קאווע שטיבל

Its the FBI that doesn’t let

שמעקעדיג האט געשריבן:וואס מיינט דאס פרי נופ?

דא האט איר אן אקזעמפל.

איך לייג צו נאך צוויי פיילס. איך נעם נישט ריספאנסיבעליטי אויף די הלכה'שע וואלידיטי פון זיי. ביטע טשעקט מיט אייער רב אדער מורה הוראה. (כמדומה אז איינער פון די פיילס קומט פון א קונסערוואטיבע קהילה)

יואליש האט געשריבן:זאת התורה לא תהא מוחלפת. אז די תורה גיט די אויסשליסליכע כוח פאר א מאן מיט מידות מגונת צו מעגן זיין א פרוי, ווער זענען די אויפגעקלערטע מתחדשים דאס צו משנה זיין?

די זעלבע אויפגעקלערטע מתחדשים וואס האבן מתקן געווען תקנת פרוזבול, עירובי חצרות, און חרם דרבינו גרשום.

אויסדריקלעך האט געשריבן:עמוס טייערער, איך בין פון די וואס זענען געגאנגען "שטודירן", און, געס וואט, נישט נאר בין איך נישט "נחמץ געווארן למחצה לשליש ולרביע", נאר דאס האט געשטארקט מיין אמונה. נישט אין אמונות טפילות נאר אמונה אענם ברוך שאמר והיה העולם.

די פחד וואס איז דא אין אונזערע מחנות פון "גיין שטודירן" איז געבויעט אן טאפ פון די גאר ארימע חינוך וואס מ'גיבט פאר אונזערע קינדער. און ווען איך זאג ארעם מיין איך נישט ארעם אין סעקולארע עדיוקעישען, איך מיין אין יודישע חינוך. וויפיל 12-13 יעריגע קינדער ווייסען פון "עמוס" דער נביא? וויפיל האבן א ידיעה אין נ"ך אדער אין הלכה פון חיי יום יום? עס איז דא א פחד אין אונזער מחנה צו אויסלערנען בעיסיקס פאר אונזער קינדער, אויס מורא אז זיי וועלן ווערן צו אפען און פארלירן די אמונה. דער אמת איז אבער אז דער וואס גלייבט טאקע באמונה שלימה ווערט זיין אמונה נאר שטערקער ווען ער שטודירט און זעט קלאר אז יעדע קושיא האט א תירוץ.

נאך א טעם פארוואס רבנים וועלןקיינמאל נישיט פראמאטען זיך לערנען אין קאלידזש איז ווייל "נאלידזש איז פאוער"... ואידך פירושא

וואויל איז דיר און וואויל איז דיין חלק, אבער זעט אויס אז נישט אלע מענטשן זענען אזוי שטארק ווי אייך. והא ראיה, גיב א קוק ביי די מאדערנע וועלט, דארט איז גארנישט אזוי פויגלדיג ביי די וואס שטודירן, אודאי מיינט דאס נישט אז אלע גייען אראפ פון וועג, אבער א חלק הניכר יא.
אזוי אויך איז א חילוק וואס מען שטודירט, אויב מען לערנט זיך למשל אקאונטינג וכדו', דארף דאס נישט צופיל שאטן (און דאס קען מען אויך יעצט טון) אבער אויב מען רעדט פון גיין געהעריג אין אוניווערזיטעט און לערנען פילאזאפיע, היסטאריע, ביאלאגיע וכדו', איז דא שטארקע שאנסן אז דאס וועט בלויז ברענגען מער יוצאים בשאלה.

עמוס האט געשריבן:

אויסדריקלעך האט געשריבן:עמוס טייערער, איך בין פון די וואס זענען געגאנגען "שטודירן", און, געס וואט, נישט נאר בין איך נישט "נחמץ געווארן למחצה לשליש ולרביע", נאר דאס האט געשטארקט מיין אמונה. נישט אין אמונות טפילות נאר אמונה אענם ברוך שאמר והיה העולם.

