אידישע צייטונגען - ווער, וואס, ווען, און ווי?
נשלח: פרייטאג יולי 21, 2023 1:54 pm
וויפיהל אידישע צייטונגען און מעגעזינען זענען פארהאן, און וועמען און וואס פיטערן זיי ?
אבער דער עיקר העיקרים פון די ארטיקעל איז בכלל נישט צו וויסען ווער זענען די הייטיגע ארטעדאקסישע שופרות. סיי ווער עס האט האט היינט א מעגליכקייט צו דריקען אידישע אותיות, און האט א סאשעל מידיע אקאונט איז אטאמאטיש אן אינפלוענסער (אין זיינע אייגענע אויגען), און רעדט בשם כלל ישראל אלץ א פרטרעיטער לטב ולמוטב. צו איך וויל ער זאל זיין מיין פארטרעיטר צו נישט, איז ער זעלבסט געקרוינט נאך וואס ער האט שין 5 פאלאוערס אויף זיין סאשעל מידיע פלאטפארמע.
אבער אין די נישט לאנגע פארגאגענהייט האט א צייטונג געמיינט זייער אסאך און דאס האט פארמירט דעם דעת הקהל געוואנדען אין זיינע אנטשואינגען און שיטות הן באידישקייט, הן בפאליטיק, והן אין אקאנאמיע. דער מיינונג איז געווען נוגע פאר די פאליטיקאנטען וואס זענען געלאפן צו ווערן שטאטישע טאטעס אין די לאקאלער דיסטריקטס ווי אידן האבן געקענט פארמירן א בלאק וואוט, למשל ב"פ, וומ"ס, מאנסי, מאנרא וכ"ו אין יענע צייטן ווען א צייטונג האט נאך געפיטערט און פארמירט דעם דעת הקהל איז א צייטונגס פלאטפארמע געוועזען א וויכטיגער טייל אין די לעבן פון די ליינער.
כהיום אויסער וואס דער בלאט האט מחליט געוועהן אז ער ווערט נישט בכבודיג אדער בכלל נישט געדעקט אין דער איד און קיינער ווייסט נישט ווי מעכטיג זיין פארטיי איז און וואס עס טוהט אלץ אויף האבן זיי געעפענט א שופר אין די פורם פון א צייטונג וואס עס קומט ארויס א יעדע וואך.
לאמיר כאפן א בליק אין דעם צייטונג. אדער סיי וועלעכע אידישע צייטונג וואס קומט ארויס מדי שבת בשבתו.
בדרך אגב, עס איז באקאנט דעם ווארט פונעם סאטמאר רב זי"ע דער בעל דברי יואל אז די צייטונג קען מען קיין איין ווארט נישט גלייבען אפי' דעם דאטום וואס עס איז געדריקט אויפן ערשטער בלעטעל ווי עס שטייט פרייטאג איז שקר. די צייטונג איז שוין געדרוקט געווארן מיטוואך דריי טאג פריער.
וואס טרעפן מיר ווען מיר עפענען דער איד, דער בלאט, די צייטונג, אדער די וועכענטליכע המבשר, און בקהילה וכו'
רוסלאנד האט געמאלדן אז ער שיקט ארויס טרופן אויפ'ן אוקריינישער פראנט דורך לבוב. דאס האט פארסירט זונטאג מיטאג. ביז מיטוואך זענען שוין די סאלדאטן אויפן לבובער פראנט צו שטויסען און געמאכט צענדליגער ריקצוגען, און שוין איבער געווארפן באמבעס אוף צענדליגער אנדערע פראנטן. און ווי אויך א יעדע וואטסעפפ גרופ פון המלך סטאטוס, כל העולם כולו, ישיבה ווארלד, און איך ווייס אפי' נישט וויפיל נאך וואס ברענגט די נייעס די סקונדע וואס סי. ענ. ענ. אדער פאקס נייעס אגענטור מעלדט די נייעס האט ער עס שוין אין אידיש קאפירט, צו ער פארשטייט יא צו נישט א צווייטער פראגע. אבער ביי מיר אין וואטס-עפפ איז דא א ברעיקינג ניוס אין אט די זעלבע מינוט.
אלע סטעטוסירער זענען אויף געסיינט מיט אלערטס און פידס צו באקומען די נייעס און פרובירן זיין די ערשטע פון אלע סטאטוסירער וואס מעלדן דאס. ווייל אויב נישט איז ער דאך נישט אזוי מעכטיג.
מיינונגען, ווערט דעבאטירט ביי אלע וואס ליינען אויף די וועב זייטליך פון די אפיציעלע מידיע קוועלער און פלאפלען נאך זייער אנאליזן און די אידישע בלאגס ק"ש, איי וועלט, אידיש וועלט פארוםס וכו' און די אלע אנאליטיקס וואס ווערט אנאלעזירט אין די היימישע חסידישע צייטונגען איז נאר וואס דער שרייבער זעלבסט האט געליינט לפי רוחו אין די אפיציעלע מידיע וואס קוואקעט עס נאך אינעם פארמאט פן אן ארטיקעל אין די צייטונג ווי ער שרייבט. און ווי אויך אויב זעהט ער עפעס איטערסאנט פון א גוטער אנאלעזירער אין די שטיבלעך וועט ער אים אויך נאך פלאפלען (פארשטייט זיך אן ציטירן פון ווי עס קומט אט דאס)
אויב אזוי וואס ברענגט היינט א צייטונג פאר זיינע ליינער. אפי' שמחות און סתם הודעות ווערן שוין דיסטריביוטעדט אין א יעדעס ביהמ"ד ביה"כ פון מדי יום ביומו, דבר יום ביומו, און די אלע אנדערע בלעטער וואס עס קומט ארויס ווי שוועמעל נאך א רעגן און מאכט זיך פונקט אזוי שנעל צו.
נאך א דרך אגב האט מיר א גרעפיקער געזאגט נישט צו לאנג צוריק, אז דער דבר יום ביומו, ניצט די קאפי מאשינס פון אן אנדערע טאג בלעטעל עס איז פשוט א שאד אז צוויי בלעטער זאלן האבן זייער אייגענע מאשינען. פרעיג איך עים עס איז דאך ממש די זעלבע אינפארמאציע פארוואס דארף ער האבן צוויי גראפיקערס איז עס אזוי ווי דזשעי דזשעי מהדרין ?
זאגט ער ניין, עס זענען צוויי באזונדערע בעלי בתים וואס האבן בשותפות מאשינען. גיי ווייס ווי אזוי עס ארבעט.
