[center]פופצנטע קאפיטל:
תהלוכות בקודש פון רבי איציק'ל אמשינאווער זצ"ל.[/center][center]ראשו מגיע השמימה.[/center]דער רבי ר' איציק'ל איז געווען מפורסם מיט זיין געהויבענעם עבודה, דבקות בה', און תמימות. אסאך מאל פלעגט ער אריינפאלן אין א דבקות, און מ'האט פשוט געזען אז ער געפינט זיך אין אן אנדערן וועלט. הגה"ח רבי חיים דוב קופיץ שליט"א [מבני חבורתא קדישתא, כעת ר"מ בישיבת ] האט דערציילט, אז איינמאל האט אים דער רבי געבעטן מיטצוגיין מיט אים שפאצירן. און כידוע געפינט זיך אמשינאוו אין בארא פארק אויף 15 עוועניו צווישן 44 און 45 סטריט. דער רבי האט אנגעהויבן שפאצירן צום כיוון פון 45,46, וכו', און בשעת מעשה טראכט רח"ד וואו אהין דער רבי וויל גיין (סתם אזוי פלעגט ער נישט שפאצירן אפט), אנקומענדיג צו 46 סטריט - וואו זיין זון דער היינטיגער רבי ר' יוסל האט געוואוינט – האט ער געטראכט אפשר וויל ער גיין צום זון, אבער דער רבי איז געגאנגען ווייטער פאר'דביקות'טערהייט. און אזוי ביי יעדע פאר גאסן האט רח"ד געטראכט אפשר וויל ער גיין דא, אדער דא, אבער דער רבי האט גארנישט געזאגט און ער האט פשוט ממשיך געווען מיטן שפאציר.
מ'איז אנגעקומען צום עק ב.פ. ביים 60'סטע סטריט, אבער דער רבי האט ממשיך געווען צו שפאצירן בדביקות נפלאה. רח"ד האט שוין אנגעהויבן טראכטן מי יודע וואספארא תיקונים דער רבי וויל מאכן אינדרויסן פון בארא פארק... אזוי האט מען ממשיך געווען צו שפאצירן ביז טיף אין די 70'ער גאסן, ווען ענדליך האט דער רבי זיך אויפגעכאפט און געפרעגט רח"ד'ן: 'נו, מ'איז שוין אנגעקומען צו יוסל'ן'?!...
[center]גייענדיג אין גאס - מערקט זיין לויטערע צורה:[/center]43.JPG
ענדליך צו דעם איז געווען אמאל א מעשה, ווען ער איז געגאנגען שפאצירן 'עראונד-די-קארנער' אויף 44 סטריט צווישן 14 און 15 עוועניו, וואו ס'געפונען זיך אפאר אפארטמענט בילדינג'ס. און ווען דער רבי האט דאס באמערקט האט ער געפרעגט: 'וואו זענען מיר יעצט? אין פלעטבוש?'... כלומר, ער האט נישט געוואוסט וויאזוי די גאס לעבן זיין הויז זעט אויס, און ער האט נישט געהאט דעם מינדסטן השגה וואס פלעטבוש מיינט. פשוט – דבקות בה'.
אזוי איז געווען מיט כל מיני הבלי עולם הזה, ער איז געווען מופרש ומובדל פון אלעס וואס איז נישט נוגע עבודת ה', און ער האט נישט געהאט דעם מינדסטן ידיעה אין די וועלטס נייעס, ביז ער האט זיך אמאל אויסגעדריקט סוף ימיו, אז ער האט נאך קיינמאל אין זיין לעבן נישט אריינגעקוקט אין קיין צייטונגען. ביים עסן האט מען אויך געזען אז ער עסט נאר כדי צו לעבן, ער פלעגט כמעט גארנישט עסן, און וואס ער האט שוין יא געגעסן פלעגט זיין אן קיין טעם וריח, און אן קיין שום זאלץ אדער צוקער. אמאל האט ער זיך ארויסגעכאפט די ווערטער: 'איך שפיר נישט קיין טעם אין עסן'.
מיין טאטע, וואס האט אויך זוכה געווען אביסל זיך צו דרייען ביי אים, האט אמאל מגדיר געווען דעם חילוק צווישן די צוויי אמשינאווע רבי'ס, ר' איציק'ל פון אמעריקע און דער היינטיגער אמשינאווער רבי פון בית וגן [זיי האבן געפירט זייער חסידות אין די זעלבע צייט]. אז דאס איז זיכער אז זיי ביידע זינדיגן קיינמאל נישט, נאר דער חילוק איז וואס איז דער סיבה דערצו: דער אמשינאווער רבי פון ארץ ישראל, האט נישט קיין 'צייט' צו זינדיגן, און דער אמשינאווער רבי פון אמעריקע, ווייסט פשוט נישט 'וואס מיינט דאס' זינדיגן... דאס איז א ריכטיגע תמצית אויף זיין הייליג לעבן.
