קאווע שטיבל

אין די ליכט פון די לעצטע געשענעניש, וואס א מנין היימישע אידן האבן זיך ליידער פארהאנקערט מיטן געזעץ איז צייט זיך מתבונן צו זיין וואס לערנען מיר זיך ארויס פון די דאזיגע פרשה.

אין דער אלטער היים האט דער אלגעמיינער איד זיך פארמאגט זיין פעלדל, זיין וויינגארטאן, זיינע פאר קיהען, ציגן, און עופות פון וואס ער האט אין אלגעמיין געצויגן זיין חיונה, די מער געריבענע זענן טאקע געפארן קיין לייפציג אדער קיין לעמבערג ווי מען האט איינגעקויפט סחורה וואס מען קען נישט באקומען אין זייערע שטעטליך, אין גרויסע קוואנטימס פאר גוטע פרייזען, און עס דערנאך אהיים געברענגט צו פארקויפן און געמאכט גוטע געשעפטן.

נאך דעם וואס בא היטלער ימ''ש ובילבל את העולם און כלל ישראל האט גענומען דעם וואנדער שטעקן, און מאסנווייז אומערגרירט דא קיין אמעריקא, און זיך ע''פ רוב באזעצט אין די גרויסע שטעט, און דאס האבן א ווירטשאפט פון פעלדער אדער בהמות איז כמעט פאראומעגליכט געווארן, האט דער פרנסה ברענגען אנגענומען א נייעם כאכאקטער, דער עולם האט אדער געארבייט אין די שאפס פון אויפדערפרי ביז אויף דער נאכט, מען איז אפגעזעצן אין די שאפס איבערגעבויגען איבער די מאשינען, אונטער דער אויפזיכט פון דעם שטרענגען באס און אהיים געברענגט פרנסה, אדער האט מען זיך געפענט א געשעפטל אויף האטשעסן סטריט אדער אויף לי עווניו אדער אין אנדערע מקומות און אזוי אהיים געברענגט פרנסה פול מער בדרך כבוד.

דער עיקר סיבה פארוואס דער עולם האט זיך נישט פארנומען מיט מסחר, און נישט פארמאגט קיין פראפאסענאלע שטעלעס, איז געווען צילוב דער אומוויסענשאפט און אומבאהאווענקייט אין די גויאישע שפראך און קולטור, דעריבער האט מען זיך נישט געפינען דאס ארט אין דעם אלגעמיינער עולם המסחר.

און דער עולם האט זיך געלעבט שטיל און צופרידן, יעדער איז געווען פארנומען מער מיט זיינע געשעפטען ווי מיט יענעמס, און מען האט חתונה געמאכט די קינדער און זיך אפגעלעבט די יארן במנוחה ושלוה, און אין פיל פעלער נאך איבערגעלאזט ירושה אויך....

אין די סויף ל' יארן האט זיך אלעס דראסטיש געטוישט.

עס איז אונטער געוואקסען א נייעם דור, וואס זענען שוין נתגדל געווארן און נתחנך געווארן דא אויפן אמעריקאנעם באדן, און האבן שוין מער פארשטאנען די לאנדס שפראך און קולטור, דאס האט פארגרינגערט פאר אונזערע יונגעלייט דאס אריין צו גיין אין עולם המסחר, און באזעצען פראפעסענאלע אמטען, און א שיין חלק פון אינזערע יונגלייט זענען געווארן סוקסעספולע ביזנעס לייט.

אזוי ארום האט זיך אנגעהויבן צו פארמירן א נייער קולטור, דער עולם איז געווארן איינגעטיילט אין צוויי קלאסען:

א טייל פון די העכערע קלאס, פון די ביזנעסלייט און פראפעסענאלע פאזיציע באזיצער , און די מער מיטל קלאס פון ארבייטער און קליינע געשעפעטן באזיצער.

אבער דער מצב הפרנסה איז נאך געווען גאנץ בחסד, די ביזנעס לייט האבן געקענט זייער פאך, און געמאכט גוטע און אויסגעהאלטענע געשעפטן, מען האט כמעט נישט געהערט פון קיין אידן וואס זאלן זיך פארהאנקערן מיטן געזעץ, און די ארבייטער וואס האבן אהיים געברענגט זייער געהאלט וועכנטליך.