עכ"פ וואס קומען אונז די גרויסע צייטונגען אונז פארקויפן לגבי וואס א צייטונג איז מכלומרשט געמאכט פאר ?
ווען וועלט איז געווען וועלט ארטאדאקסיע האט געהאט א שיטה, א יעדע רב, און פשוטער בה"ב האט געהאט א מנהיג, א שיטה, און א מסורה, איז געווען וויכטיג אז די צייטונגען זאלן פראקלאמירן און אנאלאזירן לויט זייער אייגענער שיטה און ארטדאקסישע, מנהיגים צו פארמירן דעם דעת הקהל, ווייל ווען נישט האט דער דעת הקהל נישט פון ווי צו נעמען דעם נייעס אויסער מעין סטרים מידיע וואס ווענט זיך לויטן פארטיי ריפאבליקען, דעמאקראט, רעכטס, און לינקס. און פון דארט נעמען החלטהס אויף וויכטיגע געזעלשאפטליכע אישוס וואס א פשוטער ארבייטער און פאריאגטער מענטש האט נישט די צייט צו מחליט זיין פון וואס ער ליינט וואס ער זאל טראכטן און מנפה זיין בשבע נפות. איז געוועזען א יעדער צייטונג פאר די פאלאוערס פון די אנטשאוינגען.
למשל אגודה מעמבערס האבן באקומען זייער אינפארמאציע פון די המודיע.
אמעריקאנער ארטדאקסיע יאנג איזריעל האט באקומען זייער אינפארמאציע פון זייער אייגענער צייטונג דזשואיש פרעס א.א.וו. א יעדער פאר זיך, אבער היינט ?????????????
ווער בעצם איז אינטערסירט וויפיל מענטשען עס איז געווען ביים טיש, ווער עס איז יא אינטערסירט איז דארט געווען, פאר וועם און פארוואס ווערט עס געדעקט פאר א נייעס ווען עס איז בכלל נישט קיין נייעס, קיינער אויסער ווער עס איז דארט געווען קימערט זיך בכלל נישט דערמיט. ווער ליינט עס, ווער עס איז דארט געווען און זעהט גלייך אז עס איבער געטריבן און מוגזם וועמען פרובירט מען נארן אין זאק דא ?
מיר האבן פרובירט זאמלען וויפיהל מיר ווייסען פון, אבער עס איז נאך דא אסאך אינפארמאציע וואס מיר האבן קיין האנט דעראויף נישט געקענט לייגען, איז ע"כ ביטע העלפט ארויס און לייגט צו וואס איר ווייסט וועגען דעם נושא.
דא איז צוגעצייכענט א ליסטע פון אסאך צייטונגען מעגאזינען, אבער אינפארמאציע האבן מיר נאר אויף גאר מאנכע.
די ליסטע מיינט נישט צו זאגען אז אויף די צוגעצייכענטע צייטונגען האבן מיר יא אינפארמאציע. די ליסטע איז א ליסטע פון צייטונגען, וואכען שריפטן, און מעגאזינען וואס מיר זענען באקאנט אז זיי פארפיגען באיזה אופן שהוא אבער נישט מער פון דעם.
מיר קענען בעצם נאך גיין א יעדעס צייטונג און זעהן ווער וואס, ווען, און ווי. אבער כדי צו האבן אין דעם א שותף פעולה לייגען מיר זיי קודם ארויס כמות שהוא און ווען מיר וועלן האבן צייט צו אפיר קראצען אינפארמאציע וועלן מיר פרובירן צו ציטירן אן רעדאגירן.
היסטאריע
דער איד איז אָריגינעל געגרינדעט דורך ר' אַהרן ראָזמאַרין ז"ל און סאַטמאַרער חסידים האָבן דאָס פון אים אפּגעקויפט אין תשט"ו. אין די אָנהייב-יאָרן איז זי דערשינען איינמאָל אין צוויי וואָכן. שפּעטער האָט ר' חיים משה שטויבער זי ארויפֿגעאַרבעט ווי א צײטונג מיט אַלערליי וועלט נײעס, און אָנגעהויבן צו ערשײנען וועכנטליך.
דער ערשטער רעדאַקטאָר איז געווען דער דענקער און שריפטשטעלער ר' אוריאל צימער, ארויסגעבער פון א השקפה-ביכל קעגן ציוניזם.שפּעטער האט דער סאַטמאַרער רב זי"ע געשטעלט ר' בערל פרידמאן, א זון פון ר' ליפא פרידמאן, אלס רעדאקטאר.
דער איד איז יארנ-לאנג געוואָרן געדרוקט דורך דײטש פּרינטינג, וואָס איז אָנגעפירט געוואָרן דורך ר' סענדער דייטש. ר' סענדער איז אויך געווען איר לאַנגיעריגער רעדאקטאר אין דער איד.
איןאנהייב 80ער יארן ווען דער סיגעטער רב ז"ל פון ב"פ האט איבער גענומען דעם סאטמערען כסא הרבנות, נאך וואס דער פעטער זיינער דער סאטמאר רב זי"ע דער מייסד הקהילה פון סאטמאר דאהי אין אמעריקא. האט נישט איבער געלאזט קיינע קינדער צו אים קענען שטעל-פאר-טרעטער נאך זיין פטירה און פירן ווייטער די גרויסער קהילה, האט משה גבאי (פערזענליכער סעקרעטאר פונעם ברך משה ז"ל) איבערגענומען דאָס גאַנצע ווירטשאַפט דערפון. ממילא דינט דאס די אינטערעסן פון ר' זלמן לייב טייטלבוים (וואס משה גבאי האט דוקא געוואלט אז דער צווייטער זוהן זאל איבער נעמען דעם ברך משה,ס הנהגה) אנטקעגן ר' אהרן טייטלבוים, נאכדעם וואס דער איד האט אים געבויט פאר די פּארטייישע לייענער יארנלאנג.
דער איד איז פאר 40 יאָר געווען די איינציגע אידישע צײטונג פאַר חרד'ישע אידן אין אמעריקע. אין 1986 האט ר' אברהם פרידמאן, זון פון ליפא פרידמאן, איבערגעלאזט דער איד און האט זיך געעפנט אן אייגענע צײטונג מיטן נאמען די צייטונג.
און יאר תש"ס, עטוואס נאך דער סאטמאר מחלוקת האט אויסגעבראכן, האבן די אהרונים געעפנט אן אייגענע צײטונג דער בלאַט, אויפן זעלבן סאטמארער אנטי-ציוניסטישן סטיל ווי דער איד.
