קאווע שטיבל

זעהנ'דיג די תגובות וואס איך האב דא באקומען וועגן מיין הצעה אז ווער עס פארשטייט די שוועריקייטן זאל מנדב זיין מעשר געלט פאר פוטסטעפס, און בפרט אז מטענה'ט אז עס קען זיין א חשש ע"פ הלכה, האב איך געטוהן דאס וואס יעדער ערליכער יוד טוהט ווען ער האט א הלכה'דיגער ספק, און דאס דורכדערעדט מיט א חשובע'ר רב א תלמיד חכם עצום וצדיק במעשיו, מיט א שווארצער הוט למהדרין, און ער האט מיר געפ'סנקט אז עס איז פשוט אז עס איז א מצווה זי צו העלפען, ווארום זיי זענען אויף קיינער נישט משפיע צו טוהן עבירות סך הכל העלפען זיי אויף א מענטשליכע שטייגער זיך אן עצה געבן אויף די וועלט, בפרט אז דער היימישער סיסטעם איז דער וואס איז אחראי אויף זייערע שוועריקייטן, און האט צוגעלייגט אז ער האט טאקע נישט קיין סאך געלט מנדב צו זיין, אבער ער אליינס טוהט וואס ער קען צו העלפען אזוינע וואס זענען אין אזא מצב און פראבירט זיי בכלל נישט מחזיר בתשובה זיין נאר פשוט מקיים עזוב תעזוב עמו העלפען א צוייטער יוד אין זיינע שוועריקייטן.

אלזא, איז נישטא קין שום חשש חזר איך איבער מיין אפיל אז יעדער איינער וואס האט א געפיל צו א צווייטער יוד אין א צרה זאל ארויסהעלעפן און מנדב זיין וואס ער קען צו די דאזיגע וואוילטעטיגע ארגינעזאציע, דא איז דער אדרעס ווי מ'קען מנדב זיי http://www.footstepsorg.org/involve.php

נ. ב. פארשטייט זיך איך קען נישט ארויסגעבן די נאמען פון דער רב, אויך נישט באישי. ואתכם הסליחה.

חזקה על חבר. איך גלייב [tag]לעיקוואד[/tag]. היות אבער ער וויל נישט מפרסם זיין דעם נאמען, אז איך און אנדערע זאלן אויך קענען טיילנעמען אין דער מצוה, איז מסתמא כדאי פאר יעדן אליין צו מאכן א שאלת חכם. די וואס האבן נישט קיין חשק צו פרעגן אזא שאלה פון א רב, קענען אנשטאט געבן זייער נדבה פאר איינער פון די פאלגנדע ארגאניזאציעס, וואס פרואווען פארבעסערן דעם סיסטעם אן דווקא זיך ארומדרייען מיט אזא ציניש-איבערגעקליגלטן טישאוויצער משכיל שמייכל:

http://yaffed.org/donate

http://www.yeshivatalpios.org/donate.html

לעיקוואד האט געשריבן: סך הכל העלפען זיי אויף א מענטשליכע שטייגער זיך אן עצה געבן אויף די וועלט

וואס איז די קאסט?

[tag]לעיקוואד[/tag], דער ת'ח עצום מיט א שווארצן הוט, נניח ער איז נישט מחזיר בתשובה ווייל ער האלט אז איינמאל זיי זענען פריי איז נישטא קיין חיוב ערבות, אדער ער האלט / ווייסט אז ער קען נישט אויפטון אין דעם געביט, שוין מילא.

אבער צי ווייסט ער דען נישט אז עזב תעזוב גייט נישט אן ביי א פורק עול א מומר? כ'וואלט געזאגט זאלסט פאסטן פערציג טעג צו פארגעסן אלעס וואס דו האסט פון אים געלערנט. עס קוקט אויס ווי ער רעדט דיר נאר איין אז ער איז א ת"ח.

ר' דעת תורה, לעיקוואד איז גאנץ ווארשיינליך געווען סארקאסטיש ווען ער האט געזאגט אז ער האט געפרעגט א רב...

