קאווע שטיבל

אפטעמיסט האט געשריבן:שאלה יפה שאלת. אני הקטן האלט אז דער חרדישע שיטה איז אביסעלע לופטיג, און סאיז דא וואס מורא צו האבן אז ביים שטודירן אין קאלידזש וועט מען עקספאזט ווערן צו אנדערע מיינונגען, און מענטשן וועלן 'אביסעל' ארויס גיין פונעם באקס.

ווייל ס'איז געווען עטליכע פעלער וועלכע זענען געווען בבחינת "הציץ ונפגע". און ס'איז געווען יצא שכרו בהפסידו. א סאך ישיבה בחורים וועלכע זענען געגאנגען שטודירן אין קאליד'זש זענען געווארן נפגע אין זייער אמונה ווייל זיי האבן נישט געהאט גענוג רוחניות'דיגע אמוניציע צו קעמפן אקעגן די אפיקורסישע דיעות פון זייערע פראפעסארס.

שטודירן קען זיכער העלפן ביז א געוויסע דיגרי. איך מיין אבער אז דער עולם האט צו הויכע ערווארטונגען. רוב גוים וועלכע גראדואירן פארדינען נישט קיין סאך מער פון א B&H ארבעטער. זעירין אינון וועלכע מאכן גרויס געלט. (דער New York Times האט נישט לאנג צוריק געהאט א לענגערע באשרייבונג דערוועגען.) איך האלט אז דא פארלאנגט זיך א קאמבינאציע פון עטליכע זאכן. דער הויפט פראבלעם איז אז חרידים וואוינען אויסגעמישט ארעמע מיט רייכע. דער ארימאן קראצט זיך אין די זעלבע מקוה ווי דער נגיד, און ער טראכט אז דער נגיד קען לעבען אויף א הויכן סטאנדארט, דאווענען נאך חצות, שטופן די צייט א האלבען טאג, פארוואס קען איך נישט. ער פארגעסט אז רוב מענטשן ברחבי תבל דארפן שווער הארעווען צו מאכן פרנסה, אפילו מיטן קאלעדזש דיגרי. די שאיפה און פאנטאזיע רייך צו ווערן טרייבט כמעט יעדען יחיד, און געט עם נישט מנוחה טאג און נאכט. ער מוז וואוינען אין א שיינע דירה, דרייוון א שיינע קאר, גיין אויף טייערע וואקאציעס, ווייל זיין שכן פלוני אלמוני לעבט אויף דעם שטייגער. אט די אלע זאכן איז שווער דורכצושטופען מיט א B&H סעלערי, ווי אויך מיט רוב דיגריס. אונזער עולם האט פארלוירן דעם work ethic וואס דער פריערדיגער דור האט געהאט. מ'וויל נישט ארבעטען אבער מען וויל אלעס האבן ווי דער גרעסטער גביר. לאמיר זאגן אז דער עולם וועט שטודירן. דער מערהייט פון דעם עולם וועלכע וועלן גראדואירן וועלן ווייטער נישט זיין קיין נגידים (אזוי ווי רוב קאלעדזש גראדואירער ביי די אלגעמיינע פאפיולעישאן). ביז ווילאנג ארים און רייך וועלען וואוינען אויסגעמישט און זיך ווייקען אין די זעלבע מקוה נאך חצות, און ביז ווי לאנג דער עולם וועט נישט פארשטיין אז מ'דארף צוריק אנהייבן הארעווען און כולא האי ואולי, וועט דא נישט זיין קיין תיקון.

@בערלבעלעגלה, און אנדערע ווערטער כהאב גוט געזאגט. ווען די בחורים זאלן זיין מער שטארק מיט זייער אמונה און מער זעכער אין זייער שיטה, וואלט מען נישט אזוי מורא געהאט אז קומען וועט עפעס א פראפעסאר און זיי מאכן פייגלעך אין קאפ.

אפטעמיסט האט געשריבן:@בערלבעלעגלה, און אנדערע ווערטער כהאב גוט געזאגט. ווען די בחורים זאלן זיין מער שטארק מיט זייער אמונה און מער זעכער אין זייער שיטה, וואלט מען נישט אזוי מורא געהאט אז קומען וועט עפעס א פראפעסאר און זיי מאכן פייגלעך אין קאפ.

אשר על כן דארף מען מאכן א טויש און לערנען מער השקפה און אויך אידישע היסטאריע און די פאזיטיווקייט פון זיין א איד. די טעמים פארוואס מיר זענען מקיים מצוות און די שיינקייט פון ימים טובים. כ'ווייס נישט ווען ס'האטצעך אנגעהויבן. אבער ס'זעיט אויס כאילו ס'איז דא א שיטה אין חינוך צו האלטן דעם עולם איגנאראנט און אומוויסנד. ממילא וועט ער פרעיגן ווייניגער קשיות און זיין מער געהארכזאם.

דעת תורה האט געשריבן:זינט די עמאנציפאציע עפאכע, איז דען געווען אמאל א תקופה אדער א מקום וואס דראפ אוט'ס זענען געווען ווייניגער - סטאטיסטיקלי - ווי היינט? עס איז גאנץ זיכער אז נישט. וואס איז בכלל די עקספעקטעישאנס, אויף וואס איז עס געבויט, מהיכי תיתי אז עס קען אפילו זיין בעסער? עס איז דאך באמת נישט שייך צו סוקסעסירן אויף הונדערט פראצענט.