דער היינטיגער רעדאקטאר פון דער איד איז ר' אהרן פרידמאן אבער די עדיטאריעל ווערט געשריבן דורך ר' משה לייב דייטש, ווי ער שרייבט די רעגלמעסיגע עדיטאריעלס צו ווי ער שפאסט און רייסט אראפ דעם סאטמארער רבי פון קרית יואל, ר' אהרן טייטלבוים, מיט זיינע חסידים.
פון אירע שרייבער איז ר' וואלף דייטש און זיין טאטע ר' שמואל אהרן דייטש וואס ער איז א זון פון איר לאנג יעריגער רעדאקטאר, ר' סענדער דייטש.
אויך לויפן וואכענטליך ארטיקלן פון דעם באקאנטן חרדישן שריפטשטעלער ר' הערשל פרידמאן וואס איז א ברודער פון איר רעדאקטאר ר' אהרן פריעדמאן, אונטערן פענע נאמען פ. הירש און באבד און נאך נעמען.
דער איד האט אפט ארטיקלען װאס מאכן װיצן פון אלגעמײנע אידן װאס געהערן צו דער אגודה און ציוניסטישע קרייזן.
אינטערעסאנט
איז א מאגאזין אין אידיש, וועלכע ערשיינט איינמאל א חודש. עס ערשיינט זינט פסח, תשע"ט.
די מאגאזין קומט אין א קליינע פארמאט, און ווי עס שיינט צילן זיי די מער פרומערע ציבור. די מאגאזין אנטהאלט בעיקר ארטיקלן פון ידיעות, היסטאריע און אפהאנדלונגען וואס האט מיט אידישקייט אדער חסידות.
די שרייבער זענען על פי רוב בני תורה, טייל פון זיי באקאנטע מגידים און שרייבער.
דער בלאט
איז א סאטמארער צייטונג אויף יידיש געגרינדעט דורך די אַהרונים.
די גרינדונג
נאכן נישט ווערן באשריבן אין דער איד, האבן די אהרונים דערקלערט קריג קעגן דער איד און איר אייגענטימער משה גבאי. אין 2000 האבן זיי באשלאסן דעם אליינס צו עפענען א צייטונג און שרייבן די נייעס לויט זייער גייסט און רעספעקט.
דעמאלטס זענען ארויסגעקומען בריוון פון א גרופע רבנים אין שפיץ פונעם סאטמארער רבי׳ן דער ברך משה אז זיי אסר'ן צו קויפן ״דער בלאט״, און אז דאס איז א העץ בלעטל קעגן דעם ברך משה.
מיט דער גרינדונג פון ״דער בלאט״ האט זיך שטארק געטוישט די וועלט פון יידישע צייטונגען. זיי האבן געלייגט א דגוש צו באשרייבן און דעקן אלע שיכטן און קרייזן. זיי האבן אנגעהויבן צו באשרייבן קליינע חסידות'ן און פריוואטע עסקנים אפילו זיי האבן נישט מיט סאטמאר, און דער איד האט נאכגעטאן דאס זעלביגע. אויך האבן זיי אנגעהויבן צו לייגן בילדער און דער איד האט נאכגעטאן אלס קאנקורענץ.
אייגענטום
דער אייגענטימער פון דער בלאט איז אלימלך דייטש, אן איידעם ביים בארימטן זאמלער דוד לייב גרינפעלד און פון די נאנטע מענטשן צום סאטמארער קרית יואל רבי'ן רבי אהרן טייטלבוים. דער רעדאקטאר איז געווען שמואל ווידער.
דער בלאט'ס אידעאלאגיע איז ווי מער אינטערעסאנטער אןן ציענד, פארשטייט זיך אז זיי קענען נישט מוותר זיין אויף קנאות, און אז נישט, כאטש צולייגן אביסל טועמיה מיט פעפער, למשל, מציצה בפה האט זיך אסאך מאל געטראפן איהר פלאץ אויף די פֿאדערשטע זייטן צולייגט אז ס'האט זיך געדאכט ווי א ערוואקסענער מאגאזין, די געמישטע שווים-באסיין באשריבן בכלומרשט אלץ "עטרת אברהם" און נאך. דראמאטישע פארזעצונגען, טשיקאווע געשיכטעס און ווי מער אויפרייסעריש.
און מיט דעם איז עס אנדערש ווי אלע היינטיגע צייטונגען וואס די נייעס איז נאר א מיטל איינצוהאנדלען שטיצע פאר זייער באס אדער אידעאלאגיע ווען ס'איז נויטיג.
לעצטנס האבן זיי נאכקאפירט דעם "איד" און אויך אנגעהויבן צוטיילן די צייטונג אויף מערערע אפטיילונגען. צוערשט האבן זיי אפגעטיילט די בילדער, דערנאך האט מען געמאכט אן אפטיילונג פון אינטרעסאנטע ארטיקלען מיטן נאמען "דער אוצר". און שפעטער האבן זיי אויך אפגעטיילט אלע ציבורישע נייעסן - פון פארשידענע קהילות און מוסדות - פונעם הויפט בלאט, אונטערן נאמען "ציבור".
אין די זומער וואכן ווען דער עולם איז אין די קעטסקילס, פארמאגן זיי א באזונדערע ביילאגע גערופן "זומער אפטיילונג".
בקהילה מאגאזין סטרוקטור
וואכנשריפט צייטונג כולל די פאלגנדע טיילן:
" בקהילה "מאגאזין - וואס איז כולל ארטיקלען אויף אלגעמיינע טעמעס, דערציילונגען און פּערזענלעך שפאלטן זיצן אין טיילן.
" בקהילה פּלוס "-
" סוגרים שבוע "- פאליטישע דערציילונגען, שפאלטן אויף אקטועלע געששענישן און, ביי די עק פון די בלאט - צו זיצן אין א אפטיילונג ארטאדאקס קולטור.
" Macro (מאַקרו) "- נייעס ארטיקלען וועגן דער עקאנאמיע.
" פנינים "- א זשורנאַל וואס כולל ארטיקלען אין שייכות צו דער פרוי אין די הויז.
" מחמאות "- א זשורנאל וועגן עסן .
" העולם החרדי "'- פאטאגראפיעס
" חברים "- זשורנאל פאר קינדער און יוגנט.