אין די לעצטע 20 יאר האט זיך דער טעכעלאגיע דראסטיש אנוטוויקעלט, און די קולטור ביי אונז האט זיך גאר שטארק פארענדערט, דער עולם האט זיך אנגעהויבן צו שעמען צו זיין פון די מיטל קלאס ארבייטער, יעדער וויל געהערן צו די העכערע קלאס, יעדער וויל זיין פון די עליטע, יעדער וויל זיין א ביזנעס מאן און פארוואנדעלט ווערן פאר עושר איבערנאכט, דער עולם לעבט מער פאר יענעם ווי פאר זיך, יעדער קליינע ראצער וואס קען קוים אונטער שרייבען זיין נאמען רעכט, און האט נישט קיין השגה בחייכון וביומייכון אין מסחר, פראקאלאמירט זיך אלס א ביזנעסמאן, ארבייטען ביי א צווייטען פאסט אים נישט, און פירן א לעגעטימע ביזנעס קען ער נישט, וואס טוהט מען? ער מיז זיך דאך אהערשטעלן אלס אן עושר און א סוקסעספולע ביזנעסמאן? ער מיז דאך ווייזען פאר זיינע חבירים אז ער איז א גבר בגברין?

מען גיבט זיך אן עצה, מען באשעפטיגט זיך מיט צווייפלהאפטיגע און קרימע געשעפטן, מען באגייט זיך מיט אומלעגאלע מעטאדן, און מען איז מקיים דעם גניבות עכו''ם וואס איז אסור ע''פ הלכה מיט אלע הידירים, און וואס איז דער סויף? מען קומט אן אין חד גדיא, און דרור שטעלט צו אדוואקאטען, און מען מאכט פדיון שביים אקציעס.

אינגערמאן! לערן דיך א פאך, און האנדל ערליך, אפי' די וועסט נישט ווערן ווי דער יעניגען מיט די שיינע קאר און מיט די 17 טעלאפאנען אנגעבינדן אויפן פאסיק, מיט 13 בלוטוטס אין די אויערן, די מיזט נישט ווערן קיין עושר איבערנאכט. אדער גיי ארביייטען ביי א צווייטען און ברענג אהיים פרנסה, נישט נאר פרעסטיזש...........

איידער איך גיב א לייק מוז איך וויסן איין זאך פון אייך ערעב קאך-לעפל: וואס איז אייער מיינונג איבער דאס גיין אין קאלעדש? ועוד, וואס איז אייער מיינונג בנוגע א טאטע זאל ברויכן שיקן זיין בחור'ל אין קאלעדש, טאקע יא צו קענען אונטערשרייבן זיין נאמען און טאקע יא צו קענען געזעץ. און אז האלט איר נישט פון דעם צווייטן, דאן וואס איז אייער מיינונג אז ישיבת זאלן איינשטעלן א לימודי חול קאריקולום און דער בחור זאל ארויסקומען ותלמידו בידו, מיט תורה און דרך ארץ און זיין בעסער פון א נבילה אדער רבי?

יואב האט געשריבן:איידער איך גיב א לייק מוז איך וויסן איין זאך פון אייך ערעב קאך-לעפל: וואס איז אייער מיינונג איבער דאס גיין אין קאלעדש? ועוד, וואס איז אייער מיינונג בנוגע א טאטע זאל ברויכן שיקן זיין בחור'ל אין קאלעדש, טאקע יא צו קענען אונטערשרייבן זיין נאמען און טאקע יא צו קענען געזעץ. און אז האלט איר נישט פון דעם צווייטן, דאן וואס איז אייער מיינונג אז ישיבת זאלן איינשטעלן א לימודי חול קאריקולום און דער בחור זאל ארויסקומען ותלמידו בידו, מיט תורה און דרך ארץ און זיין בעסער פון א נבילה אדער רבי?

קודם שכוח הער גענעראל פארן וועלן געבן א לייק...... דער גענראל דארף זיך נישט אנשטרענגען צו שלעפן דעם שווערן קומפיוטער מייזעל ביז דער פינגער אויף ארויף צייכן...... יעך וועל מיך באגיין אן דעם:

צום ענין:

מען טאר נישט גיין אין קאלעדש - וועגן די רבנים האבן עס געאסערט.
מען טאר נישט לערנען מער לימודי חול אין ישיבות אדער אין חדרים - ווייל רבנים האבן עס געאסערט.
מיז מען קענען וואס מען לערנט אין קאלעדש וואס איז נוגע פאר ביזנעס? יא!
ווי אזוי מען קען דאך נישט גיין אין קאלעדש? זייער גוט געפרעגט....