קען זיין אז די אאף-דו-דערעך פענאנעמע איז נידריגער היינט ווי סיי ווען אבער דו אן-דו-דערעך (על הדרך) איז אויך שרעקעדיק נידריג!

דאס ביסעל אידשקייט וואס איז דא איז נישט אדאנק אינזער חינוך סיסטעם נאר על אף אינזער חינוך סיסטעם

דעת תורה האט געשריבן:מאידך גיסא, עס איז גאנץ זיכער אז דער חינוך ברויך ווערן מער תוכן'פול, מיט מער דגוש אויף אמונה און יסודות און סיפוק החיים און שמחה אין אידישקייט, כדי אונזער קומענדיגער דור זאל נישט אויף וואקסן אזוי ליידיג ווי דער איצטיגער דור.

דעת תורה האט געשריבן:זינט די עמאנציפאציע עפאכע, איז דען געווען אמאל א תקופה אדער א מקום וואס דראפ אוט'ס זענען געווען ווייניגער - סטאטיסטיקלי - ווי היינט? עס איז גאנץ זיכער אז נישט. וואס איז בכלל די עקספעקטעישאנס, אויף וואס איז עס געבויט, מהיכי תיתי אז עס קען אפילו זיין בעסער? עס איז דאך באמת נישט שייך צו סוקסעסירן אויף הונדערט פראצענט.

דערפאר איז נישט אזוי מופרך אז מען גיט זיך ענדערש אפ מיט פראבלעמען וואס זענען נוגע יעדן יחיד באזונדער. (כאטש איך בין נישט זיכער אז דירבנים זענען מסכים צו מיין אויבנדערמאנטע אבזערוואציע).

מאידך גיסא, עס איז גאנץ זיכער אז דער חינוך ברויך ווערן מער תוכן'פול, מיט מער דגוש אויף אמונה און יסודות און סיפוק החיים און שמחה אין אידישקייט, כדי אונזער קומענדיגער דור זאל נישט אויף וואקסן אזוי ליידיג ווי דער איצטיגער דור.

עטליכע ענטפערס.
1 יא, ביז בערך די מיטל תש"נ יארן, זענען געווען אסאך וויינציגער.
2. אמאל איז דאס גווען אלס רעזולטאט פון עניות/עמ-הארצות/השכלה. היינט רעדט מען פון קינדער פון נארמאלע היימען, באקומן א געווענטליכער חינוך און זענען בועט אין כל הקדוש לנו.
3. איך ווייס נישט וואס איז גווען אמאל, אבער היינט מאכן די רבנים/עסקנים אסיפות יעדן שני וחמישי, לאזן זיי אדרעססירן אזא הייסע און אקטועלע נושא.

[justify][tag]שיטה מקובצת[/tag], האסט א הערליכע חשבון והסבר, איך וויל אבער זיין מחולק אביסל מיט דיין לעצטע פאראגראף. אבער קודם איין קליינע הקדמה. אין אלע תקופות זענען געווען צייטן וואס עס זענען געפאלן שטיקער פון כלל ישראל, א יעדעס מאל פאר אן אנדערע סיבה און אויף אן אנדערע אופן. ממילא מוז מען זאגן ווי מו"ר הרב [tag]לעיקוואד[/tag], ס'נישט אין פלאץ צו זאגן אז אמאל איז געווען בעסער, ווייל א יעדע דור האט געהאט מיט זיך אירע שווערעקייטן ווי אויך אירע אייגנארטיגע מעלות. וואס מען קען און דארף אבער יא טון איז קוקן אויף "היינט" און זעהן וואס מען קען "היינט" פארבעסערן.

דער עולם האט שוין ארויסגעברענגט עטליכע גוטע פונקטן, איך וויל אבער בארירן בקצה המזלג נאך א נושא.

אין דער צייט וואס אין די אידישע וועלט בכלליות איז דא א שטארקע אויפוואכונג אויף קירוב רחוקים, הערשט ביי אונז "היימישע" ארטאדאקסן א שטארקע פארמערונג אין ריחוק קרובים! איך ווייס אז איך האב דא געמאכט א שטארקע עקסטרעמע סטעיטמענט, אבער איך בעט אייך, הארכט מיר אויס וועט איר פארשטיין וואס איך מיין צו זאגן.

ס'איז למותר להאריך אז אין די וועלט איז דא אסאך קירוב רחוקים. חב"ד, בעלזא, קארלין, טוען עמטליך אין דער ליין. סאטמאר און באבוב האבן ביידע א שטיקעלע יד אין מקרב זיין אונזערע רוסישע ברודער. די ליטווישע האבן די ארגעניזאציע צו ראטעווען קינדער פון פובליק סקול, און יד לאחים. חסד לאברהם ועוד. אבער דאס איז נאר א מעין דמעין פון די פעולות וואס ווערן געטון אפצוהאלטן די מחלת ההתבוללות וואס דראעט אויסצומעקן רוב רובו פון כלל ישראל אין די קומענדע צענדליגע יארן. די פעולות ווערן געפירט פון די OU, די אגודה, די מזרחי, די דזשוינט, די יונג איזראעל און אפילו אביסל דורך די קאנסערוויטיווע געמיינדע. די קאמפיין איז אז די אידישע קינדער בני אברהם יצחק ויעקב זאלן כאטש האבן עפעס עפעס א פיצקילע קאנעקשאן צום עם ישראל, אזוי אז ס'זאל זיין עטוואס האפענונג פאר די טויזנטער יוצאי חלציהם צו בלייבן געבונדן צום שורש. זיי לייגן אריין געוואלדיגע כוחות און געלט מיט די האפענונג אפצוהאלטן אפילו איין געמישטע הייראט.