[center]דאס שטענדיגע ליכטיגע פנים שוחקות:[/center]שאלה 1.jpg
[center]לא הסתכל בצורתא דזוזא.[/center]די גמ' אין פסחים דף ק"ד ע"א זאגט: 'מאן ניהו בנן של קדושים, כל דלא הסתכל בצורתא דזוזא'. ער איז געווען דער ריכטיגער קדוש, וואס האט באמת נישט געהאט קיין שמץ השגה וואס דער חילוק איז פון א פעני, א ניקל, צו א קוואדער. אלעס איז געווען דער זעלבער אין זיינע אויגן. און ער פלעגט קענען געבן אסאך קליינגעלט אנשטאטס א דאלער – פאר צדקה, מיינענדיג אז ער געבט 'אסאך'... און פון די אנדערע זייט, איז איינער אמאל אריינגעקומען צו אים בעטן צדקה, און קיינער חוץ פון אים איז נישט דארטן געווען, האט דער רבי צאמגענומען אלע געלטער וואס ער האט דעמאלס געהאט מיט זיך פון פדיונות, און אים אוועקגעגעבן אויפן פלאץ. דאס געלט האט פשוט נישט געשפילט א ראלע ביי אים.
ווען ער האט מייסד געווען א כולל ביי זיך אין ביהמ"ד פאר חשוב'ע יונגעלייט, האבן אים אפאר עסקנים געזאגט אז ער זאל ארויפגיין צו א גביר אין שטוב, וואס יענער פלעגט כסדר זיך דרייען ביי אים, און נאכן מסביר זיין די ספעציעלקייט פונעם כולל וועט יענער זיכער געבן א שיינע מטבע. דער רבי האט אים טאקע מסביר געווען נחיצות הדברים, און דער גביר האט אים געזאגט: 'נקבה שכרי ואתנה', וואספארא פרייז דער רבי וועט בעטן וועט ער אי"ה געבן. האט אים ר' איציק'ל געבעטן צו געבן... הונדערט דאלער. דער גביר איז פשוט נשתומם געווארן פון די 'השגות' פונעם רבי'ן, ער איז דאך געווען זיכער אז דער רבי וועט אים בעטן א גרויסע סכום געלט...
אזוי איז געווען מיט אלע גשמיות'דיגע ענינים. למשל, ווען ער האט נאך געוואוינט אין וומסב"ג האט ער אמאל פארדינגען א שטאק פון זיין הויז פאר א צווייטן. איינמאל איז יענעמ'ס הייצונג צובראכן געווארן, און יענער – נאכנישט ארויסהאבנדיג פונקטליך ווער ר' איציק'ל איז – האט אריינגעקלאפט ביים רבי'ן אים מודיע זיין אז די הייצונג איז צובראכן, און דער רבי/לענדלארד זאל זען עס צו פאררעכטן. פונקט איז קיינער נישט געווען ביים רבי'ן אין שטוב, און אפאר מינוט שפעטער האט דער רבי אריינגעקלאפט ביי אים אין דירה האלטנדיג א האמער אין האנט, און ער האט אים געזאגט אז דער כלי האט ער געטראפן ביי זיך אינדערהיים, אפשר וועט דער כלי אים העלפן פאררעכטן די הייצונג...
כ'האב געהערט פון הגה"ח רבי שלמה קופיץ ז"ל [ראה"כ בוסטון פלטבוש, ואחיו הגדול של רח"ד הנ"ל], וואס האט זוכה געווען צו זיין משב"ק פאר אפאר יאר, אז בדרך כלל האט ר' איציק'ל נישט געפירט קיין טיש חנוכה אין ביהמ"ד. איין יאר האט מען זיך איינגעבעטן און מ'האט גע'פועל'ט אז ער זאל פירן אין ביהמ"ד. יענעם יאר נאך חנוכה, האט דער רבי אריינגערופן ר"ש און אים געבעטן צו טוישן א פלארעסענט לייט אין שול, זאגנדיג אז ער האט געזען אז ס'בלינקט, און ער האט אמאל געהערט אז ס'איז א סכנה צו לאזן אזא לעקטער. ר' שלמה האט געוואוסט אז אלע לעקטער'ס ארבעטן גוט, און ער האט שנעל געכאפט וואס דא גייט פאר: איינער האט געכאפט בילדער פונעם רבי'נס עבודת הדלקת נר חנוכה, און דער רבי האט געזען אז ס'בליצט האט ער געמיינט אז די לעקטער טויג נישט, ווייל 'וואס דען קען עס זיין'...