ר' דעת תורה, מיר האבען שוין אפגערעדט אז מיר גיין זיך נישט דא דינגען אין די פרטי ההלכות, אבער טראכט נאר א רגע אז אזויווי אלע הלכות אין די תורה איז אויך די הלכה ווייט פון שווארץ-ווייס אזויווי דו מאכסט עס, מיר האבען שוין געזעהן א שיינע דוגמא דערפון אין די אשכול וועגן זיך וואשען אין די ניין טעג, וואס דו ביסט געווען אזוי זיכער אז דיין מקווה איד איז די הלכה הברורה און עס שטעלט זיך גאר אויס אז סוגיין דעלמא פון די תלמידי חכמים און פוסקים איז נישט אזויווי דיין מקווה איד. אלע הלכות אין די תורה האבען אין זיך פרטים מפרטים שונים און צדדים לכאן ולכאן.

ממילא, איז די כביכול'דיגע קלארקייט דיינע, און די שארפע ווערטער וואס דו לאזט פאלען אויף א מענטש וואס איז גאנץ זיכער א גרעסערע תלמיד חכם און גרעסערע מענטש פון דיר (אמת איך קען דיר נישט פרעזענליך, איך רעד נאר פון מיין אימפרעשין), אינגאנצן איבעריג.


יידל, ניין, איך מיין אינגאנצן ערנסט. עס איז מיר אויך געווען א חידוש אז ער האט אזוי געענטפערט. אבער מעשה שהיה כך היה.fact is stranger than fiction.

מהיכי תיתי?
כ'האב אים בפירוש געזאגט אז ער מעג דאס נאכזאגען בשמי.

[tag]שלום דין[/tag], אז דו ווילסט פראווען א פוינט קענסטו נישט סתם זאגן "איך גיי נישט גיין צונעמען דיין תגובה". [tag]שרגא[/tag] האט בכלל נישט איבערגעטריבן, בכלל נישט געפארבט די אלגעמיינע לייפסטייל מיט א שווארצן קאליר. ער'ט בלויז ארויסגעברענגט אז די גראז איז נישט גרינער ביי די אנדערע זייט, ועוד והוא העיקר - פאר א ערצויגענעם חרדי איז א גיהנם זיך אריין צו פאסן אין א פרעמדע קולטור.

אגב, אן אריין גיין אין די קראנטקייט, בלויז צו טעסטן איר ווירקזאמקייט - ווען דו ליינסט ווען שרגא'ס תגובה בעפאר, און בהנחה אז אלעס איז אמת, וואלט עס געהאט א השפעה אויף דיין באשלוס?

ווען איך בין ווען שולט בכל מכמני תורה זיץ איך דען אויף קאווע שטיבל?

די שאוער שאלה האב איך קיינמאל נישט דורכגעטון, (און ייש"כ פארן צוברענגען דעם גאנצן ענין) איך האב נאר גערעדט פון וואס איך זעה, און איך בין געפלעפט צו זען אז כאטש אסאך גדולים האלטן להקל, איז נאך אלס סוגיין דעלמא להחמיר, טראץ וואס יעדער קייט שטרוי דערמיט.

אזוי אויך קען איך דיר אויסעכענען נאך אפאר פלעצער דא אויף ק"ש אליינס, ווי איך האב זיך טועה געווען. ביסט גערעכט אפשר אז עס רעדט זיך פון אזא ת"ח מיט ש שווארצע הוט וואלט איך געמעגט מער נזהר זיין בלשוני און פרעגן בלשון בתמי' ילמדינו רבינו.

איך מאך דיר טאקע פאר ש שליח - מסתמא - בשם כל הקהל צו פרעגן דעם צדיק במעשיו וויאזוי ס'איז שייך דא עזב תעזוב.

עס איז אינטערעסאנט צו זעהן אז ווען מען לעבט אין א באבעל מיינט מען אז די באבעל איז די גאנצע וועלט. קוקטס אביסל ארויס פונעם באבעל וועט איר זעהן אז ס'דא א היבש ביסל ערענסטע רבנים פארבליבן. די וועלט און די באשעפער זענען נאך נישט באנקראט. ס'נאך דא אפאר רבנים וואס קימערען זיך מער מיט וואס די תורה זאגט ווי זייערע פערזענליכע power און כבוד. ניין, איר וועט זיי נישט טרעפן נישט ביי חומותיך און נישט ביי לשמור ולעשות. איר קענט זיי טרעפן פארזינקען אין תורה אדער פארברענגן געמיטלעך מיט אידישע קינדער בני קל חי.