אין די זעלבע צייט קומט אבער פאר א פארקערטע מערכה אויסצורייסן די קוצים פון די כרם בית השם, צו dump'ן די גארבידזש און איבערלאזן נאר די מובחר. וויפיל מאל הערן מיר אזעלכע ווילדע סלאגאנען ווי "זאלן זיך די otd'ס אפטראגען קיין טעקסאס און אונז לאזן במנוחה"? מיר האבן שוין אפילו געהערט מענטשן וואונטשען זיי דעם טויט. ווען איינער הייבט נאר אן צו מאדערניזירט ווערן מיט שיינע ברילן, א דעגרי פון קאלעדזש, ווייב דרייוון וכדומה פארטרייבט מען זיי. אויב גליטשט ער אין אמונה פארשוקט מען אים מיט בושות און מ'האקט אפ קשר מיט אים. און אויב מאכט זיך א מערכה דערגייט מען זיי עד דיכדוכה של נפש ממש אויסצורייסן דאס לעצטע פונטעלע קשר למקור מחצבתה. מען זוכט אלץ עצות ווי אזוי פטור צו ווערן פון זיי און די "צרות" וואס מיר שטייען נעבעך נעבעך אויס פון זיי.

וואס גייט דא פאר? עס זעהט אויס ווי מיר שעפן וואסער מיט א לעכעריגע שעפער! מיר פולן אן פון איין זייט און מיר שטופן ארויס פון די צווייטע זייט! אפשר וואלט מען געדארפט קאנצעטרירן די כוחות ענדערש אויף נישט ארויסצושטופן די עקזיסטירנדע ווי איידער אריין צו שלעפן נייע! לאמיר פרובירן צו ראטעווען די התבוללות פראבלעם דורך האלטן די otd'ס ווי נענטער צו אונז. לאמיר זיי האלטן געבונדן למקור מחצבתם דורך עפענען אונזערע טירן און הערצער פאר זיי! פאלט קיינעם נישט ביי, הא? איך דו טענה'סט אז זיי פייניגען און באשמוצען אונז? וואס גייט דיר אן, דו מיינסט דאך לשם שמים, ניין? לאמיר אויפהערן בידים ארויס צו שטופן אונזערע אייגענע ברודער און שוועסטער בני קל חי!

נע, אנשטאט דעם נעמט מען די easy way out און מען שטופט אוועק די טראבעל מעיקערס, און מען פארגיטעגט די קאנטשענס דורך מנדב זיין א הונדערטער פאר למען אחי און שוין. דאס איז היפאקרעסי בתוקפו.


.[/justify]

שיטה זאגט אן אמת'ע פוינט, אז ס'נישט אז היינט איז ערגער ווי אמאל, נאר אז די immediate אמאל פון אפאר צענדליג יאר צוריק איז נישט געווען די נארמע, ווייל אלע שוואכע אידן זענען אוועקגעפאלן נאכן קריג, צו ווייל זיי זענען אנגעקומען צו פלעצער וואו ס'נישט געווען די קאמיוניטי זאל זיי האלטן, אדער ווייל זיי האבן געהאט א סיבה פארוואס צו זיין ברוגז אויף גאט, און דאס האט מכפר געווען אויף אלע זייער עבירות (מסתמא האט עס טאקע) און גילטי קאנשענס, אין די ל' מ' און נ' יארן זענען נאר געבליבן די ברכיים אשר לא כרעו, די קרים אוו די קראפ, די מערסטע תמימות'דיגע, און איינמאל מ'איז דורך דעם סעלעקציע האט עס אפגעהאלטן די נשירה אויף א דור צוויי.

אזוי אויך מיין איך אז אמאל ווען איינער איז געגאנגען צום אוט"ד איז מען געווענליך געגאנגען שטיל, נישט געווען קיין אינטערנעט און TV שאו'ס מ'זאל כסדר צוריק הערן פון זיי, זעט עס אויס ווי ס'געווען נאך ווייניגער ווי ס'טאקע געווען.

מיין שאלה איז נאך אלץ: פארוואס שלאפן אונזערע "מנהיגים"?
נאר ווייל דו זאגסט אז אמאל איז אויך אזוי גווען? זיי גלייבן דאך אין דעם אכשר-דרא'דיגע סיסמה. פרובירן זאל איינער גיין אנגעטוהן ווי זיין זיידע, אדער באקליידן זיין טאכטער ווי זיין עלטער באבי ווען זי איז גווען איר יארגאנג. זאל איינער נאר זיין אזוי היימיש מיט זיינע געשוויסטער-קינדער ווי זיין זיידע איז גווען.