פונק ווי א קהלה שטעלט צו א מקוה, מצה בעקעריי, פארברענן חלה, שמות טראק אד''ג, "מיז" יעדע קהלה צו שטעלן פאר אירע מעמבערס קלאסן אז א יונגערמאן זאל קענן באקומען זיין MBA על טהרת הקודש, פינקט ווי אין קאלעדש, און נאך מער.
דער רעגירונג האט פראגראמען פאר דעם.... אבער ליידער נעמט מען די געלט דערפאר, און מען שטעלט נישט צו די סערוויס, דער געלט ווערט פארניצט פאר צוועקן וויל ווייניגער וויכטיג וואו דאס.... וכדי בזיון וקצף.....

זייער אן אמת'ע נקודה, אבער וואס האט דאס מיט די לעצטיגע ארעסטן? איך רעדט שוין נישט פון דעם אז דא איז פארמישט 40 נישט יודען וואס זענען פשוטע פעיראל ארבייטער'ס, נאר אפי' פון די היימישע זענען די רוב ארבייטערס און בכלל נישט קיין איגו לייט,
און בכלל דא רעדט מען נישט פון געשעפטן געבויט אויף דריידלעך און שווינדל, בסך הכל האבן זיי געוואלט פארשנעלערן א פראצעדור,

מענין לענין האב איך נעכטן געהערט פון א היימישע קראק ער זאגט אז די וואס בויען גענצליך אן קיין פערמיט דער האט נישט קיין פראבלעמען, די פראבלעם איז אז מען בויעט מיט א פערמיט...., און ער איז זיך טאקע אזוי נוהג....

זאגסט א שטארקע נקודה, קאכלעפל. די לימודים פון קאלעזש וואס זענען פראבלעמאטיש פון א חרדישן שטאנדפונקט פעלן באמת נישט אויס פאר ביזנעס. מען וואלט רואיג געקענט אויסארבעטן א סעקולערע קאריקולום אין די היימישע מוסדות וואס זאל זיין אויסגעהאלטן למהדרין מן המהדרין לכל הדעות.

עמעזאן האט געשריבן:זייער אן אמת'ע נקודה, אבער וואס האט דאס מיט די לעצטיגע ארעסטן? איך רעדט שוין נישט פון דעם אז דא איז פארמישט 40 נישט יודען וואס זענען פשוטע פעיראל ארבייטער'ס, נאר אפי' פון די היימישע זענען די רוב ארבייטערס און בכלל נישט קיין איגו לייט,
און בכלל דא רעדט מען נישט פון געשעפטן געבויט אויף דריידלעך און שווינדל, בסך הכל האבן זיי געוואלט פארשנעלערן א פראצעדור,

מענין לענין האב איך נעכטן געהערט פון א היימישע קראק ער זאגט אז די וואס בויען גענצליך אן קיין פערמיט דער האט נישט קיין פראבלעמען, די פראבלעם איז אז מען בויעט מיט א פערמיט...., און ער איז זיך טאקע אזוי נוהג....

פארשנעלרן דעם פרעצדור? ווי אזוי געזעצליך? נאך מער וואס איז די געאיילעניש? פארט איר דירך א רויט לייט וויל איר יאגט זיך?
זייט נישט אזוי להוט נאכן דאללאר..... ווארט מיט געדילט צו ווערן אן עושר..... גיי מיטן געזעץ..... האב א ביסל אחריות און שכל........

מיין עניית דעתי איז ווי פאלגענד

גיין אין קאלעזש נאך די חתונה? אויב האט מען א ציל, יא.
א טאטע זאל שיקן די קינד אין קאלעזש? ניין

דאס איז געזאגט געווארן בדרך כלל. א בחור האט נישט קיין עול פרנסה און טאמער האלט ער נישט ביים לערנען אין ישיבה וועט ער מסתמה אין קאלעזש נאר שטיפן צייט. א יוצא מן הכלל איז איינער וואס האט א ציל, למשל ער וויל אויסוואקסן א דאקטאר, דער קען גיין אין קאלעזש אלץ בחור.
די זעלבע איז נאך די חתונה. דאס גיין אין קאלעזש לשם גיין אין קאלעזש, איז א וועיסט אוו טיים. ס'איז נישט אויטאמאטיש אז ווייל מ'האט פארברענגט 4 יאר פאר א דעגרי, אז מ'וועט האבן שיין פרנסה. אלץ מוז גיין מיט א געפיל און א ציל.