ווען לעיקוואד האט געשריבן זיין תגובה האב איך עס געליינט מיט א פשטות זייענדיג זיך אטאמאטיש מצייר איינע פון מיינע רביס א לובש שחורים מיט א ברייטע ביבער הוט, אן אפענע קאפ און א איבערפליסענדיגע הארץ מיט יר''ש. ס'מיר בכלל נישט איינגעפאלן אז מאנכע דא וועלן אים נישט גלייבן. I guess איך לעב אויך אין מיין באבעל....

[tag]דעת תורה[/tag]
כ'האב עם געפרעגט, פארשטייט זיך, אבער עס איז אן אריכות צו מסביר זיין מער פונקטליך, אי"ה.

בקיצור איז דא דריי עיקר נקודות דא, ווי איך פארשטיי:
איינס אז די הלכות ווי זיי שטייען דארף מען נאך וויסען פונקט פון וועם ס'רעדט זיך. נישט ווייל ס'שטייט מי שאינו עמך במצוות וכדו' מיינט עס גלייך יעדער איינער וואס דו קלערסט אז מדארף אריינשטעלן אין די קאטאגאריע. מ'דארף מעיין זיין אין וועלכע אומשטענדען עס רעדט זיך, פונקטליך פון וועם און וואס און וויאזוי, און דאס איז בכלל נישט אזוי שווארץ ווייס און עס איז כמעט אוממעגליך קלאר פעסטצושטעלן מיט האדם יראה לעיניים וואס יענער איז.

צוויי, איז דא די דברי הרמב"ם והרדב"ז והחזון איש וועגן דער נקודה פון אונס ותינוק שנשבה, וואס פטר'ט לכאורה די אלע הלכות, און דאס איז אן עקסטערע טיפע שמועס פאר זיך פונקטליך.

דריי, איז דא געוויסע מענטשליכע חיובים וואס דארפ'ן נישט קיין פסוק אז מ'זאל זיין מחוייב אין זיי, ווי חז"ל האבען ארויסגעברענגט במקומות רבים, צו מפני דרכי שלום צו דער מער מהות'דיגער חיוב פון בין אדם לחבירו, און לגבי דעם, כל זמן איינער איז נישט בכלל מורידין ולא מעלין , וואס דאס איז כו"ע מודי איז נישט נוגע דא, איז ער בכלל אחיך ובכלל בן אדם וואס מדארף העלפען און פירען מיט עם מענטשליך און מאראליש.

און זאג דער אמת, אז דו גייסט אין די גאס און דו זעהסט שלום דין אריינפאלן אין א גרוב, וועסטו רופען הצלה? איך בין מער ווייניגע זיכער אז יא.

לגבי רופן הצלה, קען מען אננעמען אז ער'ט זיכער תשובה געטאן, בערך ווי ביי מאבד עצמו לדעת..

נקודה 2 איז לכאורה א טעות, אפילו ער איז נישט קיין מומר און נישט בכלל מורידין ולא מעלין, איז ער למעשה נישט קיין עמך בתורה ובמצוות. כנלענ"ד.

ס'איז בכלל נישט פשוט אז ס'איז נישטא קיין מורידין ולא מעלין, דאס איז דעם חזו"א'ס אויפטו. על כל פנים קיין עזב תעזוב איז נישטא פונקט ווי עס איז נישטא ביי א גוי.

דעת תורה האט געשריבן:[tag]שלום דין[/tag], [...] אן אריין גיין אין די קראנטקייט, בלויז צו טעסטן איר ווירקזאמקייט - ווען דו ליינסט ווען שרגא'ס תגובה בעפאר, און בהנחה אז אלעס איז אמת, וואלט עס געהאט א השפעה אויף דיין באשלוס?

שווער צו זאגן. אויך "בהנחה אז אלעס איז אמת" איז אביסל א העטעך פעטעך וואס איז שווער אין באטראכט צו נעמען. פאלש איז פאלש און פערטיג.

