ברעקינג: חרדישער יונגערמאן באגראבען קבירת הסוס מחוץ לגדר
נשלח: דאנערשטאג אוגוסט 07, 2014 2:59 pm
די געשיכטע האט פאסירט נעכטען אינמיטן טאג, געווען א היימישע יונגערמאן וואס איז געפארען אויפן 17 אויף אן ערך פון זיבעציג-פינעף און זיבעציג מפ"ש, און אינמיטן דרייווען האט ער ארויסגענומען זיין סעלפאן און זיך גענומען טקסטען, און ווי פארשטייט זיך האט ער געמאכט א מיאוס'ן עקסידענט, און ער איז אוועק, אויפן פלאץ זענען גלייך אנגעקומען די פאליציי, מיט הצלה, ווען עס איז באשטעטיגט געווארן אז ער איז שוין נישט בין החיים, האט מען גערופען די חברה קדישא, און נאך א גביית עדות וואס חברה קדישא האט געמאכט האט זיך ארויסגעשטעלט אז דער נפטר האט במזיד געטקסט אינמיטן דרייווען, און דער דיין פון די חברה קדישא האט געפסקענט אז דאס ווערט פארעכענט ווי א מאבד עצמו לדעת, און דערפאר ווי די הלכה לויטעט דארף מען אים מקבר זיין קבירת הסוס מחוץ לגדר פינעם בית עולם.
און עס איז מערקוועדיג צו באצייכענען אז די רב וואס האט מספיד געווען ביי די לוויה פינעם נפטר האט אויפמערקזאם געמאכט אז ער ווייסט אפאר טעמים און סיבות בשל מי הרעה הזאת, ער האט געוואוסט צו זאגען אז דער חרדישער ציבור האט אויפגעהערט צו עסן לאקשען קוגל שבת וואס ווי באקאנט איז עס פון די גאר גרויסע חטאים, און אויך האט ער באטאנט אז דער עולם זאגט שוין מער נישט די פרשת הקרי והזב יעדן אינדערפרי וואס כידוע איז עס א הייליגער מנהג און גאר א גרויסע שמירה, און צום לעצט האט ער מוחה געווען אז מעו עסט געפלאכטענע חלות פרייטיג נאכט אנשטאט די גלייכע חלות, ער האט נאכברענגט פון א מדרש פאטקוטני, אז תנאי התנה הקב"ה עם הבריאה, אם יאכלו בני ישראל החלות הישרים בלילי שבתות תתקיים, ואם לאוו תחזור לתוהו ובוהו, און מען זעהט ווי צוביסלעך ווערט עס רח"ל מקויים, און ער האט פארבעטן דעם עולם זיך מקבל זיין דריי קבלות, עסען לאקשען קוגעל, זאגען פרשת הקרי והזב יעדן צופרי, און עסען געפלאכטענס.
ווייטאגליך איז צו הערן אז דער נפטר האט איבערגעלאזט א משפחה פון קינדערלעך, און אן אלמנה א צובראכענע, עס איז געווען פון די בני המשפחה וואס האבען פראבירט זיך צו פארבעטן אז מען זאל דעם נפטר מקבר זיין כאטשיג ביים עק פינעם בית עולם, נישט אויף עפעס אזא בזוי'דיגען ארט ווי מחוץ לגדר, אבער עס האט קיין פודינו נישט געהאלפען, די חברה קדישא האט זיך געפירט ווי הלכה פארלאנגט.
איך בין נישט חושד קיינעם אז ער האלט אז די געשיכטע האט פאסירט און די ווירקליכקייט, אבער וואס האט יא פאסירט און איינע פון די טעג איז מיר אויסגעקומען צו דרייווען אויפן שאסיי, און איך זעה און פארענט פון מיר וואס וואקלט זיך ווי א חמור ביי די גסיסה, אהין און צוריק, איך האב ביי מיר און אויטא געהאט מיין גאנצע פאמיליע, איך אנגעהויבען מורא האבען פאר זייער וואוילזיין, געוואוסט וואס טוט זיך און יענעם צושאקעלטען אויטא האב איך נאך נישט, פארשטייט זיך האב איך געטוהן וואס עס פארלאנגט זיך בשעת צרה, ותקעתם בחצוצרות, איך האב געפיפן ווי א חבדסקער ביים פארברענגען, און ווען איך פאר אים אזוי אדורך האב איך נישט געגלייבט וואס איך זעה, לא פחות ולא יותר, א ייד, וואס איז מצווה אויף ובחרת בחיים, אויף ונשמרתם, עס איז אסור פאר אים זיך גורם זיין דאס טויט, ער זיצט מיטן קאפ פארבויגען פאר טוהן אינעם טעלעפאן, איך בין נאכאמאל תוקע ומריע, אבער ווי צו די אסטראנאטען, עלה במחשבתי, וואס וואלט פאסירט ווען ער פייגערט ווען אוועק, מען וואלט זיך געשלאגען זאל מען אים מקבר זיין אינעם נייעם בית עולם אדער אינעם אלטען, די מספידים און מקוננים וואלטען שוין געהאט א ליסטע מיט גזירות און