און איך רעד נישט בלויז פון גיין שטודירן אדער די אנדערע אויבנדערמאנטע זאכן.
האו עבאוט צו ענקוראזשן צו מאכן איבונגען און עקסרסייז כו'? פארוואס ווען איינער פארט מיט א בייק איז דאס אוטומאטיש אראפגקוקט?

פארוואס זאל מען נישט מאכן קורסיס פאר עלטערן צו רעדן וויאזוי צו דילן מיט קינדער וועלכע האבן סימפטומס פון ל"ע די ערשטע סימנים פון ירידה?
פארוואס זאלן נישט אלע מוסדות מאכן אזוינע סימפוסיומס? פאר אלע גילים. פאר יונגלאך און פאר מיידלאך.

האבן די "מנהיגים" עט-ליעט גטראכט דערפון? האבן זיי אריינגלייגט אין דעם לכל הפחות אזויפיל מח ווי אין די אנטי אינטערנעט פראפגאנדע? אזויפיל כח ווי אין די קהילה-מיט-קהילה מחלוקת?

וויאזוי האבן די עבדי פרעה גשריגן? הטרם תדע כי אבדה מצרים!?

היימישער ליטוואק האט געשריבן:מיין שאלה איז נאך אלץ: פארוואס שלאפן אונזערע "מנהיגים"?

זיי שלאפען נישט, זיי עקזסטירען נישט. אפשר זאגסטו פונקט אויף וועם דו פרעגסט? אויף ר' מלכיאל קוטלר? סקולענער רבי? מתתייהו סאלאמן ? באבובער רב [1&2]? סאטמער רבי [1&2]?
זעההסטו וואס איך מיין, עס איז נישטא אויף וועם זאל חל זיין די שאלה.

היימישער ליטוואק האט געשריבן:מיין שאלה איז נאך אלץ: פארוואס שלאפן אונזערע "מנהיגים"?

דו מיינסט די מנהיגים וואס זענען ערוועלט געווארן צוליב זייער אויסערגעווענליכע פעאיגקייטן? איך מיין דו עקספעקסט אביסל צו סאך פון אונזערע מנהיגים, זיי זענען יעצט אויף וואקאציע נאכן זיך אנארבעטן זייער שווער טאנצן אלע הקפות מיט זייער מיניאטור ספרי תורה.

אין די פארווערטס אזוי אויך דער אלגעמיינער זשונעראל אדער סתם אזוי ביי די אידן וואס זענענן נישט קיין שתו"צ טוט זיך א מאוומענט אנציהאלטען די יודישע שפראך, אנציהאלטען די טראדיציע פון יודשקייט און זיי ארבייטען דערמיט אז יודשקייט זאל בלייבען, עס האט זיך אריינגעכאפט אלץ א גאנג ביי א טייל וואס היטען יא די תורה, ווי למשל:

הוגה האט געשריבן:אין די זעלבע צייט קומט אבער פאר א פארקערטע מערכה אויסצורייסן די קוצים פון די כרם בית השם, צו dump'ן די גארבידזש און איבערלאזן נאר די מובחר. וויפיל מאל הערן מיר אזעלכע ווילדע סלאגאנען ווי "זאלן זיך די otd'ס אפטראגען קיין טעקסאס און אונז לאזן במנוחה"? מיר האבן שוין אפילו געהערט מענטשן וואונטשען זיי דעם טויט. ווען איינער הייבט נאר אן צו מאדערניזירט ווערן מיט שיינע ברילן, א דעגרי פון קאלעדזש, ווייב דרייוון וכדומה פארטרייבט מען זיי. אויב גליטשט ער אין אמונה פארשוקט מען אים מיט בושות און מ'האקט אפ קשר מיט אים. און אויב מאכט זיך א מערכה דערגייט מען זיי עד דיכדוכה של נפש ממש אויסצורייסן דאס לעצטע פונטעלע קשר למקור מחצבתה. מען זוכט אלץ עצות ווי אזוי פטור צו ווערן פון זיי און די "צרות" וואס מיר שטייען נעבעך נעבעך אויס פון זיי.

וואס גייט דא פאר? עס זעהט אויס ווי מיר שעפן וואסער מיט א לעכעריגע שעפער! מיר פולן אן פון איין זייט און מיר שטופן ארויס פון די צווייטע זייט! אפשר וואלט מען געדארפט קאנצעטרירן די כוחות ענדערש אויף נישט ארויסצושטופן די עקזיסטירנדע ווי איידער אריין צו שלעפן נייע! לאמיר פרובירן צו ראטעווען די התבוללות פראבלעם דורך האלטן די otd'ס ווי נענטער צו אונז. לאמיר זיי האלטן געבונדן למקור מחצבתם דורך עפענען אונזערע טירן און הערצער פאר זיי! פאלט קיינעם נישט ביי, הא? איך דו טענה'סט אז זיי פייניגען און באשמוצען אונז? וואס גייט דיר אן, דו מיינסט דאך לשם שמים, ניין? לאמיר אויפהערן בידים ארויס צו שטופן אונזערע אייגענע ברודער און שוועסטער בני קל חי!