אזויפיל קען איך יא זאגן: ווען איך ווייס ווען מיט וואספארא רשעות די פרומע וועלט באגייט זיך כלפי עלטערן וואס גייען אוועק, דאס וואלט זיכער געהאט א השפעה. (איך האב נישט קיין חרטה -- נאר עס איז שווער צו זאגן איך וואלט געהאט דעם קוראזש.) טאקע איראניש, אבער דאס וואס קען האבן די גרעסטע השפעה אויף בלייבן איז אפשר דאס גרעסטע סיבה זיך צו וועלן אפטראגן פון א געזעלשאפט מיט אזעלכע פארדארבענע מאראלן.

לעיקוואד האט געשריבן:דריי, איז דא געוויסע מענטשליכע חיובים וואס דארפ'ן נישט קיין פסוק אז מ'זאל זיין מחוייב אין זיי.

דערמאנסט מיר פון א דבר תורה וואס כ'האב געזעהן פאריגע וואך אין איינער פון די עלונים אין סמעדרעש, שטייט אין פסוק וידבר ה' אל משה לאמר. צרור את המדינים והכיתם אותם. שטייט אין מדרש אז אנדערש ווי ביי אלע אנדערע מלחמות, האט משה רבינו זיך נישט פערזענליך באטייליגט ביי די מלחמה מיט די מדינים, ווייל ער האט געזאגט אז היות ער איז גרויס געווארן אין מדין, און באקומען זיין ווייב דארט, איז אינו מן הנימוס אז ער זאל מלחמה האלטן מיט זיי, און אז ס'קען נישט זיין אז דער אויבישטער זאל עם האבן געהייסן זיין א כפוי טובה, ממילא מוז זיין אז דאס וואס דער אויבישטער האט עם געזאגט צרור את המדינים קען נישט מיינען פשוטו כמשמעו, נאר מוז זיין אז ער האט געמיינט אז ער זאל לאזן די אידן מלחמה האלטן מיט זיי.

זעהן מיר אז אפילו ער האט געהערט די ציווי אליינס מפי הגבורה, האט ער געזאגט מכח נימוקים מוסריים אז ממוז אריינלערנען אין גאט'ס ווערטער אז ס'מיינט נישט ממש אזוי.

ביי עמלק אדער די אנדערע האט ער זיך דען יא פערזענליך באטייליגט? ער האט שטענדיג מתפלל געווען?!
און ווואספארא גרויסע חילוק מאכט עס יעצט, אז "זיינע מענטשן" האבן אלעמען אויסגעהארגעט פון קליין ביז גרויס?

פרעגסט גוטע קושיות, ויש לדון, אבער די עצם ווארט בלייבט שיין.

כ'האב אויפגעזוכט דעם לשון המדרש, (רבה ותנחומא) דא האט איר:
וישלח אותם משה וגו', הקב״ה אמר למשה נקם נקמת בני ישראל - אתה בעצמך - והוא משלח אחרים?
כך אמר משה אני שנתגדלתי במדין אינו בדין שאני מיצר להם שעשו בי טובה.

דא רעדט ר' אליהו לאפיאן אביסל ארום אינעם נושא.

איך וויל אויך גראַטולירן הרב [tag]שרגא[/tag] פאר די גוטע פענע. אבער די נקידות פאַרדינען אז מען זאל זיי אנקוקן מיט א ניכטערע בליק.

שרגא האט געשריבן:ביים וואוינען אויף א אידישע גאס צווישן אידישע מענטשן האט מען נישט די פחד פון ווערן דערשאסן אדער דערשטאכן צום טויט. (אין אפסטעיט ניו יארק ממש זערא פראצענט, און אין די סיטי מסתמא נאנט צו זערא). וויפיל מענטשן אין אמעריקע טוען כסדר ציטערן סתם אזוי, אדער ביים קעגנגיין א באנדע כוליגאנעס אדער נאכ'ן ליינען באריכטן פון אזעלכע אינצידענטן. מיר דארפן נישט האבן דעם פחד.
די זעלבע איז מיט די פחד פון ווערן בא'גנב'עט. די ראטע ביי אונז איז לכ' סאך קלענער, איבערהויפט אין סקווירא, מאנסי, מאנרא.
די פחד פון פרויען ווערן באצווינגען אין א היימישע געגנט איז אויך כמעט נישט עקזיסטירנד (נאר אפשר ווען מ'גייט מיט'ן גויאישן טעקסי). און אויסער די פחד, פארשטייט זיך, איז די עצם מעלה אז מען ליידט נישט דערפון, יעצט זייט מוחל און קוקט די משונה'דיגע ציפער אין די אלגעמיינע וועלט. איר וועט זיין שאקירט.