די פחד וואס איז דא אין אונזערע מחנות פון "גיין שטודירן" איז געבויעט אן טאפ פון די גאר ארימע חינוך וואס מ'גיבט פאר אונזערע קינדער. און ווען איך זאג ארעם מיין איך נישט ארעם אין סעקולארע עדיוקעישען, איך מיין אין יודישע חינוך. וויפיל 12-13 יעריגע קינדער ווייסען פון "עמוס" דער נביא? וויפיל האבן א ידיעה אין נ"ך אדער אין הלכה פון חיי יום יום? עס איז דא א פחד אין אונזער מחנה צו אויסלערנען בעיסיקס פאר אונזער קינדער, אויס מורא אז זיי וועלן ווערן צו אפען און פארלירן די אמונה. דער אמת איז אבער אז דער וואס גלייבט טאקע באמונה שלימה ווערט זיין אמונה נאר שטערקער ווען ער שטודירט און זעט קלאר אז יעדע קושיא האט א תירוץ.

נאך א טעם פארוואס רבנים וועלןקיינמאל נישיט פראמאטען זיך לערנען אין קאלידזש איז ווייל "נאלידזש איז פאוער"... ואידך פירושא

וואויל איז דיר און וואויל איז דיין חלק, אבער זעט אויס אז נישט אלע מענטשן זענען אזוי שטארק ווי אייך. והא ראיה, גיב א קוק ביי די מאדערנע וועלט, דארט איז גארנישט אזוי פויגלדיג ביי די וואס שטודירן, אודאי מיינט דאס נישט אז אלע גייען אראפ פון וועג, אבער א חלק הניכר יא.
אזוי אויך איז א חילוק וואס מען שטודירט, אויב מען לערנט זיך למשל אקאונטינג וכדו', דארף דאס נישט צופיל שאטן (און דאס קען מען אויך יעצט טון) אבער אויב מען רעדט פון גיין געהעריג אין אוניווערזיטעט און לערנען פילאזאפיע, היסטאריע, ביאלאגיע וכדו', איז דא שטארקע שאנסן אז דאס וועט בלויז ברענגען מער יוצאים בשאלה.

זכור מה שאמרת אתמול אשר דברת. דו ווייסט אליינס נישט ווי גוט דו האסט געזאגט. שטעל דיך נאר פאר דו הערסט אז ביי עפעס אן אנדערעם רעיליגיע, לאמיר זאגן איסלאם, גייט מען נישט אין קאלידזש אויס מורא אז שטודירן כעמיע, פיזיקס, פיליזאפיע אדער ביאלאגיע וועט אריין ברענגן פייגלעך אין קאפ און וועט פירן צו א מאסן אויפשטאנד פון דער יוגנט קעגן זייער גאט און קאראן. וואס וואלסטו דאן געזאגט? "הע, קוק וואספארא פאלשע לעבן די חברה לעבן אין. אויב פאנגט מען נאר אן טראכטן זעט מען גלייך דער אמת".
ידידי אהובי, אט די מענטשן זענען מיר. מיר האבן מורא פון אביסעלע טראכטן. אוי מה היה לנו, די פאלק וואס איז אמאל געוועהן באקאנט אלס עם הספר, איז פארוויינדעלט געווארן אין אן עם הטיפשים.

אפטעמיסט! You nailed it! דאס איזס דער פראבלעם אונזערע! אויב מיר האבן אזוי מורא אז פןו גיין שטודירן וועט מען האבן "פייגלעך אין קאפ" ווייזט דאס אויף זייער א שוואכע קאנפידענס אין אונזער אמונה.

שמעקעדיג האט געשריבן:וואס מיינט דאס פרי נופ?

אויף לה"ק הייסט דאס א כתיבה.
די אישא דא איז וועגן צי לייגן עמענדמענס צי די כתיבה.

אפשר איז אויך כדי אריינצילייגן אז די פאר-פאלק פארשטייט אז אלע פירות וואס די שותפות גייט ברענגען זענען כדת משה וולעקוואד, אין אויב איינע פין די שותפים וואקט אוועק מיז ער איבערלאזן די פירות אין די עקזסטירעדיגע קאפערעשען וויבאלד דאס איז געווען די מיסשען סטעטמענט פין די געט גא

א פרי-נופ. איז נישט קיין כתובה! און אויך נישט קיין עמענדמענט צו א כתובה ,ביטע נישט פארטוישן די מוחות.