[center]חנוכה ביים צינדן די מנורה:[/center]חנוכה44.jpg
[center]רבים הולכים לאורו.[/center]ווי פארשטענדליך, האט זיין ריינע תמימות'דיגע עבודה, בנוסף צום אור-אלטן אמשינאוון חן, צוגעצויגן א גרויסע מאסע חסידים ומעריצים, און ער האט געהאט א געהויבענע חבורה פון טייערע יונגעלייט וואס זענען אליינס ראוי צו זיין רבי'ס, און אסאך שפעטערדיגע רבנים וגדולי ישראל האבן זיך געדרייט ביים אים [איבער דעם - אין א באזונדערע קאפיטל]. אזוי אויך, האבן די גרעסטע רבי'ס זיך אויסגעדריקט אויף אים מיט מורא'דיגע ווערטער [וגם זה יבוא בפרק בפנ"ע], און בעצם האט דער הייליגער אסטראווצער אמאל באזוכט ביי זיין טאטן רבי יוסעלע אמשינאווער אין שטוב, און זעענדיג זיין זון ר' איציק'ל האט דער אלטער גאון וקדוש מאסטראווצא אים געבעטן א ברכה. ר' איציק'ל איז נאך דאן געווען א קינד! דאס געבט א שטיקל בליק אויף ווער ער איז געווען.
ר"ה ביינאכט, פלעגט זיך שלענגלען א ריזן מאסע מענטשן פון אינמיטן גאס, וואס פלעגן שטיין אין ווארטן צו קענען אדורכגיין דעם הייליגן איד, לברך ולהתברך בשנה טובה ומתוקה. א איד איז אמאל צוגעגאנגען צו אים ערב יום כיפור בעטן אז דער רבי זאל אים אינזינען האבן ביים דאווענען, דער רבי האט - מיטן טיפישן אמשינאוון עניוות - אים לכתחילה געענטפערט: 'הלואי זאל איך קנען דאווענען אויף מיר אליין', אבער גלייך נאכדעם האט ער אים געזאגט: 'מיר דאווענען פאר אלע אידן'.
דער רבי פלעגט טאקע כסדר נאכזאגן פון זיין זיידן רבי איציק'ל וואורקער, וואס ער האט גערעדט בשבחו פונעם ריזשינער, אז ער איז זיך משתתף בצערן של ישראל עד כדי כך, 'אז א איד געבט זיך א קלאפ אין פינגער אין יענעם עק וועלט, טוט עס אים וויי'. אזוי האט ר' איציק'ל כסדר געלעבט, און ביי זיינע תפילות פלעגט מען זען ווי ער איז זיך משתפך כלפי קונו, ובפרט ביי תפילות וואס רעדן פון די גאולה. זיין 'רחם נא' ביים בענטשן איז געווען א דבר ידוע, זיינע טיפע קרעכצן - כאטש בדרך כלל האט ער איינגעהאלטן זיינע הרגשים ברבים.
אבער נישט נאר אין די הייליגע טעג, ווען מענטשן שפירן אן 'אימת הדין', פלעגט מען קומען צו אים, נאר אפילו סתם אזוי, פלעגן מענטשן - אפילו אן קיין זיק צו אמשינאוו - כסדר אריינפאלן ביי אים, זען זיין הייליגע עבודה, און זיך פשוט אנווארימען לאורו [זע דברי מרן [tag]ראש הישיבה[/tag]
דא]. ביתו היתה פתוחה לרווחה, און כאטש די 'מצב' אין אמשינאוו האט כסדר געלעבט, א שמחה איז אייביג געווען אויסגעשפרייט, האט מען אלס געזען אז דער רבי פאר זיך לעבט אין אן אנדערע וועלט - על אף ער האט זיך משתתף געווען מיטן ציבור, אזא ריכטיגע 'ראשו מגיע השמימה' און דאך 'סולם מוצב ארצה'.
אין נעקסטן קאפיטל: די אמשינאווע חן, ליבשאפט, און דיבוק חברים.