עס ליגט דא אסאך אמת, אבער איך אסאך רעטארישקייטן. די פארברעך-ציפערן איז אלץ קלענער אין די פארשטעט ווי אין די מעטראָפּאָלישע שטעט. די פארברעך-ציפערן איז אויך אלץ קלענער אין רעליגיעזע קאמיוניטיעס. מיט דעם אלעם איז דא דרויסנדיגע וואס קומען אריין און מאכן קלאַפּאָטע, און דא קומט אריין די שומרים אָרגאַניזאַציעס וואס - ווי שוין אויבן געשמועסט - האט נישט קיין שיכות צו די סיסטעם, אדער - ווי אנדערע האבן עס איבערגעשריבן - לעבן אין א חסיד'שע קולטור.

שרגא האט געשריבן:אונזערע פארפעלקער ליידן אויך נישט פון די טשידן מגיפה, וואס איז ביי אונז קלאר א פיצעלע פראצענט קעגן די אלגעמיינע וועלט. דארף מען מער פון דעם? די צעבראכנקייט פון א פרוי ווען דער מאן איז נישט געווען געטריי, איז דאך שרעקליך. די זעלבע פארקערט. מיר אלע (אקעי, כמעט אלע) שפארן זיך דאס, וואס אפי' נאר בגשמיות איז דאס אן אומגעהויערע מעלה. שוין אפגערעדט פון דעם אז דאס גאנץ לעבן דארף ביי אונז אויטאמאטיש נישט זיין אזוי חשוד ונחשד אויף יעדן שכן, קרוב און פאסט-טרעגער. אין די אלגעמיינע גאס האבן דאך שוין אלע מיטגעהאלטן ווי איינער האט פארראטן אפילו מיט די נאנטסטע חבירים אדער קרובים און מ'ווייסט אז מ'דארף אלעס ערווארטן און יעדער איז א פאטענציעלער קאנדידאט. מיר האבן דאס אבער נישט. נאר ב"ה רוב ווייסן אפילו נישט וויאזוי עס גייט דער לעבנסשטייגער דארט און ווי ווייט אלעס איז פארוויקלט דערין. מיר האבן איין ריזיגן טייל אנגעצויגנקייט פשוט אויסגעריסן פון אונזער לעבן.

הונדערט פּראָצענט אמת

שרגא האט געשריבן:אין אונזערע חדרים און ישיבות שלאגט מען זיך נישט ווי אין די אלגעמיינע וועלט. ווער האלט נישט מיט יעדע שטיק צייט נייעס ווען פאליציי האט געדארפט אריינקומען אין שולע מאכן ארדענונג ווען עס ברעכן אויס געשלעגן מיט מעסערס. שוין אפגערעדט פון די שיסערייען, וואס איז טאקע א זעלטנהייט, אבער דאך לעצטנס געווארן מער אפט און ברענגט אביסל פחד אין קאלעדזשעס.
ווער עס איז נישט אויפגעוואקסן אין א געמישטע קאלעדזש וועט אויך קיינמאל נישט פארשטיין די שרעקליכע קנאה און שנאה וואס מיר אידן פארשפארן זיך אין די טינעידזש יארן. ממש דער גאנצער מענטש קען ווערן איבערגענומען פון האבן די אדער יענע חבר/טע, זיך אמפערן מיט חבירים און חברט'עס דערוועגן און זיך אויפעסן די נשמה ווען מ'קען נישט באקומען וואס מען וויל, אדער ווען מ'צעטיילט זיך אין א פייט אדער יענער לאזט דיך פשוט איבער פאר אן אנדערן. עס האט שוין נישט איינמאל געפירט צו זעלבסטמארד.