עס איז נישט גערעכט פאר אפאר סיבות.
1} עס איז נישט אז מיר דערוואטערן זיך פון אט"ד, עס איז פארקערט אט"ד האט זיך דערווייטער פון אונז, זיי זענענן אנטלאפן און אונז איבער געלאזט, און זייזיכען צי לויפען און נישט צירוק קימען.
2} עס האט נישט פשט צו מחזק זיין באשטעטידגען און שטיפען די מאוומענט אז מען איז א יוד מיט רעדן יודיש און מען הייסט אנגעבינדען למקור מחצבתם אפילו אויב מען האלט נישט די תורה,
3} קיינער ביי אונז איז נישט מרחק קיין אט"ד, אלעס וואס מען טוט איז נאר אז זיי מען וואטשט אז זיי זאלען נישט קענענן פארדארבען אנדערע, אבער מען איז זיי מקרב איבעראל ווי עס איז נישט קין סכנה פאר יודשקייט, מען פראבירט זיי צוריק ציברענגן און האלטן נאנט כ"ז זיי זענענן גרייט דערצו און קימען, הלוואי זיי זאלען נאר מסכים צי קימען אפטער צווישען אידן אדער אין ביהמ"ד, והדברים ידועים.

מיט איין זאך איז יא דא א פלאץ פאר א תיקון אין די נושא קירוב קרובים, אז מען זאל נישט אזוי רודפ'ן א טייל פון די יוגענט, און מען זאל רעפארמירען די חינוך אז א אפילו א בחור אדער מיידל וואס גייט נישט 100% אין שפאן זאל זיך פילען פינקט אזוי חשוב ווי דער גרעסטער מתמיד און מצוין, אויב וועט מען אין די יוגענט אריינפלאנצן א שטאלץ אין יודישקייט אפילו מען איז נישט 100% איז דא בעסערע אויסזיכטען אויף שפעטער.

[justify]איך האב געהאט אביסל צייט איבער צו טראכטן מיין פריערדיגע תגובה וואס איך האב נעכטן געשריבן, און נאך אביסל חשבון הנפש בין איך געקומען צום הכרה אז איך בין נישט געווען אויפריכטיג מיט אלעס וואס איך האב געשריבן. עס איז אן עוולה מצידי וואס איך וויל מתקן זיין. איך רעד איבער די פאלגענדע שטיקל:

הוגה האט געשריבן:די זעלבע צייט קומט אבער פאר א פארקערטע מערכה אויסצורייסן די קוצים פון די כרם בית השם, צו dump'ן די גארבידזש און איבערלאזן נאר די מובחר. וויפיל מאל הערן מיר אזעלכע ווילדע סלאגאנען ווי "זאלן זיך די otd'ס אפטראגען קיין טעקסאס און אונז לאזן במנוחה"? מיר האבן שוין אפילו געהערט מענטשן וואונטשען זיי דעם טויט. ווען איינער הייבט נאר אן צו מאדערניזירט ווערן מיט שיינע ברילן, א דעגרי פון קאלעדזש, ווייב דרייוון וכדומה פארטרייבט מען זיי. אויב גליטשט ער אין אמונה פארשוקט מען אים מיט בושות און מ'האקט אפ קשר מיט אים. און אויב מאכט זיך א מערכה דערגייט מען זיי עד דיכדוכה של נפש ממש אויסצורייסן דאס לעצטע פונטעלע קשר למקור מחצבתה. מען זוכט אלץ עצות ווי אזוי פטור צו ווערן פון זיי און די "צרות" וואס מיר שטייען נעבעך נעבעך אויס פון זיי.

וואס גייט דא פאר? עס זעהט אויס ווי מיר שעפן וואסער מיט א לעכעריגע שעפער! מיר פולן אן פון איין זייט און מיר שטופן ארויס פון די צווייטע זייט! אפשר וואלט מען געדארפט קאנצעטרירן די כוחות ענדערש אויף נישט ארויסצושטופן די עקזיסטירנדע ווי איידער אריין צו שלעפן נייע! לאמיר פרובירן צו ראטעווען די התבוללות פראבלעם דורך האלטן די otd'ס ווי נענטער צו אונז. לאמיר זיי האלטן געבונדן למקור מחצבתם דורך עפענען אונזערע טירן און הערצער פאר זיי!

עס קען זיך דאכטן פון מיין שרייבן דא אז מיינע געפילן און פארלאנגן פאר יושר און גוטסקייט קומט נאר פון אן ulterior מאטיוו, פשוט פאר די קיום און המשכה פון כלל ישראל. וויל איך דא מודה ומתוודה זיין, כאטש אפילו איך האלט אז דאס איז גענוג א גוטע חשבון וסיבה, און איז באמת א תביעה כלפי אונז, דאך איז דאס נישט מיין מאטיוו בכלל. די זאך וואס דרייווט מיין קוק און פארשטאנד פון דער נושא איז פראסט און פשוט מענטשליכע רחמנות'דיגע געפילן, מענטש צו מענטש. עס טוט מיר וויי, עס באדערט מיר און איך וואלט אין מיין לעבן נישט געקענט שלום מאכן מיט א notion וואס זאגט אז די תורה פארלאנגט אונז צו רודפ'ן otd'ס און זיי מרחק זיין. קענסט מיר אויפווייזן קליפ און קלאר אז מ'מוז דאס טון, איך בין נישט מסוגל מקבל צו זיין.