איך אויך האט געשריבן:א פרי-נופ. איז נישט קיין כתובה! און אויך נישט קיין עמענדמענט צו א כתובה ,ביטע נישט פארטוישן די מוחות.

א פרי-נופ, אויב ווייס איך וואס דאס מיינט, איז תנאים וואס זאלן חל זיין אויב די זאך צופאלט - א כתיבה רעדט פין ביידע די התחבות ווען מען לעבט ציזאמען אין אויך געלט ענינים ווען עס קומט צי א גט

נו זאגטסטו דאך אליינס איז א דבר והיפיכו ,עס איז ווי איינער זאל זאגן א ברית הייסט אויף לשה"ק א לויה.

הקטן און גם אני - איר זייט ביידע גרעכט.
למעשה רוב מאל, לפי עניות דעתי, ווען דער בעל איז פאר'עקשן'ט קומט דאס ווייל ער האלט אז זיינע זכותים זענען אוועקגנומען גווערן. קומט אויס אז דורך צושרייבן צו די כתובה (נישט כתיבה!) קען זיין אז מיר וועלן פריווענטן די סארט סכסוכים.
למעשה איז דאס נאכאלץ נישט גענוג צו דעקן די אזויפיל מעגליכע סכסוך-פונקטן, און אויך איז פאראן הרבה פעמים ווען דער בעל וויל נישט גיבן א גט כדי צו ספייטן זיין עקס. אויף דעראיין איז די עצה א פרי-נופ וואו מגיט דעם כח פאר א בי"ד מסוים זאל אויספירן די שליחות, אדער מפקיע זיין די קידושין וכדומה.
איך ווייס אז דאס איז נישט קונטראווערסיאל-ריין, אבער פארט עפעס פון וואס מיר דארפן טראכטן.
און צו אלע צייט נאך אזא גוטע אפשען ווי נוצן הרב מענדל עפשטיין (שהשי"ת ירחם עליו ויוציאו מאפילה לאורה השתא בעגלא)

נאכאמאל וואס האט א פרי-נופ. צוטוהן מיט מפקיע זיין קידושין? פליז הערטס אויף צו דרייען א קאפ ,אז מען ווייסט נישט שרייבט מען נישט.

ואגב ,ביי עלטערע זיווגים שניים ווייס איך די ערליכסטע חסידישטע מענטשען וואס מאכן א פרי-נופ.

הקטן האט געשריבן:

איך אויך האט געשריבן:א פרי-נופ. איז נישט קיין כתובה! און אויך נישט קיין עמענדמענט צו א כתובה ,ביטע נישט פארטוישן די מוחות.

א פרי-נופ, אויב ווייס איך וואס דאס מיינט, איז תנאים וואס זאלן חל זיין אויב די זאך צופאלט - א כתיבה רעדט פין ביידע די התחבות ווען מען לעבט ציזאמען אין אויך געלט ענינים ווען עס קומט צי א גט

הערטס אויף צו פייטן, איר טענה'ט זיך אויף צוויי באזונדערע ענינים ולי פליגי. Prenuptial agreement מיינט א הסכם וואס מ'מאכט פאר'ן חתונה (Nuptial מיינט א חתונה), און בדכ"כ ביי פארמעגליכע גוים, אדער ביי עלטערע פארפעלקער וואס ביידע פארמאגן הייזער, ביזנעסער, יורשים, וועט מען מאכן א prenup (לשון קצרה) אז שלי שלי ושלך שלך, אדער אן אנדערע הסכם המוסכם על שני הצדדים. אבער דא רעדן מיר פון אן אנדערע פרי-נאפ אינגאנצן, דאס איז א הלכה'דיגע פרינאפ וואס ביידע שרייבן אונטער פארן חתונה, מיט א בי"ד, און א לויער, וואס איז ליגעלי ביינדינג, אז במקרה אז די צוויי צוטיילן זיך, אדער אז איין צד וויל א גט, זאל דאס און דאס געשעהן.