איך וויל נישט דא מחייה מתים זיין, אבער ווען מען באגראבט א זעלבסטמארד מעשה, האט עס נאך אלץ פאסירט! איך ווייס פון צוויי בחורים (איינס האט די גאנצע סאטמערע קהלה מיטגעהאלטן) וואס האבן זיך גענומען דאס לעבן נאר ווייל מען האט זיי גערבעטערט דאס לעבן אין ישיבה. בכלל ווענדט זיך קעגען וועם דו פארגלייכט זיך. אויב דו פארגלייכט א היימישע חדר מיט א הארלעם שולע, דאן אך-און-וויי פאר אזא באַפרידיקונג. אין די בעסערע רעליגיעזע שולעס העשט מען נישט קיין שיסערייען. בכלל - ווי דו אליינס האסט געזאגט - איז א שיסעריי א זעלטנהייט ווען מען נעמט אין באטראכט די סך-הכל שולע-טעג פון אלע גויאישע שולעס קעגען די עטליכע מעשות, א שטייגער ווי מען רעדט צו א אַוויאָפאָביק (שרעק צו פליען).

שרגא האט געשריבן:די געוואלדיגע סאציאלע סטרוקטור וואס מיר האבן, ווי די גרעסטע מערהייט טרעפט זיך דאס פלאץ אין א שול, איז אויך א זעלטנהייט. איר ווייסט וויפיל מענטשן זענען לאונלי און זענען פונקט ארויסגעפאלן פון זייער לאקאלע געזעלשאפט, זיי האבן נישט קיין חבירים, האבן נישט קיין פלאץ וואו זיי באלאנגען, טרעפן נישט קיין צוגעלאזענע שענק-הויז, האבן נישט קיין מסיבות און פארברענגען מיט חברים, האבן נישט מיט וועם צו שמועסן (און זענען דעריבער אזוי צוגעבינדן צום אינטערנעט, וועלכע איז זיי א ישועה), אבער ביי אונז איז דאס כמעט נישט שייך. די שול וואו יעדער מוז סייווי גיין, דאווענען אדער לערנען מיט א חברותא, ברענגט אויטאמאטיש צוזאם רוב מענטשן צו טרעפן און פארברענגען מיט חבירים. מען האט "סאשעל געדערינגס" ביי די אומצאליגע טיי אוונטס, פארטיס, דינערס, און שוין אפגערעדט פון שמחות יעדע וואך, חתונות און בר מצוות און בריתן און וואכנאכטס און קידושים און לאמיך אויפהערן ווייל די ליסטע וועט זיך נישט ענדיגן.

דאס איז א מעלה? ווענדט זיך פאר וועם, ווענדט זיך ווען, ווענדט זיך וויפיעל און ווענדט זיך ווי. צופיעל פון סיי-וואס איז א פראבלעם, און צופיעל סאציאליזם ברענגט מיט אירע אישוס.

ב.ד.וו. רעדט דיך נישט איין אז מיר האבן נישט קיין מענטשן זענען לאונלי און זענען פונקט ארויסגעפאלן פון זייער לאקאלע געזעלשאפט, זיי האבן נישט קיין חבירים, האבן נישט קיין פלאץ וואו זיי באלאנגען. נישט נאר וואס מיר האבן גענוג, נאר אזעליכע ביי אונז האבן אסאך מער קאפ-וויי. אן איינזאמער גוי גייט אהיים נאך א טאג ארבייט, זעצט זיך אריין אין די סאפע און צינדט אן די טעלעוויזיאן. דער אידישער איינזאמער האט א צוויי-שטאקיגע בראך: נישטא קיין טי.ווי. (פליז זאג מיר נישט אז ער זאל נעמען גמרא), און די ווייב פארלאנגט אז ער זאל גיין צו מנחה מעריב וואס שפירט צו אים ווי ס'ריכטיגע גהינם. דאס דארף באמת א באזונדערע אשכול פאר זיך.