חוקים מצוצים מאצבע וואס דער עולם פארלעצט און דאס וועט זיין דער סיבה פאר אזא טראגעדיא, אבער דער יודע הכל, ווייסט דאך אלס אז ער קומט נישט, נישט און קיין בית עולם בכלל, נאר מחוץ לגדר, אים טאר מען נישט מקבר זיין נאר קבורת הסוס, און דער עונש פארוואס עס האט פאסירט אזא שרעליכע טראגעדיא, איז פארן באגיין א גרויסער מעכטיגער שרעליכע זינד וואו טעקסטן אינמיטען דרייווען, אבער די סיבה פארוואס מען זעהט נישט און מען טוט נישט די ריכטיגע און באגייט זיך נישט מיט אזא איינעם אזוי מען דארף, און פארוואס מען זעהט נישט די אמת'דיגע סיבות, נאר מען איז מגשש כעוור באפילה, איז אלס וועגן דער גרויסע הסתרה, מיר זענען און גלות, אלעס איז פארהוילען און פארשטעקט פון אונזערע אויגען, און קלער זיך אזוי ביי מיר, אונז שטייען יעצט און טעג, וואס מען האפט פאר ביאת בן דוד, און זייענדיג א שטיקל רמב"ם יוד, האלט איך אז ווען בן ישי וועט זיך אנרוקען וועט זיין עולם כמנהגו נוהג, און מען וועט דרייווען פונקט ווי יעצט, אבער ביים בית עולם וועט זיין א שינוי, מחוץ לגדר וועט זיין אויסגעשורהט, אלע סאסיידערס און סוסים וואס מען האט זיי מקבר געווען קבירת הסוס, וואו עס קומט זיך פאר איינעם וואס איז מאבד עצמו לדעת.
און איך פראביר סתם אזוי צו דערגיין וואס איז די חכמה פון די אלע שטיק וואס מען מאכט? וואס מען גייט נישט סיט בעלטס, טעקסטן, וכו, וואס מיינט מען סאיז? סאיז עפעס פוד סטעמפס אדער וואטשערס וואס די שפילסט דא אויס איינעם? סאיז דא עפעס אזא גישה אז די תמימי לב זענען דע וואס פאלגען אויס די דרייווען געזעצען און די חכמים, עה, איי דונט גיוו ע דעם, איך האב מורא אז דאס איז א תוצאה וואס ביי אונז איז איינגעגעסן דעם מהלך, אז אלס חרדישער יוד בין איך געריבען, איך נעם פוד סטעמפס אפילו איך מאך מיליאנען, איך האב וואטשערס אפילו איך בין אנגעלאדענט מיט קעש, סאיז כאילו א גאנצע שטיק אויסשפילען דעם נערישען גוי, און די טפשות'דיגע סטעיטמעינט, אונז יודעלעך געמער זיך אנייצה, שטיפט דאס פאראויס, אולי משום הא, איז דא עפעס א געוויסע זלזול צו געזעצן וואס זענען לא פחות ווי צו היטען אויף דיין לעבן, ולא יותר צו היטען אויף די לעבנס פון אנדערע.
און עס איז מערקוועדיג צו באצייכענען אז די רב וואס האט מספיד געווען ביי די לוויה פינעם נפטר האט אויפמערקזאם געמאכט אז ער ווייסט אפאר טעמים און סיבות בשל מי הרעה הזאת, ער האט געוואוסט צו זאגען אז דער חרדישער ציבור האט אויפגעהערט צו עסן לאקשען קוגל שבת וואס ווי באקאנט איז עס פון די גאר גרויסע חטאים, און אויך האט ער באטאנט אז דער עולם זאגט שוין מער נישט די פרשת הקרי והזב יעדן אינדערפרי וואס כידוע איז עס א הייליגער מנהג און גאר א גרויסע שמירה, און צום לעצט האט ער מוחה געווען אז מעו עסט געפלאכטענע חלות פרייטיג נאכט אנשטאט די גלייכע חלות, ער האט נאכברענגט פון א מדרש פאטקוטני, אז תנאי התנה הקב"ה עם הבריאה, אם יאכלו בני ישראל החלות הישרים בלילי שבתות תתקיים, ואם לאוו תחזור לתוהו ובוהו, און מען זעהט ווי צוביסלעך ווערט עס רח"ל מקויים, און ער האט פארבעטן דעם עולם זיך מקבל זיין דריי קבלות, עסען לאקשען קוגעל, זאגען פרשת הקרי והזב יעדן צופרי, און עסען געפלאכטענס.
ווייטאגליך איז צו הערן אז דער נפטר האט איבערגעלאזט א משפחה פון קינדערלעך, און אן אלמנה א צובראכענע, עס איז געווען פון די בני המשפחה וואס האבען פראבירט זיך צו פארבעטן אז מען זאל דעם נפטר מקבר זיין כאטשיג ביים עק פינעם בית עולם, נישט אויף עפעס אזא בזוי'דיגען ארט ווי מחוץ לגדר, אבער עס האט קיין פודינו נישט געהאלפען, די חברה קדישא האט זיך געפירט ווי הלכה פארלאנגט.