מפקיע זיין קידושין למפרע, איז קאנטראווערסיאל, און וועט אוודאי נישט ווערן קיין ארטאדאקסישע סטאנדארט. ארום אכצייג יאר צוריק האט דער שעכטער סעמינאר געוואלט איינפירן אזא מין קידושין על תנאי אויב דער מאן וועט נעלם ווערן זאל די פרוי נישט בלייבן א עגונה. אלע רבנים, פון די "גאנצע" וועלט, אין בוכשטעבליכן זין פון ווארט, זענען ארויסגעקומען דערקעגן. (הגם אז לויטן רדב"ז איז דאס בעצם דער אונטערליגנדער הסבר פון עפשטיין'ס גטין).

לעןמת, זה אונטערשרייבן א ביינדינג אגרימענט - וואס מען זאל קענען אינפארסן דורך די פאליציי - אז באופן כזה וכזה מוז דער מאן געבן א גט, איז א העכסט געווינטשענער שריט. וכל התומכים והמסייעים לזה יתברכו ממעון הברכות.

אויסדריקלעך האט געשריבן:אפטעמיסט! You nailed it! דאס איזס דער פראבלעם אונזערע! אויב מיר האבן אזוי מורא אז פןו גיין שטודירן וועט מען האבן "פייגלעך אין קאפ" ווייזט דאס אויף זייער א שוואכע קאנפידענס אין אונזער אמונה.

דאס ווייזט נישט בהכרח אויף שוואכע קאנפידענס, דאס ווייזט פשוט אז די אמונה איז צו א הייקעלע זאך מיר זאלן עס לאזן איינשטעלן אפילו אויף א ספק ספיקא. עס איז אונז א טראגעדיע און א אבידה שאין לה תמורה יעדעס אידיש נפש וואס פארלירט חלילה די אמונה בה', און אויב קען מען עס מונע זיין דורך נישט גיין אין קאלעזש, איז עס א געוואלדיגע זאך.

דערמאנסט מיך א ווערטל: "ס'איז א סכנה צו לעבן ווייל מ'קען שטארבן."

די וועלט זאגט נאך א ווערטעל, סאיז אמאל געוועהן א טאטע וואס מורא האבענדיג אז זיין זון זאל חלילה נישט עקספאזט ווערן צו די גויאישע גאס און נכשל ווערן מיט ראיות אסורות, האט ער גלייך ביים געבוירען ווערן אריין געלייגט דער קינד אין א הערמאטיש פארשלאסענע באקס און זיכער געמאכט אז ער זעהט קיינמאל נישט וואס טוט זיך אויף דער וועלט.
ויהי היום און דער קינד, שוין היינט א יונג בחור'ל, איז עפעס ארויסגעקראכן פונעם באקס, און עס אנפלעקט זיך פאר אים א נייער וועלט. ער זעהט ביימער. מענטשן, הייזער אא"וו; פלוצלינג איז זיין בליק געפאלן אויף א פארבייגייענדיגער אשה יפת תואר. באגייסטערט לויפט ער צו זיין פאטער און פרעגט אים וואס דער מאדנע זאך איז, א דערשראקענער, ענטפערט אים זיין פאטער "נע טייער קינד, קוק נישט; סאיז סתם א קאטשקע", זאגט דער זון פארן טאטע, "טאטע, אפשר קויפסטו מיר אזא קאטשקע?!"
לענינו, מיר רעדן זיך נעבעך איין אז מיטן מצמצים זיין אונזערע קינדער, טוען מיר עפעס אויף. מיר כאפן זיך נאר נישט אז סאנער אור לעיטער וועט מען עני וועי עקספאזט ווערן צו דער גרויסער וועלט, און דאן פאנגט מען אן פרעגן קשיות.
און דאן... איז שוין צו שפעט.

די ארטיקל וואס היימישער האט געברענגט איז אזוייייי אמת, דער שרייבער ברענגט גוט ארויס אלע פוינטס און דער אמת טוט וויי...