רעדאקטארן
הויפט וואָרטירער - בינימין ליפּקין, א חב"ד חסיד וואס וואוינט אין לוד. פריער האט ער געשריבן מיט זיין פריינד יוסי אליטוב אונטער דעם פעדער נאמען מאניס לאווי אין די חב"ד זשורנאַל " כפר חב"ד", און שפּעטער רעדאקטירט דעם זשורנאַל ארטאדאקסיש - שפּאַניש יום ליום און דער זשורנאַל "משפּחה טובה".
וויצע אָנפירונג רעדאַקטאָר - אברהם דוב גרינביום
דער הויפּט רעדאַקטאָר פון "קהל" - זלמן ראדערמאן - דער וועג ווי דער זשורנאַליסט האט אנגעהויבן איז געווען ווי פאלגענד, ראדערמאן רעדט בוללעטין פונעם וואך, זיין צוקונפט איז געווען אַ זשורנאַל זשורנאַליסט כפר חב"ד, ווו ער געשריבן דערציילונגען חסידיק רבי'ס מערסטנס אוד מיטוואך אין דער זעלביגער צייט ער איינגעשלאסן דער הינטער - ארטאדאקס וואכנשריפט "קהל" אין וועלכן ער שרייבט א וואכנשריפט דערציילונגען אפּטיילונג גערופן "פאַרגעניגן-צו-לייענען" צווישן דעם רעדאקטאר און אויך געדינט ווי אַ וואכנשריפט ביילאגע "המבשר."
נייעס שרייבער און ווארטירער - יעקבֿ ריבלין, אינ-אנהייב פון זיין פובליציסטישע לאגער איז געווען דער הינטער - ארטאדאקס צייטונג, זשורנאל בעלז, ווו ער געדינט ווי א פאליטישע רעפּארטער פאר צוויי יארן. אין די 80 יארן איז געווען די פּאַפּיר'ס פּאליטיש קארעספּאָנדענט "יום השישי" (אונטער דעם פּסעוודאנים י. יריב). אין די 90 יארן געגאנגען ארבעטן אויף היגע צייטונגען, "קו עיתונות דתית", ווי ער איז געווען דער עלטסטער פאליטישע אנאליסט און פּאליטיש קאלומניסט פון "בית ספר לפוליטיקה" אין 2004, האט די צייטונג "בקהילה" צוזאמען מיט נייע עדיטינג Current ענינים קאלומניסט פאר א הויפּט גאנצע ביילאגע "סוגרים שבוע" עס אויך סערווירט ווי א קאפּירייטער אין די הארעדי מידיע.
ארדעד רעדאקטאר - יצחק הורוויץ איינער פון די מערסט מצליח צייטונג רעפּארטערס טהעאלאגיקאל עקאנאמישע ענינים און מער.
סוב שרייבער און וואָרטירער - בנימין גרנות.
עדיטארס פון "פנינים" - רוני שוב און ישראל מונטג, וקגאניטם - שׂרה פאכטער.
רעדאקטארין פון "מחמאות" - שׂרה פעכטער
שרייבער און ווארטירער פון דעם זשורנאַל "חברים" - רחל כהנא.
דער רעדאקטאר פון "עולם ומלואו"- שמחה שיין
גראפיק רעדאקטאר - רמי שרעבי.
פּראדוצירער - בצלאל רוטנברג.
סעא - ישראל פריי.
מארקעטינג פארוואלטער - נעמי מלכא - פרוי פון אַ וועטעראן און מצליח'דיגען פארקויפער (שעילס פערזאן).
געשעפט אנטוויקלונג פארוואלטער - עוזר דרוק.
חגי הובערמן - האט אנגעהויבן ארבעטן ווי א זשורנאליסט, ווי ער האט געשריבן אין די צוקוקער. נאך 18 יאר פון ארבעטן אין דער צייטונג, האט ער איינגעשלאסן דעם צוקוקער מיט עקוויוואלענט וואכנשריפט מקור ראשון. מיט די לעצט יונאפיקיישאן Unification פון די צייטונגען, הובערמאן האט באשטימט די פּאפּיר'ס מיליטער קארעספּאנדענט.
פילע יאָרן האט עס געדינט ווי דער יעשא צייטונג ווי א רעפּארטער פאר דעם צוקוקער. צווישן טבת (יאנואר 2009) מאי 2010 האט ער געדינט ווי אַ מיליטער קארעספּאנדענט פאר הובערמאן העראלד צייטונג, ווי ער האט געשריבן אונטער דעם פּען-נאמען ח. בן-אפֿרים. ער איז געווארן געפייערט נאך קריטיק'ס דרוק אויף מר. יעקב ליטזמאן (העלט מיניסטאר אין די כנסת), זינט 2009 סערווירט עס ווי א פרומער זשורנאל "מצב הרוח", און ער איז געניצט ווי א רעפּארטער פאר די הינטער - ארטאדאקס וואכנשריפט פאליטיש און מיליטעריש אין די "בקהילה."
דער וואכנשריפט קאנטראלד דורך די רוחניות קאמיטע וואָס איז געגרינדעט געווארן דורך דעם פרומער טשערמאַן רבי ישראל ווייס שליטא, לינקט צו קעסיידערדיגע און גרעסטע דור פון הינטער - דעם ארטאדאקס, און מער.
אין דער פארגאַנגענהייט געדינט אין:
דוד זאב ראטענבערג, פריער געשריבן "מעריב אין ניו יארק, שרייבער און היסטאריקער און דירעקטאר פון פארום" אין די באַזאָרגט ". ער איז געווארן דיסמיסט פון די קאלום ווייל די פארלאג, האט געלויטעט ענדערשט אויף דוד זילבערשלאג.
רייטער און פאבליסיסט חיים גרינבאם, וואס איז געווען א רעגולער קאלומניסט פאר דער צייטונג און דאן געדינט ווי א רעדאקטאר, ער האט ריזיינד צו אפּגעבן זיך צו שרייבן זיין צווייטער בוך תיק מקסיקו. מיט די אינספארעשאן פון די טעגלעכער המבשר, ער איז געווארן דער ערשטער רעדאקטאר גרינבאם.
אשר מדינה - היינט רעדאקטאר פון המבשר.
ישראל קצובר פון די טעגלעך מיליטערישע קאראספעדאנטור האט געשריבן אין די אמעריקאנער המודיע, פארעפנטלעכט אין "קהל" א רעגולער קאלום אונטער דער פּען נאמען, נתן נטע גאלד.
יעקבֿ רייניץ, האט געשריבן אין די טעגליכע המודיע.