איך האף אז איר פארשטייט מיר, און אז נישט איז אויך גוט.


.[/justify]

Would like to get your resume from your yeshiva years. What milchemes mitvah you and your family were busy with. Count all busted tires A911 calls ETC ETC. You Can't do it anymore, so why shall others.

הוגה האט געשריבן:עס קען זיך דאכטן פון מיין שרייבן דא אז מיינע געפילן און פארלאנגן פאר יושר און גוטסקייט קומט נאר פון אן ulterior מאטיוו, פשוט פאר די קיום און המשכה פון כלל ישראל. וויל איך דא מודה ומתוודה זיין, כאטש אפילו איך האלט אז דאס איז גענוג א גוטע חשבון וסיבה, און איז באמת א תביעה כלפי אונז, דאך איז דאס נישט מיין מאטיוו בכלל. די זאך וואס דרייווט מיין קוק און פארשטאנד פון דער נושא איז פראסט און פשוט מענטשליכע רחמנות'דיגע געפילן, מענטש צו מענטש. עס טוט מיר וויי, עס באדערט מיר און איך וואלט אין מיין לעבן נישט געקענט שלום מאכן מיט א notion וואס זאגט אז די תורה פארלאנגט אונז צו רודפ'ן otd'ס און זיי מרחק זיין. קענסט מיר אויפווייזן קליפ און קלאר אז מ'מוז דאס טון, איך בין נישט מסוגל מקבל צו זיין.

זייער גוט ארויסגעברענגט, און אויב איך מעג צולייגען א פוינט, עס איז דא א מעשה וואס ווערט געברענגט אין די ספרים אויף איינע פון די גרויסע תלמידי בעש״ט אז ער האט געהאט א זין וואס איז געווען סר מן הדרך, און די תלמידים האבן זיך געגרייט אריינצוגיין רעדין מיטען רבין דערוועגן, האבן זיי אינטער געהערט ווי ער בעט זיך ביי השי״ת אז פינקט ווי ער איז סובל זיין זיין זין ביי זיך אין שטוב כאטש זיינע שלעכטע מעשים זאל השי״ת סובל זיין זיינע קינדער, זעט מען פון דעם אז די תורה׳דיגע בליק דארף זיין אז אט״ד דארף מען אויך מקרב זיין.

און באמת איז דאס די פאלאסי ביי רוב רובם היימישע שטיבער, ע״פ רוב צוקריגט מען זיך נישט מיט די אט״ד, חוץ ווען עס קימט אז זיי לויפן אוועק און ווילען נישט צירוקקיקען אדער צירוקקימען, און דערנאך לויפן זיי צי די מידיא מיט טענות אז זיי האבן פארלוירען זייער סעפטי נעט, אבער די אלע וואס האבן שכל צי נאשען פון ביידע וועלטען און קלאפען נישט צי די טיר מיט א פעסטקייט די אלע דרייען זיך געהעריג אין די שטיבער און אין די געגענט.

וועסט באמערקן אז אלע אפענע פייטס און מחלוקות מיט אט״ד איז נאר געקימען פאר איינע פון די צוויי סיבות, 1) דיי פייט פון די צד השני איבער אז די קינדער אז זיי זאלען בלייבען ערליך, 2) די אט״ד שרייבט ביכער און העצט לשם העצען און לשם צי מאכען אפאר דאלער,

בנוגע די צוויי סיבות, לאמיר אנהייבען מיט א הקדמה, איך האב מיר דא איינגעשריבען נאך די טאמבער פרשה פאר די איינציגסטע סיבה האבענדיג א רייץ אויסצישמיעסן און פארשטיין און מסביר זיין די ערשטע נושא דא האב איך עטליכע מאל פראבירט ביים אנהייב פון מיין שרייבען עס אויסצישמיעסן און פארשטיין, און חוץ נעם קאליניג און שיקען זיכען ערגעץ אנדערש אינעם שטיבעל א הסבר דערויף - כ׳האב געזיכט און נישט געטראפן - בין איך און ערגעץ נישט אנגעקימען, איין ניק [tag]סופר ומונה[/tag] האט אנגעהויבן שמיעסן דערוועגן פראבענדיג אראפצולייגען א מהלך אבער ער האט געסטאפט אינדערמיט זעענדיג אז עס איז נישט דא קיין מהלך,

באמת ווען עס קימט צי די נושא פון ווער עס זאל באקימען די קינדער איז נישט דא קיין נערמאלע מהלך אן קיין מחלוקות, דער וואס איז געבליבען יוד וועט אייביג וועלן אז זיי זאלן בלייבען יודען, און דער אט״ד וועט אפשר וועלן אז זיי זאלען קענענן יודיש און אז די בת מצווה זאל עולה זיין לתורה, עס איז לענ״ד כמעט נישט מעגליך צוזאם ציברענגן די צוויי זייטען, דאס הייסט אדער אז דער אט״ד זאל מסכים זיין אז די קינדער זאלען באקימען א געהעריגע יודישע חינוך אדער אז דער וואס איז געבליבען יוד זאל מסכים זיין אז זיינע קינדער זאלען אויך ווערן אט״ד, און דאס מאכט אלע מחלוקות, דאס ברענגט די שמיץ אין די צייטונגען, די העצע, די ביטערנישט, מיט אלעס ארום, און די מחלוקה איז א בארכטיגטע מחלוקה מצד די עלטערן וואס ווילען נישט אז זיינע קינדער זאלן נאכגיין און ווערן אפגעפארען.