מיטן שכל ביזטו "אפשר גערעכט" אבער מיר אידן האבן א תורה און רבנים, און מיר שטעלן זיך צי דערצי, אז רבנים זאגן גיין אין קאלעש איז שעדליך.... גייט מען נישט ווי אזוי זאגט ראבינאוויטש? עס איז נישטא קיין היתר אויף פרנסה עובר צו זיין אויף די תורה! עס איז שווער? יא! אוודאי וואלט קאלעדש געווען די ריכטיגע וועג.... נאר וואס קאן מען טאן שהתורה אמרה...........

קאך לעפל, רבנים זאגן אויך אז מען טאר נישט זיין אויף דער אינטערנעט. ראבינאוויטש האלט אז אפילו נישט לצורך פרנסה. דער בלאט פסק'נט אז וואטסעפפ איז אויך אסור.

יאיר האט געשריבן:קאך לעפל, רבנים זאגן אויך אז מען טאר נישט זיין אויף דער אינטערנעט. ראבינאוויטש האלט אז אפילו נישט לצורך פרנסה.

נישט ריכטיג קיין איין רב האט נישט געאסערט אונטערנעט פאר פרנסה.......
אין שטוב איז עס אסור....
און ביי די ארבייט דארף מען האבן א פילטער.....
אזוי זאגט מיין רבי......

אבער דו "נוצט" עס שלא לצורך פרנסה.

וועלכע רבנים זאגן אז גיין אין קאלעזש לצורך פרנסה איז שעדליך? ווען האבן רבנים לעצט דן געווען דערויף?

חוץ מזה, היינט איז דא פרומע אידישע קאלעזשעס וואס מ'האט קיינמאל נישט גע'אסר'ט.

קאך_לעפל האט געשריבן:

שמעון וואלף האט געשריבן:מיין עניית דעתי איז ווי פאלגענד

גיין אין קאלעזש נאך די חתונה? אויב האט מען א ציל, יא.
א טאטע זאל שיקן די קינד אין קאלעזש? ניין

דאס איז געזאגט געווארן בדרך כלל. א בחור האט נישט קיין עול פרנסה און טאמער האלט ער נישט ביים לערנען אין ישיבה וועט ער מסתמה אין קאלעזש נאר שטיפן צייט. א יוצא מן הכלל איז איינער וואס האט א ציל, למשל ער וויל אויסוואקסן א דאקטאר, דער קען גיין אין קאלעזש אלץ בחור.
די זעלבע איז נאך די חתונה. דאס גיין אין קאלעזש לשם גיין אין קאלעזש, איז א וועיסט אוו טיים. ס'איז נישט אויטאמאטיש אז ווייל מ'האט פארברענגט 4 יאר פאר א דעגרי, אז מ'וועט האבן שיין פרנסה. אלץ מוז גיין מיט א געפיל און א ציל.

מיטן שכל ביזטו "אפשר גערעכט" אבער מיר אידן האבן א תורה און רבנים, און מיר שטעלן זיך צי דערצי, אז רבנים זאגן גיין אין קאלעש איז שעדליך.... גייט מען נישט ווי אזוי זאגט ראבינאוויטש? עס איז נישטא קיין היתר אויף פרנסה עובר צו זיין אויף די תורה! עס איז שווער? יא! אוודאי וואלט קאלעדש געווען די ריכטיגע וועג.... נאר וואס קאן מען טאן שהתורה אמרה...........

שהתורה אמרה אז וואס? אז כל שאינו מלמד את בנו אומנות, מלמדו ליסטות?

איר האט דאך אקורשט מודה געווען אז א קהילה זאל "מוזן" צושטעלן קלאסן. נו וואספארא טראסט האט א קאך-לעפל אין די פאר'מחילה'טע רביים אז זיי קאקן אויף דעם המון מיט כח? דו ביזט בלינד?

ס'איז א כל שכן. מה דאך צו ליינען ענגלישע מאגאזינען איז אסור, כל שכן צו הערן סעקולערע שיעורים אויף ענגליש.

יאיר האט געשריבן:אבער דו "נוצט" עס שלא לצורך פרנסה.