שרגא האט געשריבן:די הנאה אז מ'קען זיך געטרויען איינער דעם אנדערן בלינדערהייט. מ'גייט אין ביזנעס צוזאמען אן קיין שטרות. א שמייכל ווי מען האט געלערנט צוזאמען אין חדר און דער דיעל איז אן. מען בארגט זיך פון א חבר און פון א טאטע און פון יעדן איד מיט דעם זעלבן עריע-קאוד. ווייניג מיטל-קלאס גוים האבן אזעלכע גוטע קאנעקשאנס ווען עס פעלט זיך אויס ווי דעם ראציגסטן יונגערמאן ווען ער דארף עפעס וויכטיג ערלעדיגן. זיין שכן אין שבת-שול איז אים גענוג נאנט צו קענען בארגן זיין קאר פאר א וואך, א דריטע קוזין איז אים גענוג נאנט צו זיין א קא-סיינער, און זיין באלעבאס טרויעט אים גענוג צו אויסלייגן 50 אלפים ביים קויפן א הויז. צו נעמען פינף ערבים גייט מען פשוט צו צו די ערשטע פינף יונגעלייט וואס מען באגעגנט ביים קומענדיגן מנחה-מעריב.

דו ביזט גערעכט ווילאנג מען רעדט פון די מקבל-זייט פון די טראסט סיסטעם. פרעגט די נותן אויב די סיסטעם איז אויסגעהאלטן. וד"ל.

שרגא האט געשריבן:וואס ברענגט מיך צו די נעקסטע זאך וואס מיר האבן: א משפחה. א ווארעמע משפחה. וויפיל מענטשן אין די אלגעמיינע וועלט וואוינען נאר מיט א טאטע אדער מיט די מאמע (אין אמעריקע איז די ציפער פון מענטשן וואס וואקסן אויף נאר מיט איינס גאר הויך, כגעדענק נישט וויפיל אויפ'ן מינוט). ווייסט וואס עס פעלט פון א קינד וואס האט נאר איין פערענט? האלב די ליבשאפט.
קיינער פון אונז דארף אויך נישט מיטהאלטן מיט א טאטע וואס לאזט איבער די מאמע נאך פופצן יאר ווייל ער האט געטראפן אן אנדערע מאמע...

כמעט נישט

שרגא האט געשריבן:קיינער פון אונז דארף נישט מיטהאלטן זייערע סארט הריגות און קריגערייען אין שטוב וואס זענען אפט גארנישט אזוי ציוויליזירט. אויב/ווען אונזערע עלטערן קריגן זיך איז עס געווענליך אויף נישט צו אן עקסטרעמען אופן. אדער טוט מען זיך כאטש איינהאלטן אין פארנט פון די קינדער. אבער אין די פרייע וועלט איז עס נישט אלץ אזוי און עס איז גאר ווייטאגליך פאר קינדער צו מיטהאלטן ווי טאטע מאמע הרגענען זיך ארום, און טאקע ווייל מען איז דארט מער אפן מיט אלעמען וועט מען שרייען אלעס אויך קעגן די קינדער, און דאס קען זיי שטארק אפעקטירן.

וואויל איז דיין חלק אז דו זעהסט דיין וועלטעלע אזוי, און כ'מוז דיר זאגען אז דיין נאיווקייט איז cute, אבער די רעאליטי איז ליידער ווייט פון דעם.

שרגא האט געשריבן:עלטערן האבן שפעטער אויך די פארגעניגן אז ווען זיי עלטערן זיך אין פריידן טוען זייערע קינדער זיי נישט אריינשטעלן אין א האום, נאר פונקט פארקערט, מען געט זיך אפ מיט מער חשיבות און מער איבערגעגבנקייט. און דאס איז לכ' פון די שטערקסטע מעלות פון אונזער סיסטעם. געווענליך נאך די 50 איז מען אווער די היל און מען הייבט אן באגרייפן אז יעצט קומט די לעצטע פערטל לעבן ווען עס איז איז אווער, די פארטי איז אווער, יעצט גייט מען אנציען ווי לאנג מ'קען זיצינדיג ביים טעלעוויזיע. די קינדער האבן דעמאלט אויך ווייניג געדולד צו זיך אפגעבן מיט זייער אלטן טאטן. אבער ביי אונז הייבט זיך ערשט דעמאלט אן די בעסטע טייל פון לעבן.

