעים ונשמר בסודי סודות אבל דלף החוצה. האדמו"ר האהרוני רוצה להנהיג לבוש אחיד בחסידות שלו כל הבחורים יחבשו את אותו כובע. היום יש כאלו שהולכים עם ביבער היט (הכובע הנמוך בתמונה) אבל כמעט רוב הציבור שלו ובמיוחד הבחורים הולכים עם כובע המבורג (הכובע הגבוע בתמונה) מה שנקרא שטאפנע היט והבחורים רובם לובשים בשבת כובע ביבער

האדמו"ר האהרוני רוצה להנהיג שמכאן ואילך כולם כל הבחורים בלי יוצא מן הכלל ילכו עם כובע המבורג באמצע השבוע וכולם בלי יוצא מן הכלל עם ביבער היט בשבת

אחרי הנישואין מי שרוצה יילך ככה ומי שרוצה יילך ככה כמובן שהכוונה לאמצע השבוע כי בשבת לובשים שטריימל, מעניין יהיה לראות מה ייצא מכל הסיפור

יודעי דבר מסבירים כי הסיבה מדוע שהוא רוצה לעשות זאת למנוע את המצב של שני סוגי בחורים כאילו מי שעם ביבער הוא הוא פרומער יותר, הוא רוצה שבין הבחורים יהיה שוויון בענין הזה. בעבר זה היה כך מי שלובש ביבער בא ממשפחה הרבה יותר חניוקיות ומי שחבש שטאפענע שזה המבורג חלקם לפחות באו ממשפחות שהם פחות בתחומים מסויימים אם כי במשך השנים השתבשו הדברים והיום נמצא משוגעים בשני הצדדים

יודעי דבר טוענים שהציבור עמו ומברכים על הרעיון בחום ובכבוד גדול יעשו את השינוי שהולך להיות ממש בקרוב. בינתיים ישנה קבוצה קטנה שמתנגדת לכך ולכן זה לוקח קצת יותר זמן

הבעיה של אלו היא כאילו 'ירידה' לאלו שלובשים ביבער ולעבור להמבורג זה כאילו שהם הופכים להיות מודרנים, להורות שכולם ילבשו ביבער זו הוצאה אדירה, ביבער עולה מאוד יקר

נושא אחר שבוויכוח האם ההוראה תהיה מכאן ואילך שפירושו בני בר מצוה מהיום ילבשו רק המבורג או שגם מי שכבר לובשים ביבער יעברו להמבורג מיד, בענין הזה עדיין אין הכרעה

בכל אופן אלו שלומדים במסגרת הישיבות של סאטמאר שיחליפו מקבלים את הכובע המבורג החדש חצי חינם בחנות פרסטר או kova - כובע ,בבארא פארק

[גאלד]

כ'הער אז נאר די רבי טוישט צו א שטאפענע היט, אויך געלע זאקן אינדערוואכן, (שבת בלייבט ער מיט ווייסע) ס'נאך דערווייל א גרויסע סוד

[shem-tov]

גאנץ א גוטע איידיע. אבער ניין. סקען קיינמאל נישט געשעהן. א חוץ אויב די טייטעלבוים אייניקלעך וועלען זיך אויך אנטאן שטאפענע הוטן. און בכלל גלייב איך נישט דערינען ווייל אין סאטמאר האט מען זיך קיינמאל נישט געשטעלט אויף די סארט ענינים און דעדס די בעיוטי פון סאטמער און ביידע רביס ווייסן דאס גאנץ פיין

[berlbalaguleh]

גאנץ א גוטע איידיע. אבער ניין. סקען קיינמאל נישט געשעהן. א חוץ אויב די טייטעלבוים אייניקלעך וועלען זיך אויך אנטאן שטאפענע הוטן. און בכלל גלייב איך נישט דערינען ווייל אין סאטמאר האט מען זיך קיינמאל נישט געשטעלט אויף די סארט ענינים און דעדס די בעיוטי פון סאטמער און ביידע רביס ווייסן דאס גאנץ פיין

ס'איז מסתמא געוועין א שוואכער טאג פון נייעס ביי דעים שלאנג חיימ'קע, האט ער אויספאנטאזירט אזא מעשה'לע. און ער טרייט צו פארקויפן עס פאר'ן עוילעם...

[[NAMELESS]]

גאנץ א גוטע איידיע. אבער ניין. סקען קיינמאל נישט געשעהן. א חוץ אויב די טייטעלבוים אייניקלעך וועלען זיך אויך אנטאן שטאפענע הוטן. און בכלל גלייב איך נישט דערינען ווייל אין סאטמאר האט מען זיך קיינמאל נישט געשטעלט אויף די סארט ענינים און דעדס די בעיוטי פון סאטמער און ביידע רביס ווייסן דאס גאנץ פיין

ס'איז מסתמא געוועין א שוואכער טאג פון נייעס ביי דעים שלאנג חיימ'קע, האט ער אויספאנטאזירט אזא מעשה'לע. און ער טרייט צו פארקויפן עס פאר'ן עוילעם...