אבער דער עיקר העיקרים פון די ארטיקעל איז בכלל נישט צו וויסען ווער זענען די הייטיגע ארטעדאקסישע שופרות. סיי ווער עס האט האט היינט א מעגליכקייט צו דריקען אידישע אותיות, און האט א סאשעל מידיע אקאונט איז אטאמאטיש אן אינפלוענסער (אין זיינע אייגענע אויגען), און רעדט בשם כלל ישראל אלץ א פרטרעיטער לטב ולמוטב. צו איך וויל ער זאל זיין מיין פארטרעיטר צו נישט, איז ער זעלבסט געקרוינט נאך וואס ער האט שין 5 פאלאוערס אויף זיין סאשעל מידיע פלאטפארמע.
אבער אין די נישט לאנגע פארגאגענהייט האט א צייטונג געמיינט זייער אסאך און דאס האט פארמירט דעם דעת הקהל געוואנדען אין זיינע אנטשואינגען און שיטות הן באידישקייט, הן בפאליטיק, והן אין אקאנאמיע. דער מיינונג איז געווען נוגע פאר די פאליטיקאנטען וואס זענען געלאפן צו ווערן שטאטישע טאטעס אין די לאקאלער דיסטריקטס ווי אידן האבן געקענט פארמירן א בלאק וואוט, למשל ב"פ, וומ"ס, מאנסי, מאנרא וכ"ו אין יענע צייטן ווען א צייטונג האט נאך געפיטערט און פארמירט דעם דעת הקהל איז א צייטונגס פלאטפארמע געוועזען א וויכטיגער טייל אין די לעבן פון די ליינער.
כהיום אויסער וואס דער בלאט האט מחליט געוועהן אז ער ווערט נישט בכבודיג אדער בכלל נישט געדעקט אין דער איד און קיינער ווייסט נישט ווי מעכטיג זיין פארטיי איז און וואס עס טוהט אלץ אויף האבן זיי געעפענט א שופר אין די פורם פון א צייטונג וואס עס קומט ארויס א יעדע וואך.
לאמיר כאפן א בליק אין דעם צייטונג. אדער סיי וועלעכע אידישע צייטונג וואס קומט ארויס מדי שבת בשבתו.
בדרך אגב, עס איז באקאנט דעם ווארט פונעם סאטמאר רב זי"ע דער בעל דברי יואל אז די צייטונג קען מען קיין איין ווארט נישט גלייבען אפי' דעם דאטום וואס עס איז געדריקט אויפן ערשטער בלעטעל ווי עס שטייט פרייטאג איז שקר. די צייטונג איז שוין געדרוקט געווארן מיטוואך דריי טאג פריער.
וואס טרעפן מיר ווען מיר עפענען דער איד, דער בלאט, די צייטונג, אדער די וועכענטליכע המבשר, און בקהילה וכו'
רוסלאנד האט געמאלדן אז ער שיקט ארויס טרופן אויפ'ן אוקריינישער פראנט דורך לבוב. דאס האט פארסירט זונטאג מיטאג. ביז מיטוואך זענען שוין די סאלדאטן אויפן לבובער פראנט צו שטויסען און געמאכט צענדליגער ריקצוגען, און שוין איבער געווארפן באמבעס אוף צענדליגער אנדערע פראנטן. און ווי אויך א יעדע וואטסעפפ גרופ פון המלך סטאטוס, כל העולם כולו, ישיבה ווארלד, און איך ווייס אפי' נישט וויפיל נאך וואס ברענגט די נייעס די סקונדע וואס סי. ענ. ענ. אדער פאקס נייעס אגענטור מעלדט די נייעס האט ער עס שוין אין אידיש קאפירט, צו ער פארשטייט יא צו נישט א צווייטער פראגע. אבער ביי מיר אין וואטס-עפפ איז דא א ברעיקינג ניוס אין אט די זעלבע מינוט.
אלע סטעטוסירער זענען אויף געסיינט מיט אלערטס און פידס צו באקומען די נייעס און פרובירן זיין די ערשטע פון אלע סטאטוסירער וואס מעלדן דאס. ווייל אויב נישט איז ער דאך נישט אזוי מעכטיג.
מיינונגען, ווערט דעבאטירט ביי אלע וואס ליינען אויף די וועב זייטליך פון די אפיציעלע מידיע קוועלער און פלאפלען נאך זייער אנאליזן און די אידישע בלאגס ק"ש, איי וועלט, אידיש וועלט פארוםס וכו' און די אלע אנאליטיקס וואס ווערט אנאלעזירט אין די היימישע חסידישע צייטונגען איז נאר וואס דער שרייבער זעלבסט האט געליינט לפי רוחו אין די אפיציעלע מידיע וואס קוואקעט עס נאך אינעם פארמאט פן אן ארטיקעל אין די צייטונג ווי ער שרייבט. און ווי אויך אויב זעהט ער עפעס איטערסאנט פון א גוטער אנאלעזירער אין די שטיבלעך וועט ער אים אויך נאך פלאפלען (פארשטייט זיך אן ציטירן פון ווי עס קומט אט דאס)
אויב אזוי וואס ברענגט היינט א צייטונג פאר זיינע ליינער. אפי' שמחות און סתם הודעות ווערן שוין דיסטריביוטעדט אין א יעדעס ביהמ"ד ביה"כ פון מדי יום ביומו, דבר יום ביומו, און די אלע אנדערע בלעטער וואס עס קומט ארויס ווי שוועמעל נאך א רעגן און מאכט זיך פונקט אזוי שנעל צו.
נאך א דרך אגב האט מיר א גרעפיקער געזאגט נישט צו לאנג צוריק, אז דער דבר יום ביומו, ניצט די קאפי מאשינס פון אן אנדערע טאג בלעטעל עס איז פשוט א שאד אז צוויי בלעטער זאלן האבן זייער אייגענע מאשינען. פרעיג איך עים עס איז דאך ממש די זעלבע אינפארמאציע פארוואס דארף ער האבן צוויי גראפיקערס איז עס אזוי ווי דזשעי דזשעי מהדרין ?
זאגט ער ניין, עס זענען צוויי באזונדערע בעלי בתים וואס האבן בשותפות מאשינען. גיי ווייס ווי אזוי עס ארבעט.
עכ"פ וואס קומען אונז די גרויסע צייטונגען אונז פארקויפן לגבי וואס א צייטונג איז מכלומרשט געמאכט פאר ?