אויב איך האב אונטערנעט לצורך פרנסה מיט א פילטער האב איך נישט קיין רעכט צו גיין אויף א סייט וואס דער פילטער באלאקירט נישט? איז דען דא אין שטובל פארהאן ראיות אסירות? אדער עכטע כפירה? רויב כופרים דא שרייבען סתם שטותים מיט הייסע בארשט וואס ברענגט ניטאמאל א נסיון צו וועלן נישט גלייבן......

יאיר האט געשריבן:אבער דו "נוצט" עס שלא לצורך פרנסה.

ער ארבעט פאר א פאבליק רילעשאנס קאמיטי לטובת די יונטייטעד רבנים אסאויסיעשאן.

יואב האט געשריבן:

קאך_לעפל האט געשריבן:

שמעון וואלף האט געשריבן:מיין עניית דעתי איז ווי פאלגענד

גיין אין קאלעזש נאך די חתונה? אויב האט מען א ציל, יא.
א טאטע זאל שיקן די קינד אין קאלעזש? ניין

דאס איז געזאגט געווארן בדרך כלל. א בחור האט נישט קיין עול פרנסה און טאמער האלט ער נישט ביים לערנען אין ישיבה וועט ער מסתמה אין קאלעזש נאר שטיפן צייט. א יוצא מן הכלל איז איינער וואס האט א ציל, למשל ער וויל אויסוואקסן א דאקטאר, דער קען גיין אין קאלעזש אלץ בחור.
די זעלבע איז נאך די חתונה. דאס גיין אין קאלעזש לשם גיין אין קאלעזש, איז א וועיסט אוו טיים. ס'איז נישט אויטאמאטיש אז ווייל מ'האט פארברענגט 4 יאר פאר א דעגרי, אז מ'וועט האבן שיין פרנסה. אלץ מוז גיין מיט א געפיל און א ציל.

מיטן שכל ביזטו "אפשר גערעכט" אבער מיר אידן האבן א תורה און רבנים, און מיר שטעלן זיך צי דערצי, אז רבנים זאגן גיין אין קאלעש איז שעדליך.... גייט מען נישט ווי אזוי זאגט ראבינאוויטש? עס איז נישטא קיין היתר אויף פרנסה עובר צו זיין אויף די תורה! עס איז שווער? יא! אוודאי וואלט קאלעדש געווען די ריכטיגע וועג.... נאר וואס קאן מען טאן שהתורה אמרה...........

שהתורה אמרה אז וואס? אז כל שאינו מלמד את בנו אומנות, מלמדו ליסטות?

איר האט דאך אקורשט מודה געווען אז א קהילה זאל "מוזן" צושטעלן קלאסן. נו וואספארא טראסט האט א קאך-לעפל אין די פאר'מחילה'טע רביים אז זיי קאקן אויף דעם המון מיט כח? דו ביזט בלינד?

יואב די האסט א נקידה.... וואס איז דיין פארשלאג.... מען זאל אריין פייפן אויף די רבנים....?????????? אויב זאגסטו אז יא.... דאן ברענג שוין משיח...... אז נישט וועט ער נישט האבן צו וועם צו קומען........

יואב האט געשריבן:

יאיר האט געשריבן:אבער דו "נוצט" עס שלא לצורך פרנסה.

ער ארבעט פאר א פאבליק רילעשאנס קאמיטי לטובת די יונטייטעד רבנים אסאויסיעשאן.

יואב זיסער איך ארבייט נישט פאר קיין רבנים.... איך האלט ערגער פון זיי ווי די האלסט פון זיי..... אבער ביטע פארשטיי אויב די ברענגט אריין דער געדאנק פון זיך אנפייפן אויף רבנים.... דאן קענסטו ריאוג לייגען א שלאס אויף אידישקיייט...... און די ווייסט דאס אליינס......

ער האט שוין לאנג נישט צו וועמען צו קומען.

איך וויל נישט פארפירן די שמועס אבער עס מוז געזאגט ווערן. די רבנים זענען די וואס לערנען אויס אנצופייפן רבנים. לאמיך זעהן א רב וואס זאל זאגן רבו עלי חבירי און איך בין מבטל דעתי.
פאקט איז אז די חברה וואס פרעדיגן אז מ'דארף פאלגן רבנים וועלן איגנארירן א רב פון אן אנדערע קרייז אדער מיט אנדערע מיינונגען.