א גאר שטארקע אמת. עפעס צו זיין ריכטיג שטאלץ.

שרגא האט געשריבן:אויך קליידער שפענדן מיר מענער מסתמא ניטאמאל א פערטל פון דעם גוי, פשוט ווייל מיר בלייבן מיט די זעלבע דזשי-ענד-דזשי סוט פאר עטליכע יאר און די זעלבע ווייסע העמדלעך, בשעת זיי קענען טוישן פיל אפטער ווייל זיי קענען דאך נישט גיין יעדן טאג די זעלבע אנגעטון (אמת אויב וויל איינער דוקא פון ביליגסטן סארט קען אפקומען ביליגער, אבער וואלסט דאך נישט געוואלט ווערן א ביליגער גוי וואס גייט נישט לויט די סטיילס).

דא וויל איך דיר צוויי מאל זאגען wait a minute! קודם איז קלאהר ווי די טאג אז די אלגעמיינע לבוש (חוץ מאדע) בלייבט אין באנוץ ביז עס איז מער נישט באנוצבאר. ממילא ווען מיר גייען יעדע טאג מיט וואלענע סוטס (אדער היינט מיט שמאטע סוטס אבער וואלענע פרייזן) קאסט עס מער ווי פעני דזשינס. דאס איז סימפל עקאנאמיקס.

די אישו דארף מען צוטיילן צווישען מענער און פרויען.

די גויאיש ארבייטס מאן גייט מיט גארבידזשט קליידער א גאנצע וואך, און העכטענס ביי א שמחה אדער אין קירכע טוט ער זיך אן די איין סוט וואס ליגט אים אין די שאַפע. די בעסערע white collar גויאישע מאן, האט יא א סוט יעדע טאג אין ארבייט, אבער בלייבט נישט דערמיט ווער ער קומט אהיים (ער גייט נישט צו מנחה-מעריב), נאר "גליטשט זיך אריין" אין א פשוט'ער דזשינס. אונזערע מענער מוזן - יא, אז איר האט קינדער אין די אנשטאלטן מוזט איר - גיין מיט די טייערע און אומבאקוועמע וואלענע סוטס מ'פעדזשאמא ועד פעדזשאמא.

ביי די גויאישע פרוי, טוט זי זיך אן מיט מאדע כפי מה שיכלתה און אפשר נאך אביסל מער (זיי האבן אויך סאציאלע פרעשור). אבער די סיסטעם - און דאס איז ספעציפיש די סיסטעם - גיבט אזא סאציאלע פרעשור אז 95% פון אלע פרויען פארכאפט דערין מוזן גיין טאפ נאטש פון די היט ביז די שיך, פון די פאקעט בוך ביז די צוועלעף-הונדערט-דאללערדיגע קערידזש. פארוואס האט דאס מיט די סיסטעם? ווייל די אויבן-דערמאנטע אבסעסיוו קרבות - די אזוי-גערופענע סאציאלע סטרוקטור - לאזט נישט קיין פלאץ פאר מיר און דיר. מיר זענען אלעס איינס. דערנאך קומט נאך צו יעדעס סארט לבוש פון די אלגעמיינער מארקעט איז אסור פאר גאנץ כלל ישראל ווייל א צווייטער מבין בעניני צניעות האט ארויסגעגיבן א פאשקעוויל, דאס דערנידערט די מעגליכקייטן.

שרגא האט געשריבן:די קאנקורענץ ביי די יונגווארג איז זייער גרויס און כדי צו זיין פון די "קילע" און "אפדעיטעד" חברה מוז מען גיין מיט די ברענד נעימס וואס יעדע העמדל אדער הויזנדל קען גרינג קאסטן 50-100 דאלאר אדער מער.

יעצט ווייס אויך שוין פאר זיכער איז דו רעדסט דא פון א אנדערע סיסטעם. אונסערע סיסטעם ווייסט נישט פון קיין ברענד נעימס?! כ'הער אז קוועסט דאעגנאסטיקס באט אן א רעאליטי טעסט וואס איז קאווערד דורך פוד סטעמפס.

***

וכן להלן, רוב פאלגענדע ווערטער זענען געבויט אויף רעטארישע רייד.