ווען וועלט איז געווען וועלט ארטאדאקסיע האט געהאט א שיטה, א יעדע רב, און פשוטער בה"ב האט געהאט א מנהיג, א שיטה, און א מסורה, איז געווען וויכטיג אז די צייטונגען זאלן פראקלאמירן און אנאלאזירן לויט זייער אייגענער שיטה און ארטדאקסישע, מנהיגים צו פארמירן דעם דעת הקהל, ווייל ווען נישט האט דער דעת הקהל נישט פון ווי צו נעמען דעם נייעס אויסער מעין סטרים מידיע וואס ווענט זיך לויטן פארטיי ריפאבליקען, דעמאקראט, רעכטס, און לינקס. און פון דארט נעמען החלטהס אויף וויכטיגע געזעלשאפטליכע אישוס וואס א פשוטער ארבייטער און פאריאגטער מענטש האט נישט די צייט צו מחליט זיין פון וואס ער ליינט וואס ער זאל טראכטן און מנפה זיין בשבע נפות. איז געוועזען א יעדער צייטונג פאר די פאלאוערס פון די אנטשאוינגען.
למשל אגודה מעמבערס האבן באקומען זייער אינפארמאציע פון די המודיע.
אמעריקאנער ארטדאקסיע יאנג איזריעל האט באקומען זייער אינפארמאציע פון זייער אייגענער צייטונג דזשואיש פרעס א.א.וו. א יעדער פאר זיך, אבער היינט ?????????????
ווער בעצם איז אינטערסירט וויפיל מענטשען עס איז געווען ביים טיש, ווער עס איז יא אינטערסירט איז דארט געווען, פאר וועם און פארוואס ווערט עס געדעקט פאר א נייעס ווען עס איז בכלל נישט קיין נייעס, קיינער אויסער ווער עס איז דארט געווען קימערט זיך בכלל נישט דערמיט. ווער ליינט עס, ווער עס איז דארט געווען און זעהט גלייך אז עס איבער געטריבן און מוגזם וועמען פרובירט מען נארן אין זאק דא ?
מיר האבן פרובירט זאמלען וויפיהל מיר ווייסען פון, אבער עס איז נאך דא אסאך אינפארמאציע וואס מיר האבן קיין האנט דעראויף נישט געקענט לייגען, איז ע"כ ביטע העלפט ארויס און לייגט צו וואס איר ווייסט וועגען דעם נושא.
דא איז צוגעצייכענט א ליסטע פון אסאך צייטונגען מעגאזינען, אבער אינפארמאציע האבן מיר נאר אויף גאר מאנכע.
די ליסטע מיינט נישט צו זאגען אז אויף די צוגעצייכענטע צייטונגען האבן מיר יא אינפארמאציע. די ליסטע איז א ליסטע פון צייטונגען, וואכען שריפטן, און מעגאזינען וואס מיר זענען באקאנט אז זיי פארפיגען באיזה אופן שהוא אבער נישט מער פון דעם.
מיר קענען בעצם נאך גיין א יעדעס צייטונג און זעהן ווער וואס, ווען, און ווי. אבער כדי צו האבן אין דעם א שותף פעולה לייגען מיר זיי קודם ארויס כמות שהוא און ווען מיר וועלן האבן צייט צו אפיר קראצען אינפארמאציע וועלן מיר פרובירן צו ציטירן אן רעדאגירן.
- דער איד
אינטערעסאנט
דער בלאט
בקהילה
בשעה טובה
גוט מארגן
דבר יום ביומו
די וואך
דער באריכט
דער בליץ
דער מאמענט
דרכנו
המבשר
המודיע
המחנה החרדי
די וועלט
זשואיש פרעס
יתד נאמן
מאמענט
מקור ראשון
משפחה (מאגאזין)
עולם החרדי
די צייטונג
היסטאריע
דער איד איז אָריגינעל געגרינדעט דורך ר' אַהרן ראָזמאַרין ז"ל און סאַטמאַרער חסידים האָבן דאָס פון אים אפּגעקויפט אין תשט"ו. אין די אָנהייב-יאָרן איז זי דערשינען איינמאָל אין צוויי וואָכן. שפּעטער האָט ר' חיים משה שטויבער זי ארויפֿגעאַרבעט ווי א צײטונג מיט אַלערליי וועלט נײעס, און אָנגעהויבן צו ערשײנען וועכנטליך.
דער ערשטער רעדאַקטאָר איז געווען דער דענקער און שריפטשטעלער ר' אוריאל צימער, ארויסגעבער פון א השקפה-ביכל קעגן ציוניזם.שפּעטער האט דער סאַטמאַרער רב זי"ע געשטעלט ר' בערל פרידמאן, א זון פון ר' ליפא פרידמאן, אלס רעדאקטאר.
דער איד איז יארנ-לאנג געוואָרן געדרוקט דורך דײטש פּרינטינג, וואָס איז אָנגעפירט געוואָרן דורך ר' סענדער דייטש. ר' סענדער איז אויך געווען איר לאַנגיעריגער רעדאקטאר אין דער איד.
איןאנהייב 80ער יארן ווען דער סיגעטער רב ז"ל פון ב"פ האט איבער גענומען דעם סאטמערען כסא הרבנות, נאך וואס דער פעטער זיינער דער סאטמאר רב זי"ע דער מייסד הקהילה פון סאטמאר דאהי אין אמעריקא. האט נישט איבער געלאזט קיינע קינדער צו אים קענען שטעל-פאר-טרעטער נאך זיין פטירה און פירן ווייטער די גרויסער קהילה, האט משה גבאי (פערזענליכער סעקרעטאר פונעם ברך משה ז"ל) איבערגענומען דאָס גאַנצע ווירטשאַפט דערפון. ממילא דינט דאס די אינטערעסן פון ר' זלמן לייב טייטלבוים (וואס משה גבאי האט דוקא געוואלט אז דער צווייטער זוהן זאל איבער נעמען דעם ברך משה,ס הנהגה) אנטקעגן ר' אהרן טייטלבוים, נאכדעם וואס דער איד האט אים געבויט פאר די פּארטייישע לייענער יארנלאנג.
דער איד איז פאר 40 יאָר געווען די איינציגע אידישע צײטונג פאַר חרד'ישע אידן אין אמעריקע. אין 1986 האט ר' אברהם פרידמאן, זון פון ליפא פרידמאן, איבערגעלאזט דער איד און האט זיך געעפנט אן אייגענע צײטונג מיטן נאמען די צייטונג.