סא, אויב ווילסטי פאלגן רבנים, דאן פאלג נישט רבנים

קאך_לעפל האט געשריבן:

יואב האט געשריבן:

קאך_לעפל האט געשריבן:

שמעון וואלף האט געשריבן:מיין עניית דעתי איז ווי פאלגענד

גיין אין קאלעזש נאך די חתונה? אויב האט מען א ציל, יא.
א טאטע זאל שיקן די קינד אין קאלעזש? ניין

דאס איז געזאגט געווארן בדרך כלל. א בחור האט נישט קיין עול פרנסה און טאמער האלט ער נישט ביים לערנען אין ישיבה וועט ער מסתמה אין קאלעזש נאר שטיפן צייט. א יוצא מן הכלל איז איינער וואס האט א ציל, למשל ער וויל אויסוואקסן א דאקטאר, דער קען גיין אין קאלעזש אלץ בחור.
די זעלבע איז נאך די חתונה. דאס גיין אין קאלעזש לשם גיין אין קאלעזש, איז א וועיסט אוו טיים. ס'איז נישט אויטאמאטיש אז ווייל מ'האט פארברענגט 4 יאר פאר א דעגרי, אז מ'וועט האבן שיין פרנסה. אלץ מוז גיין מיט א געפיל און א ציל.

מיטן שכל ביזטו "אפשר גערעכט" אבער מיר אידן האבן א תורה און רבנים, און מיר שטעלן זיך צי דערצי, אז רבנים זאגן גיין אין קאלעש איז שעדליך.... גייט מען נישט ווי אזוי זאגט ראבינאוויטש? עס איז נישטא קיין היתר אויף פרנסה עובר צו זיין אויף די תורה! עס איז שווער? יא! אוודאי וואלט קאלעדש געווען די ריכטיגע וועג.... נאר וואס קאן מען טאן שהתורה אמרה...........

שהתורה אמרה אז וואס? אז כל שאינו מלמד את בנו אומנות, מלמדו ליסטות?

איר האט דאך אקורשט מודה געווען אז א קהילה זאל "מוזן" צושטעלן קלאסן. נו וואספארא טראסט האט א קאך-לעפל אין די פאר'מחילה'טע רביים אז זיי קאקן אויף דעם המון מיט כח? דו ביזט בלינד?

יואב די האסט א נקידה.... וואס איז דיין פארשלאג.... מען זאל אריין פייפן אויף די רבנים....?????????? אויב זאגסטו אז יא.... דאן ברענג שוין משיח...... אז נישט וועט ער נישט האבן צו וועם צו קומען........

פייף נישט אריין אין די רבנים, טויש נאר די רבנים. גאנץ פשוט. אנשטאט זיך בוקן צו געטשקעלעך מיט פעלצלעך ווייל זייער זיידע איז געווען א סגן-שוחט אין פישקאקווארדיין,  ערזעץ זייער שטעלע מיט ציוויליזירטע באזעצענע אידן וועלכע קענען דינען ווי א מוסטער פאר א תלמיד חכם וואס א נבילה איז נישט בעסער פון עמען.

צו משיח'ן אגב האב איך נישט קיין ציטריט – דערווייל.

יא! צו די נקידה פון טוישן רבנים שטום איך פולקאם צו..... לעטס געט טו ווארק.......

קאך_לעפל האט געשריבן:יא! צו די נקידה פון טוישן רבנים שטום איך פולקאם צו..... לעטס געט טו ווארק.......

געגאנגען!

אבער חינוך הייבט זיך אן אינדערהיים; רבני עירך קודמין. זענט איר גרייט איבערצולאזן ר' אהרן טייטלבוים און אריינשטעלן למשל ר' יששכר כ"ץ אין זיין פאזיציע? אפשר וועט ער אפילו ממעט זיין ממזרים בקהל ה'. א בענעפיט פאר כלל ישראל לדורות אויפ'ן פלאץ.

ס'מוז אבער נישט גיין ביז ר' יששכר כ"ץ. טעיק א פיק, אפילו פון א באבארדעלטער מקווה איד וואס וואלט מיט זיינע פריוואטע חימרות געשטעלט די בריסקער אין שאטן. ער מוז אבער האבן זיך אויסגעארבעט די מידות, איז א תלמיד חכם און קען איבערצייגן אז ער קען די וועלט מיט אירע מענטשן פון דעם איין און צוואנציגסטן יאר הונדערט.