איך בין נישט חושד קיינעם אז ער האלט אז די געשיכטע האט פאסירט און די ווירקליכקייט, אבער וואס האט יא פאסירט און איינע פון די טעג איז מיר אויסגעקומען צו דרייווען אויפן שאסיי, און איך זעה און פארענט פון מיר וואס וואקלט זיך ווי א חמור ביי די גסיסה, אהין און צוריק, איך האב ביי מיר און אויטא געהאט מיין גאנצע פאמיליע, איך אנגעהויבען מורא האבען פאר זייער וואוילזיין, געוואוסט וואס טוט זיך און יענעם צושאקעלטען אויטא האב איך נאך נישט, פארשטייט זיך האב איך געטוהן וואס עס פארלאנגט זיך בשעת צרה, ותקעתם בחצוצרות, איך האב געפיפן ווי א חבדסקער ביים פארברענגען, און ווען איך פאר אים אזוי אדורך האב איך נישט געגלייבט וואס איך זעה, לא פחות ולא יותר, א ייד, וואס איז מצווה אויף ובחרת בחיים, אויף ונשמרתם, עס איז אסור פאר אים זיך גורם זיין דאס טויט, ער זיצט מיטן קאפ פארבויגען פאר טוהן אינעם טעלעפאן, איך בין נאכאמאל תוקע ומריע, אבער ווי צו די אסטראנאטען, עלה במחשבתי, וואס וואלט פאסירט ווען ער פייגערט ווען אוועק, מען וואלט זיך געשלאגען זאל מען אים מקבר זיין אינעם נייעם בית עולם אדער אינעם אלטען, די מספידים און מקוננים וואלטען שוין געהאט א ליסטע מיט גזירות און חוקים מצוצים מאצבע וואס דער עולם פארלעצט און דאס וועט זיין דער סיבה פאר אזא טראגעדיא, אבער דער יודע הכל, ווייסט דאך אלס אז ער קומט נישט, נישט און קיין בית עולם בכלל, נאר מחוץ לגדר, אים טאר מען נישט מקבר זיין נאר קבורת הסוס, און דער עונש פארוואס עס האט פאסירט אזא שרעליכע טראגעדיא, איז פארן באגיין א גרויסער מעכטיגער שרעליכע זינד וואו טעקסטן אינמיטען דרייווען, אבער די סיבה פארוואס מען זעהט נישט און מען טוט נישט די ריכטיגע און באגייט זיך נישט מיט אזא איינעם אזוי מען דארף, און פארוואס מען זעהט נישט די אמת'דיגע סיבות, נאר מען איז מגשש כעוור באפילה, איז אלס וועגן דער גרויסע הסתרה, מיר זענען און גלות, אלעס איז פארהוילען און פארשטעקט פון אונזערע אויגען, און קלער זיך אזוי ביי מיר, אונז שטייען יעצט און טעג, וואס מען האפט פאר ביאת בן דוד, און זייענדיג א שטיקל רמב"ם יוד, האלט איך אז ווען בן ישי וועט זיך אנרוקען וועט זיין עולם כמנהגו נוהג, און מען וועט דרייווען פונקט ווי יעצט, אבער ביים בית עולם וועט זיין א שינוי, מחוץ לגדר וועט זיין אויסגעשורהט, אלע סאסיידערס און סוסים וואס מען האט זיי מקבר געווען קבירת הסוס, וואו עס קומט זיך פאר איינעם וואס איז מאבד עצמו לדעת.
און איך פראביר סתם אזוי צו דערגיין וואס איז די חכמה פון די אלע שטיק וואס מען מאכט? וואס מען גייט נישט סיט בעלטס, טעקסטן, וכו, וואס מיינט מען סאיז? סאיז עפעס פוד סטעמפס אדער וואטשערס וואס די שפילסט דא אויס איינעם? סאיז דא עפעס אזא גישה אז די תמימי לב זענען דע וואס פאלגען אויס די דרייווען געזעצען און די חכמים, עה, איי דונט גיוו ע דעם, איך האב מורא אז דאס איז א תוצאה וואס ביי אונז איז איינגעגעסן דעם מהלך, אז אלס חרדישער יוד בין איך געריבען, איך נעם פוד סטעמפס אפילו איך מאך מיליאנען, איך האב וואטשערס אפילו איך בין אנגעלאדענט מיט קעש, סאיז כאילו א גאנצע שטיק אויסשפילען דעם נערישען גוי, און די טפשות'דיגע סטעיטמעינט, אונז יודעלעך געמער זיך אנייצה, שטיפט דאס פאראויס, אולי משום הא, איז דא עפעס א געוויסע זלזול צו געזעצן וואס זענען לא פחות ווי צו היטען אויף דיין לעבן, ולא יותר צו היטען אויף די לעבנס פון אנדערע.