און יאר תש"ס, עטוואס נאך דער סאטמאר מחלוקת האט אויסגעבראכן, האבן די אהרונים געעפנט אן אייגענע צײטונג דער בלאַט, אויפן זעלבן סאטמארער אנטי-ציוניסטישן סטיל ווי דער איד.
דער היינטיגער רעדאקטאר פון דער איד איז ר' אהרן פרידמאן אבער די עדיטאריעל ווערט געשריבן דורך ר' משה לייב דייטש, ווי ער שרייבט די רעגלמעסיגע עדיטאריעלס צו ווי ער שפאסט און רייסט אראפ דעם סאטמארער רבי פון קרית יואל, ר' אהרן טייטלבוים, מיט זיינע חסידים.
פון אירע שרייבער איז ר' וואלף דייטש און זיין טאטע ר' שמואל אהרן דייטש וואס ער איז א זון פון איר לאנג יעריגער רעדאקטאר, ר' סענדער דייטש.
אויך לויפן וואכענטליך ארטיקלן פון דעם באקאנטן חרדישן שריפטשטעלער ר' הערשל פרידמאן וואס איז א ברודער פון איר רעדאקטאר ר' אהרן פריעדמאן, אונטערן פענע נאמען פ. הירש און באבד און נאך נעמען.
דער איד האט אפט ארטיקלען װאס מאכן װיצן פון אלגעמײנע אידן װאס געהערן צו דער אגודה און ציוניסטישע קרייזן.
אינטערעסאנט
איז א מאגאזין אין אידיש, וועלכע ערשיינט איינמאל א חודש. עס ערשיינט זינט פסח, תשע"ט.
די מאגאזין קומט אין א קליינע פארמאט, און ווי עס שיינט צילן זיי די מער פרומערע ציבור. די מאגאזין אנטהאלט בעיקר ארטיקלן פון ידיעות, היסטאריע און אפהאנדלונגען וואס האט מיט אידישקייט אדער חסידות.
די שרייבער זענען על פי רוב בני תורה, טייל פון זיי באקאנטע מגידים און שרייבער.
דער בלאט
איז א סאטמארער צייטונג אויף יידיש געגרינדעט דורך די אַהרונים.
די גרינדונג
נאכן נישט ווערן באשריבן אין דער איד, האבן די אהרונים דערקלערט קריג קעגן דער איד און איר אייגענטימער משה גבאי. אין 2000 האבן זיי באשלאסן דעם אליינס צו עפענען א צייטונג און שרייבן די נייעס לויט זייער גייסט און רעספעקט.
דעמאלטס זענען ארויסגעקומען בריוון פון א גרופע רבנים אין שפיץ פונעם סאטמארער רבי׳ן דער ברך משה אז זיי אסר'ן צו קויפן ״דער בלאט״, און אז דאס איז א העץ בלעטל קעגן דעם ברך משה.
מיט דער גרינדונג פון ״דער בלאט״ האט זיך שטארק געטוישט די וועלט פון יידישע צייטונגען. זיי האבן געלייגט א דגוש צו באשרייבן און דעקן אלע שיכטן און קרייזן. זיי האבן אנגעהויבן צו באשרייבן קליינע חסידות'ן און פריוואטע עסקנים אפילו זיי האבן נישט מיט סאטמאר, און דער איד האט נאכגעטאן דאס זעלביגע. אויך האבן זיי אנגעהויבן צו לייגן בילדער און דער איד האט נאכגעטאן אלס קאנקורענץ.
אייגענטום
דער אייגענטימער פון דער בלאט איז אלימלך דייטש, אן איידעם ביים בארימטן זאמלער דוד לייב גרינפעלד און פון די נאנטע מענטשן צום סאטמארער קרית יואל רבי'ן רבי אהרן טייטלבוים. דער רעדאקטאר איז געווען שמואל ווידער.
דער בלאט'ס אידעאלאגיע איז ווי מער אינטערעסאנטער אןן ציענד, פארשטייט זיך אז זיי קענען נישט מוותר זיין אויף קנאות, און אז נישט, כאטש צולייגן אביסל טועמיה מיט פעפער, למשל, מציצה בפה האט זיך אסאך מאל געטראפן איהר פלאץ אויף די פֿאדערשטע זייטן צולייגט אז ס'האט זיך געדאכט ווי א ערוואקסענער מאגאזין, די געמישטע שווים-באסיין באשריבן בכלומרשט אלץ "עטרת אברהם" און נאך. דראמאטישע פארזעצונגען, טשיקאווע געשיכטעס און ווי מער אויפרייסעריש.
און מיט דעם איז עס אנדערש ווי אלע היינטיגע צייטונגען וואס די נייעס איז נאר א מיטל איינצוהאנדלען שטיצע פאר זייער באס אדער אידעאלאגיע ווען ס'איז נויטיג.
לעצטנס האבן זיי נאכקאפירט דעם "איד" און אויך אנגעהויבן צוטיילן די צייטונג אויף מערערע אפטיילונגען. צוערשט האבן זיי אפגעטיילט די בילדער, דערנאך האט מען געמאכט אן אפטיילונג פון אינטרעסאנטע ארטיקלען מיטן נאמען "דער אוצר". און שפעטער האבן זיי אויך אפגעטיילט אלע ציבורישע נייעסן - פון פארשידענע קהילות און מוסדות - פונעם הויפט בלאט, אונטערן נאמען "ציבור".
אין די זומער וואכן ווען דער עולם איז אין די קעטסקילס, פארמאגן זיי א באזונדערע ביילאגע גערופן "זומער אפטיילונג".
בקהילה מאגאזין סטרוקטור
וואכנשריפט צייטונג כולל די פאלגנדע טיילן:
" בקהילה "מאגאזין - וואס איז כולל ארטיקלען אויף אלגעמיינע טעמעס, דערציילונגען און פּערזענלעך שפאלטן זיצן אין טיילן.
" בקהילה פּלוס "-
" סוגרים שבוע "- פאליטישע דערציילונגען, שפאלטן אויף אקטועלע געששענישן און, ביי די עק פון די בלאט - צו זיצן אין א אפטיילונג ארטאדאקס קולטור.
" Macro (מאַקרו) "- נייעס ארטיקלען וועגן דער עקאנאמיע.
" פנינים "- א זשורנאַל וואס כולל ארטיקלען אין שייכות צו דער פרוי אין די הויז.
" מחמאות "- א זשורנאל וועגן עסן .
" העולם החרדי "'- פאטאגראפיעס
" חברים "- זשורנאל פאר קינדער און יוגנט.