די צוויי סיבות און נאר די צוויי סיבות דערווייטערעט עלטערן פון קינדער און שפייט זיי אויס פטן די קאמניוטי, זאלען זיי נישט זיכען זיך צי דערווייטערן, זאלן נישט זיכען צי מאכען דעלט אויף העצע און זיך ווייטער דערווייטערן, זאלן זיי נישט זיכען צי מצער זיין זייער געוועזענע מאן/ווייב וואס איז געבליבען ערליך און האבן שכל און דארט לאזען די קינדער וואלט אלעס בעסער געווען טראץ מיט די פראבלעם פון אט״ד.

יא, איר זענט 100% פערצענט גערעכט אז מיר דארפן האבן א הארץ.. אבער די אמת איז אז דער אט״ד דארף אויך האבן א הארץ.. און אויב דער אט״ד האט א הארץ דעמלאטס איז נישט קיין מחלוקות ווייל רוב רובם זיכט באמת נישט אפצוהאקען מיט די קינדער טראץ די פעלערן.

הרב עובדיה שלי/ שגית דרעי

חברות, אני רוצה לספר לכן על פגישתי האחת והיחידה עם מרן הגר"ע יוסף.

כשהייתי בת 19 משפחתי עברה משבר קשה מאוד מאוד שבעקבותיו אימי דרשה שנעבור דירה.

אלא שבמשפחה שלי "לעבור דירה" היה אירוע לא פשוט בכלל - מיום שהורי נישאו, הם התגוררו יחד סבא וסבתא מצד אבי, והוריי היו "בנים ממשיכים" במשק.

בנוסף, במשפחתנו המרוקאית השורשית, יש לאבי, כבן בכור וכבבת עינו של סבי, את הזכות והחובה להיות צמוד להוריו ולטפל בהם במסירות (כפי שהוא עושה עד היום) ובכלל זה - לגור לידם.

בכל מצב רגיל הכף הייתה מוכרעת באופן מיידי לצידו של סבי שיחיה, אבל במקרה הזה המשבר היה כל כך גדול (דיני נפשות כפשוטו), שעמדתה של אימי קיבלה משקל אמיתי.

וכך, לאחר דיונים ארוכים, הוחלט שבמשבר גדול צריך שופט גדול והדמות שנבחרה, כגדולה מספיק על מנת להכריע, הייתה הרב עובדיה יוסף. נקבעה פגישה ופמליה שלימה נסעה אל הרב עובדיה - סבי שיחיה, אבי, רב חשוב ממשפחת אבוחצירא המעטירה, רב ספרדי חשוב נוסף ו... אני. ולמה אני? כי אימי העדינה והשקטה לא הייתה מסוגלת אפילו לחשוב על כך שהיא תצטרך לעמוד ולייצג את עמדתה, אז היא שלחה אותי.

נכנסה הפמליה כולה לחדרו של הרב עובדיה שישב מאחורי מכתבה כבדה ועליה ערימות של ספרים. סבי האהוב, איש נשוא פנים, פרש את הסיפור וסיכם ש"עכשיו הכל בסדר, חזרנו לשגרה ואין כל סיבה שיעברו דירה". הרבנים נשואי הפנים תמכו בעמדתו וסיכמו - נשארים במקומם. אבי ישב ושתק ולא העיז לדבר. הדוברים יצרו אווירה של "הכל טוב, עסקים כרגיל".

עמדתי שם לבדי. ידעתי שעלי לדבר עכשיו או לשתוק לעולם. אמרתי "אבל הרב, זה לא ככה". סיפרתי על הפחד הנורא. על אימי שהתעלפה, על משפחה של 7 נפשות שישנה בחדר אחד מפחד בלילות, על אחי בן ה -11 שצריך ליווי כשהוא הולך לשירותים כי הוא פוחד ללכת לבד, על החשש לצאת מהבית, על החשש להישאר בבית.

דיברתי ובכיתי, דיברתי ובכיתי.

הרב עובדיה קרא לי אליו אל מעבר למכתבה. הוא משך הדום ואמר לי לשבת לידו, בצד שלו של המכתבה. כל הגברים המזוקנים ונשואי הפנים היו בצד אחד והרב עובדיה ואני היינו בצד השני. הוא הרגיע אותי ואמר "יהיה בסדר, יהיה בסדר. עכשיו תספרי לי הכל". סיפרתי וסיפרתי.

כשסיימתי, הוא הסתובב אליהם ופסק - "עוברים דירה!"

אבא שלי אמר: "אבל הרב, מה יהיה עם אבא שלי? נפשו קשורה בנפשי..." והרב עובדיה אמר: "קודם תדאג למשפחה שלך ואחר כך להורים שלך".