דער פארשוין שאולזון איז גיט באקאנט ביים היימישען עולם אלס א גרויסער שלאנג אבער וי סשטעלט זיך ארויס איז דא אפאר נקודות וואס מדארף נעמען אין באטראכט ווען מויל זיך רעכענען מיט עם לאמיתו של דבר וי פאלגענד:
דהיינו קודם כל ווער סאיז באקאנט וייסט אז א יעדער תקופה באשמיצט ער א צווייטער גדול אדער א גויסע קהלה א מנהיג אדער אדמו״ר וי ער שרייבט ליגנטער וואס ער אליין גלייבט נישט אין וואס ער שרייבט נאר וואס ער נעמט אן די מהלך אז ״המטרה מקדשת את האמצעים״
פאר דעם צוועק פאנטזירט ער יעדען טאג פרישע מעשיות אויף אפאר וואס ער האט מיט זיי אן אפנע חשבון
פון צוייטען זייט איז דא אסאך מענטשען וואס שיקען עם אריין יעדען טאג קראנטע אינפארמיישען וואס גייט פאר עמוק עמוק אין ער ברענגט אפילו שטארקע הוכחות צו זיינע רייד וואס לאזט איבער דעם צד שכנגד מיט א טיפען שאק והדברים ידועים!!!
שאולזון פארמאגט אחולשה אז ער שרייבט אריין אלעס וואס משיקט עם אן צו טראכטען צוויי מאל אין מענטשען ניצן עם גיט אויס צופיקסען וועמען מי ויל אין סאיז דארטן יו״ט אין דער וואכען.....
ממילא מיז נישט זיין אז שאולזון האט דאס ממציא געועזען פון זיין קאפ וייל ער האט נישט געהט וואס צו שרייבען סקען זיין ער האט דאס באקומען פון איינעם לכאורה זעהט נישט אויס אז שאולזון זאל פירען אמערכה קעגען דער צד פון ר׳ אהרן אין די לעצטע תקופה ווען ער איז גענוג פארנומען מיט בעלזא אין הגר״ש אויערבאך
אינטרסנט וואס די יודעי דבר וועלען ראגירען אין ווער עס ווייסט אויב יש דברים בגו אדער נאך א פאנטאזיע וי אלע זיינע פאנטאזיעס וואס איס בלאני אין סלוינט נישט זיך צו ויסענדיג מאכען צו שאולזון׳ס שטותים והבלים

[שרייבער]

מ'זעט אז דער שלאנג קען נישט די מענטאלעטי פון סאטמאר, ווייל ווער ס'איז אויפגעוואקסן אין סאטמאר ווייסט אז ס'איז נישטא קיין הוה אמינא פאר אזעלכע זאכן, מ'האט זיך קיינמאל אין סאטמאר נישט געשטעלט אויף די זאכן, אדער האט ער געהאט א שוואכע טאג פון נייעס, אדער האט אים איינער גוט צוגעפיקסט

[berlbalaguleh]

שרייבער און אתא קלילא: ייש"כ. איך האב אויך די זעלבע געטראכט. ווייל אין סאטמאר (ביידע, צד רז"ל און צד מהר"א) האט מען קיינמאל נישט געלייגט קיין דגוש אויפ'ן לבוש. צו מ'גייט א שטאפענע הוט (טשאלנט טאפ, כלשונם) אדער א פלאטשיגע (אדער אפילו א הויכע) ביבער הוט. שלא כ'אנדערע חסידות וואו מ'קוקט אויף וועלכע זייט די בענדל פון הוט איז אויסגעדרייט. ממילא איז מסתבר צו זאגן אז דער כלב האט עס אליינס אויספאנטאזירט. נאר איך געדענק א תקופה, (קורץ פאר די אפיציעלע טיילונג) ווען דער רשע מרושע האט טאקע יא . און ער האט עס טאקע געשריבן אין זיין וועכנטליכן שמוץ בלעטל, דער פנים חלשות... געהאט פינקטליכע אינפארמאציע פון וואס ס'טוט זיך אין סאטמאר.

[העלא]

אויס מענטש,
אויב עס איז אומגלויבליך פארוואס שרייבסט עס,

איך מיין אז קאווע שטיבל איז די איינציגסטע חסידישע פלאץ ווי מ'קען שרייבן אפענע שקרים געזויגן פון פינגער,
וואס יז א שטארקע מילתא וואס איז נישט נאר עבידא לגלויי' נאר עס איז מגולהף,

און אין פוצה פה,

ניטאמאל מעקט מען עס