רעדאקטארן
הויפט וואָרטירער - בינימין ליפּקין, א חב"ד חסיד וואס וואוינט אין לוד. פריער האט ער געשריבן מיט זיין פריינד יוסי אליטוב אונטער דעם פעדער נאמען מאניס לאווי אין די חב"ד זשורנאַל " כפר חב"ד", און שפּעטער רעדאקטירט דעם זשורנאַל ארטאדאקסיש - שפּאַניש יום ליום און דער זשורנאַל "משפּחה טובה".
וויצע אָנפירונג רעדאַקטאָר - אברהם דוב גרינביום
דער הויפּט רעדאַקטאָר פון "קהל" - זלמן ראדערמאן - דער וועג ווי דער זשורנאַליסט האט אנגעהויבן איז געווען ווי פאלגענד, ראדערמאן רעדט בוללעטין פונעם וואך, זיין צוקונפט איז געווען אַ זשורנאַל זשורנאַליסט כפר חב"ד, ווו ער געשריבן דערציילונגען חסידיק רבי'ס מערסטנס אוד מיטוואך אין דער זעלביגער צייט ער איינגעשלאסן דער הינטער - ארטאדאקס וואכנשריפט "קהל" אין וועלכן ער שרייבט א וואכנשריפט דערציילונגען אפּטיילונג גערופן "פאַרגעניגן-צו-לייענען" צווישן דעם רעדאקטאר און אויך געדינט ווי אַ וואכנשריפט ביילאגע "המבשר."
נייעס שרייבער און ווארטירער - יעקבֿ ריבלין, אינ-אנהייב פון זיין פובליציסטישע לאגער איז געווען דער הינטער - ארטאדאקס צייטונג, זשורנאל בעלז, ווו ער געדינט ווי א פאליטישע רעפּארטער פאר צוויי יארן. אין די 80 יארן איז געווען די פּאַפּיר'ס פּאליטיש קארעספּאָנדענט "יום השישי" (אונטער דעם פּסעוודאנים י. יריב). אין די 90 יארן געגאנגען ארבעטן אויף היגע צייטונגען, "קו עיתונות דתית", ווי ער איז געווען דער עלטסטער פאליטישע אנאליסט און פּאליטיש קאלומניסט פון "בית ספר לפוליטיקה" אין 2004, האט די צייטונג "בקהילה" צוזאמען מיט נייע עדיטינג Current ענינים קאלומניסט פאר א הויפּט גאנצע ביילאגע "סוגרים שבוע" עס אויך סערווירט ווי א קאפּירייטער אין די הארעדי מידיע.
ארדעד רעדאקטאר - יצחק הורוויץ איינער פון די מערסט מצליח צייטונג רעפּארטערס טהעאלאגיקאל עקאנאמישע ענינים און מער.
סוב שרייבער און וואָרטירער - בנימין גרנות.
עדיטארס פון "פנינים" - רוני שוב און ישראל מונטג, וקגאניטם - שׂרה פאכטער.
רעדאקטארין פון "מחמאות" - שׂרה פעכטער
שרייבער און ווארטירער פון דעם זשורנאַל "חברים" - רחל כהנא.
דער רעדאקטאר פון "עולם ומלואו"- שמחה שיין
גראפיק רעדאקטאר - רמי שרעבי.
פּראדוצירער - בצלאל רוטנברג.
סעא - ישראל פריי.
מארקעטינג פארוואלטער - נעמי מלכא - פרוי פון אַ וועטעראן און מצליח'דיגען פארקויפער (שעילס פערזאן).
געשעפט אנטוויקלונג פארוואלטער - עוזר דרוק.
חגי הובערמן - האט אנגעהויבן ארבעטן ווי א זשורנאליסט, ווי ער האט געשריבן אין די צוקוקער. נאך 18 יאר פון ארבעטן אין דער צייטונג, האט ער איינגעשלאסן דעם צוקוקער מיט עקוויוואלענט וואכנשריפט מקור ראשון. מיט די לעצט יונאפיקיישאן Unification פון די צייטונגען, הובערמאן האט באשטימט די פּאפּיר'ס מיליטער קארעספּאנדענט.
פילע יאָרן האט עס געדינט ווי דער יעשא צייטונג ווי א רעפּארטער פאר דעם צוקוקער. צווישן טבת (יאנואר 2009) מאי 2010 האט ער געדינט ווי אַ מיליטער קארעספּאנדענט פאר הובערמאן העראלד צייטונג, ווי ער האט געשריבן אונטער דעם פּען-נאמען ח. בן-אפֿרים. ער איז געווארן געפייערט נאך קריטיק'ס דרוק אויף מר. יעקב ליטזמאן (העלט מיניסטאר אין די כנסת), זינט 2009 סערווירט עס ווי א פרומער זשורנאל "מצב הרוח", און ער איז געניצט ווי א רעפּארטער פאר די הינטער - ארטאדאקס וואכנשריפט פאליטיש און מיליטעריש אין די "בקהילה."
דער וואכנשריפט קאנטראלד דורך די רוחניות קאמיטע וואָס איז געגרינדעט געווארן דורך דעם פרומער טשערמאַן רבי ישראל ווייס שליטא, לינקט צו קעסיידערדיגע און גרעסטע דור פון הינטער - דעם ארטאדאקס, און מער.
אין דער פארגאַנגענהייט געדינט אין:
דוד זאב ראטענבערג, פריער געשריבן "מעריב אין ניו יארק, שרייבער און היסטאריקער און דירעקטאר פון פארום" אין די באַזאָרגט ". ער איז געווארן דיסמיסט פון די קאלום ווייל די פארלאג, האט געלויטעט ענדערשט אויף דוד זילבערשלאג.
רייטער און פאבליסיסט חיים גרינבאם, וואס איז געווען א רעגולער קאלומניסט פאר דער צייטונג און דאן געדינט ווי א רעדאקטאר, ער האט ריזיינד צו אפּגעבן זיך צו שרייבן זיין צווייטער בוך תיק מקסיקו. מיט די אינספארעשאן פון די טעגלעכער המבשר, ער איז געווארן דער ערשטער רעדאקטאר גרינבאם.
אשר מדינה - היינט רעדאקטאר פון המבשר.
ישראל קצובר פון די טעגלעך מיליטערישע קאראספעדאנטור האט געשריבן אין די אמעריקאנער המודיע, פארעפנטלעכט אין "קהל" א רעגולער קאלום אונטער דער פּען נאמען, נתן נטע גאלד.
יעקבֿ רייניץ, האט געשריבן אין די טעגליכע המודיע.