ההכרעה הייתה נחרצת. ואז הרב ממשפחת אבוחצירא קרא ואמר: "הרב! היא לומדת משפטים!" (כלומר אני... ואולי תוכיח אותה על כך כי בנות ישראל כשרות לא לומדות משפטים, ואולי היא לא כל כך תמימה כמו שהיא נראית... ניסיון אדיר להטות את ההחלטה ולהשחיר פנים של ילדה בת 19 בארבע מילים קצרות...)

שתיקה.

אני עדיין ישבתי לצידו. ואז הרב עובדיה הסתובב אלי ואמר: "שיהיה לך בהצלחה. רק תמיד תזכרי של מי החוקים האמיתיים".

יצאנו מחדרו. יצאתי לא כמו שנכנסתי. יצאתי עם תמיכה אדירה לדרך בה בחרתי. יצאתי עם חיזוק לאורח חיי כאישה דתית שרוצה מקצוע וקריירה. שרוצה שיהיה לה קול בעולם של גברים מזוקנים ונשואי פנים. עם תמיכה מגדול הדור שבעצם אמר לגברים המזוקנים - אל תפקפקו בתום ליבה, ביושרה ובכנות כוונותיה, גם אם היא בוחרת בבחירות שאינן מקובלות עליכם, שאינן על דעתכם, ובלבד שבליבך, שבדרכך זו, על כל פיתוליה וקשייה, תהיי נאמנה לאמת, לתורה, לריבונו של עולם.

ומאז אני אוהבת אותו כל-כך. אבי, אבי, רכב ישראל ופרשיו.

הקטן האט געשריבן:די ישעה וועט נישט קימען פין די רבנים, נישט ווייל זיי זענען שלעכט אדער wrong נאר פשוט ווייל זיי פארטרעטען old school

Not true, the old rabbanim were much more lenient and understanding

פארוואס טראכט איינער אז אויב מען וועט שטודירן וועלן ווייניגער אראפ פון וועג? די סברא זאגט פונקט פארקערט, מען וועט נאר ווערן מער אפן צו פרעמדע שיטות און קשיות. די מאדערן ארטאדאקס וואס גייען אין סעקולערע קאלעזשעס קומען על פי רוב ארויס נחמץ למחצה לשליש ולרביע. די מערסט סוקסעספול וועג צו האלטן מענטשן אין סיי וועלכע ראמען איז די חדש אסור מן התורא וועג. און אויב מען לייגט נאך צו זיבן היכלות פון גיהנם איז נישטא קיין שום שאנסן אז איינער זאל זיך אמאל ארויסזען דערפון, אויסער די אחד בעיר ושנים ממשפחה וואס האבן די קוראזש צו טראכטן און פילן זעלבסטשטענדיג, און די רעגולער דראפ אוטס וואס טרעפט זיך אין יעדן קולטור און מחנה.

עמוס טייערער, איך בין פון די וואס זענען געגאנגען "שטודירן", און, געס וואט, נישט נאר בין איך נישט "נחמץ געווארן למחצה לשליש ולרביע", נאר דאס האט געשטארקט מיין אמונה. נישט אין אמונות טפילות נאר אמונה אענם ברוך שאמר והיה העולם.

די פחד וואס איז דא אין אונזערע מחנות פון "גיין שטודירן" איז געבויעט אן טאפ פון די גאר ארימע חינוך וואס מ'גיבט פאר אונזערע קינדער. און ווען איך זאג ארעם מיין איך נישט ארעם אין סעקולארע עדיוקעישען, איך מיין אין יודישע חינוך. וויפיל 12-13 יעריגע קינדער ווייסען פון "עמוס" דער נביא? וויפיל האבן א ידיעה אין נ"ך אדער אין הלכה פון חיי יום יום? עס איז דא א פחד אין אונזער מחנה צו אויסלערנען בעיסיקס פאר אונזער קינדער, אויס מורא אז זיי וועלן ווערן צו אפען און פארלירן די אמונה. דער אמת איז אבער אז דער וואס גלייבט טאקע באמונה שלימה ווערט זיין אמונה נאר שטערקער ווען ער שטודירט און זעט קלאר אז יעדע קושיא האט א תירוץ.

נאך א טעם פארוואס רבנים וועלןקיינמאל נישיט פראמאטען זיך לערנען אין קאלידזש איז ווייל "נאלידזש איז פאוער"... ואידך פירושא

און פארוואס זאלן מיר נישט איינפירן פרי-נופ אגרימענטס? וועלן זיין ווייניגער עגונות. ווייניגער ר' מנדל עפשטיין'ס. ווייניגיר קארופציע אין בתי דין לעניני אבן העזר.

וואס מיינט דאס פרי נופ?

היימישער ליטוואק האט געשריבן:און פארוואס זאלן מיר נישט איינפירן פרי-נופ אגרימענטס? וועלן זיין ווייניגער עגונות. ווייניגער ר' מנדל עפשטיין'ס. ווייניגיר קארופציע אין בתי דין לעניני אבן העזר.

וואס האט פרי נאפ מיט צוועלעף שורות? פרי נאפ איז איבער פינאנציעלע ענינים.

זאת התורה לא תהא מוחלפת. אז די תורה גיט די אויסשליסליכע כוח פאר א מאן מיט מידות מגונת צו מעגן זיין א פרוי, ווער זענען די אויפגעקלערטע מתחדשים דאס צו משנה זיין?