די וויכטיגקייט פון זיין דיפלאמאטיש

הלכה ואגדה, מוסר וחסידות
נהורא נפישא
שריפטשטעלער
שריפטשטעלער
הודעות: 1717
זיך רעגיסטרירט: דינסטאג יולי 23, 2013 9:42 pm
האט שוין געלייקט: 1778 מאל
האט שוין באקומען לייקס: 2305 מאל

די וויכטיגקייט פון זיין דיפלאמאטיש

שליחה דורך נהורא נפישא »

. כיצד מרקדין לפני הכלה? בית שמאי אומרים כלה כמות שהיא ובית הלל אומרים כלה נאה וחסודה. אמרו להן בית שמאי לבית הלל: הרי שהייתה חיגרת או סומא אומרים לה כלה נאה וחסודה? והתורה אמרה "מדבר שקר תרחק"! אמרו להם בית הלל לבית שמאי: לדבריכם מי שלקח מקח רע מן השוק ישבחנו בעיניו או יגננו בעיניו? הוי אומר ישבחנו בעיניו. מכאן אמרו חכמים: לעולם תהא דעתו של אדם מעורבת עם הבריות (בבלי,כתובות, ט"ז)


לאמיר פרובירן צו אנאליזירן די דיבאטע צעווישען בית שמאי און בית הלל און זען אין וועלכע סיטואציע מ'רעדט דא.

ווי עס ווייזט אויס, פלעגט מען ביי די ריקודין פון שמחת חתן וכלה, אויסלויבן די כלה מיט אלע אירע מעלות, פעאיגקייטן, שיינער פיגור, אלס כדאי אריינצוברענגן א אהבה ואחוה ושלום וריעות ביים נייעם פאר פאלק.

שאפט זיך אמאל א דילעמא, אז די כלה איז נישט עפעס אזוי געראטן, א מיאוסן פיגור, שלעפט א פוס וכדומה, איז פארהאן צוויי מהלכים, דאס איז אמאל זיכער אז דערמאנען איר חסרונות האט קיינמאל נישט עולה על הדעת געווען, גיין פארשעמן א אידישע טאכטער על לא דבר.

די שאלה איז נאר איז אויסגעהאלטן צו רימען די כלה אויף א אופן וואס טוט באמת מיסרעפרעזענטירן די פאקטישע מציאות, וואס טוט זיך מיט שקר, ס'שטייט דאך אין די תורה מדבר שקר תרחק.

יעצט ד פאקט איז אז אויב מ'וועט זיך צוריקהאלטן פון אויסרימען די כלה מיט אלע מעלות שאין בה, וועלן מיר דערלייגן דעם טשאנס פון אריינברענגן אהבה ואחוה ושלום ורעות.

בית שמאי נעמט זייער א קאנסערוועטיווער שטעלונג און זאגט בוי נישט קיין רילעשאנשיפ צעווישן דעם פארל באזירט אויף מיסרעפריזענטאציעס.
(דרך אגב איז באקאנט אז קאנט האט גענומען זייער א קאנסערוועטיווער שטעלונג, אז עס איז אוממאראליש צו זאגן ליגענט אויף יעדע פאל אפילו די ליגענט קען ראטעווען מענטשן)

בית הלל, וואס זייער רבי, איז דער סימבאל פון טאלערענץ, געדולד, עניוות, צוגעלאזנקייט, פראקטישקייט, טענה'ט אז דער ערך פון אריינברענגן ליבע און שלום בית צעווישן א פארל שטייגט איבער די הכרח פון מיסרעפריזענטירן די סיטואציע.

בית הלל ברענגט זיך א ראייה פון טאג טעגליכן לעבן, צוויי פריינד טרעפן זיך און משמועסט על דא ועל הא, און ווי דער סדר פארציילט איינער פארן אנדערן כ'האב געקויפט א הויז, א נייע קאר וכדומה, לייגט זיך דען בכלל אויפן שכל אויב דער ידיד ווייסט פון פארשידענע פראבלעמען (וואס מ'קען ממילא שוין גארנישט טוען פארשטייט זיך) אנצוהויבן באוואשן זיין חבר, דו ווייסט ווי שלעכט האסט געקויפט, דו ביסט מיאוס אריינגעפאלן, אדער איז בעסער פאקיסירן אויף די מעלות און אויסלויבן די קנייה אז דאס זאל געבן א גיטע געפיל פארן חבר אזוי ער זאל אפילו נישט אין אכט נעמן סיי וואס פאר א חסרונות.

מיט דעם וויל בית הלל איבערצייגן אז די ערך און פראקטישקייט פון אריינברענגן צופרידנהייט און א גיטע געפיל שטייגט איבער די קלייניקע פראבלעם פון מיסרעפרעזענטירן סיי וואס.

די איינציגע וועג וואס בלייבט איבער פאר בית שמאי וויאזוי זיך צופירן און טאג טעגליכן לעבן, אנע דעם וואס מ'זאל דארפן האבן אזעלכע דילעמאס, איז אז מ'זאל פארמיידן וואס מער סאציאלע באגעגענישן אזוי אז מ'זאל נישט דארפן זיין געצווינגען צו זאגן ליגענט אויף קיין שום פאל.

דערפאר באווארענט בית הלל, לעולם תהא דעתו של אדם מעורבת עם הבריות, א מענטש זאל אנטיילנעמן כסדר און סאציאלע בונדן און באגעגענישן וואס בהכרח מיינט דאס אז די תורה וואס דארף צו זיין דרכיה דרכי נועם, קען בשום אופן נישט מיינען מיטן מדבר שקר תרחק, זיך פירן אויף א וועג וואס טוט מרחק זיין הלבבות און ברענגט אריין א שלעכטע געפיל איינע צום אנדערן
למה נקרא שמו רבי נהוראי, שמנהיר עיני חכמים (עירובין:)
יואב
שריפטשטעלער
שריפטשטעלער
הודעות: 1677
זיך רעגיסטרירט: מיטוואך פעברואר 27, 2013 2:55 am
געפינט זיך: בגאַטקעס דרבינו־תּם
האט שוין געלייקט: 5634 מאל
האט שוין באקומען לייקס: 6194 מאל

שליחה דורך יואב »

זייער שיין.

פאלט מיך יעצט ביי אזוי פשט. בית שמאי האט געהאלטן, אז וויבאלד דער חתן האט פונקטליך געוויסט אויף וואס ער גייט איין, האט דאך קיין שום פשט, סתם צו שרייבן הכלה הבתולה המהוללה, און אויסלויבן אירע מעלות וועלכע זי האט נישט. וועמען גענוי ווילסטו פאפן, דעם חתן? ער איז דאך דער וואס האט געזאגט דעם ברייטן יא צום שידוך.

זאגט בית הלל, אלא מאי האלסטו טאקע, בית שמאי,  אז בשעת'ן פרעגן אינפארמאציע האט מען געזאגט דעם אמת? זיי נישט אזוי גראד.
ער איז פארנארט געווארן פון זיין געזעלשאפט, זאל ער נאך צאפלן ביי דער חתונה אויך?

מכאן אמרו חכמים: לעולם תהא דעתו של אדם מעורבת עם הבריות. זייט וויסן וואספארא אינפארמאציע, דו וועסט ערהאלטן פון דער מענטשהייט.
באניצער אוואטאר
לעיקוואד
שריפטשטעלער
שריפטשטעלער
הודעות: 3911
זיך רעגיסטרירט: מאנטאג סעפטעמבער 10, 2012 7:22 am
האט שוין געלייקט: 1536 מאל
האט שוין באקומען לייקס: 6289 מאל
קאנטאקט:

שליחה דורך לעיקוואד »

קודם דארף מען דאך פארשטיין בית שמאי'ס שיטה אויכעט.. איר גלייכט דאס צו קאנט'ס שטעלונג אז מוסר מוז זיין אבסאלוט און ממילא טאר מען נישט זאגען קיין ליגנט אפילו להצלת נפשות. אבער איך גלייב נישט אז בית שמאי וואלט געהאלטן אז שקר איז ייהרג ואל יעבור. דארף מען דאך פארשטיין זייער שיטה אויך און ווי עס האט א מקום.

איין זאך וואס איז וויכטיג איז אז לעולם יהא דעתו של אדם מעורבת בין הבריות העלפט נישט אלעמאל צו צו די בריות. למשל טאקע די משל וואס בית הלל ברענגט איז דאך פשוט אז דער ישבחנו בעיניו דאס איז נאר דער דין נאכדעם וואס יענער איז אריינגעפאלען. אבער פאר דעם ווען דער חבר קומט פרעגן איז פארקערט מוז מען עם זאגען דער אמת אנדערש איז מען עובר אויף לפני עיוור. דאס זעהט מען טאקע ביי שידוכים וואס מאנכע זענען זיך טועה אז דער דין פון הלכה כבית הלל איז נוהג אויך פאר די שידוך וואס דאס איז א נארישקייט און אן עוולה. אוודאי פאר דער שידוך איז דער חיוב זאגען כלה כמות שהוא און נישט ארייננארען קיין איד אין א טעות. נאר נאכדעם איז ישבחנו בעיניו. קען זיין אפילו נאכדעם אין פארשידענע אומשטענדן איז אזוי דער דין, אויב איז שייך למשל אז וויסען וואסארא טבע זי האט וועט ממעט זיין פראבלעמען וואס קען שפעטער קומען פון סורפרייז כדומה.

ויש לעיין עוד ולא באתי אלא להעיר.
I have a dream
Martin Luther King ~
באניצער אוואטאר
ברסלבער
שריפטשטעלער
שריפטשטעלער
הודעות: 2048
זיך רעגיסטרירט: דינסטאג נאוועמבער 27, 2012 11:07 am
האט שוין געלייקט: 3570 מאל
האט שוין באקומען לייקס: 3510 מאל

שליחה דורך ברסלבער »

נהורא, זייער גוט צוגעלייגט א שטיקל גמרא.

באמת איז שיינקייט נישט קיין קלארע זאך, וואס איז שיין ביי איינעם איז מיאוס ביי א צווייטן. און אז יענער האט אויסגעקליבן דעם מקח אדער די ווייב איז דאס א סימן אז ביי יענעם איז דאס גוט און שיין. אפילו ווען ביי מיר איז דאס א פארזעהניש, קען איך עס נאך אלץ אויסלויבן און זאגן אז עס איז שיין, ווייל ביי יענעם איז דאס באמת שיין. (א בחינה ווי מען קען אייביג אויסלויבן קינדער פאר זייערע עלטערן, ווייל אלע עלטערן האלטן אייביג אז זייערע קינדער זענען די בעסטע).

דער פראבלעם איז נאר אז אמאל האט יענער דוקא אויסגעקליבן א זאך וואס איז אין מיינע אויגן א פראבלעם, אבער ביי אים איז דאס א מעלה, און אז איך וועל אים זאגן א שקר איבער א מעלה וואס די כלה האט וועט עס ביי אים גאר זיין א חסרון. איך האב די וואך מיטגעהאלטן ווי איינער האט געזאגט פאר א כלה אז איר חתן איז ממש געוואלדיג, ער איז נישט אינטערעסטירט אין קיין הבלי העולם, ער וועט קיינמאל נישט עסן קיין נאש און דשאנק פוד. ער האט איר געוואלט פרייליך מאכן אבער זי איז אהיימגעגאנגען וויינען אז איר חתן איז נישט קיין נארמאלער מענטש...

קומט אויס אז די ב"ש האבן זייער א גוטע סברה, אז דו וועסט זאגן שקר'דיגע מעלות, וואס זענען אין דיינע אויגן מעלות, קען דאס זיין א גרויסע פראבלעם, ביי יענעם קען עס זיין א חסרון. קומען אבער די ב"ה זאגן לעולם תהא דעתו של אדם מעורבת עם הבריות, אז מען איז אויסגעמישט מיט מענטשן ווייסט מען אז עס איז דא אסאך מיני מענטשן, וואס ביי איינעם איז א חסרון איז ביים צווייטן א מעלה, און ווען מען האט דאס ארויס, קען מען גיין מיט דיפלאמאטיע צווישן די טראפן און מאכן יענעם פרייליך.
די וועלט זאגט אז שכחה איז א חסרון, און איך זאג אז עס איז א גרויסע מעלה. אזוי קען מען פארגעסן אלע צרות און פראבלעמען און אנהויבן יעדן טאג פון ניי. (רבי נחמן מברסלב)
באניצער אוואטאר
יאיר
שריפטשטעלער
שריפטשטעלער
הודעות: 4765
זיך רעגיסטרירט: דינסטאג יוני 26, 2012 9:42 pm
האט שוין געלייקט: 6187 מאל
האט שוין באקומען לייקס: 8320 מאל

שליחה דורך יאיר »

לעיקוואד האט געשריבן:קודם דארף מען דאך פארשטיין בית שמאי'ס שיטה אויכעט.. איר גלייכט דאס צו קאנט'ס שטעלונג אז מוסר מוז זיין אבסאלוט און ממילא טאר מען נישט זאגען קיין ליגנט אפילו להצלת נפשות. אבער איך גלייב נישט אז בית שמאי וואלט געהאלטן אז שקר איז ייהרג ואל יעבור. דארף מען דאך פארשטיין זייער שיטה אויך און ווי עס האט א מקום.

איין זאך וואס איז וויכטיג איז אז לעולם יהא דעתו של אדם מעורבת בין הבריות העלפט נישט אלעמאל צו צו די בריות. למשל טאקע די משל וואס בית הלל ברענגט איז דאך פשוט אז דער ישבחנו בעיניו דאס איז נאר דער דין נאכדעם וואס יענער איז אריינגעפאלען. אבער פאר דעם ווען דער חבר קומט פרעגן איז פארקערט מוז מען עם זאגען דער אמת אנדערש איז מען עובר אויף לפני עיוור. דאס זעהט מען טאקע ביי שידוכים וואס מאנכע זענען זיך טועה אז דער דין פון הלכה כבית הלל איז נוהג אויך פאר די שידוך וואס דאס איז א נארישקייט און אן עוולה. אוודאי פאר דער שידוך איז דער חיוב זאגען כלה כמות שהוא און נישט ארייננארען קיין איד אין א טעות. נאר נאכדעם איז ישבחנו בעיניו. קען זיין אפילו נאכדעם אין פארשידענע אומשטענדן איז אזוי דער דין, אויב איז שייך למשל אז וויסען וואסארא טבע זי האט וועט ממעט זיין פראבלעמען וואס קען שפעטער קומען פון סורפרייז כדומה.

ויש לעיין עוד ולא באתי אלא להעיר.

גראדע מיר געפעלט דער צושטעל צו קאנט, און איך מיין אז דער חילוק איז אין קוואנטיטעט נישט אין קוואליטעט. אין יעדן סיסטעם פון מאראל זענען פארהאן צוויי הויפט כללים, די אינערליכע געפיל פאר מאראל, און די חיצוניות'דיגע גדרים וואס מען שטעלט דערצו. אין קאנט'ס דייטשע קאפ איז מאראל געווען א סיסטעם פון געזעצן וואס מען טאר נישט איבערטרעטן, דאס מיינט געלייגט א גרויסע דגוש אויף די חיצוניות פון מאראל, אין בית הילל'ס קאפ איז מאראל געווען א אינערליכע unity פון דעם מענטש און אנדערע ברואים, ואידך פירושא הוא. בית שמאי איז געווען ערגעץ אינצווישן, און זייער שיטה האט דוקא א שטארקער מקום, וכן נהגו במקומינו אלה צו לייגן די עיקר דגוש פון מאראל אז יעדער זאל גיין די זעלבע היטן און די זעלבע גלעזער, ומי יודע וויפיל די נארישקייטן האלטן גענוג און נאך מענטשן אין די ראמען.
האדם לא נברא אלא להתענג
באניצער אוואטאר
לעיקוואד
שריפטשטעלער
שריפטשטעלער
הודעות: 3911
זיך רעגיסטרירט: מאנטאג סעפטעמבער 10, 2012 7:22 am
האט שוין געלייקט: 1536 מאל
האט שוין באקומען לייקס: 6289 מאל
קאנטאקט:

שליחה דורך לעיקוואד »

אן אינטרעסאנטע אבזערוואציע יאיר, איךדארף דאס איבערטראכטען.
I have a dream
Martin Luther King ~
באניצער אוואטאר
דריידל
וְאֶת־הָאֶ֜לֶף
וְאֶת־הָאֶ֜לֶף
הודעות: 1146
זיך רעגיסטרירט: מאנטאג פעברואר 17, 2014 12:42 am
געפינט זיך: נישט אהער און נישט אהין
האט שוין געלייקט: 1132 מאל
האט שוין באקומען לייקס: 1247 מאל

שליחה דורך דריידל »

ס'שווער צו זאגן אז בית הלל האט געהייסן זאגן ליגנט. טאמער וואלט געווען די מעשה אז ממחרת החתונה ווען דער חתן קעמט זיך די פיאות נאכ'ן מקוה און שטעלט אפ א חבר פרעגענדיג "נו, וואס זאגסטי צו די כלה וואס כ'האב מיך איינגעהאנדעלט?", וואלט איך דערהערט א היתר צו זאגן ליגנט. אבער סתם אינמיטן טאנצן ביים חתונה זאל מען איר אויסרימען מיט שקרים? אויב איז זי נישט די שענסטע, דעמאלטס שווייג!

איי מ'זעהט דאך אז בית הלל האלט אז מ'דארף אייביג זאגן כלה נאה וחסידה? קען זיין פשט אז וויבאלט ס'עט זיין איינגעפירט אז מ'זאגט עס אויף יעדעם וועט עס מער נישט האבן די ריכטיגע אפטייטש אזוי ווי ווען מ' שרייבט אויף א בנשק"ל הרה"צ אדער אויף א מגי"ש הרה"ג וועט איינעם עולה על הדעת זיין אז דער שרייבער איז א שקרן? זעכער נישט. די זעלבע איז דא. ובנוסף, ווי ברסלבער האט געשריבן אז ס'איז דא א סברה אז וויבאלט ער האט איר גענומען האט ער זיכער געטראפן מעלות ביי איר.
פארדריי די דיר דיין קאפ